岁月跬积 文脉传承(二)——学习古诗词

高山明珠

<p class="ql-block">昵称/高山明珠</p><p class="ql-block">美篇号/4455752</p> <p class="ql-block">《尚书·舜典》曰:“诗言志,歌永言,声依永,律和声”。学习古诗词的意义深远而多维,既是对传统文化的传承,也是对个人精神世界的滋养。</p> <p class="ql-block"><b>首先是文化基因的传承。</b></p><p class="ql-block"> 1、文明的延续:古诗词是中华文明五千年的浓缩载体,承载着先人的智慧、情感与哲学。从《诗经》的质朴、《楚辞》的浪漫,到唐诗宋词的辉煌,它们是民族记忆的活化石。</p><p class="ql-block"> 2、语言的根脉:诗词中的典故、意象(如“明月”“长亭”)构建了汉语独有的诗意体系,学习它们能让人更深刻地理解中文的韵律美和表达深度。</p> <p class="ql-block"><b>第二、审美与情感的升华</b></p><p class="ql-block"> 1、意境之美:诗词通过寥寥数语营造出“大漠孤烟直,长河落日圆”的壮阔,或“小楼一夜听春雨”的幽微,培养对自然与生活的细腻感知力。</p><p class="ql-block"> 2、情感共鸣:古人面对离别、孤独、家国情怀的咏叹(如苏轼“一蓑烟雨任平生”的豁达),跨越时空与今人对话,让人在困境中获得精神慰藉。</p> <p class="ql-block"><b>第三、 思维与表达的锤炼</b></p><p class="ql-block"> 1、语言精炼度:诗词的“炼字”艺术(如“春风又绿江南岸”的“绿”字)教会人用精准的语言传递丰富内涵,提升现代写作与沟通能力。</p><p class="ql-block"> 2、逻辑与想象:对仗、用典等手法训练逻辑思维,而“飞流直下三千尺”式的夸张则激发创造性想象,二者结合培养复合型思维。</p> <p class="ql-block"><b>笫四、历史与哲学的启蒙</b></p><p class="ql-block"> 1、时代的镜像:从杜甫“朱门酒肉臭”看盛唐危机,从辛弃疾“醉里挑灯看剑”读南宋悲歌,诗词是学习历史的生动切口。</p><p class="ql-block"> 2、生命智慧的沉淀:陶渊明“采菊东篱下”的淡泊、李白“天生我材必有用”的自信,传递着超越时代的人生哲学。</p> <p class="ql-block"><b>笫五、现代价值的新生</b></p><p class="ql-block"> 1、文化身份认同:在全球化的今天,诗词成为抵御文化同质化的精神铠甲,帮助树立文化自信。</p><p class="ql-block"> 2、心灵疗愈作用:快节奏社会中,品读“行到水穷处,坐看云起时”能让人获得内心的平静与力量。</p><p class="ql-block">3、创新灵感源泉:古风音乐、国潮设计、影视创作中,诗词元素持续为现代文化注入生命力。</p> 第一阶段习作 <p class="ql-block">望岳雅集公益诗词学校八期初级班第一次作业</p><p class="ql-block">学员:</p><p class="ql-block">学号:</p><p class="ql-block">1.题目(韵部)</p><p class="ql-block">平平平仄仄,仄仄仄平平(韵)。</p><p class="ql-block">仄仄平平仄,平平仄仄平(韵)。</p><p class="ql-block">2.题目(韵部)</p><p class="ql-block">仄仄平平仄,平平仄仄平(韵)。</p><p class="ql-block">平平平仄仄,仄仄仄平平(韵)。</p><p class="ql-block">2025.4.12.</p><p class="ql-block">1.《贺望岳诗校八期开学》(下平十一真)</p><p class="ql-block">春光添胜景,诗校又迎新。</p><p class="ql-block">共赴求知路,书香满视频。</p><p class="ql-block">2.《祝望岳诗校八期启学》(下平七阳)</p><p class="ql-block">雅意催程启,贤才聚一堂。</p><p class="ql-block">诗心同筑梦,校苑韵悠长。</p><p class="ql-block">2025.4.13</p> 习    作 <p class="ql-block">一、微风巡小径(下平七阳)(4月13日)</p><p class="ql-block">微风巡小径,就卷海棠香。</p><p class="ql-block">瓣作垂云舞,轻轻护旧芳。</p> <p class="ql-block">二、《题温室奇株》(上平十一真未统一)(4月13日)</p><p class="ql-block">绛绡裁破月华侵,金篆描春幻亦真。</p><p class="ql-block">莫向红尘寻色相,琉璃界里住灵根。</p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">修改(根)字为(神)。合适了。(上平十一真)</span></p><p class="ql-block">绛绡裁破月华侵,金篆描春幻亦真。</p><p class="ql-block">莫向红尘寻色相,琉璃界里住灵神。</p> <p class="ql-block">三、 《 山西好风光》(下平六麻)(4月14日)</p><p class="ql-block">香风平地起,拂过万株花。</p><p class="ql-block">晋有群山抱,惜馨眷顾她。</p><p class="ql-block">修改以后</p><p class="ql-block">《山西好风光》润色版:</p><p class="ql-block">香风原野起,轻抚万丛花。</p><p class="ql-block">晋土千峰抱,芳馨独恋她。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《晋地芳华》 </p><p class="ql-block">风自平川起,香盈百里花。 </p><p class="ql-block">千山环故土,春色独怜她。</p> <p class="ql-block">四、(4月15日)</p><p class="ql-block">1.《望岳雅集》(下平七阳)</p><p class="ql-block">初临文墨场,已挹雅风长。</p><p class="ql-block">群彦欣相会,杏坛生霁光。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">2.《望岳雅集》(平起首句不入韵式)</p><p class="ql-block">初临翰墨场,(平平仄仄平)</p><p class="ql-block">坐觉雅风长。(仄仄仄平平)</p><p class="ql-block">群彦今朝会,(仄仄平平仄)</p><p class="ql-block">杏坛生霁光(平平平仄平)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">3.《望岳雅集》(标准仄起式)</p><p class="ql-block">初临翰墨场,(平平仄仄平) </p><p class="ql-block">雅气自悠长。(仄仄仄平平) </p><p class="ql-block">高会群贤至,(仄仄平平仄)</p><p class="ql-block">清辉满杏堂。(平平仄仄平)</p> <p class="ql-block">五、《农大花朝》 (下平七阳) (4月16日)</p><p class="ql-block">学府藏春色, 千枝竞吐芳。 </p><p class="ql-block">迎春邀百卉, 共染一园香。</p> <p class="ql-block">六、这首五绝的平仄分析如下(依据平水韵):</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">标出平仄:</p><p class="ql-block">何必寻春远,(平仄平平仄)</p><p class="ql-block">校园花海深。(仄平平仄平)</p><p class="ql-block">三百树争发,(平仄仄平仄)</p><p class="ql-block">缤纷醉客心。(平平仄仄平)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">格律要求(五绝首句不入韵仄起式):</p><p class="ql-block">中仄平平仄,</p><p class="ql-block">平平仄仄平。</p><p class="ql-block">中平平仄仄,</p><p class="ql-block">中仄仄平平。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">逐句比对:</p><p class="ql-block">1. 首句"何必寻春远"(平仄平平仄):</p><p class="ql-block"> 与标准"中仄平平仄"相比,首字"何"应仄用平(可宽恕),合律。</p><p class="ql-block">2. 第二句"校园花海深"(仄平平仄平):</p><p class="ql-block"> 标准为"平平仄仄平",实际"仄平平仄平"属单拗句(第一字拗第三字救),合律。</p><p class="ql-block">3. 第三句"三百树争发"(平仄仄平仄):</p><p class="ql-block"> - 标准"中平平仄仄",此处用"平仄仄平仄"是常见变格(鲤鱼翻波),合律。</p><p class="ql-block">4. 末句"缤纷醉客心"(平平仄仄平):</p><p class="ql-block"> 完全合律。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">特殊说明:</p><p class="ql-block">"发"在平水韵中属入声(仄声),此处使用正确。</p><p class="ql-block">第三句"树争发"的变格(仄平仄)在唐诗中常见,如李白"相看两不厌"。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">结论:</p><p class="ql-block">该诗完全符合五绝平仄规范,且巧妙运用了拗救技巧。虽有句式变化(如第三句变格),但均属唐代近体诗允许范围,整体声律和谐,是一首合格的五言绝句。</p> <p class="ql-block">七、《五绝·诗道》 (上平十一真) (4月16日)</p><p class="ql-block">吟安须捻断,百炼见真淳。 </p><p class="ql-block">莫道雕虫技,裁云字字神。</p> <p class="ql-block">八、《五绝·琢诗》(上平五微) (4月16日)</p><p class="ql-block">好句勤中得,千修见玉辉。 </p><p class="ql-block">雕镌求至境,一字一精微。 </p> <p class="ql-block">附:</p><p class="ql-block">《五绝·琢诗》 </p><p class="ql-block">好句勤中得,千修见玉辉。 </p><p class="ql-block">雕镌求至境,一字一精微。 </p><p class="ql-block">注:此诗在您原作基础上调整: </p><p class="ql-block">1. 韵律:改为仄起首句不入韵式(仄仄平平仄,平平仄仄平。平平平仄仄,仄仄仄平平),"辉、微"皆押平水韵五微部 </p><p class="ql-block">2. 炼字: </p><p class="ql-block">"得"比"求"更显创作实感 </p><p class="ql-block">"千修"强化锤炼过程 </p><p class="ql-block">"玉辉"喻指诗作光华 </p><p class="ql-block">3. 结句化用贾岛"两句三年得",以"一字一精微"呼应您"不精誓不休"的执著 </p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">附原玉对照: </p><p class="ql-block">好诗勤中求(平),篇篇要百修(平) </p><p class="ql-block">字字求珠玑(仄),不精誓不休(平) </p><p class="ql-block">(注:原诗三四句失粘,新作调整了平仄关系) </p><p class="ql-block">您觉得这样的修改方向如何?可以再探讨其他风格~</p><p class="ql-block">《五绝·诗道》 </p><p class="ql-block">吟安须捻断,百炼见真淳。 </p><p class="ql-block">莫道雕虫技,裁云字字神。 </p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">注:此首以"苦吟"为主题新创: </p><p class="ql-block">1. 首句用卢延让"吟安一个字,捻断数茎须"典故 </p><p class="ql-block">2. 转句反用李贺"寻章摘句老雕虫",强调小技可通神 。</p><p class="ql-block">3. "裁云"喻诗歌如裁剪云霞,化用李贺"欲剪湘中一尺天"意象 。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">平仄格式: </p><p class="ql-block">平平平仄仄,仄仄仄平平 。</p><p class="ql-block">仄仄平平仄,平平仄仄平 。</p> <p class="ql-block">九、首句平起入韵(4月17号)</p><p class="ql-block">五绝《花香蝶蜂来》(上平十灰)(4月17日)</p><p class="ql-block">桃花灼灼开,(平平仄仄平)( 避重字灼灼 改次第开)</p><p class="ql-block">引蝶竞徘徊。(仄仄仄平平) </p><p class="ql-block">蕊蜜招蜂爱,(仄仄平平仄) </p><p class="ql-block">香盈聚宝台。(平平仄仄平)</p> <p class="ql-block">十、第一次评论作品(4月18号)</p><p class="ql-block">望岳雅集公益诗词学校八期初级班第一次作业</p><p class="ql-block">助教:陈丽英</p><p class="ql-block">1.谷 雨(下平八庚)</p><p class="ql-block">风梳堤柳碧,雨沁渚烟轻。</p><p class="ql-block">垄上犁铧动,遥闻布谷声。</p><p class="ql-block">2.暮 春(下平七阳)</p><p class="ql-block">絮落春将尽,莺啼日渐长。</p><p class="ql-block">风摇残蕊去,独倚旧时光。</p><p class="ql-block">2025.4.18.</p><p class="ql-block">试评:</p><p class="ql-block">(一)</p><p class="ql-block">①作业完全符合要求的格式。</p><p class="ql-block">②第一首《谷雨》以简洁的笔触勾勒出春日田园的生机,整体把握了绝句凝练含蓄的特点。</p><p class="ql-block">作品采用五言绝句仄起首句不入韵式,平仄完全符合正格,严守五绝规范,声韵和谐,读来朗朗上口。</p><p class="ql-block">意象选取了 </p><p class="ql-block"> "堤柳""渚烟""犁铧""布谷"均为典型田园意象,紧扣"谷雨"节气特点。</p><p class="ql-block">动词"梳""沁""动""闻"赋予静态画面以动态美感,尤以"梳"字拟人化写风拂柳条,"沁"字状烟雨浸润之态,精炼传神。</p><p class="ql-block">意境营造: </p><p class="ql-block"> 前两句写近景,后两句转远景,由视觉到听觉,层次分明。末句"遥闻布谷声"巧妙点题,以虚写实,暗示农忙时节,余韵悠长。</p><p class="ql-block">总之,画面清新明丽,动静相宜,传递出春耕时节的恬淡与生机。</p><p class="ql-block">学习了,为佳作点赞。</p><p class="ql-block">(二)</p><p class="ql-block">这首《暮春》以简练的笔触勾勒出春末的寂寥之感,整体上符合五言绝句要求。</p><p class="ql-block">意象选取 </p><p class="ql-block"> "絮落""莺啼""风摇残蕊"均为暮春典型意象,紧扣主题。"独倚旧时光"略带拟人化,赋予时光以可倚靠的质感。</p><p class="ql-block">意境营造: </p><p class="ql-block"> 前两句写春尽昼长的自然变化,后两句转入主观感受。"风摇残蕊去"暗喻时光流逝,"独倚旧时光"则流露怅惘之情。整体氛围清冷孤寂,符合暮春凋零之态。佳作学习欣赏了,受益匪浅!</p> <p class="ql-block">十一、《五绝·谷雨》(上平十灰)(一稿)(4月19日)</p><p class="ql-block">谷雨春将尽,</p><p class="ql-block">芳菲次第开。</p><p class="ql-block">塘边蛙鼓闹,</p><p class="ql-block">农事急相催。</p><p class="ql-block">(开、催不押韵)</p><p class="ql-block">《五绝·谷雨》 (二稿)</p><p class="ql-block">谷雨春将尽, </p><p class="ql-block">芳菲次第来。 </p><p class="ql-block">塘边蛙鼓闹, </p><p class="ql-block">农事急相催。 </p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">修改说明:</p><p class="ql-block">1. 将原诗第二句“百花次第开”改为“芳菲次第来”,使“来”与第四句“催”同属平水韵“十灰”部,满足二、四句同韵的要求。 </p><p class="ql-block">2. “芳菲”较“百花”更典雅,“次第来”比“次第开”更显动态,与末句“急相催”形成呼应,突出春去农忙的紧迫感。 </p><p class="ql-block">3. 保留“蛙鼓闹”的生动表达,整体语言凝练,符合五绝含蓄隽永的特点。</p><p class="ql-block">但“农”字位置上应该用仄声字却用了平声。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">《五绝·谷雨》 (三稿)</p><p class="ql-block">谷雨春将尽, 芳菲次第来。 </p><p class="ql-block">塘边蛙鼓闹, 稼穑急相催。</p> <p class="ql-block">十二、清明(下平二萧)(一稿)(4月21日)</p><p class="ql-block">清明风渐暖,</p><p class="ql-block">雨润地生娇。</p><p class="ql-block">点豆埋瓜籽,</p><p class="ql-block">农人盼水浇。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">五绝·清明(二稿)</p><p class="ql-block">清明风煦暖,</p><p class="ql-block">膏雨促新苗。</p><p class="ql-block">种豆南畴下,</p><p class="ql-block">田家望泽饶。</p><p class="ql-block">均为以下平仄格式:</p><p class="ql-block">平平平仄仄,仄仄仄平平。</p><p class="ql-block">仄仄平平仄,平平仄仄平。</p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:20px;">评:两首作品各有特色,可从不同角度作比:</b></p><p class="ql-block">一、从传统诗学角度评:</p><p class="ql-block">二稿胜在三点:</p><p class="ql-block">1. "膏雨"化用《诗经·曹风》"芃芃黍苗,阴雨膏之",使农事主题接通千年文化血脉;</p><p class="ql-block">2. "南畴"承陶渊明"种豆南山下"诗意,构建文人化农耕意象;</p><p class="ql-block">3. "望泽饶"双关时雨与丰收,较"盼水浇"更具诗家语特质。</p><p class="ql-block">二、从现代审美角度评</p><p class="ql-block">一稿优势明显:</p><p class="ql-block">1. "地生娇"以拟人写春土,比"促新苗"更富生机活力;</p><p class="ql-block">2. "点豆埋瓜仔"动态细节生动,较"种豆南畴"更显劳作现场感;</p><p class="ql-block">3. "农人"较"田家"更具现代语言气质。</p><p class="ql-block">三、诗境对比</p><p class="ql-block">二稿如工笔水墨:气象雍容(煦暖/膏雨/南畴),但稍显匠气;一稿似速写小品:语带泥香(生娇/点埋/水浇),然略欠凝练。</p> <p class="ql-block">在第阶段第一节的学习中,我初步懂得了五绝的格律,怎样选韵脚,怎样在中华诗词检测网上检测自己的作品,完成了第一次的作业,练习写了20首习作。</p><p class="ql-block">体会到学习古诗词不单是简单的背诵,而是打开一扇穿越时空的窗。让今人在方块字中触摸文明的温度,在平仄韵律里找到精神的归处。正如叶嘉莹先生所言:<span style="color:rgb(237, 35, 8);">“诗词,让我们在无常的世界中活得更有境界。”</span>这种学习,本质上是一场跨越千年的心灵修行。我一定要坚持学习下去。</p>