张大千《萨埵王子舍身饲虎图》赏析~古泉说

紫石毫光

<p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">《张大千 萨埵王子舍身饲虎图 设色纸本 镜心 甲申(1944年)作 135×175cm. 53.1×68.9in. 约21.3平尺 题识∶张大千临摹敦煌壁画。 钤印∶张爰之印、大千居士、老弃敦煌 收藏印:马步芳收藏印》</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251); font-size:20px;">释文:</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251); font-size:20px;"> 河煌久客,乍返成都,举石室之奇观,方海客以谈瀛。两千年艺林瑰宝,实六法之神皋,吁其极矣。此中二百四十八窟,北魏先民所绘,萨埵王子舍身饲虎一图,其敷色精妍,工致奇绝,予甚喜之,故背临于青城山中,时甲申之秋日也,张爱。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251); font-size:20px;">  敦煌面壁这段经历在张大千艺术生命中的重要与辉煌已无需多言,作为弘扬敦煌艺术的先行者和集大成者,张大千临摹的敦煌壁画,在中国美术史上都占有重要的地位。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251); font-size:20px;"> 1941年起,在"敦煌之旅"的前七个月中,大千先生集中为莫高窟洞窟编号,并在多方的帮助下为壁面的临摹做好准备。后两年多内,凭借对艺术的执着和痴迷,张大千精心临摹了276幅敦煌壁画作品,为扩大敦煌艺术在国内国际的影响做出了巨大贡献,并创立了中国艺坛上的"敦煌画学"。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251); font-size:20px;"> 1944年秋,大千先生于青城山上清宫背临了此幅《萨埵王子舍身饲虎图》赠与有西北王之称的马步芳。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251); font-size:20px;">  本幅《萨埵王子舍身饲虎图》临摹自莫高窟第二百五十四窟南壁,该窟建于北魏,属敦煌石窟中绘此本生故事之较早者。画面故事讲:</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251); font-size:20px;"> 印度宝典国国王大车的三个太子,一日同到山中打猎,见一只母虎带着数只小虎饥饿难忍,母虎因此欲将小虎吃掉。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251); font-size:20px;"> 三太子萨埵见状,将二位兄长支走,来到山间,卧在母虎前,饿虎已无力啖食。萨埵又爬上山岗,用利木刺伤身体,然后跳下山崖,让母虎啖血。母虎啖血恢复气力后与小虎们一起食尽萨捶身上的肉。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251); font-size:20px;"> 二位哥哥不见弟弟,沿路寻找,终于找见萨唾尸骨,赶紧回宫禀告父王。国王和夫人赶到山中,抱着萨埵尸骨痛哭,然后收拾遗骨修塔供养。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">030局部三王子出行遇饿虎</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251); font-size:20px;">030局部 薩埵王子刺頸跳崖</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251); font-size:20px;">(4-5)薩埵兄長及父王王后見屍身,悲悲働不已;</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251); font-size:20px;">030局部 </span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251); font-size:20px;"><span class="ql-cursor"></span>薩埵見虎母子及捨身飼虎;</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">第254窟薩埵太子本生單幅多情節示意图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">  此图画面采用"异时同图"的布局形式,在一个画面内表现出多个故事情节,各情节间用山林图案作为分隔点。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">图中上段中部为三个太子遇见饿虎;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">上段右侧画萨埵刺颈和投崖,下段右侧为饲虎;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">下段左侧画二兄见尸骸并还告父母;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">上段左侧画父母痛苦抱尸和起塔供养。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:20px;">030 起塔供养</span></p> <p class="ql-block">題款:</p><p class="ql-block"> 河煌久客,乍返成</p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251); font-size:20px;">題款:</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(22, 126, 251); font-size:20px;"> 河煌久客,乍返成都,举石室之奇观,方海客以谈瀛。两千年艺林瑰宝,实六法之神皋,吁其极矣。此中二百四十八窟,北魏先民所绘,萨埵王子舍身饲虎一图,其敷色精妍,工致奇绝,予甚喜之,故背临于青城山中,时甲申之秋日也,张爱。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:22px;">横屏观看</span></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:22px;"><i>张大千《萨埵王子舍身饲虎图》赏析</i></b><b style="color:rgb(22, 126, 251); font-size:22px;"><i>古泉说 2024.12.12</i></b></p><p class="ql-block"><br></p>