<p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">七言古风</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">现代文坛鬼神奇才聂绀弩礼赞</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">——纪念聂绀弩逝世四十周年①</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">(二十二韵)</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">安保仁</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">2025.12.1</b></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">卌载风云黯未消,文魁鹤驾魄犹骄。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">才倾北斗文章焰,骨傲南冠气节昭。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);"> 幼贫失怙诗才敏,异秉惊座雄辩滔②。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">心直言畅无阿曲,口快唇锋破寂寥。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);"> 五四黄埔东征戎,讲习办报管毫刀③。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">身世飘蓬经百劫,路途窘迫历多凋。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);"> 放逐犹作逍遥咏,羁押仍挥健笔豪④。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">久陷囹圄囚幽室,不改孤怀志自超。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">铁窗磨砺诗千首,冷眼观天笔一骁。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">杂文利剑刺时弊,匕首投枪继鲁翘。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);"> 秋白风神同峻烈,文坛八家居首标⑤。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);"> 旧体新题开生面,俗事入律领风骚⑥。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">心有灵犀朽化奇,口茹涩苦滓作酪。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">讽世常常黑色语,讥时偏偏笑中诮。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">字字皆由肝胆铸,篇篇尽把鬼神招。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">匠心独运凡俗骇,文胆峥嵘汉唐超。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">地狱历遍耿介在,窠臼怎囿丰碑高。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">身游太虚精神永,光焰长穿岁月迢。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">质品不逐流年灭,风韵犹闻金石嘹。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">今朝酹酒祭英哲,正气大义享醴醪。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">自由魂魄昭日月,绝响诗文动云霄。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">可泣可歌铭青史,星河永照聂公寥。</b></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">注释:</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> ①解题:“鬼神奇才”:鬼:幼少年贫困艰迫,青壮年颠沛流离,尚能游刃有余,是为聪颖机灵鬼;中老年劳改囚禁,饱受磨难屈辱,却能苦中作乐,堪称人生冤屈鬼。神:独立之精神,不屈之精神,创新之精神,自由之精神。奇才:家贫失怙,敏而好学,颠沛流离,坚韧不拔;撰文赋诗,针砭时弊,嬉笑怒骂,尖刻风趣;学养才识,一时为稀,诗文卓异,高标独树。 </b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> ②“幼贫失怙诗才敏,异秉惊座雄辩滔”:聂绀弩幼年聪颖好学,机敏过人;家贫失学,父母无力养育,把他过继给叔父抚养,他在当时的《大汉报》发表诗歌,名动一时。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> ③“五四黄埔东征戎,讲习办报管毫刀”:聂绀弩曾参加五四运动,赴黄埔军校二期学习,参加北伐军东征,做过海丰农民运动讲习所教官,到莫斯科中山大学深造。先后在马来亚、泰国任教办报,在国民党中央通讯社任职,曾任新四军文化委员会委员;他先后任《新华日报》《抗战》《力报》《商务日报》《新民报》等报副刊编辑,后在香港《文汇报》任总主笔,坚持以笔墨为匕首投枪,指斥时弊,为抗战、为民生、为自由、为文明,竭力鼓与呼。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> ④“放逐犹作逍遥咏,羁押仍挥健笔豪”:指聂绀弩1955年因受妻子周颖株连,被撤职下放到北大荒劳动改造;又在1967年以“为胡风鸣冤”被判无期徒刑,囚于山西牢中十年之久。1976年被“特赦”释放,1979年获平反。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> ⑤在中国现代文学史上,聂绀弩比肩鲁迅、瞿秋白,在杂文创作上,成就卓著,影响甚大,鲁迅称其“战斗风采可嘉”,时人誉为“当代杂文八大家之首”。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> ⑥聂绀弩在中晚年的劳改与囚禁岁月中,将苦难化为诗情,为时为事赋诗篇,并且敢于突破格律束缚,开创旧体诗的新境界,长期坚持,作品甚丰。</b></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">创作说明与解析:</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> </b><b style="color:rgb(176, 79, 187);">1. 结构安排:</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> 全诗二十二韵四十四句,一韵到底。按内容分为五段:总起追思 → 才学性情 → 坎坷人生 → 文学成就 → 精神不朽,层层递进。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> </b><b style="color:rgb(176, 79, 187);">2. 突出主题:</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> ①“灵魂自由,坚韧不拔”贯穿始终:如“不改孤怀志自超”“羁囚犹作逍遥咏”,体现其身陷囹圄而精神不屈。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> ②“杂文利剑”“旧体新题”等句展现其突破传统、讽刺现实的创新精神。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> ③“继鲁翘”“同峻烈”“八家首标”言其“比肩鲁迅瞿秋白,居八大家之首”,“自由魂魄”“绝响诗文”,赞誉其精神与成就,以明确其文坛地位。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> </b><b style="color:rgb(176, 79, 187);">3. 艺术手法:</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> ①意象丰富:用“北斗”“金石”“星河”等宏大意象烘托其精神高度;以“匕首投枪”“铁窗诗千首”具象化其战斗性文字。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> ②对比强烈:囚禁与自由、冷眼与热肠、讥嘲与深情,形成张力,凸显“黑色幽默”特质。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> ③用典自然:“南冠”(囚徒)“鲁翘”(鲁迅、瞿秋白)“太虚”(天界),增强文化厚度而不显堆砌。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> </b><b style="color:rgb(176, 79, 187);">4. 语言风格:</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> ①追求古风典雅与庄重,融汇现代精神之激越,以契合聂绀弩“旧体写新事”的创作风格。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> ②结尾“星河永照聂公寥”以浩瀚星空作结,意境深远,表达对其永恒的敬意与追思。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> </b><b style="color:rgb(176, 79, 187);">5. 纪念意义:</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> 首句“卌载风云黯未消”,指其逝世四十周年,象征时代记忆,尾联“可泣可歌铭青史”与之呼应,升华主题,突出“礼赞”之旨。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> 本诗力求做到,既对聂绀弩先生进行深情缅怀和讴歌,更以此对坚守风骨的中国现代知识分子,致以崇高敬意和热烈礼赞。</b></p>