诗吟乔家大院

黄瑞良

<p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">初夏的阳光,温馨静谧;</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 初夏的微风,和煦轻柔;</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 初夏的蓝天,白云飘荡;</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 初夏的乔家大院,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 叶绿枝茂。</b></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">  当你走进乔家大院时,这些自然的灵性仿佛丰富着生命的灵感,令人怦然心动。那乔家大院的一砖一瓦,一雕一琢,见证着时间的流逝,充满着唯美的韵味,无不让人文思泉涌,诗兴大发。</span></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);"> 《七律》</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 飞檐挑角古砖墙,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 民院回廊彩瓦房。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 偃月扶楣门柱对,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 雕龙画凤虎擎梁。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 乔家宅第群楼舍,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 祁县融通皆晋商。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 清代兴隆存百载,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 游人观展故年光。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   </b><b style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">——来自网络</b></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251); font-size:20px;">书法家欧阳中石书写的“乔家大院”</b></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">  乔家大院又名在中堂,位于山西省祁县乔家堡村,始建于清代1756年,是当时著名商业金融资本家乔致庸的府邸,整个院落呈双“喜”字形,包括:在中堂、德兴堂、宁寿堂、保元堂和乔家花园构成的“四堂一园”。院落分为6个大院,内套20个小院,313间房屋,建筑面积4175平方米,三面临街,四周是高达10余米的全封闭青砖墙,大门为城门式洞式,是一座具有北方传统民居建筑风格的古宅。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;"> 乔家大院陈展有5000多件珍贵文物,集中反映了以山西晋中一带为主的民情风俗;陈列有农俗、人生仪礼、岁时节令、衣食住行、商俗、民间工艺;还设立有乔家史料、乔家珍宝、影视专题等的陈列。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;"> 乔家大院是一座雄伟壮观的建筑群体,设计之精巧,工艺之精细,体现了中国清代民居建筑的独特风格,具有相当高的观赏、科研和历史价值,是一座无与伦比的艺术宝库,被称为“北方民居建筑的一颗明珠”,素有“皇家有故宫,民宅看乔家”之说,名扬三晋,誉满海内外。2018中国黄河旅游大会上,乔家大院被评为“中国黄河50景”。 </span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;"> 如今,乔家大院已被列为全国重点文物保护单位,成为历史悠久、建筑典雅、雕刻精美、民风淳朴的古民居典范。</span></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;"> 《七律》</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   恢宏气势院深藏,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 中外蜚声三晋扬。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   斗拱飞檐精画栋,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 金装彩饰绘花香。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   扶危济困施仁德,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 诚信通情善理商。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   旧貌今观兴百载,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 乘风紫气万年长。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> </b><b style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">——来自网络</b></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;"> 《七律》</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   清代金融冠晋商,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 远游只为在中堂。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   曾将贸易跨欧亚,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 也把民心扶庙殇。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   窗壁精雕生兽鸟,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 拱檐飞斗画楣梁。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   递高六院呈双喜,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 瑰宝人间独一方。</b></p><p class="ql-block"><b style="color:rgb(22, 126, 251); font-size:20px;"> ——来自网络</b></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;"> 《七律》</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   丰墙峻宇镂轩廊,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 游阅陈楼读晋商。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   斗拱燕梁彰气魄,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 雕砖刻石显烨煌。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   定规立矩益庄社,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 济世扶危达客乡。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   国破银流何处取,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 乔家殷实富钱藏。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   </b><b style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">——来自网络</b></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);"> 《七律》</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   红灯辉映院幽廊,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 古宅恢宏是晋商。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   峭壁飞檐悠气魄,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 丰墙厚瓦韵辉煌。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   经商诚信乔家院,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 厚德于人百代芳。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   银海金山挥不尽,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 乔家智慧院深藏。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> </b><b style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">——来自网络</b></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);"> 《七律》</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">  富商乔氏“在中堂”,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 清代发家名远扬。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   大院崇楼悬匾额,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 华堂翠阁历沧桑。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   飞檐云栋门迎日,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 鏤牖砖墙瓦砌房。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   美奂美轮花径馥,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 旧居六处叹繁昌。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> </b><b style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">——来自网络</b></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;">在中堂</b></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;"> 《七律》</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   一代儒生作晋商, </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 中兴家业勇担当。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   立身诚信循根本, </b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 处世中庸效老庄。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   爱恨情仇皆宿命,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 浮沉起落尽沧桑。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   汇通天下终无悔,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 大器生来就癫狂。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> </b><b style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">——来自网络</b></p> <p class="ql-block"><b style="color:rgb(237, 35, 8); font-size:22px;"> 《七律》</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   几经风雨瓦上霜,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 春去秋来世沧桑。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   情通天下南北货,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 一代富豪属晋商。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   高墙门户大院房,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 雕梁画柱刻花窗。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   今日人去庭院在,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 乔家济世永流芳。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> </b><b style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">——来自网络</b></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);"> 《七律》</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   民宅大院数何庄?</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 渠府乔家看晋商。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   石刻砖雕含寓意,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 百间万米显荣昌。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   曾经座满墙都囍,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 转眼屋空雨入窗。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">   但幸昭馀今复起,</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> 古城灯火又辉煌。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;"> </b><b style="font-size:20px; color:rgb(22, 126, 251);">——来自网络</b></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:22px; color:rgb(237, 35, 8);">乔家花园</b></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">  初夏五月下旬,我们结伴来到山西晋中市祁县乔家大院景区,畅游乔家几代晋商所建的四堂一园,欣赏乔家大院建筑的艺术精华,领略乔家代代相传的人文精神和内涵,感触颇深。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;"> 当你流连于质朴精美的乔家大院,惊叹古建筑艺术瑰宝之际,不得不敬佩乔家诚实守信的经商之道。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;"> 当你从乔家移步缓出,不免有种意犹未尽之感,似乎还在回味砖雕木刻之精美,还在感悟乔家家训之遗风,俗话说“富不过三代”,作为乔家鼎盛时期的开拓者乔致庸,用他的行动跟命运抗争,他襟怀天下,用他非凡的才华和良好的口碑书写了传奇辉煌的一生。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;"> 乔家大院雄伟壮观而又古朴隽秀的民宅建筑风格,渗透了我国劳动人民的智慧结晶和深厚的民族文化内涵。在历史的见证下,旧时晋商乃至中原商业大家族的精神风貌和文化得以传承和体现,为后世留下了不可多得的物质和精神财富。</span></p> <p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">摄影:黄瑞良、钱安定</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">制作:黄瑞良</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:20px;">日期:2023年7月24日</b></p>