开封山陕甘会馆咏赋(三章)

思行者

<p class="ql-block"> <b style="color:rgb(22, 126, 251);">开封山陕甘会馆咏赋</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> (三章)</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> 安 保 仁</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251);"> 2025. 5.18</b></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">一</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">山陕甘贾聚汴梁,</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">营构飞甍誉八荒。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">四合重檐分左右,</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">三雕绝艺奏宫商。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">牡丹回字雕砖壁,</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">龙隐云纹绕画廊。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">青石须弥承玉宇,</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">雕梁绘栋接苍茫。</b></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">二</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">七层刻木玲珑透,</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">二龙戏珠云雾藏。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">算盘账本祥禽瑞,</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">忠义丹心柱础彰。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">苍龙抱鼓行云处,</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">鸾凤衔书耀日光。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">关羽春秋镌鼓石,</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">胆肝忠义铸华章。</b></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">三</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">馆庙交融商贾道,</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">信义为本立纲常。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">千年风雨雕栏在,</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">三绝精魂耀四方。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">历史云烟皆过眼,</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">匠心精美自流芳。</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">商贸魂魄传薪火,</b></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><b style="color:rgb(22, 126, 251);">会馆丰韵奕世香。</b></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187);">写作意旨解说:</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187);"> 本诗开篇以十二韵二十四句结构,通过“山陕甘贾”“四合重檐”等意象展现会馆建造缘由与建筑格局。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187);"> 中段以“三绝”为核心,通过“牡丹回字”“七层木刻”等细节刻画砖雕、木雕、石雕艺术特征,其中“算盘账本”“关羽春秋”等元素凸显商业文化与忠义精神。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187);"> 尾节以“商贸魂魄传薪火”,强调文化意义,以“会馆丰韵奕世香”收束全篇,形成历史纵深与当代价值的时空对话。</b></p> <p class="ql-block">山陕甘会馆游记</p><p class="ql-block"> 出大相国寺后,乘坐的出租车司机看我们是外地游客,便很热情地给我们介绍山陕甘会馆非常值得一游。我们便让他拉我们前往。</p><p class="ql-block"> 开封山陕甘会馆‌位于河南省开封市龙亭区徐府街85号,始建于清乾隆四十一年(1776年),由山西、陕西、甘肃三省的旅汴商人集资修建,原址为明代中山王徐达的府邸。会馆占地3870多平方米,采用四合院式布局,主体建筑沿中轴线分布,包括照壁、戏楼、牌楼、正殿等,两侧辅以钟鼓楼、厢房等附属建筑。2001年被国务院列为第五批全国重点文物保护单位。</p><p class="ql-block"> 进入会馆入口,即有义务讲解员为我们作导游讲解。我们便在讲解员引领下边听边看,因而较好地了解到了会馆的建筑特色与艺术价值。</p><p class="ql-block"> ‌“三绝”雕刻艺术‌,令人叫绝,叹为观止。</p><p class="ql-block"> ‌砖雕‌:以照壁为代表,壁面装饰牡丹、回字纹及18条龙纹,台基为青石须弥座,顶部庑殿式设计,檐下砖雕涵盖吉祥图案(如“平安是福”“安居乐业”)及商业元素(算盘、账本)。</p><p class="ql-block"> ‌木雕‌:大殿檐下七层木雕最为精美,内容涵盖二龙戏珠、祥禽瑞兽、花鸟人物等,工艺繁复,部分雕件厚度仅4毫米。</p><p class="ql-block"> ‌石雕‌:牌楼抱鼓石浮雕“苍龙行云”“丹凤朝阳”等,柱础雕刻关羽故事,体现忠义文化。</p><p class="ql-block"> 会馆在‌功能布局‌上,‌中轴线建筑‌依次有:照壁(临街屏障)→戏楼(现存为迁建的火神庙戏楼)→牌楼(题“大义参天”)→正殿(三进殿宇,是木雕核心区)。</p><p class="ql-block"> ‌附属建筑‌:钟鼓楼(开封仅存同类古建)、东西厢房(硬山顶,檐下彩绘“义气冲天”)。</p><p class="ql-block"> 该会馆的历史与文化意义至少有二:</p><p class="ql-block"> ‌商业文化载体‌:会馆兼具“馆庙合一”与“馆市合一”功能,通过戏楼、雕刻等展示商人财力与商业目的,是清代商贸交流的重要场所。</p><p class="ql-block"> ‌关羽崇拜‌:牌楼及装饰突出忠义主题,如“忠义仁勇”题字、关羽故事彩画,反映商人推崇的诚信精神。</p><p class="ql-block"> 讲解大约15分钟,讲解员特别告诉我们,山陕甘会馆之所以能如此完好保存,尤其是在十年浩劫中还能保存相对完好,是因为那些年代里,会馆被用作一所小学的办学场所。高处木雕、墙上砖雕学生够不着,低处石雕,小孩凿不动,又长期停课不到校,因而未被严重损毁。</p>