《滕王阁序》原文赏析

天行健

<p class="ql-block" style="text-align: center;"><b style="font-size: 20px;">滕王阁序</b></p><p class="ql-block" style="text-align: center;">唐:王勃</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">  豫章故郡,洪都新府。星分翼轸,地接衡庐。襟三江而带五湖,控蛮荆而引瓯越。物华天宝,龙光射牛斗之墟;人杰地灵,徐孺下陈蕃之榻。雄州雾列,俊采星驰。台隍枕夷夏之交,宾主尽东南之美。都督阎公之雅望,棨戟遥临;宇文新州之懿范,襜帷暂驻。十旬休假,胜友如云;千里逢迎,高朋满座。腾蛟起凤,孟学士之词宗;紫电青霜,王将军之武库。家君作宰,路出名区;童子何知,躬逢胜饯。</p><p class="ql-block">  </p> <p class="ql-block">  时维九月,序属三秋。潦水尽而寒潭清,烟光凝而暮山紫。俨骖騑于上路,访风景于崇阿。临帝子之长洲,得天人之旧馆。层峦耸翠,上出重霄;飞阁流丹,下临无地。鹤汀凫渚,穷岛屿之萦回;桂殿兰宫,即冈峦之体势。</p><p class="ql-block">  披绣闼,俯雕甍,山原旷其盈视,川泽纡其骇瞩。闾阎扑地,钟鸣鼎食之家;舸舰弥津,青雀黄龙之舳。云销雨霁,彩彻区明。落霞与孤鹜齐飞,秋水共长天一色。渔舟唱晚,响穷彭蠡之滨,雁阵惊寒,声断衡阳之浦。</p> <p class="ql-block">  遥襟甫畅,逸兴遄飞。爽籁发而清风生,纤歌凝而白云遏。睢园绿竹,气凌彭泽之樽;邺水朱华,光照临川之笔。四美具,二难并。穷睇眄于中天,极娱游于暇日。天高地迥,觉宇宙之无穷;兴尽悲来,识盈虚之有数。望长安于日下,目吴会于云间。地势极而南溟深,天柱高而北辰远。关山难越,谁悲失路之人;萍水相逢,尽是他乡之客。怀帝阍而不见,奉宣室以何年?</p><p class="ql-block">  嗟乎!时运不齐,命途多舛。冯唐易老,李广难封。屈贾谊于长沙,非无圣主;窜梁鸿于海曲,岂乏明时?所赖君子见机,达人知命。老当益壮,宁移白首之心?穷且益坚,不坠青云之志。酌贪泉而觉爽,处涸辙以犹欢。北海虽赊,扶摇可接;东隅已逝,桑榆非晚。孟尝高洁,空余报国之情;阮籍猖狂,岂效穷途之哭!</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block">  勃,三尺微命,一介书生。无路请缨,等终军之弱冠;有怀投笔,慕宗悫之长风。舍簪笏于百龄,奉晨昏于万里。非谢家之宝树,接孟氏之芳邻。他日趋庭,叨陪鲤对;今兹捧袂,喜托龙门。杨意不逢,抚凌云而自惜;钟期既遇,奏流水以何惭?</p><p class="ql-block">  呜呼!胜地不常,盛筵难再;兰亭已矣,梓泽丘墟。临别赠言,幸承恩于伟饯;登高作赋,是所望于群公。敢竭鄙怀,恭疏短引;一言均赋,四韵俱成。请洒潘江,各倾陆海云尔。</p> <p class="ql-block" style="text-align: center;"><b>滕王高阁临江渚,佩玉鸣鸾罢歌舞。</b></p><p class="ql-block" style="text-align: center;"><b>画栋朝飞南浦云,珠帘暮卷西山雨。</b></p><p class="ql-block" style="text-align: center;"><b>闲云潭影日悠悠,物换星移几度秋。</b></p><p class="ql-block" style="text-align: center;"><b>阁中帝子今何在?槛外长江空自流。</b></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><b style="font-size: 18px;">【注释】</b></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">1豫章:滕王阁在今江西省南昌市。南昌,为汉豫章郡治。唐代宗当政之后,为了避讳唐代宗的名(李豫),“豫章故郡”被替换为“南昌故郡”。所以现在滕王阁内的石碑以及苏轼的手书都作“南昌故郡”。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">2故:以前的。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">3洪都:汉豫章郡,唐改为洪州,设都督府。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">4星分翼轸:古人习惯以天上星宿与地上区域对应,称为“某地在某星之分野”。据《晋书•天文志》,豫章属吴地,吴越扬州当牛斗二星的分野,与翼轸二星相邻。翼、轸,星宿名,属二十八宿。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">5衡:衡山,此代指衡州(治所在今湖南省衡阳市)。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">6庐:庐山,此代指江州(治所在今江西省九江市)。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">7三江:太湖的支流松江、娄江、东江,泛指长江中下游的江河。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">8带:以……为带。五湖在豫章周围,如衣束身,故称。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">9蛮荆:古楚地,今湖北、湖南一带。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">10引:连接。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">11物华天宝:地上的宝物焕发为天上的宝气。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">12龙光射牛斗之墟:龙光,指宝剑的光辉。牛、斗,星宿名。墟、域,所在之处。据《晋书•张华传》,晋初,牛、斗二星之间常有紫气照射。张华请教精通天象的雷焕,雷焕称这是宝剑之精,上彻于天。张华命雷焕为丰城令寻剑,果然在丰城(今江西省丰城市,古属豫章郡)牢狱的地下,掘地四丈,得一石匣,内有龙泉、太阿二剑。后这对宝剑入水化为双龙。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">13杰:俊杰,豪杰。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">14灵:灵秀。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">15徐孺:徐孺子的省称。徐孺子名稚,东汉豫章南昌人,当时隐士。据《后汉书•徐稚传》,东汉名士陈蕃为豫章太守,不接宾客,惟徐稚来访时,才设一睡榻,徐稚去后又悬置起来。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">16雄:雄伟。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">17州:大洲。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">18采:“采”同“寀”,官员,这里指人才。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">19枕:占据,地处。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">20东南之美:泛指各地的英雄才俊。《诗经-尔雅-释地》:“东南之美,有会稽之竹箭;西南之美,有华山之金石。”会稽就是今天的绍兴,后用“东箭南金” 泛指各地的英雄才俊。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">21都督:掌管督察诸州军事的官员,唐代分上、中、下三等。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">22阎公:阎伯屿,时任洪州都督。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">23棨戟:外有赤黑色缯作套的木戟,古代大官出行时用。这里代指仪仗。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">24遥临:远道来临。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">25宇文新州:复姓宇文的新州(在今广东境内)刺史,名未详。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">26懿范:好榜样。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">27襜帷:车上的帷幕,这里代指车马。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">28暂驻:暂时停留。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">29十旬休假:唐制,十日为一旬,遇旬日则官员休沐,称为“旬休”。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">30胜友:才华出众的友人</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">31腾蛟起凤:宛如蛟龙腾跃、凤凰起舞,形容人很有文采。《西京杂记》:“董仲舒梦蛟龙入怀,乃作《春秋繁露》。”又:“扬雄著《太玄经》,梦吐凤凰集《玄》之上,顷而灭。”</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">32孟学士:名未详。学士是朝廷掌管文学撰著的官员。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">33词宗:文坛宗主。也可能是指南朝文学家、史学家沈约。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">34紫电青霜:《古今注》:“吴大皇帝(孙权)有宝剑六,二曰紫电。”《西京杂记》:“高祖(刘邦)斩白蛇剑,刃上常带霜雪。”《春秋繁露》亦记其事。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">35王将军:王姓的将军,名未详。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">36武库:武器库。也可能是指西晋军事家杜预,即杜武库。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">37家君作宰:王勃之父担任交趾县的县令。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">38路出名区:(自己因探望父亲)路过这个有名的地方(指洪州)。出:过。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">39胜:名胜。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">40维:在。又有一说此字为语气词,不译。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">41序:时序(春夏秋冬)</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">42三秋:古人称七、八、九月为孟秋、仲秋、季秋,三秋即季秋,九月。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">43潦水:雨后的积水。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">44俨:整齐的样子。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">45骖騑:驾车的马匹。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">46上路:高高的道路。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">47访:看</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">48崇阿:高大的山陵。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">49长洲:滕王阁前赣江中的沙洲。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">50旧馆:指滕王阁。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">51层:重叠。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">52上:上达。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">53飞阁流丹:飞檐涂饰红漆。有版本为“飞阁翔丹”。(新课改上对“流丹”给出的注解是:朱红的漆彩鲜艳欲滴)飞阁:架空建筑的阁道。流:形容彩画鲜艳欲滴。丹:丹漆,泛指彩绘</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">54临:从高处往下探望。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">55鹤汀凫渚:鹤所栖息的水边平地,野鸭聚处的小洲。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">56萦回:曲折。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">57即冈峦之体势:依着山岗的形式(而高低起伏)。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">58披:开</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">59绣闼:绘饰华美的门。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">60雕甍:雕饰华美的屋脊。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">61旷:辽阔</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">62盈视:极目远望,满眼都是。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">63纡:迂回曲折。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">64骇瞩:对所见的景物感到惊骇。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">65闾阎:里门,这里代指房屋。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">66扑:满。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">67钟鸣鼎食:古代贵族鸣钟列鼎而食,所以用钟鸣鼎食指代名门望族。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">68舸:船《方言》:“南楚江、湘,凡船大者谓之舸。”</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">69弥:满。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">70青雀黄龙:船的装饰形状,船头作鸟头型,龙头型。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">71舳:船尾把舵处,这里代指船只。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">72销:“销”通“消”,消散。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">73霁:雨过天晴。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">74彩:日光。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">75区:天空。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">76齐:整齐,平坦,与……一致。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">77穷:穷尽,引申为“直到”。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">78彭蠡:古代大泽,即今鄱阳湖。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">79衡阳:今属湖南省,境内有回雁峰,相传秋雁到此就不再南飞,待春而返。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">80浦:水边、岸边。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">81遥:远望。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">82甫:顿时。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">83兴:兴致。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">84遄:迅速。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">85爽籁:清脆的排箫音乐。籁,管子参差不齐的排箫。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">86遏:阻止,引申为“停止”。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">87睢园绿竹:睢园,即汉梁孝王菟园,梁孝王曾在园中聚集文人饮酒赋诗。《水经注》:“睢水又东南流,历于竹圃……世人言梁王竹园也。”</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">88凌:超过。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">89彭泽:县名,在今江西湖口县东,此代指陶潜。陶潜,即陶渊明,曾官彭泽县令,世称陶彭泽。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">90邺水:在邺下(今河北省临漳县)。邺下是曹魏兴起的地方,三曹常在此雅集作诗。曹植在此作《公宴诗》。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">91朱华:荷花。曹植《公宴诗》:“秋兰被长坂,朱华冒绿池。”</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">92光照临川之笔:临川,郡名,治所在今江西省抚州市,代指即谢灵运。谢灵运曾任临川内史,《宋书》本传称他“文章之美,江左莫逮”。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">93四美:指良辰、美景、赏心、乐事。另一说,四美:音乐、饮食、文章、言语之美。刘琨《答卢谌诗》:“音以赏奏,味以殊珍,文以明言,言以畅神。之子之往,四美不臻。”</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">94二难:指贤主、嘉宾难得。谢灵运《拟魏太子邺中集诗序》:“天下良辰、美景、赏心、乐事,四者难并。”王勃说“二难并”活用谢文,良辰、美景为时地方面的条件,归为一类;赏心、悦目为人事方面的条件,归为一类。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">95睇眄:看。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">96中天:长天。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">97迥:大。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">98宇宙:喻指天地。《淮南子•原道训》高诱注:“四方上下曰‘宇’,古往来今曰‘宙’。”</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">99悲:同情,可怜。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">100盈虚:消长,指变化。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">101数:定数,命运。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">102吴会:古代绍兴的别称,绍兴古称吴会、会稽,是三吴之首(吴会、吴郡、吴兴),唐代绍兴是国际大都市,与长安齐名。同时期的诗人宋之问也有意思相近的一首诗:”薄游京都日,遥羡稽山名“。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">103南溟:南方的大海。事见《庄子•逍遥游》。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">104天柱:传说中昆仑山高耸入天的铜柱。《神异经》:“昆仑之山,有铜柱焉。其高入天,所谓天柱也。”</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">105北辰:北极星,比喻国君。《论语•为政》:“为政以德,譬如北辰,居其所而众星共(拱)之。”</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">106关山:险关和高山。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">107难:难以。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">108失路:仕途不遇。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">109萍水相逢:浮萍随水漂泊,聚散不定。比喻向来不认识的人偶然相遇。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">110帝阍:天帝的守门人。屈原《离骚》:“吾令帝阍开关兮,倚阊阖而望予。”此处借指皇帝的宫门。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">111不:不能。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">112不齐:就是坎坷,坑坑洼洼。王勃是指自己的仕途之路不是很顺利,怀才不遇。后有“时运不济”一词乃出自于此,实乃后人误以为是通假字而杜撰之,以讹传讹,何可胜道!《礼记•学记》便有“大时不齐”一词!</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">113命途:命运。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">114冯唐易老:冯唐在汉文帝、汉景帝时不被重用,汉武帝时被举荐,已是九十多岁。《史记•冯唐列传》:“(冯)唐以孝著,为中郎署长,事文帝。……拜唐为车骑都尉,主中尉及郡国车士。七年,景帝立,以唐为楚相,免。武帝立,求贤良,举冯唐。唐时年九十余,不能复为官。”</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">115</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">李广难封:李广,汉武帝时名将,多次与匈奴作战,军功卓著,却始终未获封爵。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">116</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">屈贾谊于长沙:贾谊在汉文帝时被贬为长沙王太傅。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">117</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">圣主:指汉文帝,泛指圣明的君主。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">118</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">梁鸿:东汉人,作《五噫歌》讽刺朝廷,因此得罪汉章帝,避居齐鲁、吴中。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">119</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">明时:指汉章帝时代,泛指圣明的时代。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">120</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">机:“机”通“几”,预兆,细微的征兆。《易•系辞下》:“君子见几(机)而作。”</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">121</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">达人知命:通达事理的人。《易•系辞上》:“乐天知命故不忧。”</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">122</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">老当益壮:年纪虽大,但志气更旺盛,干劲更足。《后汉书•马援传》:“丈夫为志,穷当益坚,老当益壮。”</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">123</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">坠:坠落,引申为“放弃”。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">124青云之志:《续逸民传》:“嵇康早有青云之志。”</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">125酌贪泉而觉爽:贪泉,在广州附近的石门,传说饮此水会贪得无厌,吴隐之喝下此水操守反而更加坚定。据《晋书•吴隐之传》,廉官吴隐之赴广州刺史任,饮贪泉之水,并作诗说:“古人云此水,一歃怀千金。试使(伯)夷(叔)齐饮,终当不易心。”</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">126处涸辙:干涸的车辙,比喻困厄的处境。《庄子•外物》有鲋鱼处涸辙的故事。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">127孟尝:据《后汉书•孟尝传》,孟尝字伯周,东汉会稽上虞人。曾任合浦太守,以廉洁奉公著称,后因病隐居。桓帝时,虽有人屡次荐举,终不见用。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">128阮籍:字嗣宗,晋代名士,不满世事,佯装狂放,常驾车出游,路不通时就痛哭而返。《晋书•阮籍传》:籍“时率意独驾,不由径路。车迹所穷,辄恸哭而反。”</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">129三尺:衣带下垂的长度,指幼小。古时服饰制度规定束在腰间的绅的长度,因地位不同而有所区别,士规定为三尺。古人称成人为“七尺之躯”,称不大懂事的小孩儿为“三尺童儿”。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">130微命:即“一命”,周朝官阶制度是从一命到九命,一命是最低级的官职。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">131一介:一个。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">132终军:据《汉书•终军传》,终军字子云,汉代济南人。武帝时出使南越,自请“愿受长缨,必羁南越王而致之阙下”,时仅二十余岁。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">133投笔:事见《后汉书•班超传》,用汉班超投笔从戎的故事。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">134宗悫:据《宋书•宗悫传》,宗悫字元干,南朝宋南阳人,年少时向叔父自述志向,云“愿乘长风破万里浪”。后因战功受封。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">135簪笏:冠簪、手版。官吏用物,这里代指官职地位。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">136百龄:百年,犹“一生”。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">137奉晨昏:侍奉父母。《礼记•曲礼上》:“凡为人子之礼……昏定而晨省。”</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">138非谢家之宝树:指谢玄,比喻好子弟。《世说新语•言语》:“谢太傅(安)问诸子侄‘子弟亦何预人事,而正欲使其佳?’诸人莫有言者。车骑(谢玄)答曰:‘譬如芝兰玉树,欲使其生于庭阶耳。’”</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">139接孟氏之芳邻:“接”通“结”,结交。见刘向《列女传•母仪篇》。据说孟轲的母亲为教育儿子而三迁择邻,最后定居于学宫附近。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">140捧袂:举起双袖,表示恭敬的姿势。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">141喜托龙门:《后汉书•李膺传》:“膺以声名自高,士有被其容接者,名为登龙门。”</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">142常:长存。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">143再:再次遇到。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">144兰亭:位于中国绍兴。晋穆帝永和九年(353)三月三日上巳节,王羲之与群贤宴集于此,行修禊礼,祓除不祥。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">145梓泽:即晋•石崇的金谷园,故址在今河南省洛阳市西北。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">146临别赠言:临别时赠送正言以互相勉励,在此指本文。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">147恭疏短引:恭敬地写下一篇小序,在此指本文。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">148一言均赋:每人都写一首诗。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 15px;">149四韵俱成:(我的)四韵一起写好了。四韵,八句四韵诗,指王勃此时写下的《滕王阁诗》:“滕王高阁临江渚,佩玉鸣鸾罢歌舞。画栋朝飞南浦云,珠帘暮卷西山雨。闲云潭影日悠悠,物换星移几度秋。阁中帝子今何在?槛外长江空自流</span>。”</p>