【苏州园林】留园之美

开心一笑走天涯

<p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">留园,中国四大名园之一。第一批全国重点文物保护单位,列入《世界遗产名录》。光这两条标签就可以说明留园的江湖地位了,其历史及历经的沧桑,网络上资料一应俱全,我就不啰嗦了。下面就直接游园,咱们边走边说。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">这是正门吗?与我前两天去的狮子林、拙政园的正门差太远了。如果不是“留园”两个镏金字镶嵌在门框上,如果不是看到里面那幅“吴下名园”的屏风在提醒,谁又能想到大名鼎鼎的留园,门口居然这么简朴,甚至有点寒酸。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">很想拍下屏风,无奈反光且人来人往。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">天井,入门绕过屏风,也就是玄关,迎面就是天井。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">简单的四屏挂件。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">天井过道旁颇有创意的小天井</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">过道的漏窗,一段曲折的走廊引起游人的好奇心。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">廊有些黑,搞不明白为什么这样</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">“金玉满堂”</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">入园第一景,一棵金桂和一颗玉兰倚立在小石山上,白墙黛瓦、绿树掩映,和谐且生机盎然。好一幅“金玉满堂”。再加上墙边的青竹,更添“竹报平安”之意。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">这里我猜算是二进吧,厅内陈设简单,中堂牌匾昭示园名,唯一不解的是为什么是七屏而不是八屏,而且连桌椅都不设置。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">一番天地</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">离开二进,又是穿过稍为昏暗的走廊,没两步就豁然开朗,一番天地涌入眼帘。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">古木交柯</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">留园的经典景观,清代"留园十八景"之一,白墙嵌砖匾,阴刻填绿“古木交柯”四个字,墙前翠柏和云南山茶交柯连理,再外是围绕着的青石花台(明代的)。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">该景观原为古柏与女贞交缠的祥瑞之景,1953年原古树枯亡后,园林修复人员依据古画与老者口述,改植翠柏与云南山茶延续交柯意象。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">“古木交柯”与“华步小筑”之间门洞,观之如层峦套叠,在不经意间,即将两景分开,又巧妙地已洞相连,穿梭其中,景色瞬变,撒是好玩。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">华步小筑</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">华步小筑为绿荫轩南面一处小天井,墙上嵌有清代学者钱大昕所题的“华步小筑”青石匾,石匾四周嵌砖细花果浮雕,简而不华,雅而不俗。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">这里要停一下,从走入正门,前厅过后,经过天井,从金玉满堂到古木交柯,再到华步小筑。直到观赏完这面花窗墙。区区三间“7”字型相连的小堂屋,加上天井,直线距离不足100米,我们却流连其中,观赏、拍照,走了足足半个小时才走出来。如果适逢花季,可能会被这三个小螺丝困住一整天。试想一下,金桂、玉堂春、茶花,花满枝头、摇曳生姿的景象,谁还能挪得动脚步?</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">这短短的几十米,穿厅过廊,盘曲明堂;抑扬三叠,尽显心思;宽窄明暗,疏密相间;室内室外,巧妙相连;砖匾古木,相得益彰。其搭配之精妙非三言两语之可表述,空间营造之氛围非一、两张照片可以纪录。特别是这面花窗墙,简直是杀疯了,我几乎是扑在上面,狂吮着各种窗棂上千变万化的窗外风景。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">下面就看看这面花窗墙的魅力。白墙作为视觉基底,上面砌出六扇漏窗,以万字纹、海棠纹、柿蒂纹等不同样式组合,寓意吉祥、幸福、长寿等等。不同花式的漏窗,框出不同景色,而就算是同一扇窗,也因为里面的造型而分割出不同的景色。在这里已经超越移步换景的境界了,只需要偏过头、蹲下、站直、踮起脚尖,就可以实现景色不同,连起来就恍如动画般框景效果。真是佩服前人的妙想奇工。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">回头再看,古树砖墙静静站立着,与眼前变化多端、灵动的花窗景形成一种和谐的呼应,激发出无限遐想。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">第一面花窗景</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">盘头万字纹,寓意万福、万寿、万年不绝。图为中心处结的方孔。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">第二面花窗景</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">六角龟背锦纹,寓意健康长寿,无灾平安。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">第三面花窗景</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">八角海棠纹,寓意着家庭团圆和美好生活的愿望‌。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">第四面花窗景</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">海棠芝花纹,寓意健康、长寿和幸福。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">第五面花窗景</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">向日葵纹,象征着阳光、希望和积极向上。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">第六面花窗景</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">杮蒂纹,寓意着坚固和结实,象征着不会断裂或脱落的美好寓意。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">从外面看,其中的三个花窗。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">入园至此,脑海里突现一句“曲径通幽处 禅房花木深”。这不就是它的现实写照吗?</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">留园按非官方的划分,分别是东、西、北、中四园,其中,北园已在战火中泯灭,现在用作摆放盆景。下面是我们按园方示意图提示的游览线路所见之景色</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><b style="font-size:20px;">一,中部园区(*)</b></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">这是原来寒碧山庄的基址,中辟广池,西、北为山,东、南为建筑。假山以土为主,叠以黄石,气势浑厚。山上古木参天,显出一派山林森郁的气氛。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">山曲之间水涧蜿蜒,仿佛池水之源。池南涵碧山房、明瑟楼是留园的主体建筑,楼阁如前舱,敞厅如中舱,形如画舫。楼阁东侧有绿荫轩,小巧雅致,临水挂落与栏杆之间,涌出一幅山水画卷。涵碧山房西侧有爬山廊,随山势高下起伏,连接山顶闻木樨香轩。山上遍植桂花,香气浮动。该处山高气爽,环顾四周,满同景色尽收眼底。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">池中小蓬莱岛浮现于碧波之上。池东濠濮亭、曲溪楼、西楼、清风池馆掩映于山水林木之间,进退起伏,错落有致。池北山石兀立,涧壑隐现,可亭立于山冈之上,有凌空欲飞之势。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">绿荫的花窗</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">绿荫凭阑,目之所及</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">湖水碧绿,草木青葱,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">鱼游浅水,鸟鸣啾啾,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">水榭飞檐,楼阁掩映,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">游人如织,穿梭其中,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">一叶扁舟倚水岸,慵懒沐晨光。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">如斯美景,令人神往,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">此时此刻,如坠瑶池仙境中。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">雾漫塘边石,曦洒水上舟。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">飞檐破湖面,九曲连濠濮</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">明瑟楼与濠濮亭、九曲桥隔湖相望</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">曲溪楼一角</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">曲溪楼、连廊、花窗墙、绿荫(照片中从左至右的建筑物)</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">远山,小蓬莱的可亭,湖中的濠濮亭,还有九曲小桥。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">涵碧山房的湖面平台与小蓬莱的景色</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">涵碧山房</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">山房南门的小院子,精致、清雅。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">院中墙角</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">涵碧山房的一块匾额。这主人也太谦虚了,或者他追求完美真的是天上仙境。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">休闲、晒太阳😊</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">闻木樨香轩</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">在闻木樨香轩前的湖景</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">山路</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">石板一块铺山涧,闲庭信步上蓬莱</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">湖石为底树作框,濠濮绿荫明瑟台,</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">桥上一景</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">断霞峰</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">蓬莱南望看仙境,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">天蓝水绿雾霜凝,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">濠濮绿荫分两岸,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">乌篷未渡靠岸停,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">重檐歇山当舟首,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">明瑟涵碧镜像影,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">一抹红霞点万绿,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">留园搬落瑶池景。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">可亭</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">青葱叠翠小蓬莱,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">枫红柳绿为君开,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">一步可亭俯瞰处,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">婠婠娇娥拥入怀。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">湖中小桥</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">濠濮亭匾</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">清风池馆(左侧)和曲溪楼(右侧)</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">清风池馆(前出)和曲溪楼(后)</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">曲溪楼</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">清风池馆</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">清风池馆凭栏望去</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">清风池馆旁</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">远翠阁</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">好一个自在处!离却烦嚣远仙境,我自悠然自在处。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">小蓬莱后山的回廊风景</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><b style="font-size:20px;">二,东部园区(*)</b></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">东部重门叠户,庭院深深。院落之间以漏窗、门洞、长廊沟通穿插,互相对比映衬,成为苏州园林中院落空间最富变化的建筑群。主厅五峰仙馆俗称楠木厅,厅内装修精美,陈设典雅。其西,有鹤所、石林小院、揖峰轩、还我读书处等院落。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">林泉耆硕之馆为鸳鸯厅,中间以雕镂剔透的圆洞落地罩分隔,厅内陈设古雅。厅北矗立着著名的留园三峰,冠云峰居中,瑞云峰、岫云峰屏立左右。冠云峰高6.5米,相传为宋代花石纲遗物,系江南园林中最高大的一块湖石。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">峰石周围建有冠云楼、冠云亭、冠云台、伫云庵等,均为赏石之所。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">五峰仙馆</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">五峰仙馆是全园最大的厅堂,梁柱以楠木构造,故而又称楠木厅,面阔五间,硬山造,厅内陈设典雅,厅前五峰林立,仿佛面对丘壑,是苏州各园湖石峰中规模最大的一处;馆后的庭院中有山、有池、有廊,小巧别致。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">窗前小景</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">汲古得修绠</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">此为何意?为什么此处如此命名。后查询得知,此乃出自于唐代韩愈的诗句:“汲古得修绠。” 汉代的刘向在《说苑》中借管仲之口说,“短绠不可以汲深井”,其意谓钻研古人的学问,要有恒心,要下苦功夫,才能觅得“线索”,可以汲取深井之水(指的是学问)。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">所以这里应该是园主读书、治学的地方。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">冰裂纹花窗</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">窗里</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">窗外</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">漏花窗</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">东园一角</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">冠云峰</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">冠云峰本是明代疏浚大运河时打捞上来的巨型峰石,相传为北宋“花石纲”之遗物。峰高6.5米,姿态奇伟,嵌空瘦挺,纹理纵横,透孔较少,是苏州最大的特置峰石。因其高居群峰之冠,而峰石又称作“云根”,故名曰“冠云”。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">瑞云峰</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">竹林清秀</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">窗外风景</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">园墙上的凌霄花</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">回廊盘曲</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">曲径通幽,花窗透亮</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><b style="font-size:20px;">三,北园和西园(*)</b></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">北园摆盆景,西部以假山为主,土石相间,浑然天成。山上枫树郁然成林,盛夏绿荫蔽口,深秋红霞似锦。至乐亭、舒啸亭隐现于林木之中。登高望远,可借西郊名胜之景。山左云墙如游龙起伏。山前曲溪宛转,流水淙淙。东麓有水阁“活泼泼地”,横卧于溪涧之下,令人有水流不尽之感。</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">北园一墙</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">至乐亭</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">舒啸亭</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">活泼泼地</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">君子所履亭</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">清代诗人龚自珍所言:“留园之美,无可比拟。”</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">清代诗人吴伟业在《留园小记》中写道:“曲径通幽处,禅房花木深。”</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">明代诗人文徵明在《湖心亭观景》中写道:“湖光水色澄如镜,画舫轻摇夕阳红。”</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">……</span></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">留园之妙,以小见大(*)</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">将有限的空间营造出无限的意境。漫步其中,仿佛置身于一个精巧绝伦的世外桃源,感受着园林与自然的和谐交融。而“步移景换”的游览方式,更是让人在每一个转角都能发现新的惊喜,体验到一种别样的游园乐趣。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">留园之美,山水传情(*)</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">置身于留园之中,仿佛与自然山水融为一体。这座古典园林的魅力与韵味,足以让人流连忘返。若你未曾亲临其境,不妨来一次心灵的旅行,感受那山水间的深情厚意。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">留园之美仿如人间仙境。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">初夏时节,芳草清翠,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">鸟鸣鸢飞,鱼游碧波,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">晨雾蒸腾,漫溢浮沉,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">亭台轩榭,飘影湖中,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">环佩叮咚,随风飘送,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">曲径通幽,花木陪同,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">移步换景,景随人动,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">回头再看,已非来踪,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">湖石冠云,瑞曲相伴,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">重门叠户,错落有致,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">回廊盘曲,转眼相逢,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">庭院深深,乐趣无穷,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">匠心独运,留园经典,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">清幽雅致,与众不同。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">——6月13日游园有感</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:22px;">谢谢浏览!</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size:20px;">文字部分:部份建筑说明摘自于《古典园林案例剖析—苏州留园》一文(以*号标注),其余的文字,包括文中诗词等皆为作者原创。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">摄影,编辑:开心一笑</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">校对:天上星星</span></p>