《畊者的风范》(五)

铠铠奶奶

<p class="ql-block">《方家小学1953年增产节约计划》,</p><p class="ql-block">《方家小学1953年学生守则》,</p><p class="ql-block">《方家小学1955年工作计划》,</p><p class="ql-block">《方家小学1957年图画授课计划》,</p><p class="ql-block">...................  </p><p class="ql-block">怀揣珍稀的墨宝,</p><p class="ql-block">寻找老师的足迹。</p><p class="ql-block">钜范老师,您在哪里,</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">您在哪里?  </p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">不知走过多少埂泥路,</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">不知迈过多少孔石桥,</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">不知跨过多少道水沟,</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">不知穿过多少个峡谷,</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">不知翻过多少条陡岭,</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">不知攀过多少座高峰,</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">终于到达浦江方家村。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">跨过溪上宽阔石桥,快步来到中邮驿站前,急切地打听:“你们几位年纪大的,这里解放初期的方家小学在哪里呀?”</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">“咱们村的学校换来换去很多次了。”一位身着黑棉袄,六十多岁的村民回忆道。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">“解放初期,方家小学最后就在这里,已经拆掉重新建造了。”一位身着蓝衣服,六十多岁的村民补充道。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">蓦然回首,喜悦后随之而来的那份遗憾,满满地占据了我的心间,久久也不能释怀。 </p><p class="ql-block ql-indent-1">忽然,老人们热情地问道:“你们是外乡的?”</p><p class="ql-block ql-indent-1">“咱们是马剑的。”</p><p class="ql-block ql-indent-1">突然,那位靠着溪边栏杆晒太阳的老人,激动地对我们说。</p><p class="ql-block ql-indent-1">“那个时候这里的老师,是你们那里金山头的徐钜范老师。</p><p class="ql-block ql-indent-1">我在钜范老师那儿一直读到四年级。那时学生有四十来个,一共有四个年级,挤在一间陈旧的祠堂屋里,只有钜范老师一个人教我们。</p><p class="ql-block ql-indent-1">这里下去的中余(乡校)还是咱们好!钜范老师教书蛮好的,很负责的,一学期也不回去的。因为他走不开的,没有人代的。</p><p class="ql-block ql-indent-1">他人蛮好的,咱们这儿没有一个人说他不好的!”</p><p class="ql-block ql-indent-1">大禹三过家门而不入,</p><p class="ql-block ql-indent-1">根治水患解除百姓苦。</p><p class="ql-block ql-indent-1">老师整个学期不回家,</p><p class="ql-block ql-indent-1">辛勤耕耘桃李满园香。</p><p class="ql-block ql-indent-1">这位中气十足的老人叫徐季明,方家村人,今年已经七十九岁了。</p><p class="ql-block ql-indent-1">让我们来听听徐季明老人的肺腑之言吧。</p> <p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">徐季明老人的话音刚落,走来了一位红光满面的老人。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">他站在溪边的栏杆旁,十分激动地对我们说。</p><p class="ql-block ql-indent-1">“解放初期,钜范老师在咱们方家小学教书。当年在他那儿读过书的学生很多很多,都是他一个人教的。他人很好的!很好很好的!很忠实!很忠实!”</p><p class="ql-block ql-indent-1">很好很好很好,很忠实很忠实,</p><p class="ql-block ql-indent-1">短短十二个字,展现畊者风姿。</p><p class="ql-block ql-indent-1">这位神采奕奕的老人叫徐季兴,方家村人,今年已经七十六岁了,也是徐钜范老师的学生。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">让我们来听听徐季兴老人的肺腑之言吧。</p> <p class="ql-block" style="text-align: justify;">连连称赞,侧耳倾听,</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">感动崇敬,油然而生。</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">怀揣遗憾,寻寻觅觅,</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">破旧厅堂,进入视线。</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">仔细查看,喜出望外,</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">字字句句,清清晰晰。</p> <p class="ql-block" style="text-align: justify;">凝视着奋发图强的豪言,</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">聆听着六旬长者的讲解,</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">厅堂是咱方家村的祭堂,</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">那里才是方家小学地址。</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;"><br></p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">满脑是云里雾里的迷惑,</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">惜别厅堂走出狭长过道,</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">跨过溪上石桥迈上斜坡,</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">遇见矫健长者抡斧劈木。</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;"><br></p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">猛然望见满头银发来者,</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">歇工笑言相迎端凳给座。</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">山民淳朴热情,让我受宠若惊,</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">厅堂就是学堂,让我如获至宝,</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">一刻不能等待,请他一同前往。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">在赶去厅堂的途中,我得知他是钜范老师当年的学生徐良根,方家村人,今年已经八十一岁了。</p><p class="ql-block ql-indent-1">他来到校舍遗址,感慨万千:“钜范老师,他教书好!他教书好!那时候,他教书我们都很懂的!我们都很懂的!当年的方家小学,一二三四总共四个年级,只有他一个人教我们。这个班级教一下,然后让学生做作业;再教另一个班级......一节课四十五分钟,四个班级都要教的。</p><p class="ql-block">    那时候,我们读书只有算术和语文这两本书,其它书都没有的。他画画也教我们的,唱歌也教我们的,体育也教我们的。他很会画画的!</p><p class="ql-block">    唉,我在村里第一所学校里读书时,没有什么活动器材。那时候,我们学校和学生哪有钱去买呀?</p><p class="ql-block">    自从钜范老师来了之后,他连忙给我们买来了乒乓球和皮球。这是我人生中第一次玩到了这两种球,哈哈哈,那时心里是多么开心啊!</p><p class="ql-block">    那时候的乒乓球桌不像现在有两张大桌子拼起来的,只有那么一张窄窄的桌子。那时候乒乓球板没法买到,怎么办呢?钜范老师就找来了一块木板,在上面画上球板的模样,又向村民借来了一把小锯子,蹭蹭蹭地锯了起来。哈哈,一会儿功夫,有模有样的球板就做成啦!过段时间,乒乓球板破了,老师又给我们做一副。他写的大字也很好的!</p><p class="ql-block">      你看,这三间厅屋是咱方家村祭祖的地方。解放初期,村子里经济困难,只能把阴堂改成学堂,这儿最早教书的就是钜范老师。</p><p class="ql-block ql-indent-1">一年级靠这边,一个一个年级排过去,每个年级一列。教室很狭小,四个年级怎么排得下?那课桌只能用很小很小的。这个两层楼高的教室,中间没有隔板铺着,直通到顶部,冬天时很冷很冷的。从这个当年学校的环境来看,现在的教室是天上天上啦!我们的生活条件也是天上天上啦!我们要好好感恩毛主席和共产党啊!</p><p class="ql-block">        中央后半间摆放乒乓球桌,前半间村里摆放东西。</p><p class="ql-block ql-indent-1">外面的后半间是厨房,有一个柴灶,又是钜范老师睡觉的地方,还要放柴火。唉,就这么半间房间太小了,很紧张的。</p><p class="ql-block">    当年钜范老师的生活是很艰苦的啦。他自己烧饭烧水,那时哪有煤气哪有电呀?礼拜天学生帮他弄一点柴,他自己也去搞一点,就在后面的这座山上,是咱们方家村的集体山。</p><p class="ql-block">    咱们方家村没有市场,钜范老师吃的菜只得自己种,就在前面的院子里。这儿的老百姓也好的,把自己种的萝卜青菜拿点给他吃。我记得,钜范老师还自己动手钉了一个两层菜柜,他人很聪明的。可惜,当年那个简陋的菜柜找不到了。</p><p class="ql-block">    那个时候,钜范老师的生活很艰苦的,又整个学期不回家一次,也不过任何节日。清明节到了,老百姓就送来清明粿。端午节到了,老百姓就送来麦饼、馒头和茶叶蛋。有时候,老百姓还来请钜范老师去他们家里吃饭,老师不肯去就送来饭菜。”</p><p class="ql-block">    我探问道:“钜范老师就这样心安理得地收下了?”</p><p class="ql-block">    “钜范老师只能收下了,如果他不收下老百姓送来的东西,他们就会说:‘老师,是不是我们做的不好吃呀?’”</p><p class="ql-block">    我不解地问:“这个老百姓也送过来,那个老百姓也送过来,钜范老师一个人吃得完吗?”</p><p class="ql-block">    “钜范老师就转送给班级里的穷孩子吃,像我家里很苦,他会给我吃的。我这里吃饭都吃过很多次。我爸爸不在家,我妈妈又出去打工了,给别人舂米磨麦,我哥哥年幼,我奶奶是个盲人,烧的饭搞进去很多糠。我实在咽不下,饿着肚子来上学。老师知道之后,连忙烧给我吃。老师对我这个穷孩子很好的。这件事情我记得很牢很牢,永远都不会忘记的。”</p><p class="ql-block">    我好奇地问:“老师烧饭的米是哪里来的?”</p><p class="ql-block">    “米是老师自己买来的。”</p><p class="ql-block">    我好奇地探问:“那老师烧饭给你吃,收钱吗?”</p><p class="ql-block">    “不会的,不会的!那时我哪里有钱哪?我连一分钱都没有。钜范老师很爱没得吃、没得穿的穷人家孩子。他会把衣服送给我们这些苦孩子。</p><p class="ql-block">    有些孩子很小就来上学了,不慎把大小便给解到裤子上了。老师就帮他们把裤子脱下来,把他们洗干净,找出女儿的裤子,让女儿帮他们穿上。下课时,老师自己到前面的小溪里把脏裤子洗干净,然后晒在太阳底下。</p><p class="ql-block">    他的女儿叫丽英,人品很好的,很耐心的。比她小的孩子要到外面去玩,她就搀着他们,有时还抱着他们出去玩耍。</p><p class="ql-block">    我们这边的人都称赞钜范老师很好的,讲他不好的一个都没有的。”</p><p class="ql-block">    我吃惊地问:“你今年八十一岁了,多少年过去了,你还这样清清楚楚地记得?脑子里还印着?”</p><p class="ql-block">    “这些我真的记得,假如碰到老师的照片,我也认得出来的。我现在还记得起老师的那个印象,还记得他是马剑金家山的。年轻的时候,我很多次拉石灰到马剑去卖,连小溪口、相公殿都去过。”</p><p class="ql-block">    我好奇地问:“那你去探望过老师吗?”</p><p class="ql-block">    “没有!我们一起去有很多人,不好去老师家的。他肯定要很好地招待我们,我们担当不起的呀!虽然我们心里想着老师,很想去拜访老师,但最终还是没有去。我们去的不是一个人两个人,而是十几个人。老师家里坐也坐不下,是吧?我们人太多了,会太麻烦老师的。”</p><p class="ql-block">    听到这里,我简直五味杂陈:“你们心里想着老师,但路过老师家门口又不敢进去麻烦老师,那你们心里多难受呀!”</p><p class="ql-block">    “我们这里都知道的,老师是马剑金家山村的。我们推着独轮车去卖石灰,马剑下面有三四座石桥,不是一个人两个人能拉得过去的,车子需要五六个人一起帮忙才能通过。那时的路不像现在的路,都是很滑很滑的。我们这边天不亮出发,回到家已经天黑了,路途遥远着哪。我们经过金家山的时候,只能多看几眼老师的村子。”</p><p class="ql-block">    暖心呵护似春风,</p><p class="ql-block">    老师恩情似海深。</p><p class="ql-block">    我在小溪这一头,</p><p class="ql-block">    您在小溪那一头。</p><p class="ql-block">    我在这头望着您,</p><p class="ql-block">    您在那头却不知。</p><p class="ql-block">    多想立刻看到您,</p><p class="ql-block">    人多不敢麻烦您。</p><p class="ql-block">    千言万语藏心底,</p><p class="ql-block">    不知何时见到您。</p><p class="ql-block" style="text-align: justify;">    让我们来听听徐良根老人的美美的回忆吧。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">70多年过去了,徐良根老人瞻仰着方家小学遗址,悠悠往事历历在目似涌泉喷出,短短50分钟怎么能道尽老师的盖天恩情呀?</p><p class="ql-block ql-indent-1">徐良根老人还告诉我:“长大后,我当过9年村长,还当过8年支部书记。我为人处世的原则是:我要为大家服务,我心里不能有怨气去对待人家。那个时候,当干部要搞计划生育,要拆除违章建房,又要收缴农业税。我都坚持下来了。</p><p class="ql-block ql-indent-1">当干部的初期工分是有的,每天10分,分红大概是三毛四毛的。后来,工分折成现金大概是每天一元钱。我是不太计较报酬的。”</p><p class="ql-block ql-indent-1">我好奇地探问:“你的这种精神是哪里来的?</p><p class="ql-block ql-indent-1">他哈哈大笑:“我们小时候穷哪,是靠毛主席富起来,对吧?我们穷人家完全是靠毛泽东靠共产党的啊!”</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">听到这里,我想起了一句歌词:“长大后我就成了你,才知道那个讲台举起的是别人,奉献的是自己。”</p> <p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">最后,徐良根老人告诉我:“当年在这儿读书的学生,除了咱们方家村,还有富白坪、上湖山和石塔顶。”</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">我一下子来了劲:“石塔顶,您能带我走一走吗?”</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">“哎哟,很多路嘞!”这可把徐良根老人难住了。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">我兴致未尽:“那富白坪远吗?我想去走走看看。”</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">“这里去有五里路!有五里路!”这更把徐良根老人难住了。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">我依旧执着:“有五里路?!我想去。”</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">“去富白坪五里路,两条岭,像你们从诸暨过来的桥竹林一样。”徐良根老人补充道。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">我依旧执着:“五里路,两条岭,是不是很陡?我还是想走一走。”</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">“走一走,要很长时间嘞!”徐良根老人左右为难。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">我依旧执着:“当年钜范老师去富白坪家访,白天肯定是没有功夫的,应该是晚上去的吧。所以,我还是想去走走看看,亲身体验有多么艰辛。”</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">“好吧。”徐良根老人看到我是不达目的不罢休了,只得勉强同意。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">你看,我俩不自量力的攀登行动,吓着了旁边一位六旬长者。</p> <p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">你听!这位身着灰黑衣服的村民,坚决不同意我俩挑战长达11里的陡峭蜿蜒山岭路。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">你听!不远处的村书记,准备派车子送我俩上富白坪。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">没过一会儿,一辆满载着高山仰止的小轿车,缓缓地向富白坪顶峰挺进。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">司机是一位四十多岁的年轻人,他是富白坪村的女婿,妻子也一同前往,还有工作繁忙的村书记也陪来了。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">他们深深懂得我此行的目的,每每看见古山路的遗迹,就停车让我下来看一看。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">此景此情,我忽然想起了大诗人杜牧的《山行》。</p><p class="ql-block ql-indent-1">远上寒山石径斜,</p><p class="ql-block ql-indent-1">白云生处有人家。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">停车坐爱枫林晚,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">枫叶红于二月花。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">此情此景,我忽然即兴吟诗一首《富白坪行》。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">轿车飞驰上寒山,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">双脚还要苦登攀。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">仿佛看见先生影,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">步履蹒跚下山颠。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">富白坪村云雾绕,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">多少汗水湿又干。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">今朝寻觅古人迹,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">洗涤心灵在云端。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">下面,是 我在富白坪村拍摄的一张照片,以及一小段视频。</p> <p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">站在富白坪上,我忽然想起了大诗人李白的《夜宿山寺》。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">危楼高百尺,手可摘星辰。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">不敢高声语,恐惊天上人。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">如此冒然的行动,我们能遇到钜范老师当年的学生吗?</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">如此心诚,必有所得。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">如此祈愿,定能如愿。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">我们在富白坪山村遇见了谁,他还记得清70多年前的事情吗?</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">苍天不负虔诚人,我们很快就找到了神采奕奕的蒋苗定老人。他今年已经八十岁了,对70多年前的事情竟然记忆犹新啊!</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">我们来听听老人的肺腑之言吧!</p> <p class="ql-block ql-indent-1">【我小学读书时的老师是马剑金家山的钜范老师,他的女儿叫丽英。他们父女俩的名字我不会忘记的。</p><p class="ql-block ql-indent-1">钜范老师人很和气的!他很和气的!他教书很和善的!他的块头长,人高高大大的。</p><p class="ql-block ql-indent-1">我们去方家小学读书,走半个小时是最起码的。我吃的午餐是自己带去的,我们的钜范老师真的好的!他有一个灶头的,他帮我们蒸一下,不收钱的。</p><p class="ql-block ql-indent-1">钜范老师还到富白坪来家访。</p><p class="ql-block ql-indent-1">那时候遇到下雨下雪,条件好点的穿套鞋去上学,条件不好的穿稻草搓起来的草鞋。】</p><p class="ql-block ql-indent-1">蒋苗定老人的一席话,我心中感叹不已,做一名山村老师是多么的不容易呀!</p><p class="ql-block ql-indent-1">富白坪村坐落在半空中,村书记和村民都担心我身体受不了,竟然动用了小轿车把我送上来。</p><p class="ql-block ql-indent-1">下山的时候,他们为我精心挑选了较为平稳的山路,还时时刻刻呵护着我走短短的一截。</p><p class="ql-block ql-indent-1">你看视频,这是多么暖心的场景啊!</p> <p class="ql-block ql-indent-1">顺着陡峭的山路,</p><p class="ql-block ql-indent-1">寻找老师的足迹。</p><p class="ql-block ql-indent-1">钜范老师,您在哪里,</p><p class="ql-block ql-indent-1">您在哪里?</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">山路说:“很多很多年前,他曾一次次走过这里,手牵着年幼的女儿,踏着陡滑的石头山路。瞧,那柴叶上晶莹的水珠,就是父女俩洒下的汗滴。”</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">此时已是中午,我只得跟古老的山道依依告别了。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">古道边,柴草荆棘皆连天;</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">古道上,青苔石块密无间;</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">古道中,冷清凉亭静等待;</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">常言道,别时容易见时难;</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">今别离,不知何时再相见。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">我乘坐着赞声连连的小轿车,从拔地参天的山顶缓缓地盘旋而下,经过方家村一直驶向远方,耳边一直回荡着“高山仰止,景行行止,虽不能至,心向往之”的话语。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">不知过了多久,我终于来到了徐季明老人讲到的中余乡。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">在农家乐饭店里,我津津有味地品尝着满桌的美味佳肴,不由地联想起东晋伟大文人陶渊明《桃花源记》中的一段话。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">见渔人,乃大惊,问所从来。具答之。便要(yāo)还家,设酒杀鸡作食。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">素不相识,热情款待,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">受宠若惊,受之有愧。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">午后旅程,不敢劳驾,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">家人赶来,赴上湖山。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">此山之访,坚挺徒步,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">目睹耳闻,震撼心间。</p> <p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">在上湖山的山谷里,咱们祖孙俩遇到了劳作归来的一位长者。他叫徐伯丰,方家村人,今年已经七十五岁了。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;"> 徐伯丰老人向我们讲述了一件终生难忘的往事。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">“有一次,我们浦江这边拉过去的石灰,是钜范老师给我们卖掉的。我们还在钜范老师家里吃了一餐中饭。我是跟随在钜范老师那儿读书过的人去的,四五个人一起结伴而去的。钜范老师人很好的,他到生产队里帮我们去卖掉的。如果生产队里没有熟悉的人,我们的石灰肯定是不要的。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">我们从一条河上过去的。那条河很大的,不是我们这里这样小的,那条河上用木头铺过去的,我们拉过去的。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">那里(金家山村),钜范老师那儿读过书的几个人是认着的,我是不认着的。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">钜范老师来到生产队,问:‘浦江的石灰拉来了,你们要不要?你们要不要?......’钜范老师就是这样帮我们卖掉的。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">这件事情不知过去多少年了,我当时大概二十七八岁左右。但是,这些我还记得,还记得,毛竹山下去就到了,就是金山头了。在钜范老师那儿读过书的人是认识这个村子的,我是跟随着他们拉进去的。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">当年卖石灰不容易啊!如果村子里熟悉的话,可以卖点掉,像我这样卖不掉的。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">钜范老师领我们来到生产队里,帮助我们把石灰卖掉了,会计立刻就把钱付给我们了。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">虽然五十年过去了,但这些场景我都清楚地记得,那还是生产队的时候呢。钜范老师是好的,是很好的!”</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">悠悠岁月五十载,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">韶华不再逝如烟。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">遥远往事传天下,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">美德善事做榜样。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">我们来听听徐伯丰老人的美美回忆吧!</p> <p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">在徐伯丰老人的指点下,我和10岁小孙子继续向上湖山村挺进。</p><p class="ql-block ql-indent-1">山道幽静弯又弯,</p><p class="ql-block ql-indent-1">祖孙牵手勇攀登。</p><p class="ql-block ql-indent-1">寻找前辈足痕迹,</p><p class="ql-block ql-indent-1">柏油大路通云际。</p><p class="ql-block ql-indent-1">风景优美如诗画,</p><p class="ql-block ql-indent-1">空气清新似氧吧。</p><p class="ql-block ql-indent-1">孙子点评如山泉,</p><p class="ql-block ql-indent-1">那景那情浮眼前。</p><p class="ql-block ql-indent-1">奶奶,我觉得徐老先生是一个大方的人。为什么呢?他一次就请了四五个人吃饭,当时比较贫困,请四五个人吃饭算是很难了,他还是接了。</p><p class="ql-block ql-indent-1">刚刚我听见那位徐伯丰老大爷说,徐老先生请他们吃饭。我就觉得徐老先生保大宽容,别人没有请自己吃饭,自己却请别人吃饭,也不觉得亏本,他是一个保大宽容的人。</p><p class="ql-block ql-indent-1">徐老先生帮他人卖石灰那件事情,我也是觉得特别感动。当年买石灰的人很少,因为当时物价贵,大家都买不起,然后徐老先生是帮忙卖了。</p><p class="ql-block ql-indent-1">奶奶,当时有太阳吗?</p><p class="ql-block ql-indent-1">我推测道:“有呀,应该有的。”</p><p class="ql-block ql-indent-1">徐老先生帮忙顶着烈日,流着汗,帮别人卖石灰。</p><p class="ql-block ql-indent-1">“奶奶,那个时候,石灰干嘛用的呀?”</p><p class="ql-block ql-indent-1">我赶紧解释:“稻田里面杀菌的。”</p><p class="ql-block ql-indent-1">稻田里面的杀菌石灰,我觉得这样帮忙,顶着烈日卖石灰,很有爱心。</p><p class="ql-block ql-indent-1">徐老先生冒着皮肤要受损的风险,去帮别人卖石灰。我觉得,这样能说是无私奉献啦!</p><p class="ql-block ql-indent-1">那个年代何况是顶着烈日卖的,如果刮起一阵热风的话,石灰会到处飞扬,呛得人头昏脑涨,严重时甚至要堵塞呼吸道,引起肺部受损。</p><p class="ql-block ql-indent-1">徐老先生是冒着这么多的风险,去帮忙别人卖石灰。我觉得,徐老先生很伟大!</p><p class="ql-block ql-indent-1">“奶奶,当时在哪里卖石灰?”</p><p class="ql-block ql-indent-1">我连忙说:“在咱们村子里。”</p><p class="ql-block ql-indent-1"> “是挑着担子跑来跑去叫卖,还是原地弄个摊子?”</p><p class="ql-block ql-indent-1"> 我连忙说:“徐老先生跑去生产队,当年金家山村有三个生产队。”(我前几天在村子里走访时得知的)</p><p class="ql-block ql-indent-1">徐老先生就这样一个一个顶着烈日跑,冒着中暑啊,被太阳晒得脱皮,甚至被晒成盲人的风险危险,就是为了帮别人去卖点石灰,还请他们吃饭。</p><p class="ql-block ql-indent-1">我觉得,徐老先生在别人有困难的时候去帮助,并且是冒着风险去帮助。比教书难多了的卖石灰这种下层工作,他还是为了别人能够歇歇一会儿,心甘情愿地放手去接了,还不嫌苦不嫌累,一个一个一家一家生产队,跑啊跑,跑啊跑。</p><p class="ql-block ql-indent-1">“奶奶,徐老先生当时穿鞋了吗?”</p><p class="ql-block ql-indent-1">哎呀,那时我还没有远嫁到金家山,在草塔中学读书呢,只能推测:“那鞋应该穿了吧。”</p><p class="ql-block ql-indent-1">奶奶,我想,他穿的应该是麻布草鞋吧,穿得脚底都要磨出泡来了。</p><p class="ql-block ql-indent-1">徐老先生放弃了干活或休息,帮别人去干这样的一份又苦又累又艰难的工作,简直是要突破人的生理极限了。</p><p class="ql-block ql-indent-1">徐老先生还是坚持去做了,只是为了帮助四位方家村卖石灰的贫农子弟——当年的学生,以及一位陌生的方家村人,卖掉他们的五独轮车石灰。</p><p class="ql-block ql-indent-1">这确实是件难事,徐老先生还是这样心甘情愿地、丝毫没有怨情地接下了,而且还请他们来自己家里吃饭。</p><p class="ql-block ql-indent-1">这真的,徐老先生帮忙卖石灰已经可以体现他乐于助人的品质了,又请他们来自己家里吃饭、歇凉、休息,这简直是不可思议。</p><p class="ql-block ql-indent-1">明明只是几位学生和一位陌生人,为什么帮忙卖了石灰又请饭,难不成都有特殊渊缘?</p><p class="ql-block ql-indent-1">但是,我经过深入了解以后,才知道根本就没有特殊渊缘,就是师生情。这师生情实在是太浓重了,师生情在这里展现得淋漓尽致。</p><p class="ql-block ql-indent-1">即便是陌生学生,徐老先生也毫不拒绝。我觉得,这说明徐老先生待人友善。我觉得,徐老先生师生情还不够,还和陌生人架起了一座沟通的桥梁。</p><p class="ql-block ql-indent-1">奶奶,明天我还想和您一起来走访,我还想再见证几段徐老先生师生丰富的情感,再见证几段徐老先生的辉煌事迹,对徐老先生有更充分的了解,到时候写一篇关于徐老先生的文章。明年清明节,我准备去给徐老先生扫墓,顺便在墓前把祭文献上,您看这个想法怎么样?”</p><p class="ql-block ql-indent-1">“好!你的想法非常好!”我立刻表态,然后话锋一转,“通过了解,你看到徐老先生这么伟大,那你的行为呢?”</p><p class="ql-block ql-indent-1">我的行为会发生变化,从寻访一个人到改变我的性情和性格,这样的意义是很大的。</p><p class="ql-block ql-indent-1">我准备明天写文章,总起句汇拢评价,第一,无私奉献;第二,待人宽阔;第三,出手大方。他面对陌生人来家里吃饭,不是热烈欢迎了吗?</p><p class="ql-block ql-indent-1"> 我觉得,最适合徐老先生的一句古诗词就是“与人善言,暖于布帛。”</p><p class="ql-block ql-indent-1">徐老先生没有对别人说伤人的话,还对别人这么好,比最温暖的布帛还要温暖啊!</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">奶奶,您知道“与人善言,暖于布帛” 的后面一句话吗?那是“伤人之言,深于矛戟。”</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">我是这样理解的,我们不要说让别人伤心的话,因为伤人的话比最锋利的矛戟还要感觉难受千倍。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">“与人善言,暖于布帛;伤人之言,深于矛戟。”这句话就在我们三年级语文上册第八单元的日积月累中。</p><p class="ql-block ql-indent-1">用脚步丈量世界,</p><p class="ql-block ql-indent-1">用内心感知远方,</p><p class="ql-block ql-indent-1">用言语颂扬事迹,</p><p class="ql-block ql-indent-1">用行动传承美德,</p><p class="ql-block ql-indent-1">.........................</p> <p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">在上湖山的村口,我们遇见了一位精神抖擞的长者。原来他是钜范老师当年的学生寿金财,上湖山人,今年已经七十八岁了。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">在美景如画的上湖山,他乐哈哈地回忆往事。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">“钜范老师是好的,我讲的是实话。他对学生很和睦的,对学生是很好的。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">学生不懂的地方,钜范老师就会跟他们讲。放学回家的时候,钜范老师叮嘱我们路上要小心呀,因为那时候我们回家是走路的。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">那时候,我们的中饭是带点去的,带两个玉米饼去,冷掉了在学校的锅灶上蒸一下,而且是不收费用的。学校里没有炊事员,都是钜范老师亲手烧的,是烧柴的小锅灶。”</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">我们来听听寿金财老人的美美回忆吧。</p> <p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">在寿金财老人的指引下,我找到了一位慈祥和蔼的长者。他是钜范老师当年的学生蒋国进,上湖山人,今年已经七十八岁了。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">蒋国进老人坐在上湖山的厅堂里,美美地回忆起幼年往事。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">“徐老师的女儿丽英读书很好,她爸爸很放心。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">徐老师对我们很好的。在上课的时候,徐老师很严格的,我们不能随便出去大便小便。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">有一次上课的时候,我把大便都放下去了。那时,我刚刚上学,年纪很小,还以为老师不会同意的。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">徐老师对我说:“你这么规矩啊!大便都放下去了。”他连忙把我的脏裤子脱下来,把我的屁股擦得很干净,把女儿丽英的裤子给我换上,也没有批评我。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">徐老师是非常好的,只知道他是马剑那边的,住在哪个村子不知道。”</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">(注:回家之后,徐老师的女儿丽英在电话里告诉我,那条裤子是崭新的,我还没有穿过一次呢。那是一条红白条子的长裤,我爸就给学生换上了。)</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">让我们来听听蒋国进老人的美美回忆吧。</p> <p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">上湖山人,淳厚善良,热情好客‌‌,转眼之间已经到了说再见的时候,此情此景,别离难舍‌‌。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">依依告别了上湖山,我们就向石塔顶出发了。当来到方家村溪上石桥时,汽车导航指引左拐直上。咱们祖孙仨高兴不已,石塔顶就在方家小学的东边呀!</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">但是,沿着斜坡直上不到100米的操场上,眼前看不到路在何方,不敢贸然按照导航继续往上。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">这里就是徐良根老人的家门口,我不敢敲门问路,担心81岁的老人会不顾劳累陪同去石塔顶。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">我悄悄地询问了不远处的一位老大娘,然后悄悄地坐车直达目的地。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">没等车子驶出地处狭长深谷的方家村,我突然改变了计划,执着地沿着徐老前辈的访问路徒步前进。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">我以为不远处就是石塔顶,没想到10多分钟才走到山脚下。</p> <p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">抬头仰望处在半天空的村牌,以及高耸入云的超大石塔,震撼之中有一种更改村名的冲动,“石塔顶”前应该加上“天”字,这样才称得上名副其实哪!</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">我全然不顾丈夫的极力劝导,像犟牛似的痴心不改,还扯上才10岁小孙子,攀登这条陡直的天路。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">“前几天,徐老先生的女儿告诉我:‘只要学生生病请假了,我爸就当天晚上去家访,我像跟屁虫似的,夜晚里摸着黑上山去。’”我喘着气对小孙子说道。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">你听,我小孙子的感叹语:“徐老先生对学生非常关心、关爱。这条陡峭的老路哪,步步都艰辛啊!搞得我腰酸又背痛,太累了。我的高原反应越来越严重了。”</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">“徐老先生的女儿说:‘我老爸是懂医学的,我和爸爸晚上漆黑一团也要爬上来看学生,当年没有电筒的。’”我一边攀登一边气喘吁吁地说道。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">你听,我小孙子的感叹语:“老师有一颗‘为了学生,他自己就算累死也是值得的’爱心啊!老师只要能够给学生治好病,拿什么换都愿意。”</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">从山脚到山顶,咱们祖孙俩陡直攀爬了18分钟,我俩累成怎么样了呢?</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">小孙子即使累趴了,口中还在念念不忘地夸赞着徐老前辈——这种精神被称为坚持不懈。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">请看,我当时偷偷地拍下的19秒钟视频。</p> <p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">从方家小学徒步走到石塔顶上,我整整花了35分钟时间。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">我站在石塔顶上感叹道:“总算到了,总算到了,我以为村子是在半山腰,原来是山顶下一丢丢的地方啊!”</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">老爷子是驾车上山的先遣部队,大老远喊话过来:“你快过来!我已经帮你找到了一位徐老先生的学生啦!”</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">你听,他那个兴奋激动的劲儿,石塔顶村民还以为这位陌生老大爷中特大奖了呢。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">这位钜范老师当年的学生叫蒋国正,石塔顶人,今年已经七十八岁了。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">我讲普通话,他一句都听不懂。我讲诸暨话,他也一句都听不懂。哎哟哎,这可让我怎么办才好呢?</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">幸好我家老头子用了马剑土话,双方的沟通才算进行下去了。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">蒋国正老人满脸惆怅,忧伤地回忆起过去:“我读到一年级就歇掉了,因我娘没有了,没有之后就不去读了。我在钜范老师那儿只读了一年。钜范老师教书凶是不凶的,他教书不凶的。”</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">我们来听听蒋国正老人的心酸回忆吧。</p> <p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">老人佝腰偻背的身影,困窘被迫辍学的经历,真是遗憾又心酸呀!</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">此时此刻,我的眼前立刻浮现出徐老先生《1955年第一学期工作计划》中的那段话。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">【经费收入工作:①书簿费要求先缴费及注册;②本学期学杂费根据过去减免基础作一次慎重的调整,以正确地贯彻面向工农的原则进行适当的减免,并在第八周做好减免手续,十五周前收清。】</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">为了穷苦孩子能够上学读书,徐老先生已经竭尽全力给予了帮助——给穷孩子减免学杂费;最大限度地推迟穷孩子缴费的时间。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">一场突如其来的灾难,让这个本来就一贫如洗的家庭,简直是雪上加厚冰哪!</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">厚雪加厚冰,送上一丁点小炭,实在是太微薄了。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">站在高耸入云的石塔顶上,我的心里像那蜿蜒绵亘通向方家小学的山道,久久不能平静下来。</p><p class="ql-block ql-indent-1">时间不早了,该与石塔顶说声再见了。车轮沿着峻峭的窄道,小心翼翼地盘旋而下,我的心分分秒秒都攥得紧紧的,好险哪!</p><p class="ql-block ql-indent-1">当我们返回方家小学的时候,一位老者风尘仆仆地从浦江县城赶过来了。</p><p class="ql-block ql-indent-1">他是方家村的徐伯顺老人,今年已经91高寿了。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">老人家望着古稀的手稿,感叹不已,百感交集。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">【1952年,我是方家村的村长。当时学校的经费哪里来的呢?上面有一部分,很少的,大部分都是村里读书的学生家里拿出来的。】</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">听到这儿,我的思绪忽然飘向遥远的过去。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">解放初期,国家困难,民众贫穷,石塔顶上的穷苦孩子蒋国正再遭失母变故,他还能继续上学读书吗?</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">穷孩子雨泣云愁,穷父亲无计可奈,老师饱受煎熬,一次次登高劝学,一次次爱莫能助,一次次失落而归......</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">老人家话锋一转,美美地回忆起父亲的话语。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">【1952年底,我离开家乡到浦江县秘书处工作。1955年,我在金华地委组织部工作。一年中,我回来好几次,五一和国庆节都回来的。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">每次回家,我爸爸总会跟我说徐老师怎么好怎么好。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">大家都喜欢他,学生的家长都喜欢他,喜欢他长期在这儿教书。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">他跟家长关系都很密切的,小孩有什么情况,都会跟家长去讲的。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">他不会打学生,不会骂学生。他教书是文明的。这一点是很好的,这一点是很受学生欢迎的。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">他同我们家里的关系很好,跟自己的亲人一样,跟自己的家里人一样。所以,我们家里人都很喜欢他。】</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">然后,徐百顺老人还非常高兴地告诉我:“我早已光荣退休了,我儿子也光荣退休了,我孙女在北京航天科二第三研究院工作呢。”</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">我们来听听这位91高龄老前辈的美美回忆吧!</p> <p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">正当我们沉浸在美好回忆之中,一位老人兴冲冲地赶来了。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">原来她是徐季明老人的妻子张梅珍,今年已经七十九岁了。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">张老师笑呵呵地回忆道:“我没有在钜范老师那儿读过书,只记得他是从乡下来的。”</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">“她是另一个村的,阜阳村的,嫁到这儿的。”徐百顺老人连忙解释道。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">张老师又笑呵呵地回忆道:“我没有碰到过钜范老师,村子里的人都称赞他的。”</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">素未谋面,恰似故人,我们来听听张老师的心里话吧。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">正在这时,方家村81岁的徐明星老人也急匆匆地赶来了。</p><p class="ql-block ql-indent-1">他来到校舍遗迹,感慨万千:“钜范老师做人做事很好的,按我们农村的话来说,就是‘忠厚老实’。</p><p class="ql-block ql-indent-1">钜范老师为人很公正,对任何一个人都是一样的,穷不会去欺负,富不会去攀,而且对穷苦人更加照顾。他对学生不管你是穷还是富,他都一样的对待。</p><p class="ql-block ql-indent-1">钜范老师爱学生,不嫌臭。幼小的学生不慎大小便解出了,他赶紧帮助擦干净。如果学生是本村的,他亲自跑到学生家里拿来裤子,赶紧让学生换上。班级里三四十个学生的家在哪里,老师是记得清清楚楚的。如果学生不是本村的,或者学生只有一条裤子的,老师就拿出女儿的裤子,给学生换上。下课的时候,老师提着粘着大小便的裤子,来到远处的小溪边,把脏裤子洗得干干净净,又挂在竹竿上晒干。要知道,他当时三十多岁,一位高大的年轻帅哥呢。</p><p class="ql-block ql-indent-1">钜范老师看到学校里没有一个体育用品,就为我们买来了皮球和乒乓球,从村里找来了一张狭长的桌子,从村里木匠那里借来了锯子,从村里找来了一块木板,亲手制作了乒乓球板。</p><p class="ql-block ql-indent-1">钜范老师是一位教书先生,是一位烧饭师傅,是一位木工师傅,又是一位年轻保姆。</p><p class="ql-block ql-indent-1">钜范老师教书很好的!他把我们平时的表现《学生守则25条》表格,全都张贴在教室内的墙壁上,就在“比比看,和平鸽”的下面。墙壁的上方写了“学习好,工作好,身体好”来鼓励我们。</p><p class="ql-block ql-indent-1">钜范老师还把我们平时的考试成绩,全都张贴在教室隔壁那张乒乓球桌旁的墙壁上,就是“比比看,哪个年级好”的下面。当时我们一共有四个年级,一个学期考试几次,比比看哪个年级的学习成绩好。</p><p class="ql-block ql-indent-1">钜范老师不打骂学生,而是好好地跟我们讲:“你们读书要好一些的。”</p><p class="ql-block ql-indent-1">钜范老师对村民很好的。村民们有事情都去找他帮忙,因为钜范老师很好讲话的嘛。当年他在这里教书的时候,当地老百姓找他帮忙的人很多的,看病呀,写字呀......我们把钜范老师当成村子里的人了,他就是我们村的。他把女儿带来这儿读书,在这里建了一户人家。</p><p class="ql-block ql-indent-1">钜范老师工作很辛苦。学生有三四十,他一位老师要教四个年级,一节课四个年级都要照顾到,很辛苦很辛苦的,工作量很大。不像现在的老师一天教几节,他一天到晚都是教书,还要帮学生洗脏裤,还要自己烧饭,还要备课,还要做这样那样的,很多很多的活,村里的老百姓还要来请他帮忙。但是,工资却很低的,只有二十多元呢。</p><p class="ql-block ql-indent-1">端午节到了,家长和村民给老师送来了鸡蛋。老师执意不肯收下,老百姓哪肯拿回自己的心意呀?老师只好收下来,分给班级里那些穷孩子吃。</p><p class="ql-block ql-indent-1">我初中毕业之后务农了,曾经去找过他。我推着独轮车到马剑和平阳去卖石灰,步行最快也需三小时。那天,我卖不掉就去找他了。那个年代,我们村里人都去找他帮忙。刚好金家山生产队需要石灰,他女儿又是会计。他说,你们放在这里好了,我叫生产队里的人来拉去。他很会为我们村民解决困难的。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">钜范老师是一个好老师!这句话是依我的良心讲的。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: justify;">我们来听听徐明星老人的美美回忆吧。</p> <p class="ql-block ql-indent-1">徐明星老人还告诉我:“小溪就是当年钜范老师帮学生洗脏裤子的地方。当年的过溪小桥早已拆掉了,在上面那个台阶的地方。”</p><p class="ql-block">    徐明星老人还告诉我:“当年钜范老师晒学生裤子的地方,左边是一排房子,右边是一排房子,中间是一个天井。”</p><p class="ql-block ql-indent-1">徐明星老人还自豪地告诉我:“长大之后,我成为方家村的第一位电工。”</p> <p class="ql-block ql-indent-1">当年老师清洗学生脏裤子的小溪上,早已建起了一座宽阔的石桥,还起名为“幸福桥”。</p><p class="ql-block ql-indent-1">当年老师晾晒学生裤子的地方早已拆旧建新,成为了方家村的文化礼堂。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:justify;">岁月悠悠,桑田沧海。但是,老师爱生如子的美德,铭刻在人们的心间,将一代接一代永远传颂。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:justify;">美好的时光总是那么短暂,不知不觉晚霞映红了天空,已经到了与方家乡亲们说再见的时候了。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:justify;">乡亲们把我当作了徐老先生的化身,送至礼堂门外的幸福桥旁,依依惜别,耿耿重逢,千言万语道不尽, 只有紧紧握住我的手。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:justify;"> 车子终于缓缓启动,声声再见,频频挥手,乡亲们把对徐老先生的怀念凝聚在目送的泪眼里。</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:justify;">车子在崇山峻岭之中盘旋着,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:justify;">目光在崇山峻岭之中寻觅着,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:justify;">一埂埂崎岖狭长的溪边草路,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:justify;">一条条荆棘丛生的深谷野路,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:justify;">一道道峻峭陡直的山岭泥路,</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:justify;">............</p><p class="ql-block" style="text-align:justify;"> 处处都烙印着含辛茹苦的足迹,</p><p class="ql-block" style="text-align:justify;"> 时时都讲述着勇往直前的故事。</p> <p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:justify;">徐老先生,远方学生和村民对您的赞美和想念,您都听到了吗?</p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align:justify;"><br></p> <p class="ql-block">春天的花开了,老师我想您,</p><p class="ql-block">您的恩泽如绵绵细雨滋润我心底 。</p><p class="ql-block">夏天的蝉叫了,老师我想您,</p><p class="ql-block">您的教诲似凉爽的风轻拂我们耳际。</p><p class="ql-block">秋天的果熟了,老师我想您,</p><p class="ql-block">我看到您那慈祥的脸上荡漾着笑意。</p><p class="ql-block">冬天的雪飘了,老师我想您,</p><p class="ql-block">一个青松般的身影耸立在大地 。</p><p class="ql-block">穿越人生的悲欢离合,</p><p class="ql-block">老师,我想您。</p><p class="ql-block">走过循环往复的四季,</p><p class="ql-block">老师,老师,我想您。 </p><p class="ql-block">我想您,您是我最美好的记忆。 </p><p class="ql-block"> 晚辈龚美华献上</p><p class="ql-block"> 2025年1月25日</p><p class="ql-block">此文谨献给全天下每一位辛勤耕耘的教育工作者。</p>