《诗经·周南·关雎》 <p class="ql-block">《诗经·周南·关雎》的原文</p><p class="ql-block">关关雎鸠,在河之洲。窈窕淑女,君子好逑。</p><p class="ql-block">参差荇菜,左右流之。窈窕淑女,寤寐求之。</p><p class="ql-block">求之不得,寤寐思服。悠哉悠哉,辗转反侧。</p><p class="ql-block">参差荇菜,左右采之。窈窕淑女,琴瑟友之。</p><p class="ql-block">参差荇菜,左右芼之。窈窕淑女,钟鼓乐之。</p> <p class="ql-block">《关雎》全文翻译</p><p class="ql-block">1. 关关雎鸠,在河之洲。窈窕淑女,君子好逑。</p><p class="ql-block">一对雎鸠鸟,在黄河的小洲上“关关”和鸣。身姿美好、心地善良的女子,正是君子心中理想的配偶。</p><p class="ql-block">2. 参差荇菜,左右流之。窈窕淑女,寤寐求之。</p><p class="ql-block">长短不齐的荇菜,(女子)时而向左、时而向右去采摘。那美好的女子,君子醒着、睡着都在追求她。</p><p class="ql-block">3. 求之不得,寤寐思服。悠哉悠哉,辗转反侧。</p><p class="ql-block">追求却没能得到,醒时、睡时都在思念她。思念啊,思念啊,(君子)翻来覆去,怎么也睡不着。</p><p class="ql-block">4. 参差荇菜,左右采之。窈窕淑女,琴瑟友之。</p><p class="ql-block">长短不齐的荇菜,(女子)时而向左、时而向右去采收。那美好的女子,君子要弹着琴、鼓着瑟,与她亲近相伴。</p><p class="ql-block">5. 参差荇菜,左右芼之。窈窕淑女,钟鼓乐之。</p><p class="ql-block">长短不齐的荇菜,(女子)时而向左、时而向右去挑选。那美好的女子,君子要敲着钟、击11着鼓,让她满心欢喜。</p><p class="ql-block"> </p> <p class="ql-block">注释</p><p class="ql-block">- 关关:象声词,雌雄二鸟相互应和的叫声。</p><p class="ql-block">- 雎鸠:一种水鸟名,即王鴡。</p><p class="ql-block">- 河:黄河的专称。</p><p class="ql-block">- 洲:水中的陆地。</p><p class="ql-block">- 窈窕:身材体态美好的样子。窈,深邃,喻女子心灵美;窕,幽美,喻女子仪表美。</p><p class="ql-block">- 淑:好,善良。</p><p class="ql-block">- 好逑:好的配偶。逑,“仇”的假借字,匹配。</p><p class="ql-block">- 参差:长短不齐的样子。</p><p class="ql-block">- 荇菜:水草类植物。圆叶细茎,根生水底,叶浮在水面,可供食用。</p><p class="ql-block">- 流:义同“求”,这里指摘取。</p><p class="ql-block">- 寤寐:醒和睡。指日夜。寤,醒觉。寐,入睡。</p><p class="ql-block">- 思服:思念。服,想。</p><p class="ql-block">- 悠哉悠哉:意为“悠悠”,就是长。这句是说思念绵绵不断。</p><p class="ql-block">- 辗转反侧:翻覆不能入眠。</p><p class="ql-block">- 采:摘取。</p><p class="ql-block">- 友:用作动词,此处有亲近之意。</p><p class="ql-block">- 芼:择取,挑选。</p><p class="ql-block">- 乐:使动用法,使……快乐。</p> 《诗经·周南·葛覃》 <p class="ql-block">《诗经·周南·葛覃》的原文</p><p class="ql-block">葛之覃兮,施于中谷,维叶萋萋。黄鸟于飞,集于灌木,其鸣喈喈。</p><p class="ql-block">葛之覃兮,施于中谷,维叶莫莫。是刈是濩,为絺为綌,服之无斁。</p><p class="ql-block">言告师氏,言告言归。薄污我私,薄澣我衣。害澣害否?归宁父母。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block">《诗经·周南·葛覃》各句解释</p><p class="ql-block">- “葛之覃兮,施于中谷,维叶萋萋”:葛藤绵绵蔓山谷,它的藤叶好茂盛。</p><p class="ql-block">- “黄鸟于飞,集于灌木,其鸣喈喈”:黄雀翩翩穿林过,群栖灌木鸣声娇。</p><p class="ql-block">- “葛之覃兮,施于中谷,维叶莫莫”:葛藤绵绵蔓山谷,绿叶荫荫成帷幕。</p><p class="ql-block">- “是刈是濩,为絺为綌,服之无斁”:收割蒸煮织葛布,细粗衣衫穿不足。</p><p class="ql-block">- “言告师氏,言告言归”:禀告女师欲归省,收拾行装待启程。</p><p class="ql-block">- “薄污我私,薄澣我衣”:轻揉慢搓洗内衣,浣净礼服叠齐整。</p><p class="ql-block">- “害澣害否?归宁父母”:哪件要洗哪不洗?归家问安父母亲。</p> <p class="ql-block">词汇解释</p><p class="ql-block">- 葛:多年生草本植物,花紫红色,茎可做绳,纤维可织葛布。</p><p class="ql-block">- 覃(tán):延长。</p><p class="ql-block">- 施(yì):蔓延。</p><p class="ql-block">- 维:语助词。</p><p class="ql-block">- 萋萋:茂盛貌。</p><p class="ql-block">- 黄鸟:一说黄鹂,一说黄雀。</p><p class="ql-block">- 于:语助词,无实义。</p><p class="ql-block">- 集:群鸟息在树上。</p><p class="ql-block">- 喈喈(jiē):鸟鸣声。</p><p class="ql-block">- 莫莫:茂盛貌。</p><p class="ql-block">- 刈(yì):割。</p><p class="ql-block">- 濩(huò):煮。</p><p class="ql-block">- 絺(chī):细的葛纤维织的布。</p><p class="ql-block">- 綌(xì):粗的葛纤维织的布。</p><p class="ql-block">- 斁(yì):厌。</p><p class="ql-block">- 言:语助词。</p><p class="ql-block">- 师氏:类似管家奴隶,一说专司教导之职的贵族女师。</p><p class="ql-block">- 告归:请假回家。</p><p class="ql-block">- 薄:语助词。</p><p class="ql-block">- 污(wù):揉搓着洗。</p><p class="ql-block">- 私:内衣。</p><p class="ql-block">- 澣(huàn):洗。</p><p class="ql-block">- 害(hé):通“曷”,何,疑问词。</p><p class="ql-block">- 否:不。</p><p class="ql-block">- 归宁:回娘家探望父母。</p> 《诗经·周南·卷耳》 <p class="ql-block">《诗经·周南·卷耳》</p><p class="ql-block">原文</p><p class="ql-block">采采卷耳,不盈顷筐。嗟我怀人,寘彼周行。</p><p class="ql-block">陟彼崔嵬,我马虺隤。我姑酌彼金罍,维以不永怀。</p><p class="ql-block">陟彼高冈,我马玄黄。我姑酌彼兕觥,维以不永伤。</p><p class="ql-block">陟彼砠矣,我马瘏矣,我仆痡矣,云何吁矣!</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">逐句解释</p><p class="ql-block">- “采采卷耳,不盈顷筐”:采了又采卷耳菜,却总是采不满一浅筐。</p><p class="ql-block">- “嗟我怀人,寘彼周行”:叹息我想念远方的人,于是把筐子放在大路边。</p><p class="ql-block">- “陟彼崔嵬,我马虺隤”:登上那高高的石山,我的马儿都疲惫生病了。</p><p class="ql-block">- “我姑酌彼金罍,维以不永怀”:我姑且斟满那青铜酒杯,希望能借此不再长久地思念。</p><p class="ql-block">- “陟彼高冈,我马玄黄”:登上那高高的山岗,我的马儿累得毛色都变得黑黄混杂。</p><p class="ql-block">- “我姑酌彼兕觥,维以不永伤”:我姑且斟满那犀牛角做的酒杯,希望能借此不再长久地感伤。</p><p class="ql-block">- “陟彼砠矣,我马瘏矣,我仆痡矣,云何吁矣”:登上那乱石冈,我的马儿累坏了,我的仆人也疲惫不堪了,我心中是多么地忧伤啊!</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block">《卷耳》词汇注释(附拼音)</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">- 采采(cǎi cǎi):采了又采。</p><p class="ql-block">- 盈(yíng):满。</p><p class="ql-block">- 顷筐(qǐng kuāng):斜口筐子,后高前低。</p><p class="ql-block">- 嗟(jiē):语助词,或谓叹息声。</p><p class="ql-block">- 怀(huái):怀想。</p><p class="ql-block">- 寘(zhì):同“置”,放,搁置。</p><p class="ql-block">- 周行(zhōu háng):大道,大路。</p><p class="ql-block">- 陟(zhì):升;登。</p><p class="ql-block">- 崔嵬(cuī wéi):高大雄伟。</p><p class="ql-block">- 虺隤(huī tuí):疲极而病。</p><p class="ql-block">- 姑(gū):姑且。</p><p class="ql-block">- 酌(zhuó):斟酒。</p><p class="ql-block">- 金罍(jīn léi):青铜做的罍,用以盛酒和水。</p><p class="ql-block">- 维(wéi):发语词,无实义。</p><p class="ql-block">- 永怀(yǒng huái):长久思念。</p><p class="ql-block">- 玄黄(xuán huáng):黑色毛与黄色毛相掺杂的颜色,这里形容马累得毛色杂乱。</p><p class="ql-block">- 兕觥(sì gōng):野牛角制的酒杯,或说“觥”是青铜做的牛形酒器。</p><p class="ql-block">- 永伤(yǒng shāng):长久思念。</p><p class="ql-block">- 砠(jū):山石险峻险要处。</p><p class="ql-block">- 瘏(tú):病,累坏了。</p><p class="ql-block">- 痡(pū):疲,倦。</p><p class="ql-block">- 云(yún):语助词,无实义。</p><p class="ql-block">- 吁(xū):忧伤而叹。</p> 《诗经·周南·樛木》 <p class="ql-block">《风•周南·樛木》</p><p class="ql-block">原文</p><p class="ql-block">南有樛木,葛藟累之。乐只君子,福履绥之。</p><p class="ql-block">南有樛木,葛藟荒之。乐只君子,福履将之。</p><p class="ql-block">南有樛木,葛藟萦之。乐只君子,福履成之。</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">各句解释</p><p class="ql-block">- “南有樛木,葛藟累之”:南方有棵枝桠低垂的树,葛藤攀附缠绕着它。</p><p class="ql-block">- “乐只君子,福履绥之”:快乐的君子啊,愿幸福降临安定你。</p><p class="ql-block">- “南有樛木,葛藟荒之”:南方有棵枝桠低垂的树,葛藤茂盛覆盖着它。</p><p class="ql-block">- “乐只君子,福履将之”:快乐的君子啊,愿幸福降临扶持你。</p><p class="ql-block">- “南有樛木,葛藟萦之”:南方有棵枝桠低垂的树,葛藤萦绕盘旋着它。</p><p class="ql-block">- “乐只君子,福履成之”:快乐的君子啊,愿幸福降临成就你。</p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block">词汇注释</p><p class="ql-block">- 樛(jiū)木:枝条下垂的树木。</p><p class="ql-block">- 葛藟(lěi):藤蔓植物,常缠绕在其他植物上生长。</p><p class="ql-block">- 累(léi):缠绕,攀附。</p><p class="ql-block">- 荒(huāng):覆盖,蔓延。</p><p class="ql-block">- 萦(yíng):回旋,环绕。</p><p class="ql-block">- 只:语气词。</p><p class="ql-block">- 君子:指尊贵的男子或有德的人。</p><p class="ql-block">- 福履:福禄,福气和爵禄。</p><p class="ql-block">- 绥(suí):安,使安定。</p><p class="ql-block">- 将(jiāng):扶助,支持。</p><p class="ql-block">- 成:完成,成就。</p>