<p class="ql-block">四叶萍:别名四叶、田字草、田字萍、夜爬三、夜里船。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">为蓣科植物蘋的全草。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">株高5-20cm,匍匐根茎细长,埋于地下或伏地横生,根茎上具节,节上生出不定根和叶1至数个,节下生须根数条,繁殖极快。叶柄长20~30cm,有4个小叶成倒三角形,排列成十字,外缘半圆形,两侧截形,叶脉扇形分叉,网状,网眼狭长,无毛,叶表具较厚蜡质层有光泽。冬季叶枯死,根状茎宿存,翌春分枝出叶,自春至秋不断生叶与孢子果。根茎和叶柄之长短、叶着生之疏密,均随水之深浅或有无而变异甚大。叶柄基部生出具柄的孢子囊2-3个,孢子囊椭圆形,囊内具大、小孢子,成熟时孢子囊裂开,散出孢子。花小,十数朵成腋生或顶生的聚伞花序;花冠淡黄绿色,径约2毫米,4裂;雄蕊4,子房2室,花柱2枚,基部连合,柱头头状。双悬果扁球形,径2毫米,有鳞片状短毛。花、果期5~7月。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">生于田畔、沟边等湿地。分布华北、长江流域以至福建等地。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">夏季采收为佳,洗净,鲜用或晒干备用。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">性味与归经:味甘,性平;归心、胃、肾经。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">功能主治:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">清热,利水,解毒,止血。治风热目赤,肾炎,肝炎,疟疾,消渴,吐血,衄血,热淋, 尿血。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">法与用量:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">内服:煎汤,鲜者1~2两(大剂量3~5两);或捣汁。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">外用:捣敷。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">各家论述:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">①《本草拾遗》:"捣绞取汁饮,主蛇咬毒入腹,亦可敷热疮。"</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">②《医林纂要》:"除烦,解热,消痰,行水。"</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">③《分类草药性》:"治妇女红崩白带,月经不调,退火消肿。"</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">④《天宝本草》:"清心解热,去火毒。治螬疳,敷疮,拨云散雾。"</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">⑤《陆川本草》:"凉血,止血。治吐血,衄血,血热。"</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">⑥《南宁市药物志》:"治热淋。"</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">⑦《四川中药志》:"治火眼红肿,牙龈疼痛,热淋尿血,除瘰疬、痔疮和痈肿。"</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">⑧《泉州本草》:"清热解毒,利水消肿,退癀定痛,行气逐瘀。治水肿脚气,热疖疮毒,跌打扭伤,虫螫咬伤及痈疔肿。"</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">验方精选:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">①治风火赤眼,肾炎、水气脚肿、肝炎:田字草三钱至一两。煎服。(《上海常用中草药》)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">②治疟疾:鲜田字草三至五两。发作前三小时水煎服;或用鲜全草揉细,发作前数小时塞鼻。(《浙江民间常用草药》)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">③治消渴:苹(暴干),栝楼等分。以人乳为丸。(《本草拾遗》)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">④治吐血:鲜田字草二两,鸭肝一只。共捣烂,开水烫热顿服。(《陆川本草》)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">⑤治热疮,肿毒:鲜苹叶一握。洗净并捣匀,敷患处,日换两次。(《福建民间草药》)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">⑥治妇女阴道红肿:四叶草五两。煎水兑白糖服。(《重庆草药》)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">⑦治疔疮:鲜田字草捣烂外敷,每日换一次。(《浙江民间常用草药》)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">⑧治毒蛇咬伤:一鲜田字草全草适量,加雄黄末三钱,捣敷伤口周围。二田字草(鲜全草)二至三两,捣绞汁。冷开水送服,渣敷伤处。(《福建中草药》)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">⑨治外伤腰痛:先将鲜苹全草六钱至一两,和醋同炒,然后酌加水煎,温服。(《福建民间草药》)</p>