<p class="ql-block ql-indent-1">2025年7月23日,众人参观川中村的延福寺,又听了川中老师和村长、书记等人介绍林公忠平王信俗活动后,马不停蹄乘车来到隔壁的小山村—福建省宁德市周宁县咸村镇梅山村。</p><p class="ql-block ql-indent-1">梅山村海拔260米,东与芹村村相邻,西与川中村接壤,南交县道梨外公路,北与茶园村相接。</p><p class="ql-block ql-indent-1">梅山,因旧时漫山遍野皆是杨梅果而得名。民国30年(1941年)闹饥荒,村民皆以杨梅果充饥,因而引发酸中毒,青壮年死亡无数,事后全村动员上山将杨梅树吹伐殆尽。如今,梅山几乎没有杨梅。</p><p class="ql-block ql-indent-1">梅山村全村213户,人口1360人。辖山后、茶园、里茶园三个自然村,主村以汤姓为主,占全村人口的百分之九十八。</p><p class="ql-block ql-indent-1"> </p> <p class="ql-block ql-indent-1">梅山村又称梅峰境,旧属宁德县管辖,俗称宁德县十四都青田乡东洋里梅峰境。</p><p class="ql-block ql-indent-1">梅山村现尚有千年古榕树四棵环村拥立。在梅山村部、公路边的这棵古榕树是不是千年古榕之一,没有人介绍,尚不判断。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">梅山村群山拥翠,风景秀丽。历代文人留有“卓笔题天、鳌峰吸日、蛾眉拥黛、龙首嘘云、玉马嘶风、金蟆守口、青牛卧月、彩凤鸣冈”梅峰入景诗,盛赞梅山村风景之秀美。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">白云与乌云相互交换的天空下,梅山村委会隔一条公路,对面有一个屋顶风格奇特的鲜红建筑物,十分醒目。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">在鲜红建筑物旁边,有一块《<span style="font-size:18px;">千年梅山》牌子。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1">梅山现存有明朝刊部尚书林聪《汤氏宗谱序》手稿、汤满娘(<span style="font-size:18px;">明朝刊部尚书林聪夫人)</span>故居、始建于明朝的梅山书院等。</p><p class="ql-block ql-indent-1">梅山村注重从传统文化中汲取智慧与力量。不断赋予村史、革命历史等新时代内容。传承梅山肇基始祖汤让公尊儒重教和礼让等优秀文化,制定完善的村规民约,侣导文明新风,推动移风易俗,创建新时代文明实践站和巾帼志愿服务站,于2022年被邮政储蓄银行授予“信用村”。</p><p class="ql-block ql-indent-1">目前,梅山村正在创建申报地名文化遗产千年古村落,筹备修善梅山书院等传统文化古迹,进一步做大做强梅山特色品牌。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">走迎观看,那个鲜红建筑物,原来是汤氏祖庙。正门柱子上有一副楹联:</p><p class="ql-block ql-indent-1">源开殿啇英风远;</p><p class="ql-block ql-indent-1">派衍梅峰世泽长。</p><p class="ql-block ql-indent-1">左侧小门又有一副楹联。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p> <p class="ql-block ql-indent-1">汤氏祖庙正门紧闭,众人从左侧门进入。回过头来,观看鲜红的正门上面有(便是读书)四个大字,说明梅山村是一个尊儒重教的书香门第。</p><p class="ql-block ql-indent-1">汤氏祖庙的前堂两边各搭建一个戏台,必要时可将两个戏台连成一体,供村民在演戏时观赏丰富多彩的内容。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">汤氏祖庙的内部结构,与一般寺庙和家庙相同,都是在正堂与前堂之间有一个天井,两侧走廊。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">梅山开基始祖汤伯逊公,其高祖泽公,号普济,为唐德宗朝大师,河南光州固县朱皋里人,奉旨守闽,举家自平洋入闽。曾祖寿公,唐中顺大夫,随父迁居宁德后屿。祖敬公,封谏议大夫,再迁宁德浦村居住;父耳公,号闻之,唐元和年间任长溪(现霞浦)县正堂,因政局动乱,战争频繁,盗贼四起,卸任后携长子伯逊(名让)、次子谦、三子讲。由浦村迁外表黄坛,于唐景福二年(公元893年)三月初三日再迁里渺(今川中村)定居。大约唐光化三年(公元900年),大伯逊公将川中让于二弟谦公,自迁梅山定居,着手修筑屋宇,铺设道路,开辟田园,从而创了梅山村的千年基业。</p><p class="ql-block ql-indent-1">因此,梅山汤氏称泽公为第一世祖,寿公为第二世祖。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">梅山汤氏,称敬公为第三世祖,耳公(即汤耳)为第四世祖。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">汤氏祖庙除了供奉开基祖第一世祖泽公和第二世祖寿公外,还将第一世祖泽公和第二世祖寿公的夫人也供奉在庙里。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">汤氏祖庙供奉的神灵。不仅有肇基始祖,还有多种神灵,是一个供奉祖宗神与其他神灵的结合体。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">正堂右侧,即第一世祖与第二世祖上面悬挂《兰桂胜芳》《祖德绵长》、《光前裕后》、《源远流长》、《根深蒂固》、《同气连枝》、《宗功祖德》、《根深叶茂》等许多牌匾。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p> <p class="ql-block ql-indent-1">大理石柱子之间,悬挂《梅山汤氏家训》和《明刑部尚书林聪传》牌子。</p><p class="ql-block ql-indent-1">《梅山汤氏家训》内容有八条:</p><p class="ql-block ql-indent-1">一、爱国</p><p class="ql-block ql-indent-1">中华立国,数以千年。</p><p class="ql-block ql-indent-1">泱泱华夏,世代相传。</p><p class="ql-block ql-indent-1">保卫祖国,建设家邦。</p><p class="ql-block ql-indent-1">舍身奉献,万古流芳。</p><p class="ql-block ql-indent-1">二、文明</p><p class="ql-block ql-indent-1">文明礼仪,千载传承。</p><p class="ql-block ql-indent-1">圣贤至训,道理深明。</p><p class="ql-block ql-indent-1">行以礼矩,动以义规。</p><p class="ql-block ql-indent-1">汤氏子孙,长为右铭。</p><p class="ql-block ql-indent-1">三、孝悌</p><p class="ql-block ql-indent-1">天地之间,父母至亲。</p><p class="ql-block ql-indent-1">兄弟手足,血脉连筋。</p><p class="ql-block ql-indent-1">孝顺父母,回报恩情。</p><p class="ql-block ql-indent-1">股肱和顺,业旺家兴。</p><p class="ql-block ql-indent-1">四、睦族</p><p class="ql-block ql-indent-1">宗亲虽远,同气连根。</p><p class="ql-block ql-indent-1">惟求和睦,勿令纷争。</p><p class="ql-block ql-indent-1">外族往来,礼让为先。</p><p class="ql-block ql-indent-1">千古中华,炎黄子孙。</p><p class="ql-block ql-indent-1">五、守法</p><p class="ql-block ql-indent-1">国家法律,如炉似鼎。</p><p class="ql-block ql-indent-1">惟宜恪守,触即覆倾。</p><p class="ql-block ql-indent-1">一人犯法,家族不宁。</p><p class="ql-block ql-indent-1">知法守法,务必遵行。</p><p class="ql-block ql-indent-1">六、诚信</p><p class="ql-block ql-indent-1">人生在世,诚信为上。</p><p class="ql-block ql-indent-1">欺瞒奸诈,臭名昭彰。</p><p class="ql-block ql-indent-1">诚信处事,忠厚传家。</p><p class="ql-block ql-indent-1">正人君子,福禄绵长。</p><p class="ql-block ql-indent-1">七、勤俭</p><p class="ql-block ql-indent-1">勤好处世,俭可洁身。</p><p class="ql-block ql-indent-1">勤劳自立,不求于人。</p><p class="ql-block ql-indent-1">朴素节俭,贤惠之风。</p><p class="ql-block ql-indent-1">勤俭持家,积玉堆金。</p><p class="ql-block ql-indent-1">八、奋进</p><p class="ql-block ql-indent-1">三台世泽,五马家声。</p><p class="ql-block ql-indent-1">汤氏家族,裕后光前。</p><p class="ql-block ql-indent-1">厚德载物,励志勤勉。</p><p class="ql-block ql-indent-1">建国齐家,一马当先。</p><p class="ql-block ql-indent-1">明成化七年(1471),当朝刑部尚书林聪(今宁德市蕉城区七都人)赴杉洋考察其历史,附近村民对林亘的信俗活动已经深入民心,感动之余,这年,他表奏朝廷。翌年二月,明宪宗敕封林公为“杉洋感应林公忠平侯王”。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">正堂左侧,即第三世祖与第四世祖上面悬挂《万派朝宗》、《兰桂胜芳》、《祖德绵长》、《中山世泽》、《源远流长》等许多牌匾。</p><p class="ql-block ql-indent-1">正堂大理石柱子上还有几副楹联,均与家庙内容相关。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p> <p class="ql-block ql-indent-1">大理石柱子之间,悬挂《梅山村图志》和《诰命夫人汤满娘的传说》牌子。</p><p class="ql-block ql-indent-1">汤满娘外貌普通,但才华出众,擅长诗词对联。她白天放鸭,夜晚读书,以机智应对林聪的多次试探,最终促成婚约。 </p><p class="ql-block ql-indent-1">林聪考中进士后与汤满娘完婚,并在明成化年间资助创办梅峰书院(旧属宁德县十四都)。书院得名于林聪赠联:“翠黛蛾眉应验夫人两朝诰轴,青云仕路还期子侄百代书香”,延续至今。</p><p class="ql-block ql-indent-1">汤满娘的传说与当地文化融合,成为梅山村重要的文化符号。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">汤氏祖庙正堂上正中供奉的主神天仙圣母仙,也就是老百姓说生育之神—陈靖姑,这是陈靖姑的另一种称呼。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">汤氏祖庙正堂上右侧供奉的主神有显迹侯王。据梅山村书记介绍,这就是林公忠平王的神灵。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">汤氏祖庙正堂上左侧供奉的主神显圣侯王,这是梅山村的土主,叫做薛令之。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">汤书记介绍说,梅山村也有从杉洋村恭迎林公忠平王的信俗活动。不过,由于路途较远,以及村民人口较少,恭迎林公忠平王的活动,没有川中村那么重视和热闹。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">走廊墙壁上刻有一首《青牛卧月》诗,只是没有说明作诗者。</p><p class="ql-block ql-indent-1">桃林野放几经秋,偃息草业气象侔。</p><p class="ql-block ql-indent-1">皖彼牵牛难掉尾,任他羁拽不回头。</p><p class="ql-block ql-indent-1">风来草拂毛初动,雨遇泉飞汗欲流。</p><p class="ql-block ql-indent-1">多少牧童归去后,几回错认未曾收。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">另外,墙壁上还有《金蟆守口》、《玉马嘶风》、《龙首嘘云》三首诗,也没有注明作者。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">走出汤氏祖庙,到公路对面的一个小庙,开始以为是土地伯公庙,经介绍,才知道是梅山村的土主—薛令之的庙。</p><p class="ql-block ql-indent-1">外面有一副对联:</p><p class="ql-block ql-indent-1">正直聪明神灵有赫;</p><p class="ql-block ql-indent-1">含宏光大品物咸亨。</p><p class="ql-block ql-indent-1">薛令之(683—756年),字君珍,号明月先生,福建长溪县(今福安市)人,唐代著名清官。唐神龙二年(706年)中进士,成为隋唐开科百年来福建首位进士,后世称“开闽第一进士”,官至左补阙兼太子侍讲。他辞官时两袖清风,归隐厦门洪济山(今薛岭)。</p><p class="ql-block ql-indent-1">据说,薛令之从外地返回厦门,徒步走到此处病亡,村民将他尸身埋葬在此庙处。薛令之死后经常显灵庇佑村民,被村民当作当境土主,相当于乡村的城隍,建庙祭祀。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">最上面的横条石刻写着“赫濯”两字。旁边的柱石上有一副楹联:</p><p class="ql-block ql-indent-1">神威光万载,否损席庾千秋。</p><p class="ql-block ql-indent-1">碑石上面写着“勅封”两字,下面是“恩主显圣侯王”等字。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">土主薛令之的小庙内,门内横樑上刻写“奎壁联辉”四字,门柱上还有一副楹联:</p><p class="ql-block ql-indent-1">圣德醍醐笑宠握;</p><p class="ql-block ql-indent-1">王言纶饽国恩多。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">随后,众人在梅山村书记与村长带领下,寻找明朝刑部尚书的诰命夫人—汤满娘的故居。</p><p class="ql-block ql-indent-1">也许是前一段时间下雨较多,或者是平时行人较少,村里的古巷生了一些青苔,路面有些湿滑。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">一栋古民居的外墙上,刻写了一个大大的“福”字。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">在古巷子里的转弯处,有一个六角双重檐凉亭,叫迎宾亭。凉亭柱子上有一副楹联:</p><p class="ql-block ql-indent-1">四面青山藏诗韵;</p><p class="ql-block ql-indent-1">八方景致七画图。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">继续向上走,许多古民居保护完好,只是巷子很好,车辆难以进入。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">巷子深处,有一个小庙,古色古香,应该是土地伯公庙。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">这座几乎都是木头建筑的房子,特别醒目,风格独特。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">不知不觉走到林满娘故居。</p><p class="ql-block ql-indent-1">明刑部尚书(时任刑部给事中)林聪曾多次亲临梅山,切磋文学,并主持梅山村族谱修纂工作,其时经媒介引荐与汤满娘喜结良缘。林聪及其后人屡为梅山题词献匾,林聪赠送一副楹联:</p><p class="ql-block ql-indent-1">翠黛娥眉应验夫人两朝诰轴;</p><p class="ql-block ql-indent-1">青云仕路还期子侄百代书香。</p><p class="ql-block ql-indent-1">此联被梅山村由于珍藏数百年,可惜此文物为“文革”所毁,不复存在。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">走进汤满娘故居屋内,屏风正中是“福星高照”红色画,上面楣梁上刻写“松柏长”四个大字,两边柱子上有一副楹联:</p><p class="ql-block ql-indent-1">泰岳风高稀古寿;</p><p class="ql-block ql-indent-1">桂枝秋茂满庭芳。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p> <p class="ql-block ql-indent-1">房屋上层都是用檩木与木块搭建,旁边也用木板隔开房间。</p><p class="ql-block ql-indent-1">屋内悬挂众多的牌匾与挂画,都与祝寿有关。</p><p class="ql-block ql-indent-1">据屋内居民介绍,汤满娘故居曾在上世纪八十年代初,花了两万块钱维修。当时,这笔钱对于一个家庭来说,是一个不小的数目。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">汤满娘故居,前面有一个屏风,视野开阔。</p><p class="ql-block ql-indent-1">在屏风前面,又有几栋楼穿,呈阶梯状降低高度。可见,明朝时的汤满娘故居是一个声名显赫的大户人家。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">大户人家讲究建房要风生水起。汤满娘故居屏风下面与另外一栋楼房之间,应该有一个水池。如今已,这块空地,已变成荒杂地,供村民种植疏菜。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">汤满娘故居旁边,也有一座保护完好的古民居,房屋里仍有老人居住。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">汤满娘故居旁边的另一栋古民居,外面保存完好,大门紧闭,己经人去楼空。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">离汤满娘故居不远处。另一栋古民居外面还有一个四方形储水池,以前是水圳引来,现在是用塑料管引水而来。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">小巷深深。两栋古民居相隔很近。对于现在的村民来说,车辆不能进入屋内,生活确实有些不方便。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">古民居,古道完整保存,却早己人去楼空。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">这栋古民居外面保存完好,里面早已损,走进去观看,惨不忍睹。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">这栋闽东常见的马头墙古民居,正门伸出长长的屋檐,风格独特,保存很好,大门紧闭,也早己人去楼空。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">这些古民居缺少保护措施,损毁严重。</p><p class="ql-block ql-indent-1">要是梅山村将整个古民居联合起来,一起申报文物保护单位,统一维修,或许这是梅山村一种很好的游游景点。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">走到外面,这座古色古香的庙宇,门楣上面刻有“望出范阳”,可能是一个宗祠。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">走到路外面,又见一块“梅山村情介绍”的牌子。</p><p class="ql-block ql-indent-1">梅山村是革命老区村、千年历史文化古村。</p><p class="ql-block ql-indent-1">唐咸通八年(约公元870年),梅山村始祖汤让公从川中迁徙而来,迄今己有1100多年。</p><p class="ql-block ql-indent-1">乡村振兴,不仅要种植特色产业,还要抓住本地的特色传统文化和传统建筑,发展旅游业,多方面协作。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">伯逊公是世代官宦之家,定居梅山后不忘儒业,且先父曾任长溪知县,知名人士来往不绝,在众人促成之下,即创建“梅峰书馆”,开馆授业。近者咸村,川中,远至霍童、七都、蕉城俱有少年至梅山求学,自此数百年以来,“梅峰书馆”文人辈出,名声鹊起。</p><p class="ql-block ql-indent-1">可惜的是,梅山之行没有看见梅峰书馆的遗迹。</p>