<p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">苏州城西南,有盘门焉,踞运河之要冲,扼水陆之咽喉。三景者,盘门、瑞光塔、吴门桥是也。游人每至,必驻足而观,以为吴中胜概。</p><p class="ql-block">盘门者,乃春秋吴国所筑,城垣高峙,雉堞连云。门分水陆,舟车并济。陆门设关,水门置闸,进可攻,退可守,实为攻守兼备之城防。今城墙砖石斑驳,苔痕上阶绿,草色入帘青,犹见当年烽火余烬。游人穿瓮城而过,但闻足音橐橐,想见昔日兵戈之声。</p><p class="ql-block">瑞光塔则耸立于城隅,八角十三层,砖木结构,高逾百尺。塔始建于三国,历代修葺,至今犹存。登塔远眺,可见城外水田漠漠,城内屋舍俨然。塔铃随风摇曳,叮当作响,如诉古往今来之事。相传塔中曾藏佛经舍利,故名"瑞光"。然佛法精微,舍利有无,亦不过后人附会耳。</p><p class="ql-block">吴门桥横跨运河之上,巨石垒砌,单孔拱形,势若长虹卧波。桥身坚固,历经数百年风雨而不圮。桥下舟楫往来,帆影点点;桥上行人如织,或驻足观景,或匆匆赶路。桥之两端,市廛喧嚣,酒旗招展,颇见姑苏繁华。</p><p class="ql-block">三景相距不远,而各擅其胜。盘门雄伟,瑞光清幽,吴门壮阔。游人至此,或叹古人之智慧,或感岁月之流逝,或发思古之幽情。然风景依旧,人事已非,昔年守城将士,运粮商贾,登塔僧侣,过桥行人,皆已化为尘土。唯余此城、此塔、此桥,静默相对,见证兴亡。</p><p class="ql-block">余尝于薄暮时分独步于此,见落日余晖洒于城垣,塔影斜长,桥影卧波,游人渐稀,市声渐歇。忽觉天地寂寥,古今同慨。三景虽美,终不过一抔黄土之上的点缀罢了。</p><p class="ql-block">苏州人曰:"不到盘门,不算到苏州。" 然则盘门三景者,亦不过苏州千百景中之三耳。</p> <p class="ql-block"> 一、现代诗《盘门三叠》</p><p class="ql-block">我数过苏州的城门, </p><p class="ql-block">像数过旧书页里压平的月光—— </p><p class="ql-block">但盘门总在第七页停顿, </p><p class="ql-block">铁锈与苔痕正缓缓翻译水声。</p><p class="ql-block">瑞光塔是斜插进云层的镇纸, </p><p class="ql-block">三百年风雨在它砖缝里, </p><p class="ql-block">结出晶莹的舍利。 </p><p class="ql-block">某位无名匠人把晨钟的余韵, </p><p class="ql-block">铸进第七层窗棂, </p><p class="ql-block">于是飞鸟掠过时, </p><p class="ql-block">总带着梵唱的余温。</p><p class="ql-block">吴门桥蹲在运河上, </p><p class="ql-block">像老绣娘收针前最后的回眸。 </p><p class="ql-block">它的拱背驮过盐船、粮垛、 </p><p class="ql-block">乌篷船里晃动的油纸伞, </p><p class="ql-block">如今只驮着我的影子, </p><p class="ql-block">和倒映在水里的, </p><p class="ql-block">半阙未写完的宋词。</p><p class="ql-block">水陆城门张开双臂, </p><p class="ql-block">左边是浣纱女的捣衣声, </p><p class="ql-block">右边是战马的嘶鸣。 </p><p class="ql-block">八百年前那场火, </p><p class="ql-block">把箭矢烧成青铜的露珠, </p><p class="ql-block">挂在雉堞上, </p><p class="ql-block">成为时光的琥珀。</p><p class="ql-block">当暮色漫过瑞光塔的铜铃, </p><p class="ql-block">整座盘门开始缓慢地, </p><p class="ql-block">把自己折叠进苏州的水纹里—— </p><p class="ql-block">塔是立体的经卷, </p><p class="ql-block">桥是流动的印章, </p><p class="ql-block">而城门, </p><p class="ql-block">是我们与历史最近的, </p><p class="ql-block">一道呼吸的缝隙。</p><p class="ql-block">二、《盘门三景:苏州城的时光密钥》</p><p class="ql-block">苏州的城门有十八座, </p><p class="ql-block">像十八枚温润的玉扣, </p><p class="ql-block">扣住两千五百年的烟雨。 </p><p class="ql-block">但盘门不同—— </p><p class="ql-block">它是唯一的水陆并列古城门, </p><p class="ql-block">是历史亲手为苏州系上的, </p><p class="ql-block">一枚青铜纽扣。</p><p class="ql-block">清晨的薄雾还未散尽, </p><p class="ql-block">瑞光塔已从晨曦中醒来。 </p><p class="ql-block">这座北宋初年的砖塔, </p><p class="ql-block">像一位端坐的老僧, </p><p class="ql-block">脊背挺直地望着运河。 </p><p class="ql-block">它的每块青砖都记得, </p><p class="ql-block">孙权为报母恩建普济院的香火, </p><p class="ql-block">记得康熙帝南巡时马蹄踏过的砖阶, </p><p class="ql-block">记得某个月夜, </p><p class="ql-block">书生在塔檐挂起的灯笼里, </p><p class="ql-block">抄录《金刚经》的沙沙声。 </p><p class="ql-block">如今塔刹的铜铃仍在风里轻响, </p><p class="ql-block">那声音不是清脆, </p><p class="ql-block">而是带着岁月沉淀的温厚, </p><p class="ql-block">像一位长辈在耳边, </p><p class="ql-block">慢慢讲古。</p><p class="ql-block">沿着运河往南走百步, </p><p class="ql-block">便遇见吴门桥。 </p><p class="ql-block">这座石拱桥始建于宋代, </p><p class="ql-block">却总让人想起江南的绣娘—— </p><p class="ql-block">它的桥拱是收针时圆润的弧线, </p><p class="ql-block">桥身的条石是细密的针脚, </p><p class="ql-block">连桥栏上斑驳的石刻, </p><p class="ql-block">都像是绣错了又小心修补的花样。 </p><p class="ql-block">从前这里是漕运要道, </p><p class="ql-block">盐船载着白花花的盐粒, </p><p class="ql-block">粮船装着金灿灿的稻谷, </p><p class="ql-block">乌篷船里坐着戴蓝布头巾的船娘, </p><p class="ql-block">船尾飘着新蒸的桂花糖藕香。 </p><p class="ql-block">如今桥下只有观光船缓缓驶过, </p><p class="ql-block">船娘摇橹的声音, </p><p class="ql-block">和八百年前的桨声, </p><p class="ql-block">竟是同一个韵脚。</p><p class="ql-block">最后站在水陆城门前, </p><p class="ql-block">才真正读懂"盘门"二字的重量。 </p><p class="ql-block">陆城门的青石板被马蹄磨得发亮, </p><p class="ql-block">砖缝里还嵌着明代守军的箭镞; </p><p class="ql-block">水城门的闸槽里, </p><p class="ql-block">仿佛还能听见关闸时, </p><p class="ql-block">湍急的水流被截断的轰鸣。 </p><p class="ql-block">八百年前张士诚在这里据守, </p><p class="ql-block">箭矢如雨,火把如星, </p><p class="ql-block">整座城门都在燃烧中淬炼成钢; </p><p class="ql-block">而今硝烟散尽, </p><p class="ql-block">只剩雉堞上的野蔷薇, </p><p class="ql-block">每年春天都开得热烈, </p><p class="ql-block">像在替那些沉睡的将士, </p><p class="ql-block">继续守护着苏州的烟火。</p><p class="ql-block">这三景像三枚钥匙—— </p><p class="ql-block">瑞光塔打开的是信仰的密室, </p><p class="ql-block">吴门桥转动的是生活的齿轮, </p><p class="ql-block">水陆城门封存的是战争的记忆。 </p><p class="ql-block">它们共同锁住的, </p><p class="ql-block">是苏州城最本真的模样: </p><p class="ql-block">既有佛前的香火袅袅, </p><p class="ql-block">也有市井的喧嚣暖暖; </p><p class="ql-block">既有金戈铁马的铿锵, </p><p class="ql-block">也有小桥流水的婉转。</p><p class="ql-block">当夕阳给瑞光塔镀上金边, </p><p class="ql-block">吴门桥的影子斜斜地铺在水面, </p><p class="ql-block">水陆城门的轮廓渐渐模糊, </p><p class="ql-block">我忽然明白: </p><p class="ql-block">盘门三景从来不是孤立的风景, </p><p class="ql-block">它们是苏州城的年轮, </p><p class="ql-block">是时光的切片, </p><p class="ql-block">是我们与历史对话的, </p><p class="ql-block">最温柔的注脚。</p>