<p class="ql-block">瓠子歌二首①</p><p class="ql-block">其一</p><p class="ql-block">瓠子决兮将奈何②?浩浩旰旰兮闾殚为河③!</p><p class="ql-block">殚为河兮地不得宁④,功无已时兮吾山平⑤。</p><p class="ql-block">吾山平兮钜野溢⑥,鱼沸郁兮柏冬日⑦。</p><p class="ql-block">延道弛兮离常流⑧,蛟龙骋兮方远游⑨。</p><p class="ql-block">归旧川兮神哉沛⑩,不封禅兮安知外⑪!</p><p class="ql-block">为我谓河伯兮何不仁⑫,泛滥不止兮愁吾人⑬?</p><p class="ql-block">啮桑浮兮淮泗满⑭,久不反兮水维缓⑮。</p><p class="ql-block">其二</p><p class="ql-block">河汤汤兮激潺湲⑯,北渡污兮浚流难⑰。</p><p class="ql-block">搴长茭兮沈美玉⑱,河伯许兮薪不属⑲。</p><p class="ql-block">薪不属兮卫人罪⑳,烧萧条兮噫乎何以御水㉑!</p><p class="ql-block">颓林竹兮楗石菑㉒,宣房塞兮万福来㉓。</p> <p class="ql-block">①瓠(hù)子:地名,在今河南濮阳县西南,亦称瓠子口。瓠子河由此分一部分黄河水东出经山东注入济水。</p><p class="ql-block">②决:决口。</p><p class="ql-block">③浩浩旰(hàn)旰:水盛大貌。闾:二十五家相聚称为闾,此泛指村庄。殚:尽,完。</p><p class="ql-block">④地:指梁楚之地,包括今河南商丘及江苏徐州一带地区。</p><p class="ql-block">⑤吾山:即鱼山,在今山东东阿。</p><p class="ql-block">⑥钜野:古湖泽名,即钜野泽,在今山东省巨野县北五里,已湮没。</p><p class="ql-block">⑦沸郁:纷纭繁多貌。柏:通"迫",逼近。</p><p class="ql-block">⑧延道:当作“正道”,指正常的水道。弛:毁废。</p><p class="ql-block">⑨骋:恣意。</p><p class="ql-block">⑩旧川:指黄河故道。沛:安宁。</p><p class="ql-block">⑪封禅:指元封元年(公元前110年)汉武帝去泰山举行祭祀天地的封禅大典。外:指外面河水泛滥的真实灾情。</p><p class="ql-block">⑫河伯:神话传说中的黄河水神。</p><p class="ql-block">⑬吾人:吾民,我的臣民。</p><p class="ql-block">⑭啮桑:亭名,在今江苏沛县西南。淮泗(sì):泗水位于山东省中部,是淮河下游第一大支流,常同淮河一块连称淮泗。</p><p class="ql-block">⑮反:同“返”。水维:河水的纲维,指河堤。缓,断,指决口。</p><p class="ql-block">⑯汤(shāng)汤:水盛貌。激潺湲:激起很大的水声。潺湲,水慢慢流动的样子。一说指波浪。</p><p class="ql-block">⑰北渡:向北流。污:弯曲。浚:疏导。</p><p class="ql-block">⑱搴(qiān):拔取。茭(jiāo):同“筊”,用薄竹片编成的篾缆以拉运土石。沈美玉:把玉璧沉入河底,是祭河神的一种隆重仪式。</p><p class="ql-block">⑲许:赞许,佑助。薪不属(zhǔ):堵河决的柴草不济、不足。薪,木柴。不属,不能连续供应。</p><p class="ql-block">⑳卫:古地名,在今河南淇县。罪:罪过。因卫人用草作燃料之故,对堵决口则成为一种罪过。</p><p class="ql-block">㉑萧条:草木零落稀疏貌。噫乎:叹息声。御:抵制。</p><p class="ql-block">㉒颓:砍伐。楗:打木桩。石菑(zì):固堤的石柱。</p><p class="ql-block">㉒宣房:指瓠子的决口处。以后在此筑宫,即取名宣房宫。</p><p class="ql-block">㉔虑殚:心思用尽。</p><p class="ql-block">㉕隤(tuí):毁坏。</p><p class="ql-block"><br></p>