<p class="ql-block">【越汉互译交流】</p><p class="ql-block">Câu nói "Nhà có cha nghiêm, thường có con hiền tài" là một câu tục ngữ truyền thống trong dân gian Việt Nam, thể hiện sâu sắc trí tuệ và kinh nghiệm của người xưa trong việc giáo dục gia đình, mang ý nghĩa cốt lõi gần với quan niệm "Nghiêm phụ xuất hiếu tử" (Cha nghiêm khắc sinh con hiếu thảo.) và "Dưỡng bất giáo, phụ chi quá" (Nuôi con mà chẳng dạy dỗ, ấy là lỗi của người cha.) trong văn hoá Trung Hoa. Câu nói nhấn mạnh việc người cha giữ thái độ nghiêm khắc trong việc giáo dục gia đình sẽ giúp con cái hình thành phẩm chất tốt và trưởng thành thành những người có năng lực. Cả câu truyền tải ảnh hưởng tích cực của tình yêu thương nghiêm khắc từ người cha đối với sự phát triển của con cái.</p><p class="ql-block">“家有严父，常出贤才”是越南民间的一句传统俗语，它深刻揭示了古代家庭教育的智慧和经验。其核心含义与中国文化中“严父出孝子”和“养不教，父之过”的观念相近，强调父亲在家庭教育中保持严格的态度，有助于子女养成良好品行、成长为有能力的人。整句俗语传达了严格的父爱对子女发展的积极影响。</p> <p class="ql-block">Xem những câu chuyện dạy con của cổ nhân mới thấy chữ "nghiêm" nàу không có ý xét nét, khắt khe, cũng không nên chỉ hiểu theo một chiều đối với con, mà ngược lại, bản thân cha mẹ trước hết cần nghiêm khắc với chính mình, vì cha mẹ là người thầy đầu tiên của con cái, là tấm gương cho con cái, hành vi, thái độ và cách ứng xử của họ ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển nhân cách và lối sống của con cái. Điều này tương thông với quan niệm giáo dục "hãy tự sửa mình trước khi sửa lỗi người khác" trong văn hoá Trung Hoa.</p><p class="ql-block">纵观古人教子之道便会发现，这里的“严”并非指挑剔、苛责，也不应只理解为父母对子女单方面的要求，相反，父母自身首先需要严以律己，因为父母是子女的第一任老师，是子女的榜样，其行为举止和处事之道直接影响到子女的人格发展和生活方式。这与中国文化中“正人先正己”的教育理念相通。</p> <p class="ql-block">Trong lịch sử có rất nhiều câu chuyện kể về cha mẹ nghiêm khắc với chính mình, trong đó có câu chuyện Tăng Tử mổ lợn. Chuyện kể rằng, Tăng Tử người nước Lỗ là học trò xuất sắc của Khổng Tử, có nhiều cống hiến hoằng dương Nho học.</p><p class="ql-block">历史上有关父母严以律己的故事不胜枚举，其中就有曾子杀猪的故事。故事讲道，鲁国的曾子是孔子的优秀弟子，在弘扬儒家学说方面作出了诸多贡献。</p> <p class="ql-block">Một hôm vợ ông chuẩn bị đi chợ, con trai nhỏ khóc đòi theo đi. Không biết làm thế nào, nàng liền nói dỗ con: "Con ngoan, nghe lời mẹ, mẹ về sẽ làm thịt lợn cho con ăn nhé!"</p><p class="ql-block">一天曾子的妻子准备去集市，年幼的儿子哭喊着要跟去。妻子不知如何是好，于是哄骗儿子说：“乖孩子，听娘的话，等娘回来杀猪给你吃啊！”</p><p class="ql-block">Khi nàng đi chợ về, nghe thấy tiếng mài dao trong sân vội chạy vào hỏi Tăng tử: "Chàng mài dao làm gì thế?" Tăng Tử trả lời: "Để mổ lợn. Chính nàng đã nói đi chợ về sẽ mổ lợn cho con ăn mà." Người vợ đỏ mặt vội nói: "Thiếp chỉ nói đùa để dỗ con thôi, sao chàng lại cho là thật?"</p><p class="ql-block">妻子从集市回来，听见院子里有“嚯嚯”的磨刀声，连忙跑进去问曾子：“你磨刀做什么？”曾子回答：“杀猪。你不是说赶集回来就杀猪给孩子吃嘛。”妻子红着脸连忙说道：“我不过是和孩子开玩笑罢了，你怎么就当真了呢？”</p><p class="ql-block">Tăng Tử nói: "Không thể nói chơi với trẻ con được. Trẻ con chưa có khả năng suy xét phán đoán, do đó sẽ bắt chước lời nói và hành động của cha mẹ. Hôm nay nàng nói dối lừa nó, chính là dạy nó lừa dối người kháс. Mẹ lừa dối con thì con sẽ không tin vào mẹ nữa. Thế thì sao có thể dạy con thành chính nhân quân tử được?"</p><p class="ql-block">曾子说：“不能和小孩开玩笑。小孩不具备明辨是非的能力，因此会模仿父母的言行。现在你欺骗他，明摆着就是在教他撒谎骗人。母亲失信，孩子便不再信任母亲，这样怎么能够将孩子教育成为正人君子呢？</p><p class="ql-block">Sau đó Tăng Tử và người vợ cùng đi mổ lợn, còn mời đông bạn bè đến ăn. Mọi người đều hỏi: "Sao lợn chưa lớn mà đã vội thịt rồi?" Tăng Tử kể lại lý do thịt lợn cho mọi người nghe, ai cũng gật gù đồng tình khen Tăng Tử làm như vậy là đúng.</p><p class="ql-block">于是曾子和妻子一起去杀猪，还邀请了众多朋友前来分享。人们纷纷问道：“为何猪尚小就要将其杀了？”曾子将杀猪的理由讲给众人听，大家听后都点头称赞曾子做得对。</p> <p class="ql-block">Ngày nay, không ít những bậc cha mẹ giống như vợ của Tăng Tử, nghĩa là hứa suông để dỗ con nhưng hành động lại không nhất quán, cho rằng đó chỉ là chuyện nhỏ. Kỳ thực, đây là vấn đề thiếu nghiêm khắc với bản thân, hay chính là thiếu nghiêm túc trong việc dạy con. Một việc làm thiếu nghiêm túc thì khó nói rằng sẽ mang đến kết quả tốt đẹp, vẹn toàn.</p><p class="ql-block">如今，不少父母就像曾子的妻子一样，为了哄骗孩子而随口许诺，而行动却不一致，还认为这只是无足轻重的小事。其实，这是对自身要求不严格的表现，或者说是在教育孩子这件事上不够严肃认真。一件事情缺乏严肃认真的态度，就难以带来美好、圆满的结果。</p> <p class="ql-block">Cũng vì muốn dạy con công thành danh toại, nên nhiều cha mẹ cho rằng cần phải nghiêm khắc với con. Khổng Tử dạy: "Người quân ᴛử nghiêm khắc với mình, kẻ tiểu nhân khắt khe với người". Cha mẹ đặt yêu cầu cao cho con thì không sai, nhưng nếu xét nét từng cử chỉ, phàn nàn từng lỗi sai thì cha mẹ chính là đang thiếu nghiêm khắc với mình mà khắt khe với người rồi.</p><p class="ql-block">也正因为想把孩子培养成才，所以很多父母认为必须对孩子严格。孔子曰：“君子求诸己，小人求诸人。”（君子要求自己，小人苛求别人。）父母对孩子严格要求并没有错，但如若对孩子的一举一动都吹毛求疵，对孩子的点滴过失都抱怨指责，那么父母本身就是在宽以待己而严以律人了。</p> <p class="ql-block">Thực tế, muốn đạt một mục tiêu chung có thể có nhiều cáсh làm kháс nhau. Thay vì nổi nóng, chi bằng chọn dùng tâm thái bình tĩnh, cho con thời gian hoàn thiện, sửa đổi bản thân. Làm được như vậy sẽ khiến con cảm kích trước sự kiên nhẫn và bao dung của cha mẹ, cũng tự nhiên mà học được tính kiên nhẫn và bao dung.</p><p class="ql-block">实际上，要想达成一个共同目标，往往有很多不同的方法。与其动怒斥责，不如选择以平和的心态，给予孩子完善自我、改正错误的时间。这样，既会让孩子感念父母的耐心与包容，也会让孩子在不知不觉中领悟宽厚待人之道。</p> <p class="ql-block">Chúng ta không bỏ qua lỗi lầm ở con, dạy con nhất định cần đặt ra tiêu chuẩn cao để con trở thành người có phẩm chất và tri thức, đó chính là "nghiêm". Tuy nhiên, không thể nguỵ biện vì mục tiêu tốt đẹp nàу mà cha mẹ tự cho phép bản thân mình phóng túng, muốn gì làm nấy.</p><p class="ql-block">我们不忽视孩子的过错，教育孩子必须设定高标准，以培养其成为品学兼优的人，这正是“严”的意义所在。但是，父母不能以美好初衷为借口，而允许放纵自我、随心所欲。</p> <p class="ql-block">越文来源：thegioibantin.com</p><p class="ql-block">越文作者：THAO VINAASPIRE </p><p class="ql-block">发表日期：15-3-2024</p>