作者原意(续八十一) <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 和李大夫嗣真奉使存抚河东</span></p><p class="ql-block"> (排律)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">六位乾坤动,三微历数迁。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">讴歌移火德,图谶在金天。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">子月开阶统,房星受命年。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">祯符龙马出,宝箓凤凰传。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">地即交风雨,都仍卜涧瀍。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">明堂唯御极,清庙乃尊先。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">不宰神功运,无为大象悬。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">八荒平物土,四海接人烟。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">已属群生泰,犹言至道偏。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">玺书傍问俗,旌节近推贤。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">秩比司空位,官临御史员。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">雄词执刀笔,直谏罢楼船。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">国有大臣器,朝加小会筵。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">将行备礼乐,送别仰神仙。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">城阙周京转,关河陕服连。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">稍观汾水曲,俄指绛台前。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">姑射聊长望,平阳遂宛然。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">舜耕余草木,禹凿旧山川。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">昔出诸侯土,无何霸业全。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">中军扫战敌,外府绝兵权。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">隐隐帝乡远,瞻瞻肃命虔。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">西河偃风俗,东壁挂星躔。 </span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">井邑枌榆社,陵园松拍田。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">荣光晴掩代,佳气晓侵燕。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">雨霈鸿私涤,风行睿旨宣。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">茕嫠访疾苦,屠钓采贞坚。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">人乐逢刑措,时康洽赏延</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">赐逾秦氏级,恩倍汉家钱。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">拥传咸翘首,称觞竞比肩。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">拜迎弥道路,舞咏溢祁鄽。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">杀气西衡白,穷阴北土玄。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">飞霜遥渡海,残月迥临边。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">缅邈朝廷问,周流朔塞旋。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">兴来探马策,俊发抱龙泉。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">学总八千卷,文倾三百篇。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">澄清得使者,作颂有人焉。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">莫以崇班阂,而云胜托捐。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">伟材何磊落,陋质几翩翾。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">江海宁为让,巴渝辄自牵。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">一闻歌圣道,助曲荷陶甄。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 此首长篇五律,作者杜审言。铺陈终始,排比声韵。篇幅之长,气势之雄。 排律体裁,限制严格。局限很大,却也为律诗之一格,正是作者之重要开创。骆宾王宋之问,以及白居易深受影响而多有制作。杜甫亦以他祖父能作如是排律而自豪,并加以拓展。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 李嗣真,赵州柏(河北唐山)人。以右御史中丞知大夫事。后被诬谋反,流于藤州,卒于桂阳。 存抚: 存恤、安抚。 河东: 唐贞观十道之一,辖境为山西至河北西北,内外长城之区间。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 本诗过长,含义广深。 整个注释超万字,单译文还要加近二千字。 倘若如此仅杜审言一人就须五十篇强,只得吸取其精华,稍加解释,旨在此抛砖引玉。 只注释前二句,以下从略。 如美友需求可互为联系,另外补充,共同探究。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 六位: 八卦“—”和“--”表示阳爻与阴爻。每三爻为一卦,重卦六划,称六爻,亦称六位。《易*乾》: “大明终始,六位时成。”</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 乾坤: 《易传》以为在八卦中特别重要之二卦。 为万事万物的最初根源,在此处意言天地运行有则。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 三微: 旧历法。周朝以十一月、殷朝以十二月、夏朝以正月为一年之始,称三正。此时万物动于地下,微而未著,故又称三微。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 历数: 古人以为帝位相承与天象运行之次序相应,此故称帝王继承的次第为历数。诗言王位相承有序也。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 火德: 战国阴阳家邹衍,以水火木金土五行相生相克与终而复始之循环变化,附合历史上的王朝兴废,炎帝神农氏火德王,唐尧火德,李唐则土德。武周亦以火德颂之。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 移: 易,变。诗言武则天以周代启,以火德代土德。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 图谶(chèn): 汉代符命占验之书。 据《资治通鉴》,垂拱四年(六八八年),武承嗣使人凿白石为文: “圣母临人,永昌帝业。 ” 又使雍州人唐同春奉表献之,谎称获之于洛水。 武则天喜而命其石曰“宝图”,后更命为“天授圣图〞。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 金天: 秋天,古以阴阳五行解释季节演变,秋属金,故称之。并非谷物成熟或花木枯萎而呈金黄色方名金秋。诗言图谶应验,武则天于金秋称帝。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 杜审言(六四八?——七O八年),字必简,祖籍襄阳,父迁居巩县。高宗咸亨元年(六七O年)中进士,历任隰城尉、洛阳丞、吉州司户参军。官至著作佐郎,迁膳部员外郎。后因武则天内宠张易之兄弟被诛而牵连,流峰州。不久召还任国子监主薄、修文馆直学士。于景龙二年病卒。 《旧唐书*杜审言传》: “有文集十卷。次子闲。闲子甫,别有传。” 《新唐书*杜审言传》: “少与李峤、崔融、苏味道为文章四友,世号‘崔李苏杜’。”</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 杜审言是初唐重要诗人,除去应制诗,大都写景纪行,以浑厚见长。工致细腻,清新流丽。 他所作排律,长达二十韵,更有四十韵者,皆典丽精工,气势宏伟。 他与沈佺期宋之问都称得上为律诗之奠基人。 诗人杜甫骄傲宣称: “吾祖诗冠古。〞</span></p>