姚剑国画作品赏析(五十三)

高山长青

<p class="ql-block">清明节和寒食节不同,前者是遵循自然规律的节令,后者是人依据社会的需要人设的节日。清明节可能在夏代就存在,甚至更早,所以我们的农历又称夏历。至少在夏代,中国的历法已经形成完整的系统,与公历以地球绕太阳运行轨迹为参照不同,夏历是以月亮绕地球的运行规律为参照。</p><p class="ql-block"> 寒食节传说是为了纪念介子推。介子推其实不是名字,据钱穆先生考证,介子推居住在“介”地,尊称介子,就像称老子,庄子一样。“推”才是介子的名字。后世多认为,晋中的介休绵山是介子推携母藏身之处。而真实的情况是,介子推不可能到达如今的介休绵山。晋文公在秦穆公武装护送下 ,回到晋国。渡河处在蒲津渡,即今天的永济市。当时的绛都在今天的翼城县一带,晋文公封赏随行有功之臣时,找不到介子推。此时介子推母子已经藏到绵山里了。古人以山势为名,盘岐之状皆为岐山,宏大之状皆为崇山,连绵之山皆为绵山。绛都之东,山势连绵起伏,林木葳蕤,也称绵山,是当时晋国的训练场,在今天翼城与沁水交界处的西坞岭。而当时晋国的势力范围,北不过霍山 ,南不过黄河,西边黄河以西有一狭窄地区是周平王封给晋文侯的,作为晋文侯支持周平王东迁洛阳的奖励。晋国的当时东部边境没有过了沁水,上党地区在公元前六世纪初晋景公时才归于晋国。当时,霍山以北是狄戎的地带,试想,介子推怎么能够带着母亲跑到几百里外的狄戎地盘上躲藏?晋文公又怎么能够在狄戎的地盘上肆意放火烧山?介子推母子藏身之处在晋国的绵山,于情于理都说得过去。无论如何,介子推在春秋历史上留下了不求名利的忠臣义士的美名。后人为了纪念介子推,在冬至后一百零五或一百零六天设立寒食节,在这一天不动烟火,吃寒食。</p><p class="ql-block"> 今年四月三日,是寒食节,四月四日,是清明节。晋城泽州县晋庙铺村,民间传说是介子推割股伺君处。晋文公继位以后,为纪念介子推,在此建庙,是谓晋庙。前几年,晋庙维修,刻石立碑,我曾应邀为之撰写碑文。作为历史来说我无法考证其真伪,作为传说而言,姑妄言之,故妄听之,故妄留之罢。寒食节清明节前,画一幅冷色调的七虾图,也许与时节相宜。</p> <p class="ql-block">七 绝</p><p class="ql-block">硤石山隐太极东,</p><p class="ql-block">青莲寺外翠云峰。</p><p class="ql-block">林深侧听钟磬远,</p><p class="ql-block">身沐烟霞万壑风。</p><p class="ql-block">——剑之写竹赋 诗于晋城丹水之滨。</p><p class="ql-block">​</p> <p class="ql-block">竹石图,四扇屏,</p><p class="ql-block">​白发不负春光明。</p><p class="ql-block">​又见竹叶青。</p> <p class="ql-block">双春年,逢清明,</p><p class="ql-block">​青莲寺外竹叶青。</p><p class="ql-block">​珏山望月亭。</p><p class="ql-block">​望月亭,少人行,</p><p class="ql-block">​几缕幽兰几缕情。</p><p class="ql-block">深山闻鸟鸣。</p><p class="ql-block">——调寄长相思</p><p class="ql-block"> 乙巳清明</p><p class="ql-block">​</p> <p class="ql-block">遥望河东家山远,岁岁清明。今又清明,犹记椿萱折柳情。</p><p class="ql-block"> 一年最盼春光好,何须蓬灜。处处蓬灜,人生无愧心自平。</p><p class="ql-block">——调寄采桑子</p><p class="ql-block"> 乙巳清明</p><p class="ql-block"> 姚剑于晋城所如斋</p><p class="ql-block">​</p> <p class="ql-block">坐听衙内潇潇竹,</p><p class="ql-block">​说是糊涂。难得糊涂,</p><p class="ql-block">​混迹官场也辛苦。</p><p class="ql-block">​</p><p class="ql-block">​青山依旧岁月稠,</p><p class="ql-block">泪洒斑竹。情凝斑竹,</p><p class="ql-block">​千年故事说从头。</p><p class="ql-block">​——调寄采桑子</p> <p class="ql-block">晨起,仿齐白石先生笔意,画了一幅五虾图。 我有一个感觉,就是画人物画和花鸟画的心境不一样。画人物画是背负着沉重的历史,而画花鸟画则相对是一种出世的老庄心态。隋唐时期,人物画为主,因为以我为世界中心的唐代的繁荣,信仰自由,人性可以充分释放。到了宋代,山水画为主,因为宋太祖心中有个梗,就是燕云十六州被割让给辽国。于是,还我山河,便是中原文人心中挥之不去阴影。到了满清时期,文字狱盛行,汉族文人噤若寒蝉,动辄得咎,只好画花鸟画,毕竟花鸟鱼虫没有明显的政治倾向。所以,看似纯艺术的画,实际上都是社会政治的观照。清末一个画家,艺名竹禅,他本人也是一个高僧,以画竹闻名。他画的竹和前人后人都不同,特别是竹叶,一反传统,不乱,不散,禅意十足。齐白石先生也画人物和山水,但更在意而且成就最高的是花鸟草虫。比如画虾和蟹,以大写意笔触,在似与不似之间画出了神韵。为了图吉利,虾被引申为龙,成为祥瑞动物。虾在水中,水为阴,为了阴阳平衡,齐白石一般画虾为奇数,奇数为阳。所以看齐白石的画,要从多个侧面去体味。我在大学期间,曾经亲眼看过杨秀珍先生画虾,杨秀珍先生是齐白石先生的入室弟子。在齐白石先生的诸多弟子中,唯有杨秀珍先生得齐白石画虾的真传。画墨虾,说难也不难,毛笔蘸墨,下笔而就,但是若能画出味道,画出观者心中应有之虾,可就不是一件易事了。</p> <p class="ql-block">仿齐白石五虾图</p> <p class="ql-block">春日竹石图</p><p class="ql-block">​——姚剑于晋城</p><p class="ql-block"> 所如斋</p> <p class="ql-block">青莲寺外雨逢春,</p><p class="ql-block">怪石嶙峋小径新。</p><p class="ql-block">流水潺湲桥影瘦,</p><p class="ql-block">翠筠摇曳梵声频。</p><p class="ql-block">拟邀高士谈玄夜,</p><p class="ql-block">漫把清尊对月辰。</p><p class="ql-block">莫问红尘纷扰事,</p><p class="ql-block">且将诗酒寄闲身。</p><p class="ql-block">——七律.春雨青莲寺 剑之于所如斋写竹填诗</p><p class="ql-block">​</p> <p class="ql-block">《暮春听风》</p><p class="ql-block">暮春时节凛冽风,</p><p class="ql-block">躲进小楼叹苍穹。</p><p class="ql-block">隔窗谁共萧萧竹,</p><p class="ql-block">一夜低头与君听。</p><p class="ql-block">​</p> <p class="ql-block">客居泽州西,</p><p class="ql-block">故园解州东。</p><p class="ql-block">相望三百里,</p><p class="ql-block">暮春俱雨风。</p><p class="ql-block">此间物候变,</p><p class="ql-block">漫天飞絮红。</p><p class="ql-block">应念瑶台下,</p><p class="ql-block">花落春融融。</p><p class="ql-block">莺啼垂杨陌,</p><p class="ql-block">人醉芳菲丛。</p><p class="ql-block">时节虽不异,</p><p class="ql-block">悲欢安得同。</p><p class="ql-block">归心逐云翼,</p><p class="ql-block">飞过历山峰。</p><p class="ql-block">不须恨迢递,</p><p class="ql-block">魂梦本来通。</p><p class="ql-block">​——乙巳暮春西苑听竹思乡有感,剑之写风竹于晋城所如斋。</p> <p class="ql-block">《荒村行吟》</p><p class="ql-block">荒村谷雨少烟霞,</p><p class="ql-block">不植桑麻不种瓜。</p><p class="ql-block">唯有山南溪畔竹,</p><p class="ql-block">无关风月吐新芽。</p><p class="ql-block">​——姚剑写竹于南太行 山中。</p> <p class="ql-block">风前雨后春迟迟,</p><p class="ql-block">​又到灵虾出没时。</p><p class="ql-block">​不忍买來入鍋鼎,</p><p class="ql-block">​纸上放生有谁知?</p> <p class="ql-block">白石虾游水墨中,</p><p class="ql-block">须钳拨浪势如风。</p><p class="ql-block">毫端似有江湖在,</p><p class="ql-block">写尽沧波一老翁。</p><p class="ql-block">​——仿白石之笔意</p><p class="ql-block">​ 姚剑于所如斋</p> <p class="ql-block">竹石图</p> <p class="ql-block">淡墨疏毫写玉虬,</p><p class="ql-block">清波未染自风流。</p><p class="ql-block">分明纸上闻涛响,</p><p class="ql-block">犹带湘江一春秋。</p><p class="ql-block">——七绝.仿白石虾有感</p><p class="ql-block"> 姚剑于晋城所如斋</p><p class="ql-block">​</p> <p class="ql-block">仿白石之群虾图</p><p class="ql-block">​</p><p class="ql-block">清白世家亿万载,</p><p class="ql-block">庄子一语诚所如。</p><p class="ql-block">​与其濡沫在涸辙,</p><p class="ql-block">​何如相忘于江湖。</p> <p class="ql-block">随手画了一副牵牛花</p> <p class="ql-block">《丹水龙门春行归来仿白石墨虾笔意》</p><p class="ql-block">季春艳阳,丹水汤汤。</p><p class="ql-block">龙门嵯峨,青虾潜翔。</p><p class="ql-block">危栈摩汉,苍藤拂裳。</p><p class="ql-block">云移绝壁,风送桅樯。</p><p class="ql-block">欲掬流霞,恐惊鹭行。</p><p class="ql-block">忽闻樵唱,空谷回响。</p><p class="ql-block">欲留靓影,墨迹惚恍。</p><p class="ql-block">恍兮惚兮,在水一方。</p><p class="ql-block">——剑之卯时于晋城所如斋</p><p class="ql-block">​</p> <p class="ql-block">《咏牵牛花》</p><p class="ql-block">春归未肯竞红妆,</p><p class="ql-block">秋老偏能依素霜。</p><p class="ql-block">巷陌寻常铺锦绣,</p><p class="ql-block">烟霞深处吐清香。</p><p class="ql-block">——剑之晨时于晋城所如斋</p><p class="ql-block">​</p>