<p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">在河南省登封市东南10多公里处,有个小镇名叫告成镇,这是1500年前,武则天封禅嵩山“登封告成”的地方。这里有两处重要的历史遗迹,影响了中国,也影响了世界。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">这两处遗址:一处是西周时期的“周公测景台”,一处是元代郭守敬“观星台”。现在合称为观星台景区。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">周公测景台和元代观星台,都是国家级文物保护单位,也都是“天地之中”历史建筑群的核心组成部分,被列入世界遗产保护名录。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">景区沿中轴线主要建筑和遗址有照壁、山门、戟门、周公测景台、周公祠、元代郭守敬观星台、帝尧殿和元代建筑遗址等。景区外围还有天文体验园等。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">“千古中传”影壁,高大有气势,立于观星台建筑群的大门前。影壁北面嵌“千古中传”青石额一方。“千古中传”意为中传千古即千古流芳的意思。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">戟门。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">宋健题“中国天文博物院”。寓此地可作为中国天文博物院看待之意。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">周公测景台。实际上是一座纪念性的石表,由石圭和石表组成(台座为圭,石柱为表)。3000年前,周公在此地实测时使用的是土圭木表。石表是唐玄宗开元年间仿西周旧制改建的,距今也有1200多年了。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">周公,即周公姬旦(周文王第四子),又称周公旦、周文王,西周初期𤇍出的政治家、军事家、思想家。史称周公在周武王死后,攝政当国,平定判乱,分封诸侯,营造东都,制作礼乐,对中国历史发展起过重要作用。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">周公测景台,就是周公在营造东都洛阳时,在阳城即现今告成镇,通过测量日影,确立这里就是天地中心,在“天地之中”建立的政权,更能体现“君权天授”,更能嬴得天下嬴得民心。这是最重要的作用。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">其次,周公通过测量日影,确定“地中”后,又确定了二十四节气中的“二至二分”,即夏至、冬至和春分、秋分。此举奠定了中国古代历法的基础,对中国的农耕文明起到了重要作用,影响深远。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">周公测景台,也被称为“八尺表”,或“无影台”。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">为纪念周公而建的周公祠。始建于明嘉靖七年(1528年),面阔三间。1975年,进行了落架翻修,内塑周公像。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">周公祠周围还有不少碑刻。这是“春日谒周公祠观测景台”碑,由明代书法家郑大原题书。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">刘士伟题游。清乾隆四十四年(1779年)刻,刘士伟撰文并草书。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">周公祠后就是著名的元代郭守敬观星台。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">观星台正面。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">观星台尺寸。(图片来源网络)</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px; color:rgba(0, 0, 0, 0.9);">郭守敬(1231年-1316年),中国元代天文学家、数学家、水利专家。他在天文、历法、水利和数学方面都有卓越的贡献,在世界科学史上也有重要的地位和影响。在月球上有一座“郭守敬环形山”,在国际小行星中有一个“郭守敬小行星”。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">元代至元十三年,即1276年,由郭守敬主持,在原周公测景台的原址上,建造了新的天文观测台,这也是当时全国27个天文台和观测站的中心观测台。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">观星台由环形台体和自台北壁凹槽向北平铺的石圭两部分组成。观星台的测影原理,与周公测影是相同的。都是利用圭表测量日影长短,计算准确的时令和年度周期。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(0, 0, 0); font-size:22px;">石圭又称量天尺,长31.196米,用来度量逐日的日影长短。石圭连同台基,构成了一个巨大的观测仪。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">郭守敬和他的团队通过观测得到的数据,编制了著名的《授时历》,郭守敬是《授时历》的最后整理定稿者,这部“精良的历法”,数据准确,算法先进,其计算的回归年长度为365日5时49分12秒,与现在世界通行的公历几乎完全吻合,与现代推算仅差26秒,比罗马教皇改革的公历早了世界300多年。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">一九四四年,日寇炮击观星台,致使台顶东室坍塌,台东壁中弹数枚。一九七五年修整复原,保留了损坏较轻的两处炮弹洞,此图所示为其中之一。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgba(0, 0, 0, 0.9); font-size:22px;">观星台火种采集点纪念石碑。这是2019年第十一届全国少数民族体育运动会火种采集点。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">日晷林。这是“观星台”景区内新建的科普活动场所。修建于2018年冬,由苏州市古代天文计时研究所复制安装,主要包括浑仪、简仪、黄道经纬仪及清华大学日晷、北京大学日晷等测量计时仪器二十余件。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">仰仪。“仰仪”由郭守敬创制,此复制品仅为原物的四分之一。仰仪属于球面日晷,由仰釜、十字架、测影璇玑板组成。通过观测可以看出太阳在仰釜中的节气和时辰位置,据史载仰仪还可以观测到日全食现象。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">正方案,郭守敬创制,是用来测定方向的仪器,此为复制品,原为木制,后改为铜制。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">子午式日晷。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">十二时辰地平日晷。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">皇极殿前日晷。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">北京大学赤道式日晷。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">月晷。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">月晷。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">小雁塔日晷。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">小雁塔日晷。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">浑仪。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">坤宁宫前日晷。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">黄道经纬仪。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">户外艺术型地平日晷。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">罗马柱式地平日晷。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">浑仪。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">清华日晷。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">五晷组合仪。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">乾隆独用日晷。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">海尔布伦日晷。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">皇家三辰晷仪。</span></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">“春日初登万丈台,好山四面画屏开始。天中一测无余算,万古还输元圣才。”(明·李世德《测景台》)</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">2025年4月于登封告成。</span></p>