诗家笔墨 士者襟怀——读曾张胤老师诗集《古韵新声》自序有感

龙语蛇吟

<p class="ql-block ql-indent-1">2025年11月12日,公众号“新泗钧”刊发的《当历史照进诗词——从一位退休教师的笔端读出家国与情怀》一文,以独特的视角聚焦江苏省泗阳中学退休教师曾张胤的诗词创作,尤其是其别具一格的怀古诗词系列,展现了历史解读与情感表达的双重创新。</p><p class="ql-block ql-indent-1">该文提及的2022年2月12日《古韵新声》自序(自序附后),实为当代诗坛不可多得的佳作。这部四言诗体自序,以“泱泱华夏,国运恒昌”开篇,在“成子湖畔,泗水之阳”的地理坐标中,构建起传统文脉与现代精神交织的立体空间。通读全篇,可感自序有六重境界:</p><p class="ql-block ql-indent-1">一、家国情怀的立体书写</p><p class="ql-block ql-indent-1">序文以“党逾百岁,民乐小康”的时代观照起笔,将个体创作置于民族复兴的宏大叙事中。作为杏坛耆宿,作者将“修身爱国”的儒家精神熔铸于诗行,既有“存史资政”的史家担当,亦有“服务地方”的务实品格。从“悲天悯人”的人文关怀到“针砭时弊”的现实批判,从“念旧怀乡”的桑梓情怀到“追忆国殇”的历史纵深,构建起经纬交织的情感坐标系。“晚逢盛世,快乐无疆”的由衷感慨,既是个人际遇的诗意注脚,更是时代精神的生动写照。</p><p class="ql-block ql-indent-1">二、士人风骨的当代映照</p><p class="ql-block ql-indent-1">序文勾勒出传统知识分子的精神谱系:“有为有守”彰显儒家入世品格,“安贫乐道”暗含道家出世智慧,“痛心民瘼”延续杜甫忧民传统,“存史资政”承继顾炎武经世思想。尤为可贵者,作者将“法律底线”等现代意识注入传统价值体系,实现了“铁肩担道义”的士大夫精神与“守正创新”的时代要求的有机统一。</p><p class="ql-block ql-indent-1">三、生命轨迹的诗意呈现</p><p class="ql-block ql-indent-1">从“少年坎坷”到“年届七旬”,序文铺陈出知识分子的精神成长史。“绝缘利锁,挣脱名缰”的人生抉择,“乐天率性,微露锋芒”的个性特质,“艺海钩沉”的学术追求,共同塑造出鲜活的诗人形象。“书生意气,挥斥铺张”的豪情与“诚恐诚惶”的谦逊形成奇妙张力,既展现文化自信,又体现知识分子的自省意识,使诗集成为一代人精神世界的缩影。</p><p class="ql-block ql-indent-1">四、骈散相间的韵律之美</p><p class="ql-block ql-indent-1">全文以四言句式为主,深得《诗经》雅颂之遗韵,“矞矞皇皇”等叠词运用更添音韵之美。这种形式绝非简单拟古,而是通过严谨的平仄对仗,构建出“金石铿锵”的听觉效果。如“地灵人杰,文脉绵长”与“骚人雅士,济济一堂”的工整对仗,既延续古典诗教传统,又彰显现代语言节奏。</p><p class="ql-block ql-indent-1">五、创作理念的辩证统一</p><p class="ql-block ql-indent-1">序文展现出多重艺术辩证法:“乐天率性”与“微露锋芒”并置,“嬉笑怒骂”与“道德无伤”共存,“雅俗共赏”与“艺海钩沉”呼应。这种创作观既继承“诗可以怨”的古典传统,又契合现代文学的真实性原则。值得注意的是,作为历史特级教师,作者将“史识为骨,诗情为魂”的学术理念融入创作,使怀古诗词兼具历史厚重感与文学感染力。</p><p class="ql-block ql-indent-1">六、诗学主张的生动诠释</p><p class="ql-block ql-indent-1">该序堪称作者诗学观的宣言书。“直抒胸臆,一泻汪洋”的创作理念与“雅俗共赏”的审美追求,在文本中得到完美实践。其怀古诗词突破传统窠臼,以“眼底风物,笔下沧桑”的独特视角,将历史纵深与现实观照相融合。“博闻兼采,士农工商”的取材原则,展现出“接地气”的创作态度;“亦谐亦庄”的艺术风格,则体现了对古典诗词当代转化的有益探索。尤为称道者,作者始终坚守“法律底线”与“道德无伤”的创作伦理,在嬉笑怒骂间保持人文温度。</p><p class="ql-block ql-indent-1">作为曾张胤老师的学生,我深知其教育生涯的斐然成就:从新袁中学的教坛新秀到泗阳中学的特级教师,从省人大代表到县政协副主席,其“化育天下”的教育情怀与“铁肩担道义”的文化自觉,在诗词创作中得到延续。退休后笔耕不辍,斩获多项诗词大奖,其怀古诗词“别开生面”的艺术特色,在自序中已见端倪。</p><p class="ql-block ql-indent-1">结语</p><p class="ql-block ql-indent-1">这部自序不仅是诗集的导引,更是一部微型史诗。它以诗性语言构建起传统与现代对话的桥梁,在平仄律动中奔涌着对生命的热爱、对文化的坚守和对时代的思考。作为“史识为骨,诗情为魂”的创作典范,该序既延续了“诗言志”的古典传统,又彰显了“笔墨当随时代”的创新精神,为当代诗词创作提供了极具价值的范式。其价值已超越单篇序文功能,成为观察传统文脉在当代赓续的重要标本,恰似作者精神世界的全息投影——既有教育者“春风化雨”的温润,又有士大夫“以天下为己任”的担当,更具当代知识分子“守正创新”的学术品格。</p><p class="ql-block ql-indent-1">附:诗集自序</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">泱泱华夏,国运恒昌。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">党逾百岁,民乐小康。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">成子湖畔,泗水之阳。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">地灵人杰,文脉绵长。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">骚人雅士,济济一堂。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">悲天悯人,古道热肠。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">修身爱国,自尊自强。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">知行并重,相得益彰。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">安贫乐道,物我两忘。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">怡情养性,翰墨飘香。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">诗词曲赋,矞矞皇皇。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">本人不才,忝列士行。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">少年坎坷,艰苦备尝。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">有为有守,不卑不亢。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">风发踔厉,慷慨激昂。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">晚逢盛世,快乐无疆。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">年届七旬,求索未央。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">喜文通史,务广而荒。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">绝缘利锁,挣脱名缰。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">崇尚淡泊,力戒疏狂。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">偶有所得,援笔成章。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">眼底风物,笔下沧桑。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">书生意气,挥斥铺张。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">乐天率性,微露锋芒。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">直抒胸臆,一泻汪洋。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">抒情咏物,念旧怀乡。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">针砭时弊,讴歌善良。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">痛心民瘼,追忆国殇。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">记游怀古,特色张扬。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">博闻兼采,士农工商。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">存史资政,服务地方。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">嬉笑怒骂,亦谐亦庄。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">纵情雅谑,道德无伤。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">法律底线,固若金汤。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">艺海钩沉,雅俗共赏。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">结集出版,诗友共襄。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:center;">读者评判,诚恐诚惶。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:right;">曾张胤</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:right;">2022年2月12日</p>