<p class="ql-block"><b style="font-size:18px;">蔡元培说:“旧式的五七言律诗与骈文,音调铿锵,合乎调适的原则;对仗工整,合乎均齐的原则……”王力也说:“对仗就是名词对名词,动词对动词,形容词对形容词,数量词对数量词,虚词对虚词。”</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">对仗,是律诗等按字音平仄和字义虚实做成对偶的语句,使诗词在形式和意义上整齐匀称,是格律的表现。严格的对偶称对仗,也<span style="font-size:18px;">称排偶,</span>包括词语互为对仗和句式互为对仗。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">格律诗对仗,上下两句平仄须相反,这叫做“对”;其次要求相对的句子句型相同,句法结构一致,如主谓结构对主谓结构,偏正结构对偏正结构,述补结构对述补结构等(有的对仗句结构不一定相同,但也要字面相对)。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">此外,词性要一致,名词对名词,动词对动词,形容词对形容词等。词汇意义要相同,平仄须相对。同是名词,所属词义范围要相同,如天文、地理、宫室、服饰、器物、动物、植物、人体、行为、动作等同一意义范围内的词方可为对。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">此外,结构须对称,以单纯词对单纯词,以合成词对合成词;避免同字相对。对仗运用有宽有严,因而有了各种不同类型,有工对、邻对、宽对、借对、流水对、扇面对等。内容上则有言对、事对、正对、反对等名目。</p> <p class="ql-block">在历代诗人中,杜甫是写对仗的第一高手,他还写全对仗的律绝,让我们耳熟能详的就有:</p><p class="ql-block"><b>《绝句》</b></p><p class="ql-block"><b>两个黄鹂鸣翠柳,一行白鹭上青天。</b></p><p class="ql-block"><b>窗含西岭千秋雪,门泊东吴万里船。</b></p><p class="ql-block">每联都严格对仗,一般人不提倡写。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">再以<b>七律《登高》</b>为例:</p><p class="ql-block"><b>风急天高猿啸哀,渚清沙白鸟飞回。 </b></p><p class="ql-block"><b>无边落木萧萧下,不尽长江滚滚来。</b></p><p class="ql-block"><b>万里悲秋常作客,百年多病独登台。</b></p><p class="ql-block"><b>艰难苦恨繁霜鬓,潦倒新停浊酒杯。</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">分析一下:</p><p class="ql-block">风急天高猿啸哀,渚清沙白鸟飞回。 </p><p class="ql-block"><b>(景观对景观,动物对动物)</b></p><p class="ql-block">无边落木萧萧下,不尽长江滚滚来。</p><p class="ql-block"><b>(景观对景观,叠词对叠词)</b></p><p class="ql-block">万里悲秋常作客,百年多病独登台。 </p><p class="ql-block"><b>(时间对地点,动作对动作)</b></p><p class="ql-block">艰难苦恨繁霜鬓,潦倒新停浊酒杯。</p><p class="ql-block"><b>(心情对心情,物体对物体)</b></p> <p class="ql-block"><b>还有初唐七律中四联均对仗的典范:</b></p><p class="ql-block"><b>《大酺》杜审言</b></p><p class="ql-block">毗陵震泽九州通,士女欢娱万国同</p><p class="ql-block"><b>(地名对地名,数字对数字,句内)</b></p><p class="ql-block">伐鼓撞钟惊海上,新妆袨服照江东</p><p class="ql-block"><b>(动作对动作,服饰对服饰,句内)</b></p><p class="ql-block">梅花落处疑残雪,柳叶开时任好风</p><p class="ql-block"><b>(自然意象对自然意象)</b></p><p class="ql-block">火德云官逢道泰,天长地久属年丰。</p><p class="ql-block"><b>(典故对典故,吉祥语对吉祥语)</b></p><p class="ql-block">这种四联全对仗较罕见,常用于应制诗或特殊题材,展现作者的技巧和气势。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">但大多数古代诗人只是强调中二联的对仗。大部分人的对仗都很工整,很少有我们现在说的语病。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>柳宗元的中二联对仗,就非常工整。</b></p><p class="ql-block"><b>《别舍弟宗一》</b></p><p class="ql-block"><b>柳宗元【唐】</b></p><p class="ql-block">零落残红倍黯然,双垂别泪越江边。</p><p class="ql-block"><b>一身去国六千里,万死投荒十二年。</b></p><p class="ql-block"><b>桂岭瘴来云似墨,洞庭春尽水如天。</b></p><p class="ql-block">欲知此后相思梦,长在荆门郢树烟。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>李商隐也是对仗高手。</b></p><p class="ql-block"><b>《无题·昨夜星辰昨夜风》</b></p><p class="ql-block"><b>李商隐【唐】</b></p><p class="ql-block">昨夜星辰昨夜风,画楼西畔桂堂东。</p><p class="ql-block"><b>身无彩凤双飞翼,心有灵犀一点通。</b></p><p class="ql-block"><b>隔座送钩春酒暖,分曹射覆蜡灯红。</b></p><p class="ql-block">嗟余听鼓应官去,走马兰台类转蓬。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>看看王维的中二联。</b></p><p class="ql-block"><b>《积雨辋川庄作》</b></p><p class="ql-block"><b>王维【唐】</b></p><p class="ql-block">积雨空林烟火迟,蒸藜炊黍饷东菑。</p><p class="ql-block"><b>漠漠水田飞白鹭,阴阴夏木啭黄鹂。</b></p><p class="ql-block"><b>山中习静观朝槿,松下清斋折露葵。</b></p><p class="ql-block">野老与人争席罢,海鸥何事更相疑。</p> <p class="ql-block"><b>词类</b></p><p class="ql-block"><b>实词:</b></p><p class="ql-block">名词、代词、动词、形容词、数词、量词</p><p class="ql-block"><b>虚词:</b></p><p class="ql-block">副词、介词、连词、助词、叹词</p><p class="ql-block"><b>特殊词</b></p><p class="ql-block">连绵词、重叠词、象声词</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">注:名词的虚实错对会影响意境。此处实指(能看见的),虚指(看不见的)</p><p class="ql-block">实对实,花、草、树、木、山……</p><p class="ql-block">虚对虚, 声、香、影、韵、情…</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>词组结构</b></p><p class="ql-block">并列结构、主谓结构、动宾结构、偏正结构1(形容词+名词)、偏正结构2(副词+动词)、动补结构、形补结构等等。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>特殊句式</b></p><p class="ql-block">连动式、兼语式。</p> <p class="ql-block"><b>七言句的句子结构</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>一、完整句子必有“主谓结构”。</b></p><p class="ql-block"><b>1、基本句子结构:</b></p><p class="ql-block">句子一般都有主语和谓语,有些带宾语。</p><p class="ql-block">如:</p><p class="ql-block">”你来了?”(主谓)</p><p class="ql-block">”来了。”(谓语,省略了主语)</p><p class="ql-block">又如:</p><p class="ql-block">“你有书?” (主谓宾)</p><p class="ql-block"> “有。”(谓语,省略了主语)</p><p class="ql-block">由此可知,简单句有两种情况,一种是带有主语的完整句,另一种是省略主语的省略句。在诗词里,还有省略谓语的情况。</p><p class="ql-block"><b> 2、扩展后的句子:</b></p><p class="ql-block">可增加“定语”、“状语”和“补语”。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>二、单句和复句:</b></p><p class="ql-block"><b>1、单句</b></p><p class="ql-block">单句是由短语或单个词构成的句子,只有一套主谓结构,或只有主谓宾中的某一个部分。</p><p class="ql-block">单句分为两类:</p><p class="ql-block"><b>(1)主谓式单句:</b></p><p class="ql-block">句子里有主语和谓语; </p><p class="ql-block">如:“清泉石上流”(没有宾语);“故人具鸡黍”(有宾语)</p><p class="ql-block"><b>(2)非主谓式单句:</b></p><p class="ql-block">句里省略主语或谓语。 </p><p class="ql-block">如:“共知心似水”,省略主语“我们”;“竹雨松风琴韵”,省略谓语“如”。</p> <p class="ql-block"><b>2、复句</b></p><p class="ql-block">复句是由两个或以上句子,按一定逻辑关系连接,表达一个完整意思。</p><p class="ql-block"><b>复句有两种,并列复句和偏正复句。</b></p><p class="ql-block"><b>(1)并列复句</b></p><p class="ql-block">有两个(或多个)并列分句,分别阐述不同事物或一件事的两方面。</p><p class="ql-block">如:风翻翠浪 /烟堆柳</p><p class="ql-block"> (主谓宾 +主谓宾)</p><p class="ql-block"><b>(2)偏正复句</b></p><p class="ql-block"><b> ①承接关系复句</b></p><p class="ql-block">两个分句,接连叙述连续发生的动作或事情。有先后顺序。 </p><p class="ql-block"><b>如:闻香下马 /清溪岸</b></p><p class="ql-block"><b> (连动式)</b></p><p class="ql-block"> 闻到香味便下马,两个动作连续发生。</p><p class="ql-block"><b> ②递进关系复句</b></p><p class="ql-block">由两个有递进关系的分句组成,后一分句递进一层。</p><p class="ql-block"><b>如:染指梅花/香满袖</b></p><p class="ql-block"> (主谓宾+主谓宾)</p><p class="ql-block"> 倒装句,主语后置。可还原成:梅花染指,花香满袖。后一分句递进。</p><p class="ql-block"><b> ③选择关系复句</b></p><p class="ql-block">几个分句分别说出几种情况,选择一种,</p><p class="ql-block">如:客到黄州,或从夏口西来,武昌东去 </p><p class="ql-block"> (选择1+选择2)</p><p class="ql-block"><b> ④转折关系复句</b></p><p class="ql-block">由两个有转折关系的分句组成。</p><p class="ql-block">例:老到无牙/犹挽手 </p><p class="ql-block"> (状况+转折)</p><p class="ql-block"><b> ⑤因果关系复句</b></p><p class="ql-block">由两个有因果关系的分句组成。</p><p class="ql-block">如:因慕长空/先练翅 </p><p class="ql-block"> (原因+行为)</p><p class="ql-block"><b> ⑥假设关系复句</b></p><p class="ql-block">由两个有假设关系的分句组成。 </p><p class="ql-block">如:许是疏狂/曾误我 </p><p class="ql-block"> (假设+结果)</p><p class="ql-block"><b>⑦目的关系复句</b></p><p class="ql-block">由两个有目的关系的分句组成,一表行为,一表目的。</p><p class="ql-block">如:为情一字 /囚心久</p><p class="ql-block"> (目的+ 行为)</p><p class="ql-block"><b> ⑧条件关系复句</b></p><p class="ql-block">由两个有条件关系的分句组成,前一分句提出条件,后一分句说明结果。</p><p class="ql-block">如:能受苦/方为志士 </p><p class="ql-block"> (条件+结果)</p><p class="ql-block"><b> ⑨解说关系复句(总分复句)</b></p><p class="ql-block">如:亲不负楚,疏不负梁,爱国忠君真气节 </p><p class="ql-block"> (分述1+分述2+总提)</p><p class="ql-block"><b> </b></p> <p class="ql-block"><b>常用的复合句连接词</b></p><p class="ql-block">【复句】由两个或以上的句子按照一定逻辑关系连接达一个完整意思的句子。</p><p class="ql-block"><b>(1)并列关系复句</b></p><p class="ql-block">主要关联词有:</p><p class="ql-block">与、同、并、也,还,同样,同时,既……又……,不是……而是……,是……不是……一边……一边……,有时……有时……,有的……有的……</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>(2)承接关系复句</b></p><p class="ql-block">常用关联词语有</p><p class="ql-block">就,便,才,又,于是,然后,接着,首先(起初)……然后……,从而。也就是常说的连动关系。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>3、递进关系复句</b></p><p class="ql-block">常用的关联词语有</p><p class="ql-block">“不但(不只)a、而且(还、又)b”、</p><p class="ql-block">“而且”、“并且”、“尚且a,何况b”、</p><p class="ql-block">“别说a,就是b”。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>4、选择关系复句</b></p><p class="ql-block">常用关联词语有</p><p class="ql-block">或者a、或者b”、“不是a就是b”、“是a还是b”、”与其a,不如b”。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>5、转折关系复句</b></p><p class="ql-block">常用的关联词语有</p><p class="ql-block">“虽然a,但是b”、“a不过b”、“可是”、“然而”、“却”等。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>6、因果关系复句</b></p><p class="ql-block">常用的关联词语有</p><p class="ql-block">“因为a,所以b”、“既a,就(那么)b”、”因此”。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>7、假设关系复句</b></p><p class="ql-block">常用关联词语有</p><p class="ql-block">“如果(倘若)a,就b”、“即使(纵然)a,也b”、“再A,也b”、“假如”、“假使”、“假若”、“要是 ”</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>8、条件关系复句</b></p><p class="ql-block">常用关联词语有</p><p class="ql-block">“只要a,就b”、“只有(除非)a才b,“无论(任凭)a,都(也)b”。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>8、目的关系复句</b></p><p class="ql-block">常用关联词语有</p><p class="ql-block">“为了”、“ 以免”、“省得”、</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>9、解说关系复句</b></p><p class="ql-block">也称总分复句,由总提和分说两部分组成,总提用一个分句,分说用几个分句表达。格式为“分句+分句+总提”</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">除了并列关系复句外,后面的偏正逻辑关系复句,如果用在对联上,在出句、对句中,特别是前四后三或前三后四的句子中,就起到流转衔接的作用。在对联上下句中就是流水对。</p> <p class="ql-block"><b>王维《山居秋暝》解析</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">空山新雨后,天气晚来秋。 </p><p class="ql-block">明月松间照,清泉石上流。 </p><p class="ql-block">竹喧归浣女,莲动下渔舟。 </p><p class="ql-block">随意春芳歇,王孙自可留。</p><p class="ql-block"><b></b></p><p class="ql-block"><b>汉语的表意有四大基本句型:</b></p><p class="ql-block">①谁/是什么,②谁/干什么,③谁/在哪里④谁/怎么样。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>首联是流水句,但不是流水对。</b></p><p class="ql-block"><b>空山/新雨后(单句)</b><span style="font-size:18px;">本句属第四种句式,即:谁/怎么样。</span></p><p class="ql-block">主语+谓语部分(后三是状+谓+补)</p><p class="ql-block">“空山”是主语,“空”修饰名词“山”;“新”是状语修饰谓语动词“雨”;“后”是补语,也修饰“雨”。</p><p class="ql-block"><b>天气/晚来秋(单句)</b></p><p class="ql-block">主语+谓语部分(后三是状+谓+补)</p><p class="ql-block">“晚”修饰谓语动词“来”,“秋”是补语。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="font-size:18px;">颔联是对仗句,上下两句并列。</b></p><p class="ql-block"><b>明月/松间/照</b><b style="font-size:18px;">(单句)</b></p><p class="ql-block">(主+状+谓)</p><p class="ql-block"><b>清泉/石上/流</b><b style="font-size:18px;">(单句)</b></p><p class="ql-block">(结构同上 )</p><p class="ql-block">“明月/清泉”都是“定语+名词”。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>颈联是对仗句,上下两句并列。</b></p><p class="ql-block"><b>竹喧/归浣女(复句)</b>(主谓+主谓)两事同时发生,也是因果关系。后三词主谓倒装,浣女归 )</p><p class="ql-block"><b>莲动/下渔舟(复句)</b>结构 同上 。后三词主谓倒装,渔舟下)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>尾联(上下句并列,上句有让步含义。全句表示“即使……也……”)</b></p><p class="ql-block"><b>随意/春芳/歇(单句)</b>( 状 +主+谓 )</p><p class="ql-block"><span style="font-size:18px;">照顾平仄,将状语“随意”提前。原为</span>“春芳随意歇”。</p><p class="ql-block"><b>王孙/自可/留(单句)</b>(主+状+谓 )</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>翻译如下(网络资料)</b></p><p class="ql-block"><b>空山新雨后,天气晚来秋。</b></p><p class="ql-block">空旷的山林刚被新雨洗过,傍晚的凉意透出初秋的气息 。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>明月松间照,清泉石上流。</b></p><p class="ql-block">皎洁的月光从松枝间倾泻而下,清澈的泉水在山石上潺潺流淌 。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>竹喧归浣女,莲动下渔舟。</b></p><p class="ql-block">竹林间传来喧闹声,是洗衣归来的姑娘们;莲叶轻摇处,渔舟正顺流而下 。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>随意春芳歇,王孙自可留。</b></p><p class="ql-block">尽管春天花草已经凋零消散,秋日的山中美景,足以让我流连忘返 。</p> <p class="ql-block"><b>孟浩然《过故人庄》解析</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">故人具鸡黍,邀我至田家。</p><p class="ql-block">绿树村边合,青山郭外斜。</p><p class="ql-block">开轩面场圃,把酒话桑麻。</p><p class="ql-block">待到重阳日,还来就菊花。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>现代汉语语法中有两个特殊句型,一个叫“连动式”,一个叫“兼语式”。此诗中两者兼有之。</b></p><p class="ql-block"><b>连动式:他来看我。(来+看,两个谓语动词,有先后顺序)</b></p><p class="ql-block"><b>兼语式:我叫他来。(我叫他,他来,“他”既是“叫”的宾语,又是“来”的主语,叫做“兼语”)</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>解析</b></p><p class="ql-block"><b>首联不对仗。</b></p><p class="ql-block">把一句拆成两句,共用主语“故人”,后接谓语部分。两句中“具/鸡黍”和“邀/我”,是谓语的“连动式”。</p><p class="ql-block">单句分析:</p><p class="ql-block">上句“<b>故人/具/鸡黍</b>”是单句(主+谓+宾)。</p><p class="ql-block">下句“<b>邀我至田家</b>”是兼语式。</p><p class="ql-block">“我”是动词“邀”的宾语,又兼作动词词组“至田家”的主语。</p><p class="ql-block"><b>邀/我/至田家</b>(谓语+兼语+谓语)承前省略主语“故人”。</p><p class="ql-block">有分析将“至田家”看作宾语“我”的补语。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>颔联对仗,是并列句。</b></p><p class="ql-block"><b>绿树/村边/合</b>(单句)主+状+谓语</p><p class="ql-block"><b>青山/郭外/斜</b>(同上)</p><p class="ql-block">“绿树”和“青山”都是“定语+名词”。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>颈联对仗,是并列句。</b></p><p class="ql-block"><b>开轩/面场圃</b>( 单句,连动式,谓+宾/谓+宾),谓语动词“开”和“面”有顺承关系。</p><p class="ql-block"><b>把酒/话桑麻</b>(同上,谓语动词“把”和</p><p class="ql-block">“话”有顺承关系)。</p><p class="ql-block">也有分析将“开轩”和“把酒”看作状语,表示“伴随”和“因果”。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>尾联前后两句并列,省略主语“我”。也有分析看作带有条件关系的主从句。</b></p><p class="ql-block"><b>待到/重阳日</b>(单句,谓+宾,主语“我”省略)</p><p class="ql-block"><b>还/来/就/菊花</b>(连动式,“来”和“就”两个动词有先后顺序)。</p> <p class="ql-block">格律诗采用对仗,一是对仗本身就有“诗性”,它内含乾坤之变化,自成一界,虚实以状,势成阴阳。二是它有助于律诗结构,稳其态而成其势,构之精而典其实。对仗于诗而言,融和血脉,势成筋骨。所以,说它是律诗必备。</p><p class="ql-block"> <b>对仗的学问很多,很重要的一点就是句法,这是对仗,乃至整诗的根基。</b>句法流变,万变不离其宗,就是一个“变”。变者,动也。动则生变,变则生象。有如那太极阴阳图,立体、动态、演绎、生息,才是其最本质。所以,句法精髓是以“变”促灵。</p><p class="ql-block"> <b>诗之美学是灵动。对仗变化,一是内部的灵活变化,如虚实阴阳,时空颠倒。</b>再是对仗的外部表现,避免雷同。“颔联”与“颈联”之间,句式一定要避开类似或雷同。避免重复,这是诗学的重点课题,细节处和整局观,都是如此。</p> <p class="ql-block"><b>工对</b></p><p class="ql-block">工对就是工整的对仗,从词性到词类,再到句式结构和文法修辞,全部都对仗,这也是对联和诗词最为中规中矩的形式。</p><p class="ql-block">例如:</p><p class="ql-block"><b>桃李春风一杯酒,江湖夜雨十年灯</b></p><p class="ql-block">(强烈的对比)</p><p class="ql-block"><b>晴川历历汉阳树,芳草萋萋鹦鹉洲</b></p><p class="ql-block">(生动的写景)</p><p class="ql-block"><b>新啼痕压旧啼痕,断肠人忆断肠人</b></p><p class="ql-block">(委婉的抒情)</p><p class="ql-block"><b>沾衣欲湿杏花雨,吹面不寒杨柳风</b></p><p class="ql-block">(细腻的感悟)</p><p class="ql-block"><b>马蹄残雪六七里,山嘴有梅三四花</b></p><p class="ql-block">(有趣的数字)</p><p class="ql-block">对联可以有正对,也可以有反对:</p><p class="ql-block"><b>横眉冷对千夫指,俯首甘为孺子牛</b></p> <p class="ql-block"><b>邻对</b></p><p class="ql-block">邻对与工对的差别不大。用词义门类接近的词为对,称作"邻对"。如天文对时令、地理对宫室、器物对衣饰、植物对动物、方位对数量等。总之,用意义接近的词为对就是邻对。注意,必须是意义接近的词。</p><p class="ql-block">白居易《感春》中两句:</p><p class="ql-block"><b>“草青临水地,头白见花人”。</b></p><p class="ql-block">草与头不同类,水与花不同类,地与人不同类,这就是邻对的运用。</p><p class="ql-block">更多的例子:</p><p class="ql-block">(1)鲁迅《亥秋残年偶作》:</p><p class="ql-block"><b>尘海苍茫沉百感,金风萧瑟走千官。</b></p><p class="ql-block">上句“尘海”对下句“金风”是地理对天文。</p><p class="ql-block">(2)李商隐《筹笔驿》:</p><p class="ql-block"><b>徒令上将挥神笔,终见降王走传车。</b></p><p class="ql-block">上句“笔”对下句“车”,文具对车辆。</p> <p class="ql-block"><b>宽对</b></p><p class="ql-block">宽对与工对相比。是不工整的对仗,只要句型和词性相同,即可构成对仗。<span style="font-size:18px;">不要求词义关联或平仄完全对应,</span>比邻对的要求更宽。以名词对名词、形容词对形容词即可。如黄鲁直的《答龙门秀才见寄》:</p><p class="ql-block"><b>明月清风非俗物,轻裘肥马谢儿曹。</b></p><p class="ql-block">以“明月清风”对“轻裘肥马”,对应词虽词义不相关,但它是句内对,符合宽对标准。而且被看作工对。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>白日放歌须纵酒,青春作伴好还乡。</b></p><p class="ql-block">“白日”对“青春”,“纵酒”对“还乡”。这个是宽对,还是流水对。</p><p class="ql-block">工对需满足结构、词性、词义三重关联,如“两个黄鹂鸣翠柳,一行白鹭上青天”;而宽对仅需满足前两项,对词义没有要求,甚至允许个别词性有差异,如:形容词可对不及物动词,虚词中的副词可对助词。反义对仗常见于宽对(如“宽对窄”“死对生”),仅需语义对立,不苛求词义类别一致。宽对还可以是“半对半不对”,上下联仅有部分匹配。</p><p class="ql-block"><b>如:</b></p><p class="ql-block"><b>黄鹤一去不复返,白云千载空悠悠。</b></p><p class="ql-block">又如:</p><p class="ql-block"><b>饮茶粤海</b>未能忘<b>,索句渝州</b>叶正黄<b>。</b></p><p class="ql-block">又如</p><p class="ql-block">三十一年<b>还旧国,</b>落花时节<b>读华章。</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">评审时,要正确把握标准,特别注意判断句内对和半对句,至少可以用在颔联中。</p> <p class="ql-block"><b>自对</b></p><p class="ql-block">自对也叫当句对或句内对,一句中某些词语自成对偶。杜诗中有:</p><p class="ql-block"><b>小院回廊春寂寂,浴凫飞鹭晚悠悠。</b></p><p class="ql-block">本句内用“小院”对“回廊”,“浴凫”对“飞鹭”。形成自对,也很工整。</p><p class="ql-block"><b>清江锦石伤心丽,嫩蕊浓花满目斑。</b></p><p class="ql-block">本句内用“清江”对“锦石”,“嫩惢”对“浓花”。形成自对。</p><p class="ql-block"><b>春花秋月何时了,桑事农耕总心萦。</b></p><p class="ql-block">上句“春花”对“秋月”,下句“桑业”对“农耕”,形成自对。</p><p class="ql-block">虽然上下两联不对仗,但两个分句内部各自对仗,所以仍然是工对。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>一般对仗的前四字是上下相对:</b></p><p class="ql-block"><b>天连/五岭</b>(银锄落)</p><p class="ql-block"><b>地动/三河</b>(铁臂摇)</p><p class="ql-block"><b>自对的前四字是前后相对:</b></p><p class="ql-block"><b>小院/回廊</b>(声寂寂)</p><p class="ql-block"><b>浴凫/飞鹭</b>(晚悠悠)</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>个人习作</b></p><p class="ql-block"><b>七律</b>•<b>咏焦骨牡丹</b></p><p class="ql-block"><b>诗/元其</b></p><p class="ql-block">女帝急催春色阑,花王忤旨贬邙山。</p><p class="ql-block">一身傲骨坚如铁,满腹真情炽若殷。</p><p class="ql-block"><b>地火天雷浑不惧,泪痕血渍未容闲。</b></p><p class="ql-block">东风起处花重发,一片流霞洛水间。</p><p class="ql-block">颈联使用了句内对。“地火”对“天雷”,“泪痕”对“血渍”。上下句平仄相对,词性相同,但词义不对仗,但也是工对。</p><p class="ql-block">但是要注意,句内对中,上下联相应的对仗部分,词性要相同。</p> <p class="ql-block"><b>错综对(交股对,隔字对)</b></p><p class="ql-block">对仗的一种方式,它不拘字词的位置,相对的词语处于错综交叉的情况。中唐李群玉《杜丞相筵中赠美人》诗:</p><p class="ql-block">裙拖<b>六幅湘江</b>水<b>,</b>髻挽<b>巫山一段</b>云<b>。</b></p><p class="ql-block">“六幅”与“一段”结成对仗,“湘江”与“巫山”也结成对仗,但位置不同。这便属于错综对。错综对一般安排在第一二联。</p><p class="ql-block">又有笔者【桂花】集句诗中的一联:</p><p class="ql-block"><b>一枝淡贮</b>书窗下<b>(宋)朱淑真</b></p><p class="ql-block"><b>独占三秋</b>压众芳<b>(宋)吕声之</b></p><p class="ql-block">“一枝”与“三秋”结成对仗,“淡贮”与“独占”也结成对仗,但位置不同,也是错综对。</p><p class="ql-block"><b>以下的第三联中即就用了错综对。</b></p><p class="ql-block"><b><span class="ql-cursor"></span></b></p><p class="ql-block"><b>个人习作</b></p><p class="ql-block"><b>七律</b>•<b>读《梦蝶》</b></p><p class="ql-block">元其</p><p class="ql-block">昔有庄周梦出尘,重归俗世不伤春。</p><p class="ql-block">曾讥猴揽水中月,亦笑人迷镜里身。</p><p class="ql-block"><b>九曲黄河</b>落壶口<b>,长江万里</b>入涯津<b>。</b></p><p class="ql-block">休当纸鹞须拉线,莫把棒槌恒认真。</p><p class="ql-block">九曲黄河/长江万里,”九曲”对”万里”,”黄河”对”长江”,错综对。</p> <p class="ql-block"><b>扇面对(隔句对)</b></p><p class="ql-block">在诗中,单句与单句对,双句与双句对。如白居易《夜闻筝》中的四句:</p><p class="ql-block"><b>缥缈/巫山女,归来/七八/年。</b></p><p class="ql-block"><b>殷勤/湘水曲,留在/十三/弦。</b></p><p class="ql-block">两联中上句对上句,“缥缈巫山女”对“殷勤湘水曲”;下句对下句,“归来七八年”对留在十三弦”。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">七律中扇面对不多,且多用于一二联。唐代韩偓在《寒食日重游李氏园亭有怀》:</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>往年同在鸾桥上,</b>见倚朱阑咏柳绵。</p><p class="ql-block"><b>今日独来香径里,</b>更无人迹有苔钱。</p><p class="ql-block">伤心阔别三千里,屈指思量四五年。</p><p class="ql-block">料得他乡遇佳节,亦应怀抱暗凄然。</p><p class="ql-block"><b>第一三句对仗,二四句对仗。</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b>个人习作</b></p><p class="ql-block"><b>七律/春祭</b></p><p class="ql-block">诗/元其</p><p class="ql-block"><b>昔年春尽乐无羁,拾取桃英染剡溪。</b></p><p class="ql-block"><b>此日风生闲不住,欲观柳絮舞隋堤。</b></p><p class="ql-block">常留小院怀三径,也向疏篱卜一栖。</p><p class="ql-block">鹤影翩翩天际去,谁收新韵竹塘西。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">注:前两联单独看都不对仗,仅仅是流水句。但四句连起来看就是扇面对,单句对单句,双句对双句,非常严谨,是工对。</p> <p class="ql-block"><b>借对</b></p><p class="ql-block">借对也称假对,通过借义或借音达到对仗工整的目的。</p><p class="ql-block"><b>1、借义</b></p><p class="ql-block">借义是利用词的多义性,通过词的某一种意义与相应的词构成对仗。如杜甫《曲江》诗:</p><p class="ql-block"><b>酒债寻常行处有,人生七十古来稀。</b></p><p class="ql-block">“寻常”有多种含义,一为“平常”,一是“八尺为寻,倍寻为常”。前者是副词,后者是数量词,用“寻常”对数词“七十”,是它本有的数量含义,但诗中用的却取了它副词方面的意义。这就是“借义对”。</p><p class="ql-block"><b>唯有牺牲多壮志,敢教日月换新天。</b></p><p class="ql-block">“牺牲”除作动词外,还可以作名词,指祭祀用的动物。借义。</p><p class="ql-block"><b>回日楼头非甲帐,去时冠剑是丁年。</b></p><p class="ql-block">“甲帐”指兵营,“丁年”指当兵。又同是天干,一语双关。</p><p class="ql-block"><b>2、借音</b></p><p class="ql-block">借音是利用字词之间的同音,以甲词来表示乙词。如出句用甲字,对句本当用与甲字意义类似的乙字,但乙字在全句中的意义不合适,就选用一个与甲字同音又字义相关的丙字结成对仗。<b>如:</b></p><p class="ql-block"><b>沧海月明珠有泪,蓝田日暖玉生烟。 </b>”沧”与表颜色的“苍“同音,借来与“蓝”相对,这是“借音对”。</p><p class="ql-block"><b>例如:自撰</b></p><p class="ql-block">九曲黄河跌壶口,长江万里过涯津。</p><p class="ql-block">休当纸鹞须拉<b>线</b>,莫把棒槌恒认<b>真</b>。</p><p class="ql-block">注:以“真”(谐针)对线,为借音。</p> <p class="ql-block">对仗中,还有一个重要内容— —“流水对”,我们将在下一段继续讨论。</p><p class="ql-block">此外,诗词中还有“偷春格”、“臧春格”、“蜂腰格”等非正常格式。“偷春格”<span style="font-size:18px;">首联对仗,而颔联不对仗,仿佛春花提前绽放,造成一种独特气韵,把齐整和舒缓揉在一起,别有风味。</span></p><p class="ql-block"><b>典型范例有《送杜少府之任蜀州》:</b></p><p class="ql-block"><b>城阙辅三秦,风烟望五津。</b></p><p class="ql-block">与君离别意,同是宦游人。</p><p class="ql-block"><b>海内存知己,天涯若比邻。</b></p><p class="ql-block">无为在歧路,儿女共沾巾。</p><p class="ql-block">至于其他的格式,就不一一赘述了。</p>