诵读《韦讽录事宅观曹将军画马图》

🙅wxl

<p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="font-size:20px;">时间:2025年08月03日</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="font-size:20px;">前言</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block">《韦讽录事宅观曹将军画马图》是唐代大诗人杜甫创作的七言古诗。此诗从画马说到画家受宠幸,从画马说到真马,从真马说到时事,从玄宗的巡幸说到升遐xiá,诗情不断拓展,寄托了诗人对玄宗的深情眷念。诗人经历了玄宗、肃宗、代宗三朝,自有人世沧桑,浮生若梦之感。因而在诗中明以写马,暗以写人。写马重在筋骨气概,写人寄托情感抱负。赞九马图之妙,生今昔之感,字里行间流露作者对先帝忠诚之意。如《读杜心解》曰:“身历兴衰,感时抚事,惟其胸中有泪,是以言中有物。”</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">《韦讽录事宅观曹将军画马图》</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">作者:杜甫 </b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:20px;">诵读:wxl(诗茵)</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px;">国初已来画鞍马,神妙独数江都王。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px;">将军得名三十载,人间又见真乘黄。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px;">曾貌先帝照夜白,龙池十日飞霹雳。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px;">内府殷红玛瑙盘,婕妤传诏才人索。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px;">盘赐将军拜舞归,轻纨细绮相追飞。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px;">贵戚权门得笔迹,始觉屏障生光辉。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px;">昔日太宗拳毛騧,近时郭家狮子花。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px;">今之新图有二马,复令识者久叹嗟。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px;">此皆战骑一敌万,缟素漠漠开风沙。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px;">其余七匹亦殊绝,迥若寒空动烟雪。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px;">霜蹄蹴踏长楸间,马官厮养森成列。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px;">可怜九马争神骏,顾视清高气深稳。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px;">借问苦心爱者谁,后有韦讽前支遁。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px;">忆昔巡幸新丰宫,翠华拂fú天来向东。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px;">腾骧磊落三万匹,皆与此图筋骨同。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px;">自从献宝朝河宗,无复射蛟江水中。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px;">君不见金粟堆前松柏里,龙媒去尽鸟呼风。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:15px;"></span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="font-size:20px;">诗意</b></p><p class="ql-block">开国以来善画鞍马的画家中,画技最精妙传神的只数江都王。曹将军画马出名已有三十年,人间又见古代真正神马“乘黄”。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">曹将军曾描绘玄宗先帝的“照夜白”,画得像池龙腾飞十日声如雷。皇宫内库珍藏殷红的玛瑙盘,婕妤传下御旨才人将它取来。将军接受赐盘叩拜皇恩回归,轻纨细绮相继赐来快速如飞。贵戚们谁得到曹将军亲笔迹,谁就觉得府第屏障增加了光辉。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">当年唐太宗有著名的宝马“拳毛騧”,近代郭子仪家中有好马“狮子花”。而今新画之中就有这两匹马,使得识马的人久久感慨夸赞。其余七匹马也都是特殊而奇绝的良马,远远看去象寒空中飘动的烟雪。霜蹄骏马蹴踏在长楸大道间,专职马倌和役卒肃立排成列。可爱的九匹马神姿争俊竞雄,昂首阔视显得高雅深沉稳重。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">请问有谁真心喜爱神姿骏马?后世韦讽前代支遁名传天下。想当年玄宗巡幸新丰宫,车驾上羽旗拂天浩荡朝向东。腾飞跳跃精良好马有三万匹,匹匹与画图中的马筋骨相同。自从河宗献宝之后穆王归天,唐玄宗再也不能去江中射蛟。你没看见金粟堆前松柏林里,良马去尽徒见林鸟啼雨呼风。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="font-size:20px;">【欣赏佳作】</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">国初已来画鞍马,神妙独数江都王。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">将军得名三十载,人间又见真乘黄。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block">开端四句:赞善画马的画家画技高超。将军,因为曹霸官至左武卫将军,故以“将军”代曹霸。乘黄,马名,其状如狐,背上有两角,此诗借以形容马的神奇骏健。句意是:开国以来善画鞍马的画家中,画技最精妙传神的只数江都王。曹将军画马出名已有三十年了,人间又见古代真正的神马“乘黄”。这里,诗人说曹霸“得名三十载”,人们才又能见到神骏之马。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">曾貌先帝照夜白,龙池十日飞霹雳。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">内府殷红玛瑙盘,婕妤传诏才人索。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">盘赐将军拜舞归,轻纨细绮相追飞。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">贵戚权门得笔迹,始觉屏障生光辉。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block">这八句:追叙曹氏应诏画马时,得到荣誉和宠幸。“曾貌先帝照夜白,龙池十日飞霹雳”。貌,描画。照夜白,马名。两句是说:曹霸所画的照夜白,形象逼真,感动龙池里的龙,连日挟带风雷飞舞。“内府殷红玛瑙盘,婕妤传诏才人索”。婕妤,正三品女官。才人,正四品女官。两句是说:玄宗喜爱曹霸的马画,命婕妤传达诏书,才人手捧玛瑙盘,向曹霸索取照夜白图。“盘赐将军拜舞归,轻纨细绮相追飞。贵戚权门得笔迹,始觉屏障生光辉”。这四句是说,曹霸受玄宗赏识恩赐以后,声名大振,带着“轻纨细绮”上门求画的人,络绎不绝,连达官贵戚也以求得曹霸画作而感到光荣。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">昔日太宗拳毛騧,近时郭家狮子花。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">今之新图有二马,复令识者久叹嗟。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">此皆战骑一敌万,缟素漠漠开风沙。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">其余七匹亦殊绝,迥若寒空动烟雪。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">霜蹄蹴踏长楸间,马官厮养森成列。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">可怜九马争神骏,顾视清高气深稳。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">借问苦心爱者谁,后有韦讽前支遁。</span></p><p class="ql-block">这十四句:是全诗最精彩的部分,写九马图神妙及各马的姿态。诗人多层次、多角度地描写曹霸所画的九匹马,错综写来,鲜活生动。可分为三层:</p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">昔日太宗拳毛騧,近时郭家狮子花。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">今之新图有二马,复令识者久叹嗟。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">此皆战骑一敌万,缟素漠漠开风沙。</span></p><p class="ql-block">这六句为第一层:赞誉二马。诗人先写二马,一是唐太宗的拳毛騧,是太宗所乘的战马;一是郭家狮子花,是唐代宗赐给郭子仪的御马。二马都是以一当万,因此诗人赞道:“此皆战骑qí一敌万,缟素漠漠开风沙。”一打开画卷,就见到二马在广邈的战地风沙中飞驰,诗人从逼真的角度,称誉图上二马画艺高超。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">其余七匹亦殊绝,迥若寒空动烟雪。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">霜蹄蹴踏长楸间,马官厮养森成列。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block">这四句为第二层:写七马的神态。“其余七匹亦殊绝”,是说七匹良马都与众不同。“迥若寒空动烟雪”,是描摹七马的形貌、动态,七马毛色或黑、或白、或黑白相间,远远望去,就像寒空下烟和雪在飘舞。“霜蹄蹴踏长楸间”,是说有些马奔驰在长楸道上,践踏霜雪。“马官厮养森成列”,是说有些马在厩里排列成行,由马官悉心厮养。诗人分别从七马的形态、奔驰、伏枥三个方面,再现了画上七马的神态,如在目前。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">可怜九马争神骏,顾视清高气深稳。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">借问苦心爱者谁,后有韦讽前支遁。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block">这四句为第三层:对“九马图”作总的评价。“可怜九马争神骏,顾视清高气深稳。”是说可爱的九匹马,神姿争俊竞雄,昂首顾视,神采飞扬,气势稳健,惹人喜爱。“借问苦心爱者谁,后有韦讽前支遁”。句意是:请问有谁真心喜爱神姿骏马呢?当然是后世韦讽和前代支遁名传天下。支遁:东晋名僧,字道林。养马数匹,有人说道人养马不清高,他答:“贫道重其神骏。”此处比喻韦讽极爱曹霸的画马。这里诗人运用陪衬法,以支遁衬托,是突现收藏九马图的韦讽,赞誉韦讽风韵不凡的品格,和酷爱绘画艺术的高深素养,也遥扣题意。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:15px;">忆昔巡幸新丰宫,翠华拂天来向东。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:15px;">腾骧磊落三万匹,皆与此图筋骨同。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:15px;">自从献宝朝河宗,无复射蛟江水中。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:15px;">君不见金粟堆前松柏里,龙媒去尽鸟呼风。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(25, 25, 25); font-size:15px;"></span> </p><p class="ql-block">最后八句:写玄宗巡幸骊山的盛况和玄宗入葬的景况。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">忆昔巡幸新丰宫,翠华拂天来向东。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">腾骧磊落三万匹,皆与此图筋骨同。</span></p><p class="ql-block">这四句:写玄宗巡幸骊lí山的盛况。句意是:想当年玄宗巡幸至骊山,车驾上旌旗拂天浩浩荡荡朝向东,腾飞跳跃精良的好马有三万匹,匹匹真马都与画图中马的筋骨相同。“皆与此图筋骨同”,仅此一句,扣全诗咏“九马图”的题旨。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">自从献宝朝河宗,无复射蛟江水中。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px;">君不见金粟堆前松柏里,龙媒去尽鸟呼风。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block">这四句:写玄宗入葬后的萧瑟景况。“自从献宝朝河宗”,这句是借周穆王升遐,比喻唐玄宗崩驾。河宗,即河伯,周穆王西征,河伯朝见并献上宝物,引导他西行,穆王由此归天(《穆天子传》)。“无复射蛟江水中”,这句是说:玄宗已卒,无人再来江边射蛟。此处用汉武帝的故事,“元封五年,武帝自浔阳浮江,亲射蛟江中,获之。”(《汉书·武帝纪》)“君不见金粟堆前松柏里,龙媒去尽鸟呼风。”金粟堆,玄宗的陵墓。龙媒,骏马。这二句:描写玄宗陵前的萧条。玄宗陵前松柏里,骏马都已离去,只剩下鸟儿在松风中鸣叫。唐玄宗喜爱马图,宠幸曹霸,巡幸新丰宫,数万骏马随从,一旦归命,群马尽去,松柏含悲……这一结,韵致悠长,盛衰之叹,俯仰感慨,尽在其中……</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="font-size:20px;">附一:创作背景</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block">这首诗是在广德二年(764年)作于成都。唐朝初年,江都王李绪善画马,张彦远《历代名画记》称他“多才艺,善书画,鞍马擅名。”到开元、天宝时代,曹霸画马出神入化,名声更显,赵子昂说:“唐人善画马者众,而曹、韩(干)为之最。”(汤垕《画鉴》引)。广德二年,杜甫在阆州录事参军韦讽宅观看他收藏的曹霸所画的“九马图”后,写下这首题画诗。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="font-size:20px;">附二:名家点评</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block">《杜诗镜铨》评“可怜九马争神骏,顾视清高气深稳”二句:“警句。”</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《唐诗镜》:“画中见真,真中带画,尤难。”</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《读杜心解》说:“身历兴衰,感时抚事,惟其胸中有泪,是以言中有物。”</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> </p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="font-size:20px;">尾声</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block">题画诗常见以画作真的手法,而杜甫这首题画马的诗,更是淋漓尽致,变幻莫测。写骏马极为传神,写情感神游题外,感人至深,兴味隽永;写真马、时事的时候,又不时插带一笔,照应马画,以画、以马作为线索,绾带全篇。“人间又见真乘黄”,“龙池十日飞霹雳”、“缟素漠漠开风沙”等句,以画马作真马,夸饰曹霸画艺神妙。全诗章法纵横,以奇妙高远开首,中间翻腾跌宕,又以突兀含蓄收尾,气势雄浑激荡,情韵极尽沉郁顿挫,实为古今长篇题画诗中的杰作。</p><p class="ql-block"><br></p> 图片:网络制作:诗茵