<p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 太行纵横(1),龙脊贯乎四野;陉道罗布,雄关昭于八荒(2)。西吞塞漠,卷长风之浩渺;东扼中原,收沃野之苍茫。千仞壁截,鬼斧劈危岩如剑;万寻陉裂,神工拓鸿蒙似疆(3)。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 轵关陉险(4),锁晋豫之喉吭(5);羊肠路岖,刻春秋之轮鞅(6)。叠嶂藏兵,蓬牖犹闻戈戟;回音萦谷,石窦恍传角商(7)。辙印苔侵,碾六朝之残梦(8);崖铭藓蚀,镌百战之遗章。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 太行陉峻(9),连泽潞而通河洛(10);鸟道盘纡,贯云栈以接帝乡。峡深猿怯,攀绝壑而难度;楼耸烽燃,照寒沙以屡扬。踏雪怀贤,念廉颇之慷慨(11);临风吊古,思赵武之轩昂(12)。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 白陉蜿蜒(13),越陵川而穿云岫;古道曲折,跨绝壁以接穹苍。七二盘陀(14),旋入层峦之腹;千丈削壁,峙成铁垒之墙。瘦马嘶云,负异琛于星夜;诗囊贮月,泻琼琚于霞章(15)。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 滏口陉雄(16),控魏赵之锁钥;峰峦环拱,扼漳滏之泱漭(17)。蔽野陶烟,彰磁州之窑火;穿岩梵呗,展北齐之佛光(18)。铁甲披星,惊破千年晓梦;驼铃摇月,踏碎万里秋霜。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 井陉嵯峨(19),卡幽并之襟要;车辙经纬,贯赵魏之津梁。背水阵开(20),演兵仙之玄策(21);凿山锸举,彰先民之铁肠。苍岩参佛(22),琳宫嵌翠微之表;绵水浮光,素练曳太虚之旁。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 飞狐陉诡(23),贯幽燕通绝徼;穹崖剑指,若天门而未央。雾瘴吞关,匿貔貅于虚廓(24);雪泥印爪,辨骐骥之旧吭。 紫塞烽烟(25),漫卷山河之壮丽;碧天雁阵,穿云岁月之铿锵。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 蒲阴陉陡(26),襟易水而锁阴山(27);叠嶂龙蟠,吞碣石以啸东方。紫荆雄关,屹千秋之壁垒;拒马奔流(28),撼万壑之雷硠。羌管裂云,诉尽征夫离绪;冰轮碾霰(29),照遍故园桑杨。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 军都陉峭(30),扃京畿之门户;昌平塞固,树华夷之藩桩。居庸壁立,揽千岩之天险;云台势险(31),瞰万雉之浑庞(32)。驿马萧萧,踏碎风霜星月;箭楼耸耸,阅尽兴替沧桑。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 铁壁八陉,筑天地之屏障;金汤九垓,凝华夏之脊梁。险隘留痕,尽刻金戈铁马;雄关作证,阅遍寒暑炎凉。抚今追古,叹山川之壮阔;登高放目,歌岁月之炜煌。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;">注释</b></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">(</span><span style="font-size:20px;">1)太行:中国北方重要山脉,横跨晋冀豫三省,古称"天下之脊"。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(2)八荒:八方极远之地,语出《山海经》,喻雄关辐射之广。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(3)鸿蒙:宇宙初始混沌之态,此指陉道开辟之古远。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(4)轵关陉:太行八陉第一陉,今河南济源至山西侯马古道。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(5)喉吭:犹咽喉,喻指交通要道。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(6)轮鞅:车马辔具,代指春秋战国时期诸侯征伐。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(7)角商:古代五声音阶(宫商角徵羽),喻山谷回响如古乐。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(8)六朝:此指魏、晋、后魏、北齐、北周和隋。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(9)太行陉:太行八陉第二陉,今河南沁阳至山西晋城古道。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(10)泽潞:泽州(今山西晋城)与潞州(今山西长治)。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(11)廉颇:战国赵国名将,曾戍守太行抗秦。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(12)赵武:即赵武灵王,推行胡服骑射改革,开拓北疆。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(13)白陉:太行八陉第三陉,今河南辉县至山西陵川古道。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(14)七十二盘:白陉著名险段"孟门陉"的七十二道盘山弯。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(15)琼琚:语出《诗经·卫风》'投我以木瓜,报之以琼琚',喻诗文如美玉。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(16)滏口陉:太行第四陉,河北磁县至山西黎城古道。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(17)漳滏:漳河与滏阳河,滏口陉因滏水得名。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(18)北齐佛光:指响堂山石窟,北齐皇家佛教艺术遗存。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(19)井陉:太行第五陉,山西固关至河北土门关古道。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(20)背水阵:韩信在井陉之战所用经典战术。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(21)兵仙:对韩信之誉称,出自《史记·淮阴侯列传》。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(22)苍岩:井陉苍岩山,以悬空寺闻名。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(23)飞狐陉:太行第六陉,河北涞源至蔚县古道。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(24)貔貅:犹猛兽,喻精锐伏兵。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(25)紫塞:长城别称,崔豹《古今注》紫塞:'秦筑长城,土色皆紫,汉塞亦然,故称紫塞'。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(26)蒲阴陉:太行第七陉,河北保定易县至山西大同灵丘县古道。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(27)阴山:横亘内蒙古中西部山脉,蒲阴陉北通阴山南麓。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(28)拒马河:河北境内河流,因水流湍急可阻胡骑得名。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(29)冰轮:月亮别称,出自苏轼《宿九仙山》。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(30)军都陉:太行第八陉,居庸关所在古道。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(31)云台:居庸关云台,元代过街塔基座遗存。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">(32)万雉:城墙计量单位(一雉长三丈),《春秋左传正义》'一雉之墙长三丈,高一丈',极言城墙之巨。</span></p>