【守田人】话药膳之:辛夷苍耳炖猪鼻肉。

守田人

<p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">辛夷苍耳炖猪鼻肉</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">从前,在四川名山县有一位姓王的举人,鼻孔常年流脓涕,不但是自己被鼻涕堵塞得头昏脑胀,闻不到香臭,而且腥臭气难闻,连妻子几女也躲得远远的举人成了“不受欢迎的人”。举人经四处求医,有一位郎中告诉他,夷族地区有夷医能治此病。举人谢了郎中,立即准备费用上路。他爬过高山,涉过江河,不知走了多少地方,也没遇上一个能治这种病的医生。举人徬徨了,但又回心想,家庭的处境就是那样,还是走吧!一天他到了一个夷族人居住的地方。夷家医生对他说:这种病好治。于是到山上采回一种像写字的毛笔头形状带茸毛的花苞和苍耳子、猪鼻肉炖汤给他服了半个多月,鼻子就不再流脓涕了。头脑轻松了,香臭气味也闻得到了。举人病愈后,对夷医感激不尽,还携回一把这种树的种子种在自己院子里,表示纪念夷胞治病之情。此后,凡是患这种病的人都来向他求药。举人都一一慷慨施与,治好了不少人。一天,有人问他:“是什么药?”;举人当时只记得是辛亥年间从夷人那里得来了,便随口说道药是“辛夷花”。于是这味药叫辛夷花的名称就传开了,辛夷花味辛,性温。归肺、胃经。具有散风寒、通鼻窍功效。适用于头痛、鼻渊、鼻塞不通、齿痛等症。后来又有人问他:“这种食疗叫什么名?”举人答曰:“辛夷苍耳炖猪鼻肉。</b></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">【配方】辛夷花10g,苍耳子6g,猪鼻肉300g,料酒、葱各15g,姜、盐各5g,鸡精、胡椒粉各3g</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">【功效】散风寒,通鼻窍功效。适用于头痛、鼻渊、鼻塞不通、齿痛等症。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">【制作】</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">1.将辛夷、苍耳子洗净;猪鼻肉洗净,切片;姜切片,葱切段。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">2.将苍耳子、辛夷、猪鼻肉、料酒、姜、葱放入锅内,加清水1.8L,置武火上烧沸,撇去浮沫,再用文火炖煮35分钟加入盐、鸡精、胡椒粉即成。</b></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">中文名:辛夷花</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">又名望春花,木兰、紫玉兰。现在野生较少,在山东、四川、江西、湖北、云南、陕西南部、河南等地广泛栽培。落叶灌木,高三到四米。辛色泽鲜艳,花蕾紧凑,鳞毛整齐,芳香浓郁。辛夷有散风寒的功效,可用于治鼻炎、降血压;辛夷还是一种名贵的香料和化工原料,亦是一种观赏绿化植物。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">用于治疗过敏性鼻炎,取辛夷花3克,若是偏风寒犯肺者,加藿香10克;偏风热壅盛者,加槐花20克。放进杯中,以开水冲、闷、浸5分钟左右,频饮,每日~2次。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">治疗鼻窦炎,取辛夷花50克,碾碎后,用酒精浸泡3日,然后过滤,滤液再加热蒸发浓缩成粘稠状的浸膏。其用法是,每次少许,纳入鼻中,每日2次。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">还可以取辛夷花9克、鸡蛋3个,加入清水500毫升(约2碗半水量),煎煮至200毫升(约1碗水量)后,取出鸡蛋,剥去蛋壳后放回再煎片刻便可。每日1次,饮汤吃蛋。此法可治鼻炎、鼻窦炎及其引起的鼻塞头痛等症。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">全国辛夷花主产区河南南阳南召,产量占全国的70%,是中国辛夷之乡。 </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">药用</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">【性味和功用】::辛,温。归肺、胃经。祛风寒,通鼻窍。用于风寒头痛,鼻塞,鼻渊,鼻流浊涕。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">【功用主治】祛风,通窍。治头痛,鼻渊,鼻塞不通,齿痛。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">①《本经》:"主五脏身体寒热,风头脑痛,面酐。"</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">②《别录》:"温中解肌,利九窍,通鼻塞、涕出,治面肿引齿痛,眩冒、身几几如在车船之上者。生须发,去白虫。"</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">③《药性论》:"能治面生酐。面脂用,主光华。"</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">④《日华子本草》:"通关脉,明目。治头痛,憎寒、体噤、瘙痒。"</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">⑤《滇南本草》:"治脑漏鼻渊,祛风,新瓦焙为末。治面寒痛,胃气痛,热洒服。"</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">⑥《纲目》:"鼻渊、鼻鼽、鼻窒、鼻疮及痘后鼻疮,并用研末,入麝香少许,葱白蘸入数次。"</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">⑦《玉楸药解》:"泄肺降逆,利气破壅。"</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">⑧《江西中药》:"外用能促进子宫收缩,具催生作用。"</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">【用法与用量】内服:煎汤,1~3钱;或入丸、散。外用:研末塞鼻或水浸蒸馏滴鼻。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">【宜忌】阴虚火旺者忌服。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">①《本草经集注》:"芎藭为之使。恶五石脂。畏菖蒲、蒲黄、黄连、石膏、黄环。"</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">②《本草经巯》:"凡气虚人忌,头脑痛属血虚火炽者忌,齿痛属胃火者忌。"</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">③《本草汇言》:"气虚之人,虽偶感风寒,致诸窍不通者,擞谩</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">【选方】</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">①治鼻渊:辛夷半两,苍耳子二钱半,香白芷一两,薄荷叶半钱。上并晒干,为细末。每服二钱,用葱、茶清食后调服。(《济生方》苍耳散)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">②治鼻炎、鼻窦炎:一辛夷三钱,鸡蛋三个。同煮,吃蛋饮汤。(《单方验方调查资料选编》)二辛夷四份,鹅不食草一份。用水浸泡4~8小时后蒸馏,取芳香水,滴鼻。(广东《中草药处方选编》)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">③治鼻漏,鼻孔中长出一块:辛夷(去毛)、桑白皮(蜜炙)各四两,栀子一两,枳实、桔梗、白芷各二两。共为细末。每服二钱,淡萝卜汤调服。(《疡医大全》)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">④治鼻内窒塞不通,不得喘息:辛夷、芎藭各-两,细辛(去苗)七钱半,木通半两。上为细末。每用少许,绵裹塞鼻中,湿则易之。五,七日瘥。(《证治准绳》芎藭散)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">⑤治鼻塞不知香味:皂角、辛夷、石菖蒲等分。为末。绵裹塞鼻中。(《梅氏验方新编》)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">⑥治鼻内作胀或生疮(此系酒毒者多):辛夷一两,川黄连五钱,连翘二两。俱微炒,研为末。每饭后服三钱,白汤下。(《缪氏方选》)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">⑦治齿牙作痛,或肿或牙龈浮烂:辛夷一两,蛇床子二两,青盐五钱。共为末掺之。(《本草汇言》)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">⑧治头面肿痒如虫行(此属风痰):辛夷一两,白附子、半夏、天花粉、白芷、僵蚕、玄参、赤芍各五钱,薄荷八钱。分作十?《古今医准》)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">⑨治头眩昏冒欲呕(此属寒痰):辛夷一两,制半夏、胆星、天麻、干姜、川芎各八钱。为末,水泛为丸。每晚服三钱,白汤下。(《本草汇言》)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">【临床应用】治疗鼻炎</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">取辛夷50克碾碎后,用醇浸泡3天过滤,滤液加热蒸发浓缩成粘稠状浸膏,以20克无水羊毛脂混合调匀,再加凡士林100克调匀即成软膏。用时作成12x3厘米的油纱条,填入鼻腔,如下鼻甲甚肥大,纱条不易填入时,可先滴1%麻黄素后再填入。纱条之一端应露于鼻孔之外,并加粘膏固定,以免滑入咽内。2~3小时后取出。每日或隔日填塞1次,10次为一疗程。一般皆在4~5次后鼻通气情况开始好转,但亦有10次后始见效果的。鼻腔通气好转后仍需继续填塞5~10次,以期巩固。治疗肥大性鼻炎100例,多数经2年观察,痊愈者(鼻腔通气良好,头痛消失,分泌物减少,鼻甲已不肥大)44%;进步者(鼻通气情况及鼻甲肥大情况均较前大有改善,但仍未完.全正常)44%;无效者(经一疗程以上自觉或他觉症状皆无改善)12%。此外,亦可将辛夷制成煎剂、油剂、乳剂、麻油合剂等,用棉条浸透后塞鼻。据228人次的观察,对肥厚性鼻炎和急性鼻炎的收敛作用很明显;一般以乳剂与浓油效果最佳,油剂次之,煎剂又次之,麻油合剂较差。 食用</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">辛夷花鸡蛋汤</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">辛夷花10克、鸡蛋3个。将夷花择净,与鸡蛋同放锅中,加入清水500毫升,煎煮至200毫升后,取出鸡蛋,剥去蛋壳后放回再煎片刻便可。每日1次,饮汤吃蛋。可宣肺通窍,适用于鼻炎、鼻窦炎及其引起的鼻塞头痛等。  </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">辛夷猪肺汤</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">辛夷花10克,猪肺1只,生姜3片,食盐适量。将猪肺洗净,切片,与辛夷花、生姜同放锅中,加清水适量炖至猪肺烂熟后,食盐调味服食。可散寒、宣肺、通窍。适用于风寒犯肺、肺气不利所致的鼻塞不通、流脓鼻涕、鼻渊等症。 </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">偏方</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">二花散</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">鲜青蒿、金银花、黄芩、板蓝根、辛夷花各30克,研为细末,装瓶备用。使用时每次取药末50克,用沸水浸泡30分钟后,去渣取液滴鼻,每次~3滴,双鼻交替使用,每日~5次。可清热解毒、宣肺清热。适用于小儿发热。  </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">香辛散</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">藿香、细辛各15克,辛夷20克,防风60克,菊花、薄荷各50克,苍术150克,白芷100克,山奈、冰片各10克,共为粗末,装入枕头中,让小儿每日睡在其上,每月换药1次,连续3个月。可疏风、解表、补肺。适用于小儿呼吸道感染。  </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">辛芷散</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">辛夷花、杭白芷各10克,薄荷、华细辛、杭菊花各5克,择净,捣成碎绒,制成卷烟抽吸,每日数次。此法简单,方便,易于坚持,患者乐于接受,尤其适用于喜欢抽烟者。可宣肺通窍。适用于鼻窍时流浊涕者。  </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">苍辛散</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">苍耳子、辛夷花、白芷、细辛、鹅不食草、薄荷、银花各等量,择净,研为细末,装瓶备用。使用时每次取药物10克,置于沸水中拌匀,乘热熏蒸双鼻孔,每日2次,每次~30分钟,连续2月。可宣肺通窍。适用于鼻窍时流浊涕、经年累月不愈者。  </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">辛夷滴鼻液</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">辛夷花、杭菊花、苍耳子各10克,加入清水 100毫升,浓煎取汁,置于滴鼻瓶中滴鼻,每次侧2~3滴,每日2次,连续1~2月。可宣肺通窍。适用于鼻窍时流浊涕、经年累月不愈者。  </b></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">苍耳子,中药名。别名:虱马头、苍耳子、老苍子、道人头、刺八裸、苍浪子、绵苍浪子、羌子裸子、青棘子、抢子、痴头婆,胡苍子、野茄、猪耳、菜耳,苍苍子,广东话又叫磁头芒(痴头芒)。属菊科、苍耳属一年生草本菊科植物苍耳的带总苞的果实,苍耳子属于常用中草药,具有散风除湿通窍等功效。分布于黑龙江、辽宁、吉林、内蒙古、河北、安阳等地。意大利苍耳为外来有害物种,对农业、林业生产造成影响。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">入药部位</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">菊科植物苍耳的干燥成熟带总苞的果实。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">性味</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">味苦、甘、辛,性温。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">归经</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">归肺、肝经。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">功效</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">发散风寒,通鼻窍,祛风湿,止痛。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">主治</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">用于风寒感冒,鼻渊,风湿痹痛,风疹瘙痒等证。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">相关配伍</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">鼻渊面有外感风寒者:与辛夷、白芷等散风寒、通鼻窍药配伍,如苍耳子散。(《济生方》)</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">用法用量</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">煎服,3~9g。或入丸散。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">禁忌</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">血虚头痛不宜服用。过量服用易致中毒。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">炮制方法</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">①苍耳子:取原药材,除去杂质。用时捣碎。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">②炒苍耳子:取苍耳子,置预热炒制容器内,用中火加热,炒至表面深黄色刺焦,内部浅黄色时取出,晾凉,碾去刺,筛净。用时捣碎。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">相关论述</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">①《神农本草经》记载:“苍耳子,主治风头寒痛,风湿周痹,四肢拘栾痛,恶肉死肌,膝痛,久服益气。”</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">②《本草纲目》记载:“苍耳子,炒香侵酒服,祛风补益。”</b></p><p class="ql-block"><br></p>