泰山石刻(三十) 天外村篇

seaside

<p class="ql-block">  自白龍池沿路南行,不远处就是天外村。天外村是泰山西溪的谷口,是泰山西路的起点。天外村绿荫如织 ,泰山西溪流水潺潺,天地广场雄伟壮观,大众桥如彩虹飞架 ,馮玉祥墓静卧苍翠之中。</p> <p class="ql-block">天外村</p><p class="ql-block">天外村主人嘱题,傲徕山民書。</p><p class="ql-block"> 题刻年代不详。“天外村主人”即范一双,“傲徕山民”即赵尔萃。</p> <p class="ql-block">  天地广场入口处标志碑</p><p class="ql-block"> 天地广场入口处立有国家重点风景名胜区标志碑、世界遗产标志碑、国家级旅游景区标志碑、中国書法名山碑、世界地质公园标志碑。</p> <p class="ql-block">国家重点风景名胜区标志碑</p> <p class="ql-block">世界遗产标志碑</p> <p class="ql-block">国家级旅游景区标志碑</p> <p class="ql-block">“中国書法名山”碑</p><p class="ql-block"> 此碑在天地广场入口处北侧,立于2007年。碑首额题“中国書法名山”,款为“沈鹏丁亥”。碑阳文为“中国書法名山,中石拜题”。</p> <p class="ql-block">中国書法名山碑碑阴刻有碑文。</p> <p class="ql-block">世界地质公园标志碑</p> <p class="ql-block">中国泰山世界地质公园</p> <p class="ql-block">厚德載物</p> <p class="ql-block">中華泰山</p><p class="ql-block">甲申口日,沈鹏。</p><p class="ql-block"> 此题刻在天地广场入口处东北侧。</p> <p class="ql-block">中華泰山,國泰民安。</p><p class="ql-block">楊辛敬题。</p> <p class="ql-block">德配天地</p> <p class="ql-block">望嶽</p><p class="ql-block">丁卯春,口口施南池。</p> <p class="ql-block">聽濤</p><p class="ql-block">吴中奇題。</p> <p class="ql-block">望岳</p><p class="ql-block">吴中奇書。</p> <p class="ql-block">聽濤</p> <p class="ql-block">奇</p> <p class="ql-block">施南池書</p> <p class="ql-block">无欲則剛</p> <p class="ql-block">楊辛题诗《泰山頌》</p> <p class="ql-block">神泉</p> <p class="ql-block">進賢村</p><p class="ql-block">張昊題。</p> <p class="ql-block">天外墅</p><p class="ql-block">壬寅夏四月,主人题。</p><p class="ql-block"> 此题刻刻于清光绪十八年(1892)。“主人”即天外村创建者范一双。</p> <p class="ql-block">天外橋</p> <p class="ql-block">天地广场石刻群</p><p class="ql-block"> 天地广场由圆形广场和方形广场组成,取“天圆”“地方”之意。方形广场四周建有石栏,栏板上镌刻着中国历代42位名人咏頌泰山的诗词文赋的摘句。</p> <p class="ql-block">天地广场南门西侧栏板诗刻</p> <p class="ql-block">天地广场南门东侧栏板诗刻</p> <p class="ql-block">天地广场东门南侧栏板诗刻</p> <p class="ql-block">天地广场东门北侧栏板诗刻</p> <p class="ql-block">天地广场北门东侧栏板诗刻</p> <p class="ql-block">天地广场北门西侧栏板诗刻</p> <p class="ql-block">天地广场西门北侧栏板诗刻</p> <p class="ql-block">天地广场西门南侧栏板诗刻</p> <p class="ql-block">仁者乐山,智者乐水。</p><p class="ql-block"> 先秦·孔子</p><p class="ql-block"> 摘自《论语·雍也》第二十三章。</p> <p class="ql-block">登泰山而小天下。</p><p class="ql-block"> 先秦·孟子</p><p class="ql-block"> 摘自《孟子》第十三篇《尽心上》第二十四章。</p> <p class="ql-block">泰山不让土壤,故能成其大。</p><p class="ql-block"> 秦·李斯</p><p class="ql-block"> 摘自《史记·李斯传·谏逐客书》。</p> <p class="ql-block">人固有一死,或重于泰山,或轻于鸿毛。</p><p class="ql-block"> 汉·司马迁</p><p class="ql-block"> 摘自《汉书·司马迁传》的《报任安书》。</p><p class="ql-block"> 司马迁,西汉伟大的史学家、文学家。24岁开始写作《史记》 ,为完成大业,不惧忍受宫刑。他所著的《史记》,被称作“无韵之《离骚》”,在中国史学、文学与文化精神史上永放光芒。</p> <p class="ql-block">驱车挥驽马,东到奉高城。</p><p class="ql-block">神哉彼泰山,五岳专其名。</p><p class="ql-block"> 三国·曹植</p><p class="ql-block"> 摘自曹植《驱车篇》。</p><p class="ql-block"> 曹植,曹操的第三子,是“建安七子”的核心人物,是当时最负盛名的作家。</p> <p class="ql-block">泰山一何高,迢迢造天庭。</p><p class="ql-block"> 西晋·陆机</p><p class="ql-block"> 摘自陆机《泰山吟》。</p><p class="ql-block"> 陆机,字士衡,江苏松江人。曾居官平原内史,世称陆平原。与其弟陆云文才倾动一时,时称“二陆”,是西晋太康文坛最著名的作家。陆机宠尚儒术,为诗词藻华丽,有《陆士衡集》。</p> <p class="ql-block">峨峨东岳高,秀极冲青天。</p><p class="ql-block">岩中间虚宇,寂寞幽以玄。</p><p class="ql-block">非工复非匠,云构发自然。</p><p class="ql-block"> 东晋·谢道韫</p><p class="ql-block"> 摘自谢道韫《泰山吟》。</p><p class="ql-block"> 谢道韫,今河南太康人。系谢安之侄女,著名女诗人。</p> <p class="ql-block">泰宗秀维岳,崔崒刺云天。</p><p class="ql-block"> 南朝·谢灵运</p><p class="ql-block"> 摘自谢灵运《泰山吟》。</p><p class="ql-block"> 谢灵运,南朝宋诗人。博览群书,工书画,诗文纵横俊逸,是魏晋以来开创山水诗派的第一人。</p> <p class="ql-block">日观仙云随风辇,天门瑞雪照龙衣。</p><p class="ql-block"> 唐·卢照邻</p><p class="ql-block"> 摘自卢照邻《登封大酺歌》。</p><p class="ql-block"> 卢照邻,今河北涿州人。与当时的著名诗人王勃、杨炯、骆宾王同以“文章齐名天下”,被称为“初唐四杰”。有文集二十卷,《旧唐书》有传。</p> <p class="ql-block">天门一长啸,万里清风来。</p><p class="ql-block"> 唐·李白</p><p class="ql-block"> 摘自李白《游泰山之一》。</p> <p class="ql-block">《望嶽》</p><p class="ql-block"> 唐·杜甫</p> <p class="ql-block">諸山知峻极,五岳独尊严。</p><p class="ql-block"> 宋·石介</p><p class="ql-block"> 摘自石介《泰山》。</p><p class="ql-block"> 石介,泰安徂徕人。宋初著名文学家。</p> <p class="ql-block">恨君不上东封頂,夜看金轮出九幽。</p><p class="ql-block"> 宋·苏轼</p><p class="ql-block"> 摘自苏轼《和子由(韓太祝送游泰山)》。</p><p class="ql-block"> 苏轼,号东坡居士,今四川眉山人。与其弟苏辙同是北宋政坛、文坛上引人注目的双星,与其父苏洵、弟苏辙并称“三苏”。</p> <p class="ql-block">东来亦何求,聊欲观海岱。</p><p class="ql-block">回瞻最高峰,远谢徂徕对。</p><p class="ql-block"> 宋·苏辙</p><p class="ql-block"> 摘自苏辙诗《岳下》。</p><p class="ql-block"> 苏辙,字子由,19岁即登进士第,仕途坎坷 ,是北宋政坛、文坛上的著名人物。</p> <p class="ql-block">泰岳倚空碧,汶水卷云寒。</p><p class="ql-block"> 宋·辛弃疾</p><p class="ql-block"> 摘自辛弃疾《水调歌头·巩采若寿》。</p><p class="ql-block"> 辛弃疾,济南历城人。南宋著名爱国志士、词坛大家。继承发展了苏轼豪放派的词风,后人以“苏辛”并称。</p> <p class="ql-block">厥初造化手,劈此何雄哉。</p><p class="ql-block"> 金元·元好问</p><p class="ql-block"> 摘自元好问《游泰山》。</p><p class="ql-block"> 元好问,山西忻州人 ,是我国金代唯一有成就的诗人,被历代评论家公认为“一代宗工”,写了众多与泰山有关的诗歌。</p> <p class="ql-block">流水来天洞,人间一脉通。</p><p class="ql-block">桃源知不远,浮出落花红。</p><p class="ql-block"> 元·张志纯</p><p class="ql-block"> 出自张志纯《题桃花峪》。</p> <p class="ql-block">风雨一举到天关,快意平生有此观。</p><p class="ql-block">万古齐州烟九点,五更沧海日三竿。</p><p class="ql-block"> 金·张养浩</p><p class="ql-block"> 摘自张养浩《登泰山》。</p><p class="ql-block"> 张养浩,济南人,元代中期著名政治家、诗人、古文家和散曲作家,官至礼部尚书。</p> <p class="ql-block">岧峣泰岳拄苍穹,万壑千岩一径通。</p><p class="ql-block">象纬平临青帝观,灵光长绕碧霞宫。</p><p class="ql-block"> 明·宋濂</p><p class="ql-block"> 摘自宋濂《登岱》。</p><p class="ql-block"> 宋濂,浙江义乌人。明初开国大臣,学者,为开国文臣之首,博通经史百氏,文章雄丽温雅,享有盛名。</p> <p class="ql-block">秦汉旧封悬碧落,乾坤胜概点浮沤。</p><p class="ql-block">海明日观三更晓,风动天门九夏秋。</p><p class="ql-block"> 明·方孝孺</p><p class="ql-block"> 摘自方孝孺《夏日登岱》。</p><p class="ql-block"> 方孝孺,浙江宁海人,受业于宋濂。明建文帝即位后,方孝孺曾是他的老师,受到充分信赖和倚重。朱棣篡得大明皇位后,迫令方孝孺为他起草即位诏书,方孝孺反对朱棣篡权,宁死不从,因此遭杀身之祸。</p> <p class="ql-block">海日低波鸟,岩雷起窟龙。</p><p class="ql-block">谁言天下小,化外亦王封。</p><p class="ql-block"> 明·李梦阳</p><p class="ql-block"> 摘自李梦阳《问郑生登岱之一》。</p><p class="ql-block"> 李梦阳,甘肃人。少而好学,21岁中举,22岁进士,历官户部主事、员外郎、郎中,终江西提学副使。为官刚直不阿,清节不渝。在文学上,李梦阳是前七子的領袖,主张古诗学魏晋 ,近体学盛唐。他的乐府、歌行在艺术上有一定成就,尤其是七侓,专宗杜甫,有一些气象闊大之词。</p> <p class="ql-block">天门倒泻银河水 ,日观翻悬碧海流。</p><p class="ql-block">路转千盘迷积气,谁从九点辨齐州。</p><p class="ql-block"> 明·王世贞</p><p class="ql-block"> 摘自王世贞《登岱》。</p><p class="ql-block"> 王世贞,江苏太仓人。明代著名文学家、史学家。明嘉靖二十六年进士,官至南京刑部尚书。王世贞学问广博 ,著述颇丰,与李攀龙、谢榛等被称为“后七子”,在文学上同李攀龙齐名,世称“王李”。</p> <p class="ql-block">忽出尘寰赋壮游,試从九点辨神州。</p><p class="ql-block">浮云直上千峰色,落日长悬万里秋。</p><p class="ql-block"> 明·于慎行</p><p class="ql-block"> 摘自于慎行《登岱八首》之三。</p><p class="ql-block"> 于慎行 ,山东东阿人,明末著名政治家、史学家、文学家。17岁中举,明隆庆二年进士,授编修,累官至礼部尚书。</p> <p class="ql-block">百里看山眼,迢遥岱色分。</p><p class="ql-block">应为天下雨,不断封中云。</p><p class="ql-block"> 明·董其昌</p><p class="ql-block"> 摘自董其昌《望岱》。</p><p class="ql-block"> 董其昌,上海松江人,明代著名画家、书法家、绘画理论家。曾任庶吉士、南京礼部尚书、太子太保。</p> <p class="ql-block">云中辞岳麓,枕上见徂徕。</p><p class="ql-block">他日临千仞,回看海一杯。</p><p class="ql-block"> 清·王世祯</p><p class="ql-block"> 摘自王世祯《岱下作二首》。</p><p class="ql-block"> 王世祯,山东桓台人。清顺治十五年进士,累官至刑部尚书,是清初最著名的诗人,擅文、词,尤工诗,为一代宗匠,主盟诗坛数十年。</p> <p class="ql-block">齐鲁望青苍,巍然无如泰。</p><p class="ql-block">洞含天下云,峰高夜不昧。</p><p class="ql-block"> 清·孔尚任</p><p class="ql-block"> 摘自孔尚任《拜泰山三賢祠有感》。</p><p class="ql-block"> 孔尚任,山东曲阜人,孔子第六十四代后裔。</p> <p class="ql-block">兜舆迢迢入翠微,往来白云荡松飞。</p><p class="ql-block">白云直上接天界,山巅又出白云外。</p><p class="ql-block"> 清·䈬松龄</p><p class="ql-block"> 摘自䈬松龄《登岱行》。</p><p class="ql-block"> 䈬松龄,山东淄川人。少即聪慧 ,但却屡試不第,一生怀才不遇,历时40余年,完成旷世奇书《聊斋志异》。</p> <p class="ql-block">俯視海气白,天水相混并。</p><p class="ql-block">鸿蒙破一罅,滉漾朱霞明。</p><p class="ql-block"> 清·纪昀</p><p class="ql-block"> 摘自纪昀《晓发泰安距泰山二十五里不及登》。</p><p class="ql-block"> 纪昀,字晓岚,河北沧州人。清乾隆十九年进士,授翰林院庶吉士,成为乾隆身边的文学侍臣,后任翰林院编修。乾隆设《四库全书》馆,以纪昀为总纂官 ,经过8年的辛勤劳作,完成了第一部《四库全书》,又经过10年的艰苦的努力,终于完成了皇皇二百卷的巨著《四库全书总目》。纪昀也因此擢升为内阁学士兼礼部侍郎、礼部尚书、协办大学士、国子监事,可谓荣宠至极。</p> <p class="ql-block">岱宗尚有六朝松,凌汉峰下青未了。</p><p class="ql-block">慎勿雷雨化龙去,折取一枝度群峭。</p><p class="ql-block"> 清·康有为</p><p class="ql-block"> 出自康有为《普照寺六朝松》。</p><p class="ql-block"> </p> <p class="ql-block">大衆橋</p><p class="ql-block">民国二十四年建立,馮玉祥题。</p><p class="ql-block"> 此题刻在大衆橋拱额上,刻于1935年。大众桥为馮玉祥所建,横跨泰山西溪,单拱铁栏,是天外村的一个景观。</p> <p class="ql-block">大衆橋北的一片苍翠中是馮玉祥先生墓。</p> <p class="ql-block">馮玉祥先生墓正面</p> <p class="ql-block">馮玉祥先生之墓</p><p class="ql-block">一九五二年十二月,郭沫若。</p> <p class="ql-block">馮玉祥自题“我”字墓志碑</p><p class="ql-block"> 此碑嵌在馮玉祥墓墓墙正下方,刻于1952年。</p> <p class="ql-block">科學山</p><p class="ql-block">民国二十四年,馮玉祥。</p><p class="ql-block"> 此题刻在天外村西西科學山之巅石壁上,刻于1935年。</p> <p class="ql-block">東科學山</p><p class="ql-block">民国二十六年,馮玉祥。</p><p class="ql-block"> 此题刻在馮玉祥墓东北约70米处石壁上,刻于1937年。</p> <p class="ql-block">西科學山</p><p class="ql-block">民国二十六年,馮玉祥。</p><p class="ql-block"> 此题刻在西科學山石壁上,刻于1937年。</p> <p class="ql-block">大众泉</p> <p class="ql-block">天地坊</p><p class="ql-block"> 位于天外村东南方十字路口,为四柱三门式,方形底座,梁起三架,四柱头雕云纹高耸入天。通体浅浮雕,纹饰简洁,线条流畅,形体端庄,仪表华丽,气象雄伟。</p><p class="ql-block"> 中间花板,镌“天地坊”三字,落款为:岁次壬辰年十月吉旦,任法融书。南北相同,为一书两刻。</p><p class="ql-block"> 坊南北两面各镌楹联两副,龙飞凤舞,笔走龙蛇。</p><p class="ql-block"> 南面内联为:</p><p class="ql-block"> 天覆群生日行月运成宇宙,</p><p class="ql-block"> 地载万物雨润风熏护人寰。</p><p class="ql-block"> 南面外联为:</p><p class="ql-block"> 直上青天览众山而崇峻,</p><p class="ql-block"> 雄踞东地冠五岳以为尊。</p><p class="ql-block"> 北面内联为:</p><p class="ql-block"> 吞吐风云纵好雨九州承滋养之德,</p><p class="ql-block"> 腾挪日月放光明万民仰普照之恩。</p><p class="ql-block"> 北面外联为:</p><p class="ql-block"> 龙舞高天国泰民安呈祥瑞,</p><p class="ql-block"> 泽生大地家和业兴共繁荣。</p>