中国二十四节气之“春分”——记小白阳小学第五周课后服务

宣化区李家堡乡小白阳小学

<p class="ql-block">  3月21日正值“春分”节气,今天的课后服务便由陈露老师来给同学们科普关于“春分”的一些文化习俗和课外知识。</p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(57, 181, 74); font-size:20px;">春分的来历</span></p><p class="ql-block"> 春分,是二十四节气中的第四个节气。春分之意,一是指一天中昼夜平分,各为12小时;二是古时以立春至立夏为春季,春分正当春季三个月之中,平分了春季。</p><p class="ql-block"> 春分在中国古历中的记载为:“春分前三日,太阳入赤道内。”也就是说在春分这一天,太阳位于赤道的正上方,昼夜持续时间几乎相等,各为12小时。春分过后,太阳的位置逐渐北移,开始昼长夜短。所以春分在古时又被称为“日中”“日夜分”“仲春之月”。</p><p class="ql-block"> 我国古代将春分的十五天分为三候:“一候元鸟至,二候雷乃发声,三候始电。”是说春分日后,燕子便从南方飞来了,下雨时天空要打雷并发出闪电。</p><p class="ql-block"> 春分过后,我国许多地区进入明媚的春季。辽阔的大地上,岸柳青青,莺飞草长,小麦拔节,油菜花香,桃红李白迎春黄,而华南地区更是一派暮春景象。从气候规律说,这时江南的降水迅速增多,进入春季“桃花汛”期。</p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(57, 181, 74); font-size:20px;">春分的习俗</span></p><p class="ql-block"> 春分作为四时八节之一,在古代中国不论是出于指导农业生产,还是单纯出于阴阳观念,都是非常重要的时间节点。同时春分也是二十四节气中历史最悠久的节气之一,所以历史上的春分时节有非常多的习俗,这其中有个别习俗还一直延续到了今天。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">春分竖蛋</span></p><p class="ql-block"> “春分到,蛋儿俏。”在每年的春分来临之际,许多地方的人都会玩一种叫作"竖蛋"的游戏。玩法简单易行且富有趣味:选择一个光滑匀称、刚生下四五天的新鲜鸡蛋,轻轻地在桌子上把它竖起来。虽然失败者颇多,但成功者也不少春分,是玩竖蛋游戏的最佳时光。</p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">吃春菜</span></p><p class="ql-block"> 春菜是一种野苋菜,乡人称为"春碧蒿"。春分那天,全村人都去采摘春菜。在田野中搜寻时,多是嫩绿的,细细棵,约有巴掌那样长短。采回的春菜一般家里与鱼片"滚汤",名曰"春汤"。有顺口溜道:"春汤灌脏,洗涤肝肠。阖家老少,平安健康。"因此,这个习俗祈求的还是家宅安宁,身壮力健。</p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(237, 35, 8);">送春牛</span></p><p class="ql-block"> 春分到,送出春牛图。什么是春牛图?把二开红纸或黄纸印上全年农历节气,再印上农夫耕田图样,名曰“春牛图”。送图者一般都是能言擅唱歌者,主要说些春耕和吉祥不违农时的俗语,每到一家更是即景生情,说得主人乐而给钱为止。这些言词虽随口而出,却句句有韵动听。俗称“说春”,说春人便叫“春官”。</p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px; color:rgb(57, 181, 74);">关于春分的古诗</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;">《春分》</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">(唐)刘长卿</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">日月阳阴两均天,</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">玄鸟不辞桃花寒。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">从来今日竖鸡子,</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">川上良人放纸鸢。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;">《春分日》</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">(北宋)徐铉</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">仲春初四日,春色正中分。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">绿野徘徊月,晴天断续云。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">燕飞犹个个,花落已纷纷。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">思妇高楼晚,歌声不可闻。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;">《癸丑春分后雪》</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">(北宋)苏轼</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">雪入春分省见稀,</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">半开桃李不胜威。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">应惭落地梅花识,</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">却作漫天柳絮飞。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">不分东君专节物,</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">故将新巧发阴机。</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">从今造物尤难料,</p><p class="ql-block" style="text-align:center;">更暖须留御腊衣。</p> <p class="ql-block">  最后,春分时节,气候、寒暖到了一个新阶段。特别提醒同学们:减衣不宜过早、过多,要多喝水,多吃新鲜蔬菜和水果,定时作息、规律睡眠,多通风,另外昼夜温差较大,大朋友、小宝贝们仍要注意保暖哦!</p><p class="ql-block"> </p> <p class="ql-block"> 宣化区李家堡乡小白阳小学</p><p class="ql-block"> 2023年3月21日</p>