<p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">八大山人是我国明末清初的杰出画家,生于明天启六年,卒于清康熙四十四年(公元一六二六――一七0五),享年八十岁。他姓朱名耷,僧名个山、传启 ,别号八大山人,是明太祖朱元璋第十六子朱权的九世孙。明亡后,他抱着对清王朝不屈的态度出家为僧。后还俗,自筑陋室“寤歌草堂”于南昌城效,孤寂贫寒地度过了晚年。八大山人在艺术上有独特的建树。他以水墨写意画著称,尤擅长花鸟画。其画面构图缜密、意境空阔;其笔墨清脱纯净、淋漓酣畅;取物造形旨在意象,笔简意赅,形神兼备,体现出其孤傲落寞清空出世的思想情感。其书法善用淡墨秃笔,犹尽流畅,含蓄内敛,圆浑醇厚,亦工篆刻。其诗文多为幽涩古雅。三百年来他饮誉画坛,清代“扬州八怪”,吴昌硕,近代齐白石、张大千、潘天寿、李苦禅等画家都不同程度受其影响。 85年八大山人被联合国科教文组织命名为中国古代十大文化名人之一。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">四月底到南昌,应老同学之约专程到了八大山人纪念馆游览。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">八大山人纪念馆成立于1959年,是我国第一座古代画家纪念馆,位于南昌南郊十五华里处的梅湖定山桥畔青云谱。青云谱是一座极具江南特色的园林。园内,数百年的古樟树、苦楮树、罗汉松青叶苍干,繁荫广被,覆护着青砖灰瓦白墙红柱的殿宇,显得格外静谧。密叶筛过的天光洒在小径上,明暗闪烁,野趣横生。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">参观游览完毕,感觉这里的确是一个历史悠久,风景优美的旅游胜地。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">行书五言唐诗扇面</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">作者:朱耷</p><p class="ql-block">质地:纸本笔墨</p><p class="ql-block">年代:清</p><p class="ql-block">尺寸:纵17厘米横57厘米</p><p class="ql-block">【款署】八大山人</p><p class="ql-block">【钤印】十㝵(朱文)</p><p class="ql-block">【释文】朝来暑气清,疏雨过檐楹。</p><p class="ql-block">径竹欹斜处,山禽一两声。</p><p class="ql-block">闲情聊自适,幽事与谁评。</p><p class="ql-block">几上玲珑石,春蒲细细生。</p><p class="ql-block">【赏析】八大山人晚年的扇面精品。这件作品各笔画极少交叉、粘连,线条通透。整体章法上,奇数行四字,偶数行一字,疏而不散,完美的呈现了一种素雅的书法风格。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">幽溪载酒图轴</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">作者:朱耷</p><p class="ql-block">质地:纸本设色</p><p class="ql-block">年代:清</p><p class="ql-block">尺寸:纵172.5厘米横53厘米</p><p class="ql-block">【款署】八大山人写</p><p class="ql-block">【铃印】八大山人(白文)</p><p class="ql-block">拾得(白文)</p><p class="ql-block">何园(朱文)</p><p class="ql-block">【赏析】两峰夹道,鲜有人踪,数</p><p class="ql-block">间草堂,多有书香,出溪泛舟,陋船载酒。画面墨色无过多浓淡层次,却整体空灵,处处以虚带实,笔笔意气相接,用大空极大和小空极多的方式表达空间。此作为八大意境升华期作品,注重"神韵",渐入化境。给人以朴素、宁静、恬淡的佳境。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">临河叙山水图轴</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">作者:朱耷</p><p class="ql-block">质地:绢本墨笔</p><p class="ql-block">年代:清</p><p class="ql-block">尺寸:纵126.5厘米横49.8厘米</p><p class="ql-block">【自题】永和九年,岁在癸丑,暮春</p><p class="ql-block">会于会稽山阴之兰亭,修视事也。群贤毕至,少长咸集,此地乃峻领崇山,茂林修竹,又有清流激湍映带左右,引以为流觞曲水,列坐其次。是日也,天朗气清,惠风何畅,娱目骋怀,洵可乐也。虽无丝竹管弦之盛,一觞一咏,亦足以畅叙幽情已。故列序时人,录其所述。八大山人。</p><p class="ql-block">【铃印】蒿艾(朱文)</p><p class="ql-block">可得神仙(白文)</p><p class="ql-block">八大山人(白文)</p><p class="ql-block">楔堂(白文)</p><p class="ql-block">【赏析】此画采用临河叙之意境,构图平远,作疏林坡岸,浅水遥岑。山石土坡以折带皱干笔横皺,再用焦墨点苔,画树树叶不多,遒劲多姿,近景高耸山石遮住中景坡石,更增添画面空间感。取法倪云林又独具个人风格,造型上脱略形似,求其神魄,意境更加荒寒空灵。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">双鹊大石图轴</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">所属分类:</p><p class="ql-block">真迹藏品</p><p class="ql-block">规格:纸本墨笔 纵120厘米、横49厘米</p><p class="ql-block">钤印:八大山人</p><p class="ql-block">时间:1690</p><p class="ql-block">藏地:八大山人纪念馆</p><p class="ql-block">【赏析】</p><p class="ql-block">画中双鹊俯仰之间隔石相向,似在喃喃细语,鹊之生机、石之深沉跃然纸上,唤起人们对自由、恬静生活的向往,画中有情,画外有画,画中大片留白,是艺术上的高度取舍和洗练,意境开阔,空白补意、无墨有画、余味无穷。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">墨荷图轴</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">作者:朱耷</p><p class="ql-block">质地:纸本墨笔</p><p class="ql-block">年代:清</p><p class="ql-block">尺寸:纵178厘米横92厘米</p><p class="ql-block">【款署】八大山人写</p><p class="ql-block">【钤印】可得神仙(白文)</p><p class="ql-block">八大山人(白文)</p><p class="ql-block">何园(朱文)</p><p class="ql-block">【赏析】此图仰视画法,纯以水墨画成,在其立意、构图、风格上突破前人画法。运用墨色干湿浓淡的变化,抑扬顿挫的笔触,表现圆润修长的荷茎,大面积荷叶,轻柔婉约的荷花,具有极强的视觉效果。展示了"接天莲叶无穷碧"的意境,尽显洒脱豪迈之情和古高超逸的人格境界。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">葡萄大石</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">真迹藏品</p><p class="ql-block">规格:纸本墨笔 纵181.5厘米、横49厘米</p><p class="ql-block">钤印:八大山人、可得神仙</p><p class="ql-block">时间:不详</p><p class="ql-block">藏地:八大山人纪念馆</p><p class="ql-block">【赏析】</p><p class="ql-block">画上方葡萄盘错摇摇欲坠,与大石成岌岌可危之势。怪石虽敧斜,却磊落雄壮,苍硬而顽涩。根蟠石岸,引葡藤得势,虽萦纡高下,气脉乃贯串。合而观之,乃一气呵成,甚为活泼,此乃布局得势之高手。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">行书五绝诗轴</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">作者:朱耷</p><p class="ql-block">质地:纸本墨笔</p><p class="ql-block">年代:清</p><p class="ql-block">尺寸:纵120.5厘米横44.5厘米</p><p class="ql-block">【款署】八大山人</p><p class="ql-block">【铃印】可得神仙(白文)</p><p class="ql-block">八大山人(白文)</p><p class="ql-block">引首"遥属"(朱文)</p><p class="ql-block">【鉴藏印】花景山房(白文)</p><p class="ql-block">怀翠楼(白文)</p><p class="ql-block">叔渊审定(白文)</p><p class="ql-block">俞叔渊收藏印(朱文)</p><p class="ql-block">【释文】客自短长亭,愿画凫与鹤。老夫时患胛,鹤势打得着。</p><p class="ql-block">【赏析】八大山人晚年行书精品,从字形上来看,作品里的字大开大合,有收缩内敛的"老"、"夫"二字,也有大幅伸展的"亭"与"胛";特别值得一提的是其中的"胛"字,它的一竖大幅拉伸,和八大山人被吴昌硕赞为"金刚杵"的荷茎形态高度相似,很好的诠释了"书画同源"的本质。</p> <p class="ql-block">.</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">行书兰亭序轴</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">作者:朱耷</p><p class="ql-block">质地:纸本墨笔</p><p class="ql-block">年代:清</p><p class="ql-block">尺寸:纵183.5厘米横88厘米</p><p class="ql-block">【款署】八大山人书</p><p class="ql-block">【铃印】八大山人(白文)</p><p class="ql-block">何园(朱文)</p><p class="ql-block">【鉴藏印】潜龙书舍("舍"字存疑)</p><p class="ql-block">【释文】请扫码观看</p><p class="ql-block">【赏析】这幅行书轴其实并不是对</p><p class="ql-block">《兰亭序》临写和模仿,而是作者自己的创作。它完美体现了八大山人"淳朴圆润,自成一格"之风。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">枯木立鹰图轴</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">作者:朱耷</p><p class="ql-block">质地:纸本墨笔</p><p class="ql-block">年代:清</p><p class="ql-block">尺寸:纵127厘米横64厘米</p><p class="ql-block">【款暑】八大山人写</p><p class="ql-block">【铃印】可得神仙《白文》</p><p class="ql-block">八大山人(白文)</p><p class="ql-block">【赏析】画面柑枝尽头立一鹅子,单足而立。呈惊魂未定之势卖上部几支柑叶垂下,其势聚焦到画眼孤鹰之上,树干根部仅用一线勾勒出土坡一角,鹅子蓬松的烟毛和干枯的椭干形成对比。整个画面看墨不多,秃笔挥洒,却使人感受到画面上无上的空灵与不朽的生命力。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">双鹰图轴</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">作者:朱童</p><p class="ql-block">质地:纸本墨笔</p><p class="ql-block">年代清</p><p class="ql-block">尺寸:纵178.4厘米横87.9厘米</p><p class="ql-block">【数署】八大山人写</p><p class="ql-block">【铃印】八大山人(白文)</p><p class="ql-block">何园(朱文)</p><p class="ql-block">【鉴藏印】漕龙书舍("舍"字存疑)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">【赏析】此图为八大山人晚年画鹰之代表作。山人善画鹰,取法于明代画家林良,然在用笔之简洁,用墨之洒脱上,无不显出其青出于蓝胜于蓝的造诣。画面上两只苍鹰相互顾盼,枯木顽石间于其中,在高低俯仰之中,英武之姿,跃然纸上。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">寿鹿图轴</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">作者:朱耷</p><p class="ql-block">质地:纸本墨笔</p><p class="ql-block">年代:清</p><p class="ql-block">尺寸:纵125.9厘米横63.7厘米</p><p class="ql-block">【款署】八大山人写</p><p class="ql-block">【铃印】可得神仙(白文)</p><p class="ql-block">八大山人(白文)</p><p class="ql-block">【赏析】此画中鹿四足未定,回首翘望,目光警觉,姿态优美又传达出紧张的情绪,不禁让人想起八大山人遭遇国破家亡之后,"赢嬴然若丧家之狗",是以形写神,形神兼备。鹿的形态以深浅不同的墨染出,墨色润泽,展现了八大山人卓越而臻于平淡天真的绘画功力。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">松鹿图轴</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">作者:朱耷</p><p class="ql-block">质地:纸本设色</p><p class="ql-block">年代:清</p><p class="ql-block">尺寸:纵178.2厘米横44.8厘米</p><p class="ql-block">【铃印】八大山人(白文)</p><p class="ql-block">何园(朱文)</p><p class="ql-block">【赏析】此图右侧绘一向右虬曲老松,一枝向左下回旋。松干以枯笔淡墨勾勒、皱染出阴阳向背,复以湿墨点苔,松针以浓墨勾画,淡花青衬染。松下一鹿回头向上,与向下松枝相呼应,气势不散。鹿淡施赭色,皮毛柔软,目光炯炯。松鹿题材的作品象征福禄长寿,八大山人晚年以卖画为生画过不少这类吉祥题材的作品而不落俗套,在这幅画中松树的老当益壮,鹿的神态安详被刻画得栩栩如生。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">椿鹿图轴</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">作者:朱耷</p><p class="ql-block">质地:纸本墨笔</p><p class="ql-block">年代:清</p><p class="ql-block">尺寸:纵178厘米横83.5厘米</p><p class="ql-block">【款署】八大山人</p><p class="ql-block">【铃印】八大山人(白文)</p><p class="ql-block">何园(朱文)</p><p class="ql-block">【赏析】鹿仰视上方,犹如仰望青天,呼唤生命,寻求内心清净的世界。椿树笔醇墨饱,浓淡焦润颇有韵律。以神写形,给人以稳定、典雅、和谐韵律,造成画面的均衡、和谐、统一的柔和美。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">松鹤图轴</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">作者:朱耷</p><p class="ql-block">质地:纸本墨笔</p><p class="ql-block">年代:清</p><p class="ql-block">尺寸:纵145.5厘米横61厘米</p><p class="ql-block">【款署】"口口写"残缺</p><p class="ql-block">【钞印】可得神仙(白文)</p><p class="ql-block">八大山人(白文)</p><p class="ql-block">【赏析】此图画一松一鹤,仙鹤一足而立,目光似若有所思。画家采用"特写式"的构图方式,截取松树的一部分,细微处现景物情致。用笔上体现了抽象化的特点,在松针、仙鹤的羽毛还有松树上的苔点,以笔墨进行重复排列组合,充分展现了八大山人绘画的现代性、跨时代性。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">孤松图轴</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">作者:朱耷</p><p class="ql-block">质地:纸本墨笔</p><p class="ql-block">年代:清</p><p class="ql-block">尺寸:纵113厘米横58厘米</p><p class="ql-block">【款署】写为兰皋先生,八大山人。</p><p class="ql-block">【铃印】可得神仙(白文)</p><p class="ql-block">八大山人(白文)</p><p class="ql-block">【鉴藏跋】八大山人画,世多赝本,不堪入</p><p class="ql-block">目。此帧高古超逸,无溢笔,无剩笔,方是庐山真面。尝从迟鸿轩借读,因题其后。乙未仲秋佳日吴俊卿铃:吴昌石(白文)、俊卿(朱文)</p><p class="ql-block">【鉴藏印】梁俊青吴曼青夫妇珍藏(朱文)</p><p class="ql-block">荆门王氏珍藏(白文)</p><p class="ql-block">蒙泉书屋书画审定印(白文)南海陈仙洲藏(朱文)</p><p class="ql-block">文心审定(朱文)</p><p class="ql-block">【赏析】画中孤松棉里裹铁、挺拔苍劲,辅以沉着昂扬的松针,作品惜墨如金,一气呵成。作者之意不在物象之外形,而在于孤松的内在精神,充分体现了八大山人简约深邃、朴素自然的艺术风格。画面左下角有近代国画大师吴昌硕题跋,景仰之情溢于言表。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">个山小像</p><p class="ql-block">作者;黄安平</p><p class="ql-block">真迹藏品</p><p class="ql-block">规格:纸本墨笔 纵97厘米、横60.5厘米</p><p class="ql-block">钤印:个山、雪个、释传綮印、刃庵、怀古堂、耕香、掣颠</p><p class="ql-block">时间:1674</p><p class="ql-block">藏地:八大山人纪念馆</p><p class="ql-block">【赏析】</p><p class="ql-block">个山小像形神兼备,体现了中国线描肖像画的较高水平,为后人认识八大山人的形体面貌供了直观依据。画中有九段题跋,分述八大山人的身世和信仰,具有很高的学术研究价值,尤其珍贵的是其中六段为八大山人自题,各用真、草、隶、篆四体书写。真实而全面地反映了八大山人中年时期的艺术成就。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">【题跋六】生在曹洞临济有,穿过临济曹洞有。洞曹、临济两俱非,赢赢然若丧家之狗。还识得此人么?罗汉道:底?个山自题。(八大自题)</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">草书七言题画诗轴</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">作者:朱耷</p><p class="ql-block">质地:纸本墨笔</p><p class="ql-block">年代:清</p><p class="ql-block">尺寸:纵138.7厘米横41厘米</p><p class="ql-block">【释文】深树云来鸟不知,知来缘想</p><p class="ql-block">景当时。小臣善谑宗何处,庄子图南近在兹。</p><p class="ql-block">【款署】题画之一八大山人</p><p class="ql-block">【铃印】八大山人【白文)</p><p class="ql-block">浪得名耳(白文)</p><p class="ql-block">【鉴藏印】大风堂(朱文)</p><p class="ql-block">【赏析】这件草书立轴作品由三列文</p><p class="ql-block">字组成,第一列字小而密,第二列字大小错落,第三列正文只有一字,极疏。三列之间行距极大,营造出八大山人的独特空间审美。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">八大山人印鉴</p>