《千方雅集·鸿禧甲辰》二十四节气诗书画作品选挂历

柳䕃山房

<p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">七律二十四节气诗小序</span></p><p class="ql-block">路毓贤</p><p class="ql-block">立春</p><p class="ql-block">二十四节气中的第一个节气。立,是确然开始;春,是温暖复苏。乾坤之气,合和相接。日月之踪,律历功崇。勃勃生机兮毛尖雀舌,红梅粉杏;浩浩激荡兮流凘将散,积雪始融。</p><p class="ql-block">雨水</p><p class="ql-block">二十四节气中的第二个节气。气趋温和,雪渐为雨;脉动滋熙,冰融为水。故称雨水。苍天有德,佈甘霖以使禾苗茁壮;素地无私,捧玉露便教芳卉娇媚。农谚有“立春天渐暖,雨水送肥忙”。</p><p class="ql-block">惊蛰</p><p class="ql-block">二十四节气中的第三个节气。天有动机,星宿应而已易位;地有动机,龙蛇知而以起陆。节随气和,春潮涌动。黄壤碧波,万类复苏。源溯先民之崇信,功归雷电之致所惊。因出于斯,称之惊蛰。</p><p class="ql-block">春分</p><p class="ql-block">二十四节气中的第四个节气。即瑞春之中分。昼夜相等而贞柔利物,气温中和而清爽宜人。厚德不言,俱随万物之本性,成就莺歌燕舞;大道不鸣,尽备三春之特质,助其柳暗花明。</p><p class="ql-block">清明</p><p class="ql-block">二十四节气中的第五个节气。春之仲暮,交泰于和。古以此时,到处气清景明,故谓之清明。尊礼则携子孙以扫墓祭祖、承血脉而慎终追远;交游则欣然乘兴而双柑斗酒,惬意执壶而论道品茗。</p><p class="ql-block">谷雨</p><p class="ql-block">二十四节气中的第六个节气。苍龙耕烟,雨生百谷。和风袅袅,紫燕穿梭于杨柳;时雨濛濛,青峦浮出于云烟。塞北谷田,黄牛喘地;岭南稻泽,碧浪连天。祭仓颉以赓续文脉,祀稷王以祈祷丰妍。</p><p class="ql-block">立夏</p><p class="ql-block">二十四节气中的第七个节气。云烟润泽而草木蓊郁,群峦叠翠亦众壑葱茏。日照增加而气温骤上,雷雨频来自江河横溢。刈牟麦为酿美酒,收芸薹旨在香油。桑麻之乐,耕者自知。</p><p class="ql-block">小满</p><p class="ql-block">二十四节气中的第八个节气。初成者斯为小,充裕者方称满。麦粒圆而浆丰盈,盼晴日以天成熟稔;蚕茧硕而丝精洁,得和煦而终为锦绣。是时尤喜日光似炽,此期最忌霪雨连绵。</p><p class="ql-block">芒种</p><p class="ql-block">二十四节气中的第九个节气。芒,指亟待收割之有芒麦子;种,指亟待下播之无箨玉米。小麦沁水而芽。土壤缺墒而旱。故抢收者,有龙口夺食之勇;缘耕播者,多冀望云霓之思。</p><p class="ql-block">夏至</p><p class="ql-block">二十四节气中的第十个节气。即朱夏之中分。夏粮结束,秋蔬方兴。此之昼长夜短,已至终端。乾坤之理,物极而必反;天地之法,运衰而自兴。阳气自此而渐晦,阴氛随缘而暗生。</p><p class="ql-block">小暑</p><p class="ql-block">二十四节气中的第十一个节气。三伏悄然来临,伏助暑虐,于此为端。虽天光似火,如蒸似炙;然地气若水,温顺平和。宜葱蒜萝卜下种,适薯根瓜瓞生成。亦因雷暴山洪多发,慎向幽谷险峡而行。</p><p class="ql-block">大暑</p><p class="ql-block">二十四节气中的第十二个节气。虽天光炎热至极,晴则遍地如烤似炙,阴则到处犹焖亦蒸;然地气温和适中,唐圃正宜晚菘播种,楚畹亦合幽蕙吐芳。纳凉以荷塘赏月,遣兴可芦荡听蛙。</p><p class="ql-block">立秋</p><p class="ql-block">二十四节气中的第十三个节气。是阴阳交替之节点,为热冷禅更之宿因。一场秋雨,从云而至;三日嫩凉,同月而生。高温始向寒意迈进,酷焖初随甘霖收敛。午晨于此有别,昼夜从尔分明。</p><p class="ql-block">处暑</p><p class="ql-block">二十四节气中的第十四个节气。处暑亦为出暑,热归必有凉生。气温嬗递以趋和,菽粟知时而登熟。酷燥依章渐弱,爽清循序愈昌。金风致瑞,康乐不期将至;玉露致祥,泰嘏应运相彰。</p><p class="ql-block">白露</p><p class="ql-block">二十四节气中的第十五个节气。 朝露由青变白,秀穗从绿成黄。凉气无言已至,香风有信而来。昼夜温差明显,曦舒律替和谐。酷暑焖热,渐渐与时流逝;清新爽然,冥冥随节徜徉。</p><p class="ql-block">秋分</p><p class="ql-block">二十四节气中的第十六个节气。与春分相背而生。此晨因阳光直射,故而昼夜时长相等;次夕随日影南移,便趋昼短夜长之差。远瞻旷野,金浪引人入胜;近至郊原,玉林化俗成仙。</p><p class="ql-block">寒露</p><p class="ql-block">二十四节气中的第十七个节气。朝露因寒气而晶莹剔透,塞雁知时令而成字南翔。篱中黄菊,容淡淡而超以象外;池畔红蓼,情殷殷而在其寰中。黍谷丰熟,囷廪待储;秋播适时,农务繁忙。</p><p class="ql-block">霜降</p><p class="ql-block">二十四节气中的第十八个节气。此时阳气潜遁,白露凝霜。原野萧瑟而草木凋零,龙蛇伏藏亦鸟雀恋巢。採菊题诗,以抒襟抱;重阳高眺,遍插茱萸。秋山美于图画,霜叶胜于春花。</p><p class="ql-block">立冬</p><p class="ql-block">二十四节气中的第十九个节气。“冬”与“终”于古相通。冬者四时之尾,化繁荣为萧瑟,度清凉以酷冬。雁叫长空,藕潜曲沼。薯菘入窖,旨在佳肴共享;菽粟储仓,以备不时之需。</p><p class="ql-block">小雪</p><p class="ql-block">二十四节气中的第二十个节气。长天澄湛而光无暖意,大地荒茫而风有悲声。池成冰镜,雨变雪花。冻云蔽日,冷月照窗。苍松黛柏益挺,修竹古梅相彰。倘若凝神静观,必有妙玄自得。</p><p class="ql-block">大雪</p><p class="ql-block">二十四节气中的第二十一个节气。缘起天寒,浓雾悄然而妆成琼树;因之地冻,寒波喑默而覆满玉花。空中少有飞鸟,土里几无爬虫。时常干旱,木有枯枝而易燃烧;人恋温和,事无紧要而不独行。</p><p class="ql-block">冬至</p><p class="ql-block">二十四节气中的第二十二个节气。即严冬之中分。阴氛知止,于极而遁。酷寒数九,于宵分更始;阳气始生,暗潜萌动。昼长夜短,从子夜发端。缘于此故,农谚有“吃了冬至面,一天长一线”。</p><p class="ql-block">小寒</p><p class="ql-block">二十四节气中的第二十三个节气。已入公历之岁首,亦逢三九之天期。虽时而冷月寒澈,银辉皎洁;却蓦忽玉龙飞舞,琼蕊弥漫。品读烟笼竹叶,平添佳趣;静观雪点梅花,自得精神。</p><p class="ql-block">大寒</p><p class="ql-block">二十四节气中的最后一个节气。夏因大暑而至热,冬以大寒而至冷。皆缘至极而逆转,诚仰四序之轮回。伏腊之祭,敬天地、献三牲兼酹旨酒;新春之礼,款亲朋、传祖训而勉后昆。</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">七律二十四节气</span> </p><p class="ql-block">路毓贤</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">立春</span></p><p class="ql-block">坤醒乾和气脉通,</p><p class="ql-block">冰河冻土已初融。</p><p class="ql-block">凌波仙子开堂上,</p><p class="ql-block">傲雪佳人立院中。</p><p class="ql-block">渭北素馨金满架,</p><p class="ql-block">岭南玉茗碧生丛。</p><p class="ql-block">天随节律成兴替,</p><p class="ql-block">方有循环与始终。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">雨水</span></p><p class="ql-block">偶逢暇豫到芳园,</p><p class="ql-block">红萼含羞亦却繁。</p><p class="ql-block">雨霁梅开花带露,</p><p class="ql-block">风吹竹动鸟能言。</p><p class="ql-block">香椿嫣紫成膏味,</p><p class="ql-block">古柳鹅黄拂雅轩。</p><p class="ql-block">最是怡心何处乐,</p><p class="ql-block">双柑斗酒在桃源。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">惊蛰</span></p><p class="ql-block">地发杀机时令催,</p><p class="ql-block">龙蛇起陆杏花开。</p><p class="ql-block">清风唤醒园中草,</p><p class="ql-block">春气凋零岭上梅。</p><p class="ql-block">泉化严冰成玉水,</p><p class="ql-block">酒逢知己醉金杯。</p><p class="ql-block">鹅黄初染长堤柳,</p><p class="ql-block">但见归巢紫燕来。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">春分</span></p><p class="ql-block">一年一度又春分,</p><p class="ql-block">四野晴光若霁氛。</p><p class="ql-block">池柳仍然栖白羽,</p><p class="ql-block">海棠依旧起红云。</p><p class="ql-block">马融梦食才超众,</p><p class="ql-block">崔护题诗艺出羣。</p><p class="ql-block">莫恋百花万般好,</p><p class="ql-block">人生万事在于勤。</p><p class="ql-block">注:</p><p class="ql-block">一、马融梦食: 《武陵记》曰:“后汉 马融勤学。梦见一林,花如绣锦,摘此花食之。及寤,见天下文词,无所不知,时人号为绣囊。” 锦绣文章与梦笔生花之词来自于此。</p><p class="ql-block">二、崔护题诗:崔护题都城南庄诗:“去年今日此门中,人面桃花相映红。人面不知何处去,桃花依旧笑春风。”此诗是唐人诗中最为著名者之一,为崔护应试落第后闲游长安城南即景之作,尤以“桃花依旧笑春风”而妇孺皆知!</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">清明</span></p><p class="ql-block">遥眺群峦插九玄,</p><p class="ql-block">春陂十里百花姸。</p><p class="ql-block">仙禽有语开金口,</p><p class="ql-block">香雪无尘散玉烟。</p><p class="ql-block">月下梨英多圣洁,</p><p class="ql-block">石中泉水自澄鲜。</p><p class="ql-block">乐天知命非虚妄,</p><p class="ql-block">敬畏三才且惜缘。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">谷雨</span></p><p class="ql-block">霁色澄明翠满川,</p><p class="ql-block">圃中芍药始争妍。</p><p class="ql-block">龙垂玉露滋瑶草,</p><p class="ql-block">鹤守金泉伴古弦。</p><p class="ql-block">仓颉作书天雨粟,</p><p class="ql-block">子规啼血月笼烟。</p><p class="ql-block">平畴时有清风起,</p><p class="ql-block">似助儿童放纸鸢。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">立夏</span></p><p class="ql-block">斗指东南暑气生,</p><p class="ql-block">岚浮山岳翠云横。</p><p class="ql-block">夕从星位知风雨,</p><p class="ql-block">朝向林间访燕莺。</p><p class="ql-block">嫘祖教民缫玉茧,</p><p class="ql-block">唐皇宴仕品朱樱。</p><p class="ql-block">子规何故催人早,</p><p class="ql-block">望帝春心一片情。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">小满</span></p><p class="ql-block">兴来观稼赏源泉,</p><p class="ql-block">又到农家小院前。</p><p class="ql-block">手摘黄瓜心自喜,</p><p class="ql-block">眼看红杏口流涎。</p><p class="ql-block">抬头百里翻金浪,</p><p class="ql-block">纵目千峰起玉烟。</p><p class="ql-block">民有古风崇食野,</p><p class="ql-block">稷坛箫鼓祷丰妍。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">芒种</span></p><p class="ql-block">律定天随暑与凉,</p><p class="ql-block">鸟虫灵感识阴阳。</p><p class="ql-block">伯劳有语枝头啭,</p><p class="ql-block">反舌无声叶下藏。</p><p class="ql-block">箩敞正宜盛雪茧,</p><p class="ql-block">禾稠方始见刀螂。</p><p class="ql-block">为祈仓廪常平久,</p><p class="ql-block">三炷高香敬上苍。</p><p class="ql-block">注:</p><p class="ql-block"> 一、芒种字面的意思是"有芒的麦子快收,有芒的稻子可种"。中国古代将芒种分为三候:“一候螳螂生;二候鹏始鸣;三候反舌无声。”一候螳螂生,在这一节气中,螳螂在上一年深秋产的卵因感受到阴气初生而破壳生出小螳螂。 二、候鹏始鸣,喜阴的伯劳鸟开始在枝头出现,并且感阴而鸣;</p><p class="ql-block">三、候反舌无声,与此相反,能够学习其它鸟鸣叫的反舌鸟,却因感应到了阴气的出现而停止了鸣叫。芒种时节雨量充沛,气温显著升高。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">夏至</span></p><p class="ql-block">时序潜催以律行,</p><p class="ql-block">昼长之至始阴生。</p><p class="ql-block">殷殷雷雨秋田润,</p><p class="ql-block">袅袅烟岚夏壑清。</p><p class="ql-block">上苑石榴花正好,</p><p class="ql-block">小园雀李果初成。</p><p class="ql-block">农家所愿惟丰稔,</p><p class="ql-block">粮满仓囷酒满觥。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">小暑</span></p><p class="ql-block">长空如洗白云横,</p><p class="ql-block">赤日炎炎烈气生。</p><p class="ql-block">道蕴玄机思鸟语,</p><p class="ql-block">法彰禅理悟蜩声。</p><p class="ql-block">纳凉内苑吟三别,</p><p class="ql-block">避暑离宫访九成。</p><p class="ql-block">盛夏深山多暴雨,</p><p class="ql-block">劝君慎向此中行。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">大暑</span></p><p class="ql-block">暑有三庚已极端,</p><p class="ql-block">如蒸似炙盼秋寒。</p><p class="ql-block">林中蝉噪方空寂,</p><p class="ql-block">池里荷香久未残。</p><p class="ql-block">细柳摇风含雅韵,</p><p class="ql-block">平湖印月映微澜。</p><p class="ql-block">心能清静皆佳处,</p><p class="ql-block">羽扇随身得古欢。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">立秋</span></p><p class="ql-block">斗指西南暑渐藏,</p><p class="ql-block">一场秋雨一场凉。</p><p class="ql-block">觅鱼白羽时常见,</p><p class="ql-block">映日红蕖格外香。</p><p class="ql-block">蝉噪林阴方显静,</p><p class="ql-block">蜂贪花蕊不言忙。</p><p class="ql-block">秦中乡俗多淳朴,</p><p class="ql-block">礼尚往来千载长。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">处暑</span></p><p class="ql-block">节逢于此暑将除,</p><p class="ql-block">余热还须十日纾。</p><p class="ql-block">灯引冤魂归普渡,</p><p class="ql-block">茶增药味得真如。</p><p class="ql-block">澄怀雨霁观新月,</p><p class="ql-block">读易云封守旧庐。</p><p class="ql-block">悟透炎凉知天理,</p><p class="ql-block">人生至境是樵渔。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">白露</span></p><p class="ql-block">蓐收依序气初凉,</p><p class="ql-block">琼液凝珠色似霜。</p><p class="ql-block">吴越秋尝崇鲧禹,</p><p class="ql-block">周秦春礿祭陶唐。</p><p class="ql-block">金盘耸耸承仙露,</p><p class="ql-block">玉境濛濛见佛光。</p><p class="ql-block">五谷丰登才是喜,</p><p class="ql-block">螽斯衍庆乐时康。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">秋分</span></p><p class="ql-block">时与天随夜始长,</p><p class="ql-block">碧滋草木叶初黄。</p><p class="ql-block">田中菽粟皆丰稔,</p><p class="ql-block">洞里龙蛇俱伏藏。</p><p class="ql-block">映日金英陪五柳,</p><p class="ql-block">临风玉蕊沐三光。</p><p class="ql-block">南窗再读秋声赋,</p><p class="ql-block">韵似箫韶在绕梁。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">寒露</span></p><p class="ql-block">心宿西沉气转寒,</p><p class="ql-block">方塘荷叶半枯残。</p><p class="ql-block">藕肥怕冻潜膏壤,</p><p class="ql-block">菊瘦含和卧曲栏。</p><p class="ql-block">对月开樽怀旧友,</p><p class="ql-block">吟诗遣兴赋幽兰。</p><p class="ql-block">夜深林下衣沾露,</p><p class="ql-block">得句归来梦紫鸾。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">霜降</span></p><p class="ql-block">秋寒群木半凋零,</p><p class="ql-block">草色朝来白代青。</p><p class="ql-block">柿若红灯枝上挂,</p><p class="ql-block">泉如绿绮洞中听。</p><p class="ql-block">诗题丹叶成佳话,</p><p class="ql-block">酒酿黄花入宝瓶。</p><p class="ql-block">万物皆因时令好,</p><p class="ql-block">牡丹切莫笑枯萍。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">立冬</span></p><p class="ql-block">萧瑟天寒遍地霜,</p><p class="ql-block">鸡豚归栅粟存仓。</p><p class="ql-block">晚菘糙米皆真味,</p><p class="ql-block">蕃薯倭瓜有异香。</p><p class="ql-block">意合情投同淡饭,</p><p class="ql-block">客随主便共藜床。</p><p class="ql-block">一壶浊酒供吟咏,</p><p class="ql-block">论罢诗书入梦乡。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">小雪</span></p><p class="ql-block">秦山奇峻接苍旻,</p><p class="ql-block">冬岭形犹睡美人。</p><p class="ql-block">太华峰头先有雪,</p><p class="ql-block">曲江池里已无尘。</p><p class="ql-block">莫须驴背寻烟柳,</p><p class="ql-block">应向龙门觅要津。</p><p class="ql-block">关辅四时腾紫气,</p><p class="ql-block">九衢雕辇起辚辚。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">大雪</span></p><p class="ql-block">玉龙飞罢白茫茫。</p><p class="ql-block">桂影蟾华耀冷光。</p><p class="ql-block">瑶海鸾霄云作水,</p><p class="ql-block">琼林衡汉雪为妆。</p><p class="ql-block">千条素练明河舞,</p><p class="ql-block">万点霜禽碧宇翔。</p><p class="ql-block">川岳蒙纱银世界,</p><p class="ql-block">晶天凝瑞兆贞祥。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">冬至</span></p><p class="ql-block">阴极阳生自此从,</p><p class="ql-block">气仍寒峭正严冬。</p><p class="ql-block">曦和有象云霞灿,</p><p class="ql-block">霜霰无情草木封。</p><p class="ql-block">崇岳千重凌玉阙,</p><p class="ql-block">长河九曲卧银龙。</p><p class="ql-block">且筹牛酒寻根处,</p><p class="ql-block">敬酹乾坤与列宗。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">小寒</span></p><p class="ql-block">避寒守静隐山房,</p><p class="ql-block">黄卷青灯案一张。</p><p class="ql-block">据典穷经通道义,</p><p class="ql-block">读碑校字证文章。</p><p class="ql-block">引杯看剑三樽酒,</p><p class="ql-block">怀古咏今五炷香。</p><p class="ql-block">世事洞明无宠辱,</p><p class="ql-block">人间真味是平常。</p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">大寒</span></p><p class="ql-block">物极天然必是终,</p><p class="ql-block">至寒预兆启春风。</p><p class="ql-block">雪凝冰冻池波上,</p><p class="ql-block">竹动梅摇月影中。</p><p class="ql-block">隐隐生机萌后土,</p><p class="ql-block">皑皑妙象耀皇穹。</p><p class="ql-block">四时明法虽无语,</p><p class="ql-block">谁敢狂言号大公。</p><p class="ql-block">注:</p><p class="ql-block">后土是皇后的后;皇穹是皇天。此处是借皇天后土来说天地孕育万物之恩。</p>