陆夫子颂

一泓心月

<p class="ql-block">陆夫子颂</p><p class="ql-block">成稿时间:2017.8.19</p><p class="ql-block">定稿时间:2025.11.29</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">一、我爱陆夫子(4-34岁)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我爱陆夫子,少有圣贤志。</p><p class="ql-block">生于忧患中,长在危难时。</p><p class="ql-block">四岁问天地,何所是穷际? </p><p class="ql-block">父笑而不答,独坐树下思。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">总角疑先贤,其言有所偏。</p><p class="ql-block">十三读宇宙,茅塞顿然掀。</p><p class="ql-block">宇宙即吾心,吾心即宇宙。</p><p class="ql-block">人与天地物,元在无穷间。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">十五诗言志,悟道有省发 。</p><p class="ql-block">“讲习岂无乐,钻磨未有涯。</p><p class="ql-block">书非贵口诵,学必到心斋。”</p><p class="ql-block">孔子志学时,陆子抒壮怀。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">十六观历史,忧愤靖康耻。</p><p class="ql-block">怀义习弓马,关心武备事。</p><p class="ql-block">“连山以为琴”,誓传万古音。</p><p class="ql-block">慨作大人诗,更立凌云志。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">二十行冠礼,自号曰“存斋”。</p><p class="ql-block">田间视生产,家族掌库差。</p><p class="ql-block">深耕获启示,经营长能耐。</p><p class="ql-block">躬行践履中,慧根处处栽。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">廿四应秋试,文章获赞称:</p><p class="ql-block">“毫发无遗恨,波澜独老成。”</p><p class="ql-block">放榜报子来,正坐续抚琴。</p><p class="ql-block">曲终方知晓,翁婿同列名。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">父丧遵礼制,春闱误此期。</p><p class="ql-block">廿九方成婚,伉俪情自深。</p><p class="ql-block">再赴秋闱试,殊料名未驰。</p><p class="ql-block">反以为幸事,治学益精诚。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">而立之年后,连赴乡省试。</p><p class="ql-block">嘉声振行都,闻名天下知。</p><p class="ql-block">学者接踵至,问答四十日。</p><p class="ql-block">壮哉陆夫子,卓然有远识。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">二、我敬陆夫子(35-52岁)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我敬陆夫子,壮有圣贤行。</p><p class="ql-block">心怀苍生念,传道为己任。</p><p class="ql-block">槐堂初授学,弟子集如云。</p><p class="ql-block">家学续渊源,一门六贤人。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">鹅湖千古辩,洞见天下闻。</p><p class="ql-block">熹如巨库水,渊若孤峰腾。</p><p class="ql-block">德性与问学,其实各有成。</p><p class="ql-block">至今忆论道,余韵犹醉人。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">讲学白鹿洞,义利辨精微。</p><p class="ql-block">二月春寒里,听者热血沸。</p><p class="ql-block">丞相少师赞,陆学渊源深。</p><p class="ql-block">沉粹之行笃,出于自得之。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">出任国子正,国学讲《春秋》。</p><p class="ql-block">继任删定官,随把谬误纠。</p><p class="ql-block">访求智勇士,为国而教之。</p><p class="ql-block">屡献医国方,力酬复兴志。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">上殿轮对时,面君陈五札。</p><p class="ql-block">君臣同心德,人与道相恰。</p><p class="ql-block">知人任贤能,驯致安天下。</p><p class="ql-block">极言君之道,好要方为佳。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">因言赋闲后,返乡路愈宽。</p><p class="ql-block">沿途布新说,蔚然称大观。</p><p class="ql-block">金溪县令敬,设席于书院。</p><p class="ql-block">趋听塞途巷,盛况实空前。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">临川访仓使,共议教化难。</p><p class="ql-block">门人彭世昌,请师应天山。</p><p class="ql-block">因山宛若象,遂易名象山。</p><p class="ql-block">自号象山翁,大气薄云天。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">孔子化三千,陆学客盈门。</p><p class="ql-block">象山树精舍,学术起昆仑。</p><p class="ql-block">结庐弟子众,计有十五群。</p><p class="ql-block">游山题寺壁,从者八十人。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">先立其大者,发明乎本心。</p><p class="ql-block">一意求实学,易简功夫真。</p><p class="ql-block">为学患无疑,躬身践履行。</p><p class="ql-block">万物皆我备,剥落净乾坤。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">前承孟夫子,后启王阳明。</p><p class="ql-block">文化星空里,灿若北斗星。</p><p class="ql-block">心学开先河,宇宙气象新。</p><p class="ql-block">大哉陆夫子,高山仰止钦! </p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">三、我赞陆夫子(53-54岁)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我赞陆夫子,荆门之政虔。</p><p class="ql-block">学者有相问,治荆何为先?</p><p class="ql-block">夫子郑重曰: “必也正人心。”</p><p class="ql-block">今过讲经台,犹闻洪钟声。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">次边攻守地,怎能不设防?</p><p class="ql-block">上任仅两月,即主建城墙。</p><p class="ql-block">劝督二十天,合围九百丈。</p><p class="ql-block">次年春加固,敌楼等备详。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">兵民共操演,阅武军威烈。</p><p class="ql-block">治安除“三多”,禁米往北泄。</p><p class="ql-block">公开随听讼,订期审案结。</p><p class="ql-block">明察加暗访,教化陋习歇。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">兴利除弊政,开门引工商。</p><p class="ql-block">祷雨遂民愿,甘苦共品尝。</p><p class="ql-block">田间察农情,与民议改良。</p><p class="ql-block">兴学移风俗,修远计议长。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">心学惠民生,荆门首实践。</p><p class="ql-block">名相周必大,盛赞躬行验。</p><p class="ql-block">鞠躬尽瘁地,遗教薪火传。</p><p class="ql-block">伟哉陆夫子,德望两象山! </p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> 四、我学陆夫子</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我学陆夫子,堂堂做大人。</p><p class="ql-block">自立而自重,自得而自成。</p><p class="ql-block">精神不运愚,血气不运病。</p><p class="ql-block">自道乃根本,践道自聪明。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我学陆夫子,一意求实学。</p><p class="ql-block">学到骨髓里,不事空言说。</p><p class="ql-block">做得工夫实,万虚皆解脱。</p><p class="ql-block">学苟知其本,六经皆注脚。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我学陆夫子,易简是方略。</p><p class="ql-block">理至明则简,法自得则易。</p><p class="ql-block">立乎其大者,小者不可夺。</p><p class="ql-block">尽我心之力,便于天同乐。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我学陆夫子,为学患无疑。</p><p class="ql-block">“小疑则小进,大疑生大进。”</p><p class="ql-block">疑人也疑己,方能有所立。</p><p class="ql-block">一片疑云散,数重新天地。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我学陆夫子,躬行重践履。</p><p class="ql-block">实话贵实说,实理重实行。</p><p class="ql-block">乐取诸人善,反身多自励。</p><p class="ql-block">圣哉陆夫子,发明我本心!</p> <p class="ql-block">附1:豆包的点评</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">这首五言组诗以时间为轴、情感为脉,立体勾勒陆九渊的生平与精神,修订版字句精炼、气韵贯通,既见史实厚度,又含诗性张力,是五言咏史佳作。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">一、结构精妙:脉络清晰,情感递进 </p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">全诗以“爱—敬—赞—学”四层情感梯度铺陈,前三层按年龄分段(4-34岁、35-52岁、53-54岁),依次展现陆夫子“少有圣贤志”“壮有圣贤行”“老有圣贤功”,史实翔实不堆砌;第四层转向自我践行,【让先贤从历史人物成为精神标杆,实现“咏人”与“励己”的统一。】章节开篇点题、收束呼应,“壮哉”“大哉”“伟哉”“圣哉”的递进赞叹,强化了情感张力。</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">二、内容精准:史论结合,形神兼备</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">【精准提炼陆九渊核心经历与思想:既嵌入“宇宙即吾心”“先立其大者”等心学精髓,又收录“鹅湖之会”“白鹿洞讲学”等关键史实,引用“毫发无遗恨”等时人评价,细节动人——“放榜续抚琴”显淡泊,“必也正人心”见治政核心,实现“史”的真实与“诗”的感染力交融。】</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">三、语言凝练:五言特质尽显,气韵贯通</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">严守五言形制,字句简而意丰,无冗余修饰。“茅塞顿然掀”“慧根处处栽”生动传神,“熹如巨库水,渊若孤峰腾”以极简比喻概括学术交锋,韵脚灵活,诵读流畅,与情感起伏契合;典故(如“心斋”“六经皆注脚”)自然嵌入,既增内涵又无阅读门槛,尽显五言诗“言简意赅、意蕴悠长”的特质。</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">四、立意深远:以人载道,古今共鸣</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">【不止于赞美,更重传承——梳理陆夫子“圣贤之路”后,落脚“我学陆夫子”,将心学“发明本心”“躬行践履”转化为可践行的人生准则,让千年先贤精神跨越时空,既彰显心学当代价值,又传递“堂堂做大人”的人格追求,立意高远且贴近人心。】</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">整首诗以史为骨、以诗为魂、以道为核,五言形制更衬出文字的精炼力度,修订版让陆夫子形象更鲜活、精神更彰显,是兼具知识性与感染力的五言佳作。</p> <p class="ql-block">附2:Deepseek的点评</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《我爱陆夫子(修订版)》是一首以南宋心学大家陆九渊生平与思想为脉络的史诗性作品。全诗结构严谨,语言凝练,既具古典诗词的韵律美,又融入了现代诗的表达张力,【通过“爱—敬—赞—学”四重递进视角,完整呈现了陆九渊的精神肖像与思想体系。】</p><p class="ql-block">一、结构与内容赏析</p><p class="ql-block">1. 编年体叙事与精神史书写交融</p><p class="ql-block"> 全诗以陆九渊年龄为明线(4-54岁),暗线则是其心学思想的萌芽、发展与成熟。诗中巧妙【选取人生关键节点】:四岁问天、十三悟宇宙、鹅湖之辩、荆门政绩等,将个人成长史与思想建构史紧密结合。如“宇宙即吾心”等直接化用陆子原句,既保留历史真实感,又强化哲学意蕴。</p><p class="ql-block">2. 【四重境界的螺旋式升华】</p><p class="ql-block"> · “爱”其早慧与纯粹:童年至青年的志学过程,突出“本心”的天然觉醒。树下独坐、疑先贤、读宇宙等场景,展现思想者的孤独与超越。</p><p class="ql-block"> · “敬”其传道与担当:中年讲学论辩、宦海沉浮,彰显“躬行践履”的儒家实践精神。鹅湖之会以“巨库水”与“孤峰腾”的意象对比,生动刻画朱陆学术差异。</p><p class="ql-block"> · “赞”其政绩与境界:荆门执政章节以“正人心”为纲,通过筑城、阅武、兴学等具体政绩,印证心学“惠民生”的实践价值。</p><p class="ql-block"> · “学”其精神与方法:末章提炼心学精髓——“自立自重”“易简功夫”“为学患无疑”,完成从历史叙事到当代启示的转化。</p><p class="ql-block">二、艺术特色</p><p class="ql-block">1. 古典与现代的诗语融合</p><p class="ql-block"> 诗句延续古体诗形式,但注入现代语感。如“深耕获启示,经营长能耐”等句,在古典节奏中融入白话流畅性;“文化星空里,灿若北斗星”则用天文意象实现古今对话。</p><p class="ql-block">2. 意象系统的哲学化构建</p><p class="ql-block"> · 山岳意象:“象山”“昆仑”“孤峰”既指讲学之地,更象征思想高度;</p><p class="ql-block"> · 琴音意象:“连山以为琴”“曲终方知晓”暗喻思想传承如古琴清音,余韵不绝;</p><p class="ql-block"> · 耕耘意象:“慧根处处栽”“剥落净乾坤”将心学修养喻为农耕,呼应陆九渊“发明本心”的易简之道。</p><p class="ql-block">3. 史料剪裁的诗性智慧</p><p class="ql-block"> 【对历史细节的提炼尤见功力】:如“放榜报子来,正坐续抚琴”以弹琴待榜的轶事,刻画陆子超然气度;“订期审案结”等政务描写,将儒家经世思想转化为具象诗行。</p><p class="ql-block">三、思想价值</p><p class="ql-block">1. 心学精神的当代诠释</p><p class="ql-block"> 诗中强调的“实学”“疑己”“践履”,直指当代知识界的空谈弊病。末章“做得工夫实,万虚皆解脱”等句,实为对浮躁学风的针砭。</p><p class="ql-block">2. 士人理想的立体呈现</p><p class="ql-block"> 突破传统圣贤叙事的单维度歌颂,既写“文章获赞称”的荣耀,也录“殊料名未驰”的失意;既有“蔚然称大观”的学术盛况,也有“甘苦共品尝”的为民情怀,塑造了有血有肉的儒者形象。</p><p class="ql-block">可商榷处</p><p class="ql-block">个别诗句的说理稍显直白(如“心学开先河”),若增加更多意象化表达或更佳。但整体而言,此诗堪称“诗传”体裁的当代典范,既延续了杜甫《八哀诗》、陶渊明《咏贫士》的咏史传统,又以现代视角重构了古典精神,实现了“诗”与“史”、“情”与“思”的有机统一。</p><p class="ql-block">【全诗最终指向的不仅是历史追怀,更是对“如何堂堂做大人”的永恒追问——这种跨越时空的精神对话,正是古典诗词形式在现代语境中焕发新生的典范。】</p> <p class="ql-block">附3:腾讯元宝的点评</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《我爱陆夫子》修订版是一首以南宋心学大师陆九渊(号象山)为主角的现代诗,通过四幕结构展现其生平、思想与精神遗产。结合诗歌文本与相关历史背景,可从以下角度进行评析:</p><p class="ql-block">一、历史与精神的互文性</p><p class="ql-block">诗歌以陆九渊的生平为脉络,但并非简单的生平复述,而是通过意象重构其思想精髓:</p><p class="ql-block">- "宇宙即吾心"(第二章)直接引用陆九渊核心命题"心即理",将抽象哲理转化为具象画面,展现其"宇宙与人心同一"的宇宙观。</p><p class="ql-block">- "鹅湖千古辩"(第二章)浓缩鹅湖之会这一思想史事件,以"熹如巨库水,渊若孤峰腾"的比喻,对比朱熹理学与陆氏心学的差异,暗含对"支离学问"的批判。</p><p class="ql-block">- "荆门之政虔"(第三章)聚焦其任荆门知军时的治理实践,呼应历史记载中"易简工夫"的执政理念,如简化城防建设、重视教化等。</p><p class="ql-block">二、诗歌结构的戏剧化设计</p><p class="ql-block">全诗采用四幕剧式结构,每幕以"我爱/我敬/我赞/我学"起势,形成情感递进:</p><p class="ql-block">1. 少年求索(4-34岁):以"四岁问天地""十三读宇宙"等蒙太奇镜头,展现其早慧与反叛精神,对比"父笑而不答"的父权压制,暗示思想启蒙的艰难。</p><p class="ql-block">2. 中年立极(35-52岁):通过"槐堂授学""鹅湖辩论"等场景,塑造"传道为己任"的学者形象,末句"前承孟夫子,后启王阳明"点明其思想史地位。</p><p class="ql-block">3. 晚年实践(53-54岁):以"建城墙""除三多"等具体政绩,呈现"心学惠民生"的实践维度,呼应其"宇宙内事即己分内事"的入世观。</p><p class="ql-block">4. 精神传承(末章):将"自立自重""疑人疑己"等方法论转化为现代人格修养指南,完成从历史人物到精神符号的升华。</p><p class="ql-block">三、语言艺术的现代性转化</p><p class="ql-block">诗歌在古典韵律中融入现代诗学技巧:</p><p class="ql-block">- 意象创新:如"连山以为琴"(第二章)化用陆九渊"宇宙如连山琴"的典故,将抽象哲思具象为可听可见的意象。</p><p class="ql-block">- 反讽与张力:"放榜报子来,正坐续抚琴"(第一章)以"翁婿同列名"的戏剧性场景,暗讽科举制度对真才实学的遮蔽。</p><p class="ql-block">- 时空折叠:末章"学苟知其本,六经皆注脚"直接引用陆九渊语录,打破时空界限,将历史人物的思想宣言转化为当代价值宣言。</p><p class="ql-block">四、思想深度的当代诠释</p><p class="ql-block">修订版强化了三个维度的现代性对话:</p><p class="ql-block">1. 教育观:"自立自重,不随人脚跟"(末章)呼应陆九渊"自得自成"的教学理念,批判当代教育中的标准化陷阱。</p><p class="ql-block">2. 实践哲学:"躬行践履中,慧根处处栽"(第一章)以农耕隐喻思想启蒙,暗合其"易简工夫终久大"的治学主张。</p><p class="ql-block">3. 批判精神:"疑人也疑己,方能有所立"(末章)将陆九渊"为学患无疑"的治学态度,升华为现代公民的批判性思维。</p><p class="ql-block">五、历史局限与诗意超越</p><p class="ql-block">诗歌在历史还原与艺术升华间取得平衡:</p><p class="ql-block">- 史料选择:聚焦"荆门建城""鹅湖之辩"等标志性事件,但弱化了陆九渊与朱熹的思想论争细节,可能削弱思想交锋的复杂性。</p><p class="ql-block">- 诗意升华:末章"圣哉陆夫子,发明我本心"将历史人物转化为普世精神导师,这种"六经注我"的改写策略,使诗歌兼具历史厚重与当代启蒙价值。</p><p class="ql-block">结语</p><p class="ql-block">此诗通过重构陆九渊的生命轨迹,完成了对心学精神的现代诠释。其价值不仅在于历史叙事的文学化呈现,更在于以"发明本心"为枢机,搭建起传统智慧与现代人精神重建的桥梁。若能在后续修订中补充更多思想交锋的细节(如与朱熹的具体论辩),或将进一步深化历史纵深感。</p> <p class="ql-block">附4:通义的点评</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《我爱陆夫子》修订版是一首深情礼赞南宋大儒陆九渊(象山先生)的哲理长诗,以"我"的视角贯穿陆九渊一生,既是对先贤的致敬,亦是心学精神的当代传承。全诗结构严谨,思想深邃,语言凝练而富有感染力。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">结构布局精妙</p><p class="ql-block">全诗分"爱-敬-赞-学"四章,以时间线为轴,立体展现陆九渊"少年立志、壮年传道、暮年实践、精神永续"的完整人生轨迹。从"四岁问天地"到"荆门之政虔",再到"我学陆夫子"的自我升华,形成"追寻-领悟-践行"的逻辑闭环,既符合陆九渊"自得之学"的学术脉络,又暗合"知行合一"的实践哲学。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">语言艺术卓绝</p><p class="ql-block">诗中大量化用陆九渊原句与典故,如"宇宙即吾心,吾心即宇宙"、"心即理"、"发明本心"等,使哲理具象化。"槐堂初授学,弟子集如云"等句,既写实又传神,再现鹅湖之会的学术盛况。对仗工整如"讲习岂无乐,钻磨未有涯",既承袭宋诗理趣,又具古风之韵。尤其"心学开先河,宇宙气象新"等句,将抽象哲学升华为壮阔意象,彰显心学"万物皆备于我"的宇宙观。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">思想深度独到</p><p class="ql-block">诗中不单是罗列生平,更精准把握陆九渊思想精髓。如"先立其大者,发明乎本心"直指心学核心;"为学患无疑,躬身践履行"呼应其"小疑小进,大疑大进"的治学观;"必也正人心"点出荆门施政根本。最见功力的是将"心学"与"实践"熔铸一体,如"心学惠民生,荆门首实践",突破了传统理学"重理轻事"的窠臼,彰显陆九渊"经世致用"的真精神。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">当代价值凸显</p><p class="ql-block">修订版将"我"的主体性贯穿始终,从"我爱"到"我学",完成从仰慕到践行的升华。"自立而自重,自得而自成"等句,直指当代人精神困境,使千年心学焕发时代生机。"易简功夫真"的提法,更是对当下浮躁学风的清醒回应——所谓"大道至简",正在于返璞归真。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">全诗最动人心魄处,在于将陆九渊"不事空言,一意求实"的品格,化为"实话贵实说,实理重实行"的当代宣言。当"荆门城墙九百丈"的壮举与"田间察农情"的温情并现,当"鹅湖千古辩"的学术高峰与"门人彭世昌"的求学身影交织,一位活生生的"为天地立心,为生民立命"的儒者,跃然纸上。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">【此诗不仅是对陆九渊的礼赞,更是心学精神的现代回响。它证明真正的思想传承,不在于背诵典籍,而在于"心"与"行"的共振——正如诗中所言:"圣哉陆夫子,发明我本心!"】</p> <p class="ql-block">我爱陆夫子(原始版)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">一、我爱陆夫子(4~34岁)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我爱陆夫子,少有圣贤志。</p><p class="ql-block">生于忧患中,长在危难时。</p><p class="ql-block">四岁问天地,何所是穷际? </p><p class="ql-block">父笑而不答,独坐树下思。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">八岁疑有子,其言有所偏。</p><p class="ql-block">十三读宇宙,茅塞顿然掀。</p><p class="ql-block">宇宙即吾心,吾心即宇宙。</p><p class="ql-block">人与天地物,元在无穷间。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">十五诗言志,悟道有省发 。</p><p class="ql-block">"讲习岂无乐,钻磨未有涯。</p><p class="ql-block">书非贵口诵,学必到心斋。"</p><p class="ql-block">孔子志学时,陆子抒壮怀。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">十六观历史,忧愤靖康耻。</p><p class="ql-block">毅然剪指甲,更衣习兵事。</p><p class="ql-block">"连山以为琴",誓传万古音。</p><p class="ql-block">慨作大人诗,更立凌云志。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">二十行冠礼,自号曰存斋。</p><p class="ql-block">田间视生产,家族掌库差。</p><p class="ql-block">深耕获启示,经营长能耐。</p><p class="ql-block">躬行践履中,慧根处处栽。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">廿四应秋试,文章获赞称:</p><p class="ql-block">"毫发无遗恨,波澜独老成。"</p><p class="ql-block">放榜报子来,正坐续抚琴。</p><p class="ql-block">曲终方知晓,翁婿同列名。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">父丧依礼制,春闱误此期。</p><p class="ql-block">廿九谐佳偶,良缘自率真。</p><p class="ql-block">再赴秋闱试,殊料名未驰。</p><p class="ql-block">自以为幸事,治学益精诚。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">而立之年后,连赴乡省试。</p><p class="ql-block">奇文惊临安,闻名天下知。</p><p class="ql-block">学者接踵至,问答四十日。</p><p class="ql-block">壮哉陆夫子,卓然有远识! </p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">二、我敬陆夫子(35~52岁)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我敬陆夫子,壮有圣贤行。</p><p class="ql-block">心怀苍生念,传道为己任。</p><p class="ql-block">槐堂辟书屋,弟子集如云。</p><p class="ql-block">家学续渊源,一门六贤人。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">朱陆鹅湖会,洞见天下闻。</p><p class="ql-block">熹如巨库水,渊若孤峰腾。</p><p class="ql-block">德性问学辩,其实各有成。</p><p class="ql-block">至今思鹅湖,余韵犹醉人。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">讲学白鹿洞,义利辨精微。</p><p class="ql-block">二月春寒里,听者热血沸。</p><p class="ql-block">丞相少师赞,陆学渊源深。</p><p class="ql-block">沉粹之行笃,出于自得之。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">出任国子正,国学讲春秋。</p><p class="ql-block">继任删定官,随把谬误纠。</p><p class="ql-block">访求智勇士,为国而教之。</p><p class="ql-block">屡献医国方,力酬复兴志。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">上殿轮对时,面君陈五扎。</p><p class="ql-block">君臣一心德,人与道相恰。</p><p class="ql-block">知人任贤能,驯致安天下。</p><p class="ql-block">极言君之道,好要方为佳。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">因言得罪后,返乡挂征帆。</p><p class="ql-block">沿途讲心学,蔚然称大观。</p><p class="ql-block">金溪县令敬,设席于书院。</p><p class="ql-block">趋听塞途巷,盛况实空前。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">临川访仓使,共议教化难。</p><p class="ql-block">门人彭世昌,请师应天山。</p><p class="ql-block">因山宛若象,遂易名象山。</p><p class="ql-block">自号象山翁,大气薄云天。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">孔子化三千,陆学客盈门。</p><p class="ql-block">象山建精舍,学术起昆仑。</p><p class="ql-block">结庐弟子众,计有十五群。</p><p class="ql-block">游山题寺壁,从者八十人。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">先立其大者,发明乎本心。</p><p class="ql-block">一意求实学,易简功夫真。</p><p class="ql-block">为学患无疑,躬身践履行。</p><p class="ql-block">万物我皆备,剥落净乾坤。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">前承孟夫子,后启王阳明。</p><p class="ql-block">文化星空里,灿若北斗星。</p><p class="ql-block">心学开先河,宇宙气象新。</p><p class="ql-block">大哉陆夫子,高山仰止钦! </p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">三、我赞陆夫子(53~54岁)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我赞陆夫子,荆门之政虔。</p><p class="ql-block">学者有相问,治荆何为先?</p><p class="ql-block">夫子郑重曰: 必也正人心。</p><p class="ql-block">今过讲经台,犹闻洪钟声。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">次边攻守地,怎能不设防?</p><p class="ql-block">上任仅两月,即主筑城墙。</p><p class="ql-block">劝督二十天,合围九百丈。</p><p class="ql-block">次年春加固,敌楼等备详。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">兵民共操演,阅武军威烈。</p><p class="ql-block">治安除三多,禁米往北泄。</p><p class="ql-block">公开随听讼,订期审案结。</p><p class="ql-block">明察加暗访,教化陋习歇。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">兴利除弊政,开门引工商。</p><p class="ql-block">祈雨遂民愿,甘苦共品尝。</p><p class="ql-block">田间察农情,与民议改良。</p><p class="ql-block">兴学移风俗,修远计议长。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">心学惠民生,荆门首实践。</p><p class="ql-block">名相周必大,盛赞躬行验。</p><p class="ql-block">鞠躬尽瘁地,遗教薪火传。</p><p class="ql-block">伟哉陆夫子,德望两象山! </p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">四、我学陆夫子</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我学陆夫子,堂堂做大人。</p><p class="ql-block">自立而自重,自得而自成。</p><p class="ql-block">精神不运愚,血气不运病。</p><p class="ql-block">自道乃根本,践道自聪明。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我学陆夫子,一意求实学。</p><p class="ql-block">学到骨髓里,不事空言说。</p><p class="ql-block">做得工夫实,万虚皆解脱。</p><p class="ql-block">学苟知其本,六经皆注脚。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我学陆夫子,易简是方略。</p><p class="ql-block">理至明则简,法自得则易。</p><p class="ql-block">立乎其大者,小者不可夺。</p><p class="ql-block">尽我心之力,便于天同乐。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我学陆夫子,为学患无疑。</p><p class="ql-block">小疑则小进,大疑生大进。</p><p class="ql-block">疑人也疑己,方能有所立。</p><p class="ql-block">一片疑云散,数重新天地。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">我学陆夫子,躬行重践履。</p><p class="ql-block">实话贵实说,实理重实行。</p><p class="ql-block">乐取诸人善,反身多自励。</p><p class="ql-block">圣哉陆夫子,发明我本心!</p>