涿州“桃园三结义” 游赏——三义宫

金七爷

<p class="ql-block">沿着107国道,</p><p class="ql-block">出了北京,</p><p class="ql-block">一脚就跨进了涿州。</p><p class="ql-block">游赏了涿州古迹永济桥。</p><p class="ql-block">今天是2025年2月11日,</p><p class="ql-block">农历正月十四。</p><p class="ql-block">星期二。</p> <p class="ql-block">一路向南,</p><p class="ql-block">依次有辽塔文化园、</p><p class="ql-block">58小镇文创园,</p><p class="ql-block">高家大院首饰博物馆、</p><p class="ql-block">电影博物馆、奇石博物馆、</p><p class="ql-block">涿州市博物馆、鼓楼大街、</p><p class="ql-block">清行宫药王庙、三义宫景区</p><p class="ql-block">还有一个郦道元故居。</p> <p class="ql-block">从涿州西关打个车,</p><p class="ql-block">向南沿着107国道</p><p class="ql-block">看到三个人骑着大马肖像,</p><p class="ql-block">那就是桃园三结义园,</p><p class="ql-block">我们走进敕建三义宫。</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(30, 31, 36);">敕建三义宫</b></p><p class="ql-block">位于涿州市楼桑庙村,</p><p class="ql-block">为国家AAAA级旅游景点,</p><p class="ql-block">河北省文物保护单位。</p> <p class="ql-block">敕建三义宫</p><p class="ql-block">始建于隋,</p><p class="ql-block">后经唐、辽、元、明、</p><p class="ql-block">清各代不断修葺,</p><p class="ql-block">距今已有一千四百多年的历史。</p> <p class="ql-block">每年三义宫庙会之时,</p><p class="ql-block">附近百姓云集至此,</p><p class="ql-block">热闹非凡,</p><p class="ql-block">是为涿州八景之一,</p><p class="ql-block">号曰“楼桑春社”。</p> <p class="ql-block">敕建三义宫</p><p class="ql-block">是为纪念刘备、关羽、张飞</p><p class="ql-block">于此桃园结义而建的。</p> <p class="ql-block">敕建三义宫</p><p class="ql-block">千百年来,</p><p class="ql-block">拜谒者络绎不绝,</p><p class="ql-block">同时也留下了许多</p><p class="ql-block">脍炙人口的诗篇,</p><p class="ql-block">成为人们寻千古一拜,</p><p class="ql-block">觅忠义之魂的最佳去处。</p> <p class="ql-block">三国演义</p><p class="ql-block">从这里开篇,</p><p class="ql-block">桃园义气到此处寻根。</p><p class="ql-block">后人为纪念刘备、关羽、张飞</p><p class="ql-block">桃园结义而在此建三义宫。</p> <p class="ql-block">涿州三义宫,</p><p class="ql-block">原为“三义庙”,</p><p class="ql-block">又称“汉昭烈帝庙”,</p><p class="ql-block">俗称“楼桑庙”,</p><p class="ql-block">始建于隋,唐、辽、元、</p><p class="ql-block">明、清均有修葺,</p><p class="ql-block">距今已有</p><p class="ql-block">一千四百多年的历史,</p><p class="ql-block">成为中华民族</p><p class="ql-block">以“义”为主题的寺庙。</p> <p class="ql-block">桃园三结义</p><p class="ql-block">刘关张哥三视频看看吧!</p> <p class="ql-block">涿州敕建三义宫</p><p class="ql-block">三义庙,</p><p class="ql-block">其“义”源远流长,</p><p class="ql-block">堪称三国文化之始地。</p><p class="ql-block">“三义”</p><p class="ql-block">乃其刘备之“仁义”,</p><p class="ql-block">——关羽之“忠义”,</p><p class="ql-block">——张飞之“仗义”。</p> <p class="ql-block">敕建三义宫,</p><p class="ql-block">景区整体坐北朝南,</p><p class="ql-block">占地面积60余亩,</p><p class="ql-block">为传统的三进院落,</p><p class="ql-block">明正德三年(1508年),</p><p class="ql-block">武宗皇帝朱厚照亲赐玺书</p><p class="ql-block">“敕建三义宫”。</p> <p class="ql-block">整座庙宇规模宏大,</p><p class="ql-block">气势雄伟,</p><p class="ql-block">文化底蕴深厚,</p><p class="ql-block">是寻千古一拜,</p><p class="ql-block">觅忠义之魂的最佳场所。</p> <p class="ql-block">宫内古柏众多,</p><p class="ql-block">高大俊秀,</p><p class="ql-block">人物塑像栩栩如生,</p><p class="ql-block">历代帝王将相、文人墨客</p><p class="ql-block">争相来此,</p><p class="ql-block">徘徊瞻眺。</p> <p class="ql-block">清代王锐新《咏楼桑》</p><p class="ql-block">叹曰:</p><p class="ql-block">“千秋正统垂青史,</p><p class="ql-block">两字公平定紫阳,</p><p class="ql-block">多少称王称帝者,</p><p class="ql-block">问谁庙貌似楼桑”。</p> <p class="ql-block">据记载,</p><p class="ql-block">三义宫于唐乾宁四年</p><p class="ql-block">(897年)重建,</p><p class="ql-block">后历代皆有修葺,</p><p class="ql-block">规模宏大。</p><p class="ql-block">遗憾的是,</p><p class="ql-block">大部分建筑于</p><p class="ql-block">“文化大革命”期间被拆毁,</p><p class="ql-block">仅存山门及明正德碑各一座。</p> <p class="ql-block">1996年,</p><p class="ql-block">敕建三义宫</p><p class="ql-block">按原有样式恢复重建,</p><p class="ql-block">共修建了大殿、九龙碑、</p><p class="ql-block">结拜石、内外宫墙等7部分。</p><p class="ql-block">由外向内依次为山门、</p><p class="ql-block">马神殿、关羽殿、张飞殿、</p><p class="ql-block">正殿、退宫殿、武侯殿、</p><p class="ql-block">少三义殿,</p><p class="ql-block">又按原有形式内塑87尊塑像。</p> <p class="ql-block">复原后的三义宫,</p><p class="ql-block">仍保留了汉代建筑风格,</p><p class="ql-block">山门正中匾额书</p><p class="ql-block">“敕建三义宫”,</p><p class="ql-block">匾额上有三朵祥云,</p><p class="ql-block">上面刻一“日”字,</p><p class="ql-block">阴面刻一“月”字,</p><p class="ql-block">暗喻刘关张结义精神</p><p class="ql-block">永昭日月,</p><p class="ql-block">激励后人。</p> <p class="ql-block">马神殿</p><p class="ql-block">殿内供奉着刘备的坐骑</p><p class="ql-block">“的卢”和关羽的坐骑“赤兔”。</p><p class="ql-block">马神殿前楹联:</p><p class="ql-block">“檀溪一跃成帝业,</p><p class="ql-block">偃月单骑伴君行”。</p> <p class="ql-block">刘备坐骑——“的卢”马。</p> <p class="ql-block">关羽坐骑——“赤兔”马。</p> <p class="ql-block">壁画“拜马神”。</p> <p class="ql-block">九龙碑</p><p class="ql-block">始建于明正德三年</p><p class="ql-block">(1508年),</p><p class="ql-block">由明武宗朱厚照下令刊立。</p><p class="ql-block">汉白玉材质,</p><p class="ql-block">总高5.79米,</p><p class="ql-block">螭首,</p><p class="ql-block">碑额篆书“重修三义宫碑”,</p><p class="ql-block">碑绕九条浮雕升龙,</p><p class="ql-block">故称九龙碑。</p> <p class="ql-block">三义殿——“三义初创”殿。</p><p class="ql-block"> 为整座庙宇的主体建筑,</p><p class="ql-block">中间供奉汉昭烈帝刘备,</p><p class="ql-block">左后为汉寿亭侯关羽,</p><p class="ql-block">右后为桓侯张飞,</p><p class="ql-block">东是诸葛亮、庞统等文臣,</p><p class="ql-block">西是黄忠赵云等武将。</p> <p class="ql-block">三义殿堂</p><p class="ql-block">视频看看吧!</p> <p class="ql-block">三义殿内供奉的刘备像。</p> <p class="ql-block">三义殿内供奉的关羽像。</p> <p class="ql-block">三义殿供奉的张飞像。</p> <p class="ql-block">寝宫殿——也称“后殿”、</p><p class="ql-block">“议事殿”。</p><p class="ql-block"> 殿中供刘备、关羽、张飞</p><p class="ql-block">便装坐像。</p><p class="ql-block">西隔间供甘、糜二夫人像,</p><p class="ql-block">东隔间供孙夫人像。</p> <p class="ql-block">寢宫殿内供奉的刘关张像。</p> <p class="ql-block">寢宫殿内供奉的孙尚香</p><p class="ql-block">(孙权之妹)孙夫人像。</p> <p class="ql-block">三少殿。</p><p class="ql-block">内供刘禅、关兴、张苞像。</p> <p class="ql-block">三少殿供张苞、刘禅、关兴像。</p> <p class="ql-block">三义宫碑碑文:</p><p class="ql-block">重修三义宫碑</p><p class="ql-block">光禄大夫柱国少傅兼太子太傅吏部尚书谨身殿大学士知制诰同知经筵事国史总裁南阳焦芳撰</p><p class="ql-block">大中大夫资治少尹光禄寺卿、直文华殿东吴周惠畴书</p><p class="ql-block">特进光禄大夫左柱国大师兼太子太师英国公奉敕提督五军十二团营总兵官监修国史知经筵事掌后军都督府事古汴张懋篆</p><p class="ql-block">涿之楼桑故有三义庙祀汉昭烈皇帝,而以其臣关穆侯羽张桓侯飞配焉,盖楼桑即昭烈故里,而桓侯为涿人,穆侯虽产解而誓共死之盟,实始于此,此固祀昭烈者之所由。</p><p class="ql-block">同而况兹地科予尝慨,东汉之季,桓灵不君,而义士刚大直方之气,折减于凶雪之余已尽,故以曹操之奸邪睥睨,孙权之僣袭割据而一时,人物皆就势之,所便云合景附。甚至华歆荀彧张昭鲁肃辈号称宿儒者亦皆托身委盾,宣谋效力以为义之,当然而不复知有汉,此昭烈所以叹息痛恨于二君,而人莫及知者。</p><p class="ql-block">而二侯乃首以义气相许,指日露甘誓死不二,遂从事于草莽之间,不避艰险此岂一时,从乱之士苟以相许,而中无所见者邪,且是时操凭</p><p class="ql-block">王室之威权,藉江东之业。</p><p class="ql-block">而昭烈初无尺地以自立,乃由是倡大义济弘业势成,鼎足祚复炎汉,以正奸雄僣窃之罪,以千载之下微二侯,其谁先之。</p><p class="ql-block">今考诸史,昭烈以计贼之义显著于天下后世者,莫先于徐州之举而而穆侯守沛之任专焉,篤信义不忍弃人之归莫甚当阳之败也,而桓侯断桥之绩伟焉,是皆孔明未乃为政之前而所以左右昭烈以伸大义者,至于败覆不阻而不计夫势之强弱以为从违,其英毅雄武固足以夺奸雄之气,而刚大不挠尤足以起懦立弱以使人力于为义况,自是而佐孔明,以胜乌林放巴蜀,破张郃,取樊襄擒于禁,隐然以万人之敌,一世之雄潜慑敌人于不败。</p><p class="ql-block">易然则昭烈之于二侯益不特一时要结兄弟之义,终始君臣之义而于天下万世之大义,沉沦于凶雪之势而不可返者,皆恃以不坠矣千载之间。苟所居所履皆合而祀之,岂偶然乎,故庙建于唐乾宁四年,金承安中复新其室宇,国朝洪武初又新之,而规制颇隘,且就陊剥,正德三年春司设监太监马公永成展祭归涿见而慨焉,乃施万金葺之继,又请于上出内币千金,命太监史泰艾清张俊少监沈霖、奉御石杲赵玺董其役而合所募资殆万有余矣,由是易故殿为複室、别建正殿于中、为后殿为五侯殿,五侯者武侯诸葛亮、镇西侯马超、定乱侯黄中、左军师庞凤、邹常山侯赵云、沉沧侯马岱六像。为重门,为方丈,恢拓崇广雄厂壮丽不数月而告成焉。</p><p class="ql-block">上乃赐玺书,易庙曰宫,且官道,士崇尚宏为左演法于道,录司以主宫事而马公又置地四顷,供岁入并请予记,诸石予惟昭烈二侯,且合之义,虽庸人稚子,皆能道之而所以关系国家世道,则恐莫之或究也,马公以忠谨获上殊眷,而独能留意于是其殆,有见于此乎,古称燕赵多感慨奇节之士,涿燕地也,而获睹是宫之新成因,以究极予言之所在。其感慨兴起于义,有不历永世而弥励者乎,是可谓有功于国家之风俗治体而不啻为一时一郡之观美也,遂为迎送神词二章俾涿人岁时祀享。</p><p class="ql-block">登以歌焉词曰:巫舞新宫神降有容九自天入鸾斥从左纛右旄朱鸟前冲楼桑干云蛟龙之窟腾彼甘霖沛于西蜀惟兹故丘万岁来游穆桓一体同神燕休于昭孔临景光丽空欻驾而去凄然以风瞻彼枌榆茂桑则同无乐钧天陟止新宫福我故里年谷式登顒望高山大义莫凌敷贻有在风恬俗清。</p><p class="ql-block">大明正德戊辰冬十一月朔旦</p> <p class="ql-block">五侯殿。</p><p class="ql-block"> 内供武乡侯诸葛亮、</p><p class="ql-block">镇西侯马超、定乱侯黄忠、</p><p class="ql-block">常山侯赵云、沉沦侯马岱</p><p class="ql-block">及与诸葛亮齐名却未封侯的</p><p class="ql-block">军师中郎将庞统。</p> <p class="ql-block">五侯殿内供奉的</p><p class="ql-block">诸葛亮与庞统坐像。</p> <p class="ql-block">结拜碑刻。</p> <p class="ql-block">结义亭。</p><p class="ql-block"> 据考为桃园三结义原址,</p><p class="ql-block">后立碑以念。</p> <p class="ql-block">三义殿前东配殿,</p><p class="ql-block">又名关圣殿。</p><p class="ql-block">殿内正中为</p><p class="ql-block">汉寿亭侯关羽神像。</p><p class="ql-block">两侧站立者有关平、</p><p class="ql-block">周仓等名将,</p><p class="ql-block">并用塑像的形式塑造了</p><p class="ql-block">关羽"簪打姚斌"的故事。</p> <p class="ql-block">三义殿前西配殿,</p><p class="ql-block">又名桓侯殿,</p><p class="ql-block">殿内正中为汉桓侯张飞神像。</p> <p class="ql-block">正月灯会</p><p class="ql-block">夜间飞天表演</p><p class="ql-block">视频看看吧!</p> <p class="ql-block">城墙上灯火辉煌</p> <p class="ql-block">三义宫的夜晚</p><p class="ql-block">灯光秀</p> <p class="ql-block">桃园三结义故里</p><p class="ql-block">——打卡网红地。</p> <p class="ql-block">三义宫东边的残碑</p><p class="ql-block">《重修蜀先主庙碑》</p><p class="ql-block"> 王庭筠</p><p class="ql-block">重修蜀先主庙碑</p><p class="ql-block">  儒林郎前郑州防御判官提举学校常平仓事武骑尉赐绯鱼袋王庭筠撰书篆</p><p class="ql-block">  仁者未必成功,成功者未必仁。仁者之心以仁仁天下,不仁者之心以仁济其私。故善论人者,论其心之何如,而成败不与。以仁济其私者,发于其言,见于其事,亦仁也,盖窃仁以欺天下。夫窃仁者,是有大不仁根著于心。然窃者易穷也,而根著于心者卒不可掩,天下之人莫不腹詈臆唾,虽一时成功,旋与草木共腐矣。仁者之心,不以其身其家,而以天下,故天下之人亦相与讴歌戴仰,愿以为吾君,虽生无成功,天下之人莫不叹惜,至后世犹喜称道。精爽在天,能推其仁心,用之不已,施之不竭,呼吸而雨云,咄嗟而风霆,只尺万里,朝夕千载,此理之自然,无足怪者。先主,仁人也。当阳之役,不以身而以民;永安之命,不以家而以贤,虽不能如其言,要之其心如是而已。有厚爱天下之心,必飨天下之报,至今天下之人犹叹惜其无成,而喜称道之。涿之人又祠而奉之,宜哉!涿,先主之故家也,庙距州西南十里而远,庭有石,乃刺史娄居乃重修记,唐乾宁四年也,则血食于此,旧矣。岁久屋老,才庇风雨。承安二年夏四月,里民始议增葺,于是富者以资,巧者以艺,少者走以服其劳,老者坐以董其功,稍完治中堂,新作门屏,又作两庑,配祀元臣,诸葛孔明、关云长、法孝直在东,庞士元、张益(翼)德、简宪和在西。既成,具兴废岁月,乞文于庭筠,将以刻诸石。庭筠曰:五季兵火之余,室庐焚荡殆尽,而庙貌岿然独存,悍夫暴客过堂下,敛兵肃跽不敢犯,则其仁之入民也深矣。大哉仁乎,蕴之于心,充于天地,被于万物,盖有□与死而俱亡者,幽而为神,其遗泽残烈,丐及天下后世,以达其生平未厌之心必矣,岂独私于一乡哉?祠而奉之者,特其乡人之情耳。庭筠既书其事,复作歌遗之,使迎送神,佐其鼓舞以乐之云。先主建安廿六年即皇帝位,后谥曰昭烈,若夫虚名未饰,非其心也,唐石题曰蜀主庙,今仍之。其辞曰:</p><p class="ql-block">  舜禹不可作兮古犹日溃,盗盗守兮恬不为怪。仁人起兮力砭其废,志天下兮岂独为汉计。大统未一兮时已逝。奄为神明兮陟配上帝,何纾我忧兮仁及异世。彼操丕兮死为妖彗,握长铗兮载芟载刿。燕山之陲兮范水之裔,平畴如砥兮惟神之丰沛。郁童童兮羽葆盖,怅篱树兮今安在。记儿时之旧事兮想亦为之一忾,神之去来兮苍虬翠驮。粲华裾兮锵鸣玉佩,瑟而吹篪兮纷群音之繁会,牲肥酒香兮神其饫醉,来云度兮回风满。将而送兮百拜,民不忘兮遗爱。驱螟蝗兮疠疫,时雨兮屡岁。俾富康兮耆艾,民德神兮事之无替。</p><p class="ql-block">  承安四年四月望</p><p class="ql-block">  登仕郎范阳县主簿兼管勾常平仓事刘大有</p><p class="ql-block">  忠武校尉范阳县令兼管勾常平仓事武骑尉张绎</p><p class="ql-block">  昭武大将军行涿州刺史兼知军事提点山陵提举常平仓事上轻车都尉彭城郡开国伯食邑七佰户蒲察克温立石</p> <p class="ql-block">《三国演义》的主体歌</p><p class="ql-block">“滚滚长江东逝水,</p><p class="ql-block">浪花淘尽英雄。</p><p class="ql-block">是非成败转头空。</p><p class="ql-block">青山依旧在,</p><p class="ql-block">几度夕阳红。”</p> <p class="ql-block">以资鼓励,再接再励!</p>