<p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">为君既不易,为臣良独难。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">忠信事不显,乃有见疑患。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">周公佐成王,金縢功不刊。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">推心辅王室,二叔反流言。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">待罪居东国,泣涕常流连。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">皇灵大动变,震雷风且寒。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">拔树偃秋稼,天威不可干。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">素服开金縢,感悟求其端。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">公旦事既显,成王乃哀叹。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">吾欲竟此曲,此曲悲且长。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">今日乐相乐,别后莫相忘。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">译文</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">做国君既不容易,做臣下实在更难。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">当忠信不被理解时,就有被猜疑的祸患。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">周公辅佐文王、武王,“金縢”功绩不灭永传。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">一片忠心辅助周王室,管叔、蔡叔反大造谣言。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">周公待罪避居洛阳地,常常是老泪纵横长流不干。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">天帝动怒降下大灾难,雷鸣电闪卷地狂风猛又寒。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">拔起了大树吹倒庄稼,上天的威严不可触犯。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">成王感悟身穿礼服开金縢,寻求上天震怒降灾的根源。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">周公忠信大白天下,成王感动伤心悲叹。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">我真想奏完这支乐曲,可是这首乐曲又悲又长。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">今日大家一起共欢乐,希望别后不要把它遗忘。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">注释</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">怨歌行:属于乐府的《相和歌·楚调曲》。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">良:实在。《论语·子路》:“为君难,为臣不易。”为此二句所本。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">显:明白,懂得。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">见:被。疑患:猜忌。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">“周公佐成王”:周公,即姬旦,周武王之弟,周成王之叔。曾辅佐武王建立周朝,制礼定乐。武王死,成王继位,年幼,以周公辅政。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">金縢(téng):指用金属捆封起来的柜子。刊:削除,磨灭。指周公请求代武王死之功不可磨灭。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">二叔:指管叔姬鲜和蔡叔姬度,成王的二位叔叔。流言:指管、蔡二叔散布的周公要篡位的谣言。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">待罪:等待惩罚。东国:东都洛阳,周公在流言起来的时候,到东都洛阳避居。当时曹植的封地在东方,东国一语也有隐喻诗人自己之意。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">泫(xuàn)涕:流泪。泫:水珠下滴。流连:接连不断。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">皇灵:上天之灵。动变:感动而生变。古人认为天人之间有感应,这是说周公的遭遇感动了上天。据《尚书·金縢》载,周公避居洛阳的第二年秋天,镐(hào)京暴风大作,雷电交加,把田禾刮倒了,把大树拔起来。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">震:打雷。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">偃(yǎn):倒下。秋稼:禾。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">干:触犯,抗拒。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">素服:指没有文绣的衣服,古时祭天时所穿。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">⒂端:原由,原委。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">既显:指发现了周公愿以身代武王死的策文。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">乃:于是。哀叹:指周成王大为感悟,悲叹不已。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">“吾欲”四句:系诗末之套语,与诗旨无关,为合乐所加。竟:终。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">简析</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;"> 《怨歌行》是一首咏史政治诗。该诗通过叙述周公诚心辅佐周武王、周成王,但忠而被疑这段史实抒发了诗人自己也不被理解、忠而被疑的痛苦,并希望魏明帝也如成王一样能够感悟。这首诗含蓄蕴藉、韵味隽永,它只叙史实,对诗人自己所要表现的感情不作正面描写,实际上是借古人之酒杯,浇自己心中之垒块,万千感慨充溢其间。</span></p>