植物观赏 射干,土名仙人箭

新天地

<p class="ql-block">《射干赋》xkr0803c</p><p class="ql-block">乙巳中伏,暑气蒸腾,余行下樟村野,忽见农家篱落前有异卉成列,高可六尺,挺拔若青玉簪直指苍穹。</p><p class="ql-block">其叶如剑,嵌迭互生,恍若唐菖蒲之翠刃剪风;</p><p class="ql-block">其花若焰,橙红灼灼,恰似群彩蝶之振翅腾空。</p><p class="ql-block">微风过处,幽香袭人,如饮冰泉,肺腑俱清。</p><p class="ql-block">询之主人,老农笑指曰:"此仙人箭也,植之五载余,岁岁花馥郁。"</p><p class="ql-block">遂细观其态,究其本末,乃作斯赋。</p> <p class="ql-block">若夫溯其源流,名号殊异,众多别称。</p><p class="ql-block">《荀子》载西方之木,名"射干"者,取劲节似箭;</p><p class="ql-block">《本经》录川谷之精,号"乌扇"者,状叶展如屏。</p><p class="ql-block">闽人谓其茎若仙人引弓,故称"仙人箭";</p><p class="ql-block">楚客观其花似凤尾栖枝,别名"凤翼翎"。</p><p class="ql-block">考《图经》之图解,参《纲目》之详注,乃知此物聚天地清刚之气,得阴阳调和之性。</p><p class="ql-block">昔东方朔《十洲记》载昆仑玉英,今观此花,乃知仙家箭囊所贮,原是人间草木精灵。</p> <p class="ql-block">至若观其形貌,尤称奇绝。</p><p class="ql-block">茎秆亭亭玉立,堪比湘妃竹节;</p><p class="ql-block">叶片铮铮斜展,浑似干将剑芒。</p><p class="ql-block">叶长二尺,嵌迭如翠羽之交叠;</p><p class="ql-block">花发九霄,纷披若云锦之开张。</p><p class="ql-block">其花也,六裂分瓣,外展内敛,橙红为底,紫斑镶嵌,展翼如凤飞翔。</p><p class="ql-block">雄蕊三枚,若金弓蓄势九分待发射;</p><p class="ql-block">雌蕊独秀,似玉柱顶端三裂承琼浆。</p><p class="ql-block">最奇者,单花朝开暮合,十二时辰即谢,然新蕊继发,连绵两月,绽放如常。</p><p class="ql-block">每当盛暑,蜂媒频顾,蝶使常临,嗡嘤其间,采撷芳醇,痴迷醉狂。</p><p class="ql-block">及至凋零,瓣蜷螺旋麻花状,犹抱枝干吐余香。</p><p class="ql-block">果实倒悬,似青铃摇曳于风中;</p><p class="ql-block">种子圆润,如墨珠晶莹而内藏。</p><p class="ql-block">风过叮然有声,疑是仙家药杵之遗响。</p> <p class="ql-block">观其药用,厥功甚伟。</p><p class="ql-block">《本经》列之下品,实则上药之贵。</p><p class="ql-block">清热解毒,能平喉痹之肿痛灼灼;</p><p class="ql-block">祛痰利咽,可息肺热之咳喘不断。</p><p class="ql-block">闽中老妪,取根炖肉,开脾健胃如沃焦土,两碗就可见效;</p><p class="ql-block">川陕郎中,捣汁和蜜,清咽润喉若溉枯苗,一服即见好转。</p><p class="ql-block">至若乳痈初起,腰膝酸痛,但取其根,或煎或敷,皆有奇效,极为灵验。</p><p class="ql-block">昔扁鹊过虢,或以此合成回生之药;</p><p class="ql-block">唐思邈著方,每用其治疗咳逆之喘。</p> <p class="ql-block">及其妆点园林,更显风雅韵致。</p><p class="ql-block">植之庭前,似列仙仗翠绿;</p><p class="ql-block">移之墙角,如燃明霞艳丽。</p><p class="ql-block">可伴奇石,成岩园之野趣;</p><p class="ql-block">宜配萱草,添空间之丰富。</p><p class="ql-block">插瓶清供,满室生凉于盛夏;</p><p class="ql-block">入画写生,一纸留香而浓郁。</p><p class="ql-block">陆放翁归山阴后,常视其蕊挥毫,早日南师北定中原;</p><p class="ql-block">唐伯虎居苏州时,最爱此花解郁,时常作画并题诗句。</p> <p class="ql-block">余今观之,怅然有思。</p><p class="ql-block">彼一草木耳,集药用观赏于一身,汇刚劲婀娜于一体。</p><p class="ql-block">不择肥瘠,随遇而安,落地即蕃;</p><p class="ql-block">甘耐暑溽,当炎而茂,盛花妖娆。</p><p class="ql-block">不像丹芍之娇贵,然花期漫长,岂非更堪久玩;</p><p class="ql-block">比较兰蕙之幽独,却清韵相似,未必逊其清高。</p><p class="ql-block">乃决意今冬,新辟南园三弓隙地,植此灵株一片享用。</p><p class="ql-block">待来年花盛,可对酌吟诗,可调息养生,更可观晨蜂戏花,赏暮蝶弄蕊,悟生生之理,做庄蝶之梦。</p> <p class="ql-block">赞曰:</p><p class="ql-block">有草射干,厥形如箭。</p><p class="ql-block">朝华夕陨,两月不倦。</p><p class="ql-block">入药为珍,消肿清咽。</p><p class="ql-block">在园称艳,飘逸如仙。</p><p class="ql-block">刚柔并济,柔中带威。</p><p class="ql-block">君子见之舒心,小人睹之生畏。</p> <p class="ql-block">以上照片摄于黛溪和下樟xkr714-802</p> <p class="ql-block">《闽山射干吟》xkr0804c </p><p class="ql-block">大暑前后,乡村慢行。</p><p class="ql-block">遇见射干,花开正秾。</p><p class="ql-block">株高六尺,叶叠剑形。</p><p class="ql-block">土名仙人箭,立在暑风清。</p><p class="ql-block">枝顶蕊高擎,花似蝶腾空。 </p><p class="ql-block">朵朵开六瓣,色橙红。</p><p class="ql-block">有紫斑之点缀,散幽香之浓浓。 </p><p class="ql-block">绽芳两个月, 此谢彼开中。</p><p class="ql-block">仙客曰:处处峥嵘。</p><p class="ql-block">一枝独秀凌三伏,九夏长开伴熏风。 </p><p class="ql-block">不羡牡丹倾国色,自将药气润黎蒸。 </p><p class="ql-block">闽翁采根炖肉羹,润喉开脾神骨清。 </p><p class="ql-block">曾见医家治腰痛,亦闻骚客赋琼英。 </p><p class="ql-block">拟种南山待新蕊,闲看北牖最风情。 </p><p class="ql-block">头顶烈日暑气蒸,炎天绽放总不停。 </p><p class="ql-block">幽香暗度入帘帏,蜂蝶纷纷绕花飞。 </p><p class="ql-block">晨开暮落虽须臾,代谢连绵不必催。 </p><p class="ql-block">纵使秋霜凋碧叶,来岁依旧傲芳菲。 </p><p class="ql-block">何须去问蓬莱种,且植南圃待春归。</p> <p class="ql-block">以上视频制作于xkr0803</p>