从隆庆庵石刻到贤良寺塔院

Gao Ping

<p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">隆庆庵很少有人知道,这次我邀请九爷带路,考虑到许多人居住比较远的原因,9点在雍王府公交车站集合。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">此雍王府与雍正没有任何关系,因明代雍靖王而得名之,为诸王爷坟之一。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">根据《明史》记载:雍靖王朱祐枟是宪宗皇帝的第八子,其生母为孝惠皇后邵氏,于成化二十三年受封为雍王,于弘治十二年,正式前往自己的封地,衡州,也就是现在湖南衡阳。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">正德二年正月,雍王朱祐橒去世,年仅二十七岁,谥曰靖,无嗣国除。据《明史》的记载,朱祐橒其实是死于地震。此时在位的武宗朱厚照派司礼监太监黄中去衡州府,护其丧还葬西山。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">但雍王府出土的《雍靖王圹志》却说雍靖王是「</span><i style="font-size:20px;"><u>宪宗皇帝第六子</u></i><span style="font-size:20px;">」,看来是一个迷。据说,雍王府就在山坡南麓的柏油路附近,当年文革时期拆毁。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">我们集合完毕,从北侧铁栅栏缺口地方进入,一路上升,开始没有明显的山路,都是洪水冲刷出来的水沟,爬到大约250米高度时,向西而行,沿铁丝网外侧而行,由于很少有人带手台,无法有效地联系,不一会变成两队,走错方向。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">发现许多石头上有文字,用红漆勾勒,这是「</span><i style="font-size:20px;"><u>揽月</u></i><span style="font-size:20px;">」二字。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">我们发现位置不对,通过手台与九爷联系,让他在微信群里发方位图,我们发现隆庆庵就在我们上方。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">沿着向上的山路而行,走一段,迟疑不定,赵老师从山上下来特意接我们,特别高兴,在后面跟着,不一会就来到隆庆庵所在的平台位置。</span></p> 1 隆庆庵遗址 <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">这一路,有时攀岩,有时钻铁丝网,终于来到一处悬崖下面,抬头观看,崖高数十米,陡壁如削,在悬崖接近地面的地方,有一石室,系人工雕凿而成。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">石室坐北朝南,进深3米,宽2米多,有明显的雕凿痕迹。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">石室洞口高1米,需要弯腰而入,在洞口下方,凿有石阶,上方有尊弥勒佛浮雕像,两侧有对联,可惜风化严重,读之不能成句。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">站在西侧拍照,最东侧是石室洞口,挨着有一块半截的石碑,再西侧立一块完整的石碑。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">崖壁有石室入口,洞口上方有尊弥勒佛浮雕像,两侧有竖条开光处,应当是楹联位置,由于风化严重,已经无法识别。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">这是同样的位置照片,大概是1910年-1920年之间拍摄。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">洞口上方有椭圆形的佛龛,里面是尊弥勒佛浮雕像,头部已经损坏,身披袈裟,施说法印,以拇指与中指相捻,其余各指自然舒散,象征佛说法之意,盘坐在双层莲花座上。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">在佛龛两侧有带边框的竖条开光处,这是楹联,年久风化,已经无法识别。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">下面是长方形门洞,立面有槽,安装木门用。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">石室有供台和排水沟,四壁有人工凿痕,呈方形屋。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">站在石屋里向外观察,树木繁密,蔚蓝色的天空格外通明。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">洞口西侧有两处摩崖石碑,这是靠近洞口的石刻半掩土中,字迹不清,但仔细观看,能看出部分字。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">从石碑断断续续阅读,有「</span><i style="font-size:20px;"><u>翠微山隆庆庵□□□,夫与□者其来远矣,□□□,内应发是心也,□□□□,佛像金身未裂, □□□</u></i><span style="font-size:20px;">」。后面就无法识别了。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">开头有「</span><i style="font-size:20px;"><u>翠微山隆庆庵□□□</u></i><span style="font-size:20px;">」,后面无法识别。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">另一石刻首行为「</span><i style="font-size:20px;"><u>翠微山隆庆庵庄彩圣像石记</u></i><span style="font-size:20px;">」。碑文大意,明万历年间,太监赵江因公至翠微 山,闻古刹隆庆庵有庄彩圣像,便怀着极大的兴趣前往朝拜。但庵已无存,唯存石室、令赵江欣慰的是,石室之内, 庄彩圣像犹存,可惜金身剥落,难以睹其风韵。赵江在宫中募捐,重修隆庆庵,再塑庄彩圣像。</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">翠微山隆庆庵庄彩圣像石记</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">有「</span><i style="font-size:20px;"><u>乾清宫□□司礼监</u></i><span style="font-size:20px;">」字样,说明赵江的官职。</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">太监赵江</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">落款是「</span><i style="font-size:20px;"><u>万历辛丑年</u></i><span style="font-size:20px;">」字样</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">参加活动的人员合影留念</span></p> 2 三山庵塔院与太监墓 <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">离开隆庆庵,从西侧小路一直向上而行,两边酸枣枝特别多,不时要躲着走。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">来到香八拉的防火道,继续向北,看见一块凸出的平地,旁边有小路,沿路而行,拐弯向南,不久就进入八大处。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">在八大处三山庵休闲,何谓三山?这里地处翠微山、平坡山、卢师山之间而得名,三山庵创建于金天德三年,乾隆年间重修,这里有三山庵和尚塔,塔身为典型的藏式塔,塔刹为莲花覆钵式,上有佛焰。怀疑是清代和尚塔,在民国时分多次被盗。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">从卫生间侧面有一路而行,不远就发现太监墓,圆墓,外侧有矮墙围挡。</span></p> 3 贤良寺塔院 <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">我们出八大处,途径一处,在南侧夹道向西,进入居民院,这里是「</span><i style="font-size:20px;"><u>贤良寺塔院</u></i><span style="font-size:20px;">」。贤良寺旧址在东安门外帅府胡同,雍正十 二年建,原是雍正的弟弟怡亲王府,怡亲王死后,改建为佛教庙宇,乾隆十二年,迁建贤良寺于冰盏胡同,贤良寺赐地在虎头峰下,塔院原有两处,当地俗称东、西塔院,现存东塔院,东塔院有2塔,民国元年秋落成。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">塔院是法安和尚塔,其人琅山村人,生于道光二十八年,俗姓王,名谦,自幼在磨石口承恩寺出家,法名本明,字法安,号莲洲。他「</span><i style="font-size:20px;"><u>文爱韩苏,诗喜李杜</u></i><span style="font-size:20px;">」,尤其喜好土木建筑,24岁到潭柘寺学习佛教戒律。后因贤良寺晟一法师推荐,到该寺管理一切寺务。其后升为贤首宗三十六世法师。光绪三十三年,他任僧录司正堂,成为佛教界领袖,与李鸿章等名公巨卿也常来常往,还主持办理了孝钦皇后和光绪皇帝死后的诵经道场,承恩寺塔院也有他的遗迹可寻。 </span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">贤良寺塔院位亦称法安塔院,格局至今完整,是了解寺庙塔院布局的范本之一。塔院坐南朝北,是典型的三合院建筑,院门开在东南方向,为如意门形式,门下有三级台阶。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">大门两侧有一对素面方门墩,双扇木门,门簪上墨书「</span><i style="font-size:20px;"><u>迪吉</u></i><span style="font-size:20px;">」,门扇有楹联为「</span><i style="font-size:20px;"><u>云山半壁,天地一庐</u></i><span style="font-size:20px;">」。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">当年和尚为塔院阳宅,将虎头山当作影壁,把苍天覆盖下的大地当成自己归宿的草庐,胸襟宽广,意境高雅。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">当年阳宅的南屋、东屋,除用于放置日常生活用品外,其余都用作园丁宿舍。</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">方门墩</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">贤良寺塔院,始建于中华民国,位于苹果园街道八大处路长安寺南500米。1996年9月23日石景山区人民政府公布为第三批文物保护单位。 </span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">进院门,走穿堂,西侧就是院子,三面为房,倒座南房五楹,硬山式屋顶,四梁八柱,灰砖到顶,磨砖对缝,平齐如砥。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">院中地面有一块古碑,字迹磨损,无法识别。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">北房为五楹,硬山式屋顶,正方三间,两边各耳房一间,单椽圆檐。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">东厢房两楹,阴宅在一进院西侧,符合「</span><i style="font-size:20px;"><u>西方极乐世界</u></i><span style="font-size:20px;">」的佛教禅理。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">通往西院,墙壁镶嵌青石碑一通,碑文已漫漶,碑额镌「</span><i style="font-size:20px;"><u>云山千古</u></i><span style="font-size:20px;">」四字,仔细辨认,为「</span><i style="font-size:20px;"><u>贤良寺翠微山塔院后记</u></i><span style="font-size:20px;">」,落款为中华民国。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">民国十九年八月,时年83 岁的法安撰写「</span><i style="font-size:20px;"><u>贤良寺翠微山塔院后记</u></i><span style="font-size:20px;">」,描述他在塔院阳宅避暑的情形「</span><i style="font-size:20px;"><u>每当夏日,开轩远眺,平畴则绿云如毯,列岫则翠黛横空,梵宫数处,掩映于丹崖碧嶂间,暮鼓晨钟,发人深省。使退老居此,亦足以消遣世虑矣</u></i><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">贤良寺翠微山塔院后记</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">落款中华民国十九年八月</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">西院塔现存喇嘛塔二座,一为法安和尚灵塔,另一塔据说是法安弟子的。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">北面的石墙上嵌青石碑一通,无碑额,字迹清晰,首题「</span><u style="font-size:20px;">贤良寺塔院碑志</u><span style="font-size:20px;">」,手机无法拍照清楚,借用K2老师照片。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">这是静禅和尚撰文,光绪三十三年进士常恩昆书,民国二年立碑。碑文记述了贤良寺塔院选址及兴建始末。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">但落款为「</span><i style="font-size:20px;"><u>宣统岁次癸丑年桂月</u></i><span style="font-size:20px;">」,但是宣统年没有癸丑年,实为民国二年,难道立碑人念念不忘大清?</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">《贤良寺塔院碑志》全文抄录如下:「</span><i style="font-size:20px;"><u>盖云窣堵波华云塔者宜述地势方向脉络之由来也,详阅钦命僧录司印务正堂上法下安明公老和尚相约堪舆图说,是地龙由都京之西翠微北山白塔坡来源,蜿蜒驱至虎头山分枝,起伏有序,脉向东南,形如龟背,山麓转南,入首结穴,左右辅弼,随龙濡水,右水倒左由辛戌方分流南注,转东出乙辰方,绝处逢生,暗流消去,实和龙水格局。立外天盘,亥山巳向,兼乾巽三分丁亥丁巳分金,座室星十二度,向翼宿十度。内盘亦係亥山巳向,兼壬丙三分辛亥辛巳分金,为自生向内堂水出正巽,地名百步转,拦龙由辛戌方分派,伏下合冠带龙来脉,转壬子方入首结穴,吻合水局。辛戌衰方学堂水。庚酉帝旺水,坤申临官水,丁未冠带水,丙午文曲水,并本向巽巳长生水,所谓吉水朝堂。每遇申子、辰巳、酉丑等年,必有身荣寿昌丁旺财丰之騐矣。阳宅修在艮寅方,龙翔凤翥,合座山天乙贵,趋避庞杂云开,解驳外堂水向东,抱流会聚巽方。卜云,其吉拱现嘉祥而钟灵秀之气也。伏维 翁年近七旬身犹矍铄,其为人也既圆通而谨慎,尤虑远而思深。于其在生之年预建塔院一处,遂出平生积蓄,除修葺常住禅林外又置斯地十四亩有奇,于是约堪舆相形势,鸠工命匠不数月,而塔工、墙垣、门楼、花墙等一律告成,此外多栽松柏以环绕之。而犹虑后人迷于山向或有舛讹,特为指示祥明勒之于石,其惨淡经营之心可谓至周且密矣。然善作者犹贵,善承创业难守业尤非易事,惟愿后之继衣钵者仰承先志,勤修葺而无损坏,使塔院与日月常新,庶不负建设之苦心也。诚恐日久就湮,故誌之以垂不朽云。</u></i></p><p class="ql-block"><i style="font-size:20px;"><u>慈因寺贤宗后学静禅山人吉安撰</u></i></p><p class="ql-block"><i style="font-size:20px;"><u>丁未进士云南补用同知顺宁县知县同师法弟常恩昆书</u></i></p><p class="ql-block"><i style="font-size:20px;"><u>宣统岁次癸丑年桂月敬立</u></i><span style="font-size:20px;">」。</span></p> 4 瑞王坟碑亭 <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">我们在邓老师带领下,乘车开到西黄寺北,看见瑞王坟碑亭。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">爱新觉罗·绵忻,死后谥号为瑞怀亲王。嘉庆十年二月初九日子时,他的生父是嘉庆帝,生母是孝和睿皇后钮钴禄氏,他出生之后不到半个时辰就被太监抱走。 过了十余年,皇四子绵忻渐渐长大了,他以「</span><i style="font-size:20px;"><u>最为颖悟,有文艺</u></i><span style="font-size:20px;">」颇受皇帝喜好。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">道光继位后很尊敬瑞亲王,让他在内廷行走,担任军机大臣。可惜道光八年八月二十四日病死,年仅二十四岁。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">将瑞亲王葬在福田寺村里,背靠翠微山,前临月牙河,景致美丽。他的墓由四个部分组成:阳宅、碑亭、享殿和宝顶。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">到1931年秋,一伙盗墓贼将看坟户关进朝房,炸开宝顶,将宝贝搜刮一空。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">1940年,瑞王的后人将瑞王坟所有的地上建筑拆除,除碑亭以外,卖给了宋记木厂,碑亭被出租作为台球厅,地宫也有一段时间被当做菜窖。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">1950年,党的重要领导人任弼时逝世。由于当时国家经济困难,无力置办新的墓碑,只好将瑞王坟碑亭里的石碑挪出来漆成白色,当作任弼时的墓碑。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">2005年修建射击场时,也将瑞王的碑亭进行了一次落架大修,使得其焕然一新。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">维修过的瑞王坟碑亭,四面各开一座石质拱券门,单檐歇山绿琉璃瓦顶,采用三彩重拱单昂式斗拱,支棱出来两根外梁,整体建筑旋子彩画,亭式做法。</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">石质拱券门</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">瑞王坟碑亭为北京市石景山区文物保护单位。</span></p> 5 显应寺 <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">接着来到显应寺,居西黄村路叠翠庭院1区南侧,始建于明朝天顺年间,明英宗赐名为「</span><i style="font-size:20px;"><u>顺天保明寺</u></i><span style="font-size:20px;">」。相传其开山始祖吕牛曾救过明英宗朱祁镇,英宗复辟后诏封吕牛为「</span><i style="font-size:20px;"><u>皇姑</u></i><span style="font-size:20px;">」,故俗称皇姑寺。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">清康熙年间毁于大火,康熙五十年重修,改称显应寺。光绪九年重加修葺。1934年再次修葺。解放后,显应寺的尼姑还俗。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">我们有的老师敲门,联系进去参观,门卫态度不好,一个看门的何苦为难别人呢?</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">2011年公布为北京市第八批重点文物保护单位。</span></p> 6 佛科多墓碑 <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">接着乘车,邓老师带我们来到鲁谷大街的瑞达大厦,在这座大楼南面的院子里还有一片柏林,林中还有一块高大的石碑,里面都是二三层的旧式楼房,应当是上世纪五十年代的建筑,石碑铁栏杆保护了起来。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">此碑保存还比较完整,碑额、碑身和龟趺都在。碑额和碑身上都有文字,左满文右汉文。碑额为篆体「</span><i style="font-size:20px;"><u>敕赐</u></i><span style="font-size:20px;">」,碑文的笔划仍然比较清楚,只在右下角有一些破损。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">我们仔细阅读,发现佛科多有三个官衔,前两个为低级官员:佐领(正四品)和牛录,所谓牛录,清初时一个牛录有兵丁两百人。最后一个职务是护军统领,正二品官员。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">《佛科多墓碑碑文》抄录如下:「</span><i style="font-size:20px;"><u>皇帝谕祭,佐领拜他喇布勒哈番护军统领佛科多,为灵曰:鞠躬尽瘁、臣子之芳,良邸霓繁勤、国家之盛典,尔佛科多性行纯良,才能称职,功力行学,著有劳绩,方异遐会忠传定志朕用悼焉特颁祭葬以慰幽魂呜呼宠锡重庐庶享匪躬之报名垂青史聿照不朽之荣尔如有知庶其歆享,康熙贰拾肆年肆月拾叁日祭</u></i><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">从雍王府位置爬山,一路曲折,颇为坎坷,几次迷路,终于找到隆庆庵摩崖石刻,一佛龛,一佛像,一山洞,二石碑,乃万历年太监赵江所为。接着到八大处看三山庵和尚塔及太监墓,出园,至贤良寺塔院,东院西墓园,有二和尚塔,然后至瑞王坟碑亭、皇姑寺及佛科多墓碑,一路访古,领略春风盎然,暖风熏来,人不醉而自醉。</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;">2024年3月15日</p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;">参考文献</p><p class="ql-block">「1」李新乐.石景山探秘:三探隆庆庵.石景山杂谈,2016</p><p class="ql-block">「2」石景山名胜解说词(40)----贤良寺塔院.石景山杂谈,2015</p><p class="ql-block">「3」李新乐 .文博茶座 | 一代宗师出琅山.北京文物报,2018</p>