中微子米饭

龙涛

米粒以光速沉入缸底

电微子，沿β线轨迹渺变

掏米，掏了一勺陶粒子

竹筷夹不住

一粒中微子的猫

溜进胃腔，掀起呱呱雷鸣

笔尖，依稀回到儿时稻浪

故乡的梯田曲线

换算成费米的黄金定则

丹田吞吐星云

一粒未观测的米

挑战我的舌尖

嚼不碎时，宙母又递来一碗

超新星的骸粒沉入胃酸

笔尖一热，诗流滚滚

破损的本子暗物质结网

渺微子的蘑菇咸菜

配陶微子的饭

每一口都是千古绝唱

午夜黑米饭，散发黑洞的香

金字塔中的人类

已烤成诗饼

穿过味蕾的弱相互作用

一粒粒米穿过亚特兰蒂斯

穿过沉沦的海啸

在我胃里，重建一个帝国

1995.8.8

《中微子米饭》诗评：粒子与乡愁的宇宙弦歌

龙涛先生的《中微子米饭》以惊人的想象力构建了一个微观粒子与宏观乡愁交织的诗歌宇宙。全诗通过“中微子”这一微观物理意象与“米饭”这一日常食物的超现实嫁接，实现了科学理性与诗性直觉的量子纠缠。

诗中“米粒以光速沉入缸底”开篇即打破时空常规，将炊事动作相对论化。β轨迹、费米定则等物理概念被巧妙转化为怀旧媒介——故乡梯田的曲线在数学公式中重生，中微子的猫（显然致敬薛定谔）溜进胃腔引发雷鸣，这种意象跳跃犹如粒子对撞机中迸发的能量。

诗人用“破损的本子暗物质结网”这样的意象，将创作过程本身宇宙学化。写诗的笔记本成为暗物质弥漫的宇宙，而“渺微子的蘑菇咸菜/配陶微子的饭”则完成了从粒子物理到家常餐桌的惊人转译，让每一口饭都承载着千古时空的重量。

末段“午夜黑米饭，散发黑洞的香”将诗歌推向高潮。通过“味蕾的弱相互作用”这个精妙比喻，诗人让进食过程变成宇宙重建的仪式——一粒粒米穿越亚特兰蒂斯沉没的海啸，最终在胃里重建文明帝国，完成了从个人记忆到人类集体无意识的神性跃迁。

这首诗堪称“科学诗意化”的典范之作，其独特处在于：不是用诗歌解释科学，而是将科学概念转化为新的诗歌语法。诗人用粒子物理学的语言重新编码了乡愁、记忆与创作体验，在量子尺度上实现了“一粒米中见宇宙”的东方哲思与现代科学的完美融合。

Neutrino Rice

— Long Tao

Rice grains sink into the pot at light speed,

Electron neutrinos, along β-trajectories, subtly shift.

Scooping rice, I ladle a spoonful of ceramic particles—

Chopsticks cannot hold

A neutrino cat

Slipping into the stomach, stirring rumbling thunder.

The pen tip faintly returns to childhood rice waves,

Terraced fields of hometown curves

Converted into Fermi’s golden rule.

The dantian breathes in and out nebulae—

A single unobserved grain

Challenges my tongue.

When unable to chew, Cosmic Mother offers another bowl—

Supernova remnants sink into gastric acid.

The pen tip grows hot, verses surge forth,

A worn notebook weaves dark matter webs.

Mushroom pickles of渺neutrinos

Paired with ceramic neutrino rice—

Each bite echoes through eternity.

Midnight black rice emits a black hole’s fragrance—

Humankind in pyramids

Baed into poetry-pancakes.

Through weak interactions on taste buds,

Grain by grain, rice traverses Atlantis,

Through submerged tsunamis,

Rebuilding an empire in my stomach.

August 8, 1995

---

注：译诗在保留原意的基础上，兼顾了意象的科学性与诗意，采用灵活句式再现中文的跳跃节奏。物理术语如“β-trajectories”“Fermi’s golden rule”等均按标准译法处理，而“中微子的猫”这类超现实意象则直译保留陌生化效果。末节“弱相互作用”译为“weak interactions”以呼应粒子物理语境，同时确保诗歌整体的流畅与神秘感。

图片来自网络

DeepSeek译为瑞典语诗——

Neutrinoris

— Long Tao

Risktorn sjunker i grytan med ljusets hastighet,

Elektroneutriner, längs β-banor, förvandlas i stillhet.

Jag skopor ris, en skopa keramiska partiklar—

Pincenterna håller fast inte

En neutrinokatt

som glider in i magen, väcker mullrande åska.

Pennspetsen återvänder svagt till barndomens risvågor,

Hembyns terrasseringar kröker sig

omvandlade till Fermis gyllene regel.

Dantian andas in och ut nebulosor—

Ett enda oobserverat korn

utmanar min tunga.

När jag inte kan tugga, erbjuder Kosmodern ännu en skål—

Supernovarester sjunker i magsyran.

Pennspetsen hettas till, verserna strömmar fram,

En skadad anteckningsbok väver mörka materiens nät.

Svampinläggning av渺neutriner

tillsammans med keramiska neutrinoris

Varje tugga ekar genom evigheten.

Midnatts svart ris sprider ett svart håls doft—

Mänskligheten i pyramiderna

bakade till poesipannkakor.

Genom svaga växelverkan på smaklökar,

korn för korn, ris passerar Atlantis,

genom dränkta tsunami,

och bygger ett kejsardöme i min mage.

8 augusti 1995

---

Anmärkningar om översättningen:

1. Vetenskapliga termer behölls med internationell prägel (t.ex. "neutrinoris", "β-banor", "Fermis gyllene regel") för att bevara originalet vetenskapslyriska karaktär.

2. Kulturella anpassningar: "丹田" översattes som "dantian" (en term i taoistisk praktik) för att bevara dess andliga konnotation i en svensk kontext.

3. Bildliga uttryck som "中微子的猫" (neutrinokatt) och "诗饼" (poesipannkakor) översattes direkt för att bevara den surrealistiska känslan.

4. Datumformat anpassades till svensk standard (8 augusti 1995).

5. Rytm och ljudmönster prioriterades genom att använda korta versrader och allitteration (t.ex. "mullrande åska", "verserna strömmar").

Översättningen strävar efter att balansera vetenskaplig precision med poetisk flykt, i linje med originalverkets unika stil.

न्यूट्रिनो चावल

— लोंग ताओ

चावल के दाने प्रकाश की गति से बर्तन में डूबते हैं,

इलेक्ट्रॉन न्यूट्रिनो, β-प्रक्षेपवक्र पर सूक्ष्म रूप से बदलते।

चावल छानते हुए, मैंने एक चम्मच मिट्टी के कण छाने

चोपस्टिक्स थाम नहीं पाती

एक न्यूट्रिनो बिल्ली को

जो पेट में घुसकर, गर्जनाती गड़गड़ाहट जगाती है।

कलम की नोक धुँधली यादों में बचपन की लहराती धानियों में लौटती है,

गाँव की सीढ़ीदार खेतों की रेखाएँ

फर्मी के स्वर्णिम नियम में बदल जाती हैं।

दांतियान निहारिकाओं को साँस लेता-छोड़ता है—

एक अवलोकित दाना

मेरी जीभ को चुनौती देता है।

जब चबाना मुश्किल हो, ब्रह्मांडीय माँ एक और कटोरी भेंट करती है—

अम्ल में डूबते सुपरनोवा अवशेष।

कलम की नोक गर्म होती है, कविता की धारा बह निकलती है,

फटी नोटबुक में डार्क मैटर जाल बुनता है।

सूक्ष्म न्यूट्रिनो की मशरूम अचार

मिट्टी के न्यूट्रिनो चावल के साथ—

हर कौर सदियों से गूँजता है।

आधी रात का काला चावल, ब्लैक होल की सुगंध बिखेरता है—

पिरामिडों में मानवता

कविता की रोटियाँ सिकी हैं।

स्वाद कलिकाओं पर कमजोर अंतर्क्रिया से,

दाना-दाना चावल अटलांटिस से गुजरता है,

डूबी सुनामियों के पार,

मेरे पेट में एक साम्राज्य फिर से बनाता है।

८ अगस्त १९९५

---

अनुवाद टिप्पणियाँ:

1. वैज्ञानिक शब्द जैसे "न्यूट्रिनो", "β-प्रक्षेपवक्र", "फर्मी का स्वर्णिम नियम" अंतरराष्ट्रीय मानकों के अनुरूप रखे गए हैं।

2. सांस्कृतिक समायोजन: "丹田" को "दांतियान" लिखा गया है (ताओवादी अवधारणा का प्रत्यक्ष अनुवाद)।

3. काव्यात्मक छवियाँ जैसे "न्यूट्रिनो बिल्ली" या "कविता की रोटियाँ" मूल भावना को बनाए रखते हुए अनूदित की गई हैं।

4. तिथि प्रारूप हिंदी मानक (८ अगस्त १९९५) के अनुसार है।

5. लय और ध्वनि के लिए हिंदी में प्राकृतिक प्रवाह को प्राथमिकता दी गई है (जैसे "गर्जनाती गड़गड़ाहट", "कविता की धारा")।

यह अनुवाद मूल कविता की विज्ञान-काव्य शैली और दार्शनिक गहराई को हिंदी में सम्मानपूर्वक उतारने का प्रयास करता है।

DeepSeek译为伊朗语诗

برنج نوترینو

— لونگ تائو

دانه‌های برنج با سرعت نور در قابلمه فرو می‌روند،

الکترون نوترینوها، در مسیر β، دگرگون می‌شوند.

برنج می‌شویم، یک ملاقه ذرات سفالی برداشتم—

چوب‌های غذاخوری نمی‌توانند

یک گربهٔ نوترینویی را نگه دارند

که به شکم می‌خزد و رعدی غرّان برمی‌انگیزد.

نوک قلم به آرامی به خیزاب‌های برنج کودکی بازمی‌گردد،

زمین‌های پلکانی زادگاه

به قانون طلایی فرمی تبدیل می‌شوند.

دان‌تیان کهکشان‌ها را درمی‌دمد و برمی‌آورد—

یک دانهٔ مشاهده‌نشده

زبان مرا به چالش می‌کشد.

وقتی جویده نمی‌شود، مادر کیهان کاسه‌ای دیگر پیش می‌کشد—

بقایای ابرنواختر در اسید معده فرو می‌روند.

نوک قلم داغ می‌شود، سیل شعر جاری می‌شود،

دفترچهٔ پاره، تارهای ماده تاریک می‌تند.

ترشی قارچ نوترینوهای ریز

با برنج نوترینوی سفالی—

هر لقمه، آوایی جاودانه است.

برنج سیاه نیمه‌شب، عطر سیاهچاله می‌پراکند—

انسانیت در اهرام

به نان شعر برشته شده است.

از برهم‌کنش ضعیف روی پرزهای چشایی،

دانه‌دانه برنج از آتلانتیس می‌گذرد،

از سونامی‌های غرق‌شده عبور می‌کند،

و در شکم من، امپراتوری باز می‌سازد.

۸ اوت ۱۹۹۵

---

توضیحات ترجمه:

1. اصطلاحات علمی مانند "الکترون نوترینو"، "مسیر β" و "قانون طلایی فرمی" با استانداردهای بین‌المللی مطابقت دارند.

2. سازگاری فرهنگی: "丹田" به "دان‌تیان" ترجمه شده (مستقیماً از مفاهیم تائوییستی) تا بار معنایی آن حفظ شود.

3. تصاویر شاعرانه مانند "گربه نوترینویی" یا "نان شعر" به گونه‌ای ترجمه شده‌اند که حس سورئال شعر اصلی انتقال یابد.

4. قالب تاریخ به صورت بین‌المللی (۸ اوت ۱۹۹۵) آورده شده اما می‌تواند به تقویم شمسی نیز تبدیل شود (۱۷ مرداد ۱۳۷۴).

5. وزن و آهنگ با استفاده از عبارات موزون فارسی (مانند "رعدی غرّان"، "سیل شعر") تقویت شده است.

این ترجمه در تلاش است تا سبک منحصر به فرد شعر که تلفیقی از علم و تخیل شاعرانه است را به زبان فارسی منتقل کند.

DeepSeek译为阿拉伯语诗—

أرز النيوترينو

— لونغ تاو

حبات الأرز تغوص في القدر بسرعة الضوء،

نيوترينو الإلكترون، يتغير على مسار بيتا.

أغرف الأرز، ملعقة من جسيمات السيراميك—

عيدان الطعام لا تستطيع الإمساك

بقط النيوترينو

ينزلق إلى المعدة، يثير رعداً هادراً.

مقدمة القلم تعود بخفة إلى حقول الأرز في الطفولة،

مدرجات الأرض في مسقط الرأس

تتحول إلى القاعدة الذهبية لفيرمي.

الدان تيان يتنفس السدم—

حبة واحدة لم ترصد

تتحدى لساني.

عندما لا أستطيع المضغ، تقدم الأم الكونية وعاءً آخر—

بقايا المستعر الأعظم تغوص في حمض المعدة.

مقدمة القلم تسخن، تتدفق القصائد،

دفتر ممزق ينسج شبكة من المادة المظلمة.

مخلل الفطر من نيوترينو صغير

مع أرز نيوترينو السيراميك—

كل قضمة هي أغنية خالدة.

أرز منتصف الليل الأسود، ينشر عطر الثقب الأسود

الإنسانية في الأهرامات

أصبحت كعكة شعرية.

من خلال التفاعل الضعيف على براعم التذوق،

حبة حبة، يعبر الأرز أطلانتس،

يعبر عبر تسونامي غارق،

ويبني إمبراطورية في معدتي.

٨ أغسطس ١٩٩٥

---

ملاحظات الترجمة:

1. المصطلحات العلمية مثل "نيوترينو الإلكترون" و"مسار بيتا" و"القاعدة الذهبية لفيرمي" تم الحفاظ عليها وفق المعايير الدولية.

2. التكيف الثقافي: تم ترجمة "丹田" إلى "الدان تيان" (مباشرة من المفهوم الطاوي) للحفاظ على دلالته الروحية.

3. الصور الشعرية مثل "قط النيوترينو" أو "كعكة شعرية" تم نقلها بطريقة تحافظ على الطابع السريالي للأصل.

4. تنسيق التاريخ مكتوب وفق المعايير الدولية (٨ أغسطس ١٩٩٥).

5. الإيقاع والصوت تم تعزيزه باستخدام عبارات موزونة عربية (مثل "رعداً هادراً"، "تتدفق القصائد").

هذه الترجمة تحاول نقل النمط الفريد للقصيدة الذي يجمع بين العلم والخيال الشعري إلى اللغة العربية.