<p class="ql-block">米仓古道是古代连接陕西汉中与四川盆地的重要通道,因翻越米仓山得名,形成于夏商时期,兴盛于秦汉,至今已有约3500年历史,在军事、商贸及文化交流中发挥过重要作用。</p><p class="ql-block">古道全程约250公里,地势险峻,需翻越海拔1500米的巴岭山,被称为“古代国道活化石”。</p> <p class="ql-block">米仓古道是纵贯大巴山脉的古代交通网络,不只一条道,而是由东、中、西三条干道构成:</p><p class="ql-block">东线(汉中古道):汉中→通江→平昌→达州→重庆,以水路陆路结合。</p><p class="ql-block">中线(挡墙关道):汉中→南江牟阳城→巴中,现存挡墙关遗址及佛教造像遗迹。</p><p class="ql-block">西线:汉中→旺苍→阆中→成都,留存“上通秦陇,下达蜀川”石碑等文物。</p> <p class="ql-block">我们走的米仓古道算是中线的挡墙关道,起点在碑沟口</p> <p class="ql-block">米仓古道线路图</p> <p class="ql-block">南江皇柏林段、旺苍木门道有三国遗迹、平昌“长安古道”题刻等,印证古人修路智慧。</p> <p class="ql-block">我们游览的南江米仓古道,于2024年获评四川省第八批省级文物保护单位。</p> <p class="ql-block">夫道者,路也。然米仓为道,万象生焉。</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">历史烽烟</b></p><p class="ql-block">米仓古道在夏商时期由巴人开辟,周武王伐纣时巴师经此道出征牧野;秦末汉初正式定名“米仓”,刘邦倚重其运粮功能,在<span style="color:rgb(237, 35, 8);">南江“官仓坪”设粮仓支援楚汉战争。</span></p><p class="ql-block">三国时期为军事要冲,曹操征张鲁(215年)、张飞在木门古道击退张郃等战役均发生于此。</p><p class="ql-block">唐代成为仅次于金牛道的入蜀主干道,唐僖宗避乱入蜀取此道(881年);两京佛教艺术经此传入巴中,催生南龛石窟等摩崖造像。</p><p class="ql-block">宋代蒙哥汗分兵米仓道攻四川(1258年),现存旺苍木门古道纪家河碑文佐证其战略地位。</p><p class="ql-block">明代设牟阳城巡检司,清代白莲教活动依托古道。</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">军事要冲</b></p><p class="ql-block">三国时期曹操征张鲁、张飞打张郃等战役均发生于此。唐、宋、明、清也将此道设为军事要冲。</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">运输物资</b></p><p class="ql-block">背夫(“背二哥”)长期运输物资,促进巴蜀、中原文化交融;恩阳古镇因水陆码头成为“米仓道第一镇”,商旅云集。</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">文化传承</b></p><p class="ql-block">背夫号子等民间技艺沿古道传承,体现人类适应险峻环境的智慧。</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">山水留诗</b></p><p class="ql-block">记下昔日的繁华与美丽,历代文人墨客多有吟诵。</p> <p class="ql-block">米仓山高入云端,峡谷幽深藏古烟。 飞瀑流泉声如雷,<span style="color:rgb(237, 35, 8);">道旁石碑尽是诗。</span></p> <p class="ql-block">不是韩溪一夜涨,</p><p class="ql-block">哪得刘朝四百年。</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">地名诗</b></p><p class="ql-block">洋潭鱼跃七夕秋,</p><p class="ql-block">银河耿耿笑牵牛。</p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">西路口山店</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);"> 宋,陆游</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">薄霜清十月天,马蹄声里送流年。 店当古路三叉处,山似孤云两角边。</span> 淹泊自悲穷不醒,衰残更著病相缠。 榆关瀚海知何在,目送飞鸿入暮烟。</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">南江道中</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"><span class="ql-cursor"></span>孙清士</b></p><p class="ql-block">清代诗人孙清士于光绪四年(1878年)任南江知县时,在《南江道中》一诗中描绘了当地艰险的自然环境与寂寥的人文风貌。诗中“寥落人踪少,艰难行径微”等句,生动呈现了米仓古道沿线南江县的荒僻景象,反映出古代川北交通的闭塞与民生困顿:</p><p class="ql-block">寥落人踪少,艰难行径微。</p><p class="ql-block">藤梢横碍眼,石角乱挂衣。</p><p class="ql-block">地瘠牛俱瘦,水枯鱼不肥。</p><p class="ql-block">空山惊响答,樵唱隔林归。</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);"> 巴女谣</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);"> 唐代:于鹄</span></p><p class="ql-block">巴女骑牛唱竹枝,</p><p class="ql-block">藕丝菱叶傍江时。</p><p class="ql-block">不愁日暮还家错,</p><p class="ql-block">记得芭蕉出槿篱。</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);"> 夜雨寄北</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);"> 唐,李商隐</span></p><p class="ql-block">君问归期未有期,</p><p class="ql-block">巴山夜雨涨秋池。</p><p class="ql-block">何当共剪西窗烛,</p><p class="ql-block">却话巴山夜雨时。</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">清朝王经芳留有诗作:</b></p><p class="ql-block">隐几闲卧五经秋,</p><p class="ql-block">宦迹飘蓬似浪游。</p><p class="ql-block">此日坐深流水上,</p><p class="ql-block">几回垂钓看沉浮。</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">巴山背二哥</b></p><p class="ql-block">打一杵来唱支歌,我是巴山背二哥。弯弯扁担一只梭,太阳送我上巫山。月亮陪我过巫河,人家说我好快乐。</p> <p class="ql-block"><b>快乐莫过背二哥</b></p> <p class="ql-block">客临好墨薰风爽,</p><p class="ql-block">月出能谙谷水寒。</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">赠巴山父老</b></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251);">裘良骏</span></p><p class="ql-block">清嘉庆年间,白莲教起义烧毁了南江县衙,知县裘良骏将衙门搬到这里,并利用这个石洞处理公务,审理案件,所以这个石洞又被称作“大衙门”。县城的很多景点之前去过,再次重游,风景有变,但情感依然。他在《题画南江城山水赠巴山父老》时,充满了诗情画意:</p><p class="ql-block">暖入东郊路,川原绿渐生。</p><p class="ql-block">沙痕留雁影,雨力壮滩声。</p><p class="ql-block">一水绿环市,万山青抱城。</p><p class="ql-block">风光就此地,助我笔纵横。</p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">《米仓夏凉》 </span></p><p class="ql-block"> 夏日炎炎避暑忙,</p><p class="ql-block">米仓山里好乘凉。 </p><p class="ql-block">松涛阵阵送清风,</p><p class="ql-block">云雾缭绕似仙乡。</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8);">《游米仓山有感》 </b></p><p class="ql-block">米仓山中寻古迹,</p><p class="ql-block">岁月悠悠情难抑。 </p><p class="ql-block">往事如烟随云去,</p><p class="ql-block">唯留美景在人间。</p> <p class="ql-block">苍茫大巴山,崎岖米仓道。千岩万壑,百步九折。</p> <p class="ql-block">星移斗转,江山依然是,日月换新天。看今日之巴中,万象峥嵘,地覆天翻;焕然一新,沧桑巨变,蜀道而今不再难。</p> <p class="ql-block">回去啰!步行七公里,用不着坐车。</p>