<p class="ql-block">千字文</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> 南朝 周兴嗣</p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">天地玄黄(tiān dì xuán huáng),</p><p class="ql-block">宇宙洪荒(yǔ zhòu hóng huāng)。</p><p class="ql-block">日月盈昃(rì yuè yíng zè),</p><p class="ql-block">辰宿列张(chén xiǔ liè zhāng)。</p><p class="ql-block">寒来暑往(hán lái shǔ wǎng),</p><p class="ql-block">秋收冬藏(qiū shōu dōng cáng)。</p><p class="ql-block">闰余成岁(rùn yú chéng suì),</p><p class="ql-block">律吕调阳(lǜ lǚ táo yáng)。</p><p class="ql-block">云腾致雨(yún téng zhì yǔ),</p><p class="ql-block">露结为霜(lù jié wéi shuāng)。</p><p class="ql-block">金生丽水(jīn shēng lì shuǐ),</p><p class="ql-block">玉出昆冈(yù chū kūn gāng)。</p> <p class="ql-block">剑号巨阙(jiàn hào jù què),</p><p class="ql-block">珠称夜光(zhū chēng yè guāng)。</p><p class="ql-block">果珍李柰(guǒ zhēn lǐ nài),</p><p class="ql-block">菜重芥姜(cài zhòng jiè jiāng)。</p><p class="ql-block">海咸河淡(hǎi xián hé dàn),</p><p class="ql-block">鳞潜羽翔(lín qián yǔ xiáng)。</p><p class="ql-block">龙师火帝(long shī huǒ dì),</p><p class="ql-block">鸟官人皇(niǎo guān rén huáng)。</p><p class="ql-block">始制文字(shǐ zhì wén zì),</p><p class="ql-block">乃服衣裳(nǎi fú yī shāng)。</p><p class="ql-block">推位让国(tuī wèi rang guó),</p><p class="ql-block">有虞陶唐(yǒu yú táo táng)。</p><p class="ql-block">吊民伐罪(diào mín fá zuì),</p><p class="ql-block">周发殷汤(zhōu fā yīn tāng)。</p> <p class="ql-block">坐朝问道(zuò cháo wèn dào),</p><p class="ql-block">垂拱平章(chuí gǒng píng zhāng)。</p><p class="ql-block">爱育黎首(ài yù lí shǒu),</p><p class="ql-block">臣伏戎羌(chén fú róng qiāng)。</p><p class="ql-block">遐迩一体(xiá ěr yī tǐ),</p><p class="ql-block">率宾归王(shuài bīnguī wáng)。</p><p class="ql-block">鸣凤在竹(míng fèng zài zhú),</p><p class="ql-block">白驹食场(bái jū shí chǎng)。</p><p class="ql-block">化被草木(huà bèi cǎo mù),</p><p class="ql-block">赖及万方(lài jí wàn fāng)。</p><p class="ql-block">盖此身发(gài cǐ shēn fà),</p><p class="ql-block">四大五常(sì dà wǔ cháng)。</p><p class="ql-block">恭惟鞠养(gōng wéi jū yǎng),</p><p class="ql-block">岂敢毁伤(qǐ gǎn huǐ shāng)。</p> <p class="ql-block">女慕贞洁(nǚ mù zhēn jié),</p><p class="ql-block">男效才良(nán xiào cái liáng)。</p><p class="ql-block">知过必改(zhī guò bì gǎi),</p><p class="ql-block">得能莫忘(dé néng mò wàng)。</p><p class="ql-block">罔谈彼短(wǎng tán bǐ duǎn),</p><p class="ql-block">靡恃己长(mí shì jǐ cháng)。</p><p class="ql-block">信使可覆(xìn shǐ kě fù),</p><p class="ql-block">器欲难量(qì yù nán liáng)。</p><p class="ql-block">墨悲丝染(mò bēi sī rǎn),</p><p class="ql-block">诗赞羔羊 (shī zàn gāo yáng)。 </p><p class="ql-block">景行维贤 (jǐng xíng wéi xián), </p><p class="ql-block">克念作圣 (kè niàn zuò shèng)。 </p><p class="ql-block">德建名立 (dé jiàn míng lì), </p><p class="ql-block">形端表正 (xíng duān biǎo zhèng)。</p> <p class="ql-block">空谷传声 (kōng gǔ chuan shēng), </p><p class="ql-block">虚堂习听 (xū tang xí tīng)。 </p><p class="ql-block">祸因恶积 (huò yīn è jí), </p><p class="ql-block">福缘善庆 (fú yuán shàn qìng)。 </p><p class="ql-block">尺璧非宝 (chǐ bì fēi bǎo), </p><p class="ql-block">寸阴是竞 (cùn yīn shì jìng)。 </p><p class="ql-block">资父事君 (zī fù shì jūn), </p><p class="ql-block">曰严与敬 (yuē yán yǔ jìng)。 </p><p class="ql-block">孝当竭力 (xiào dāng jié lì), </p><p class="ql-block">忠则尽命 (zhōng zé jìn mìng)。 </p><p class="ql-block">临深履薄 (lín shēn lǚ báo), </p><p class="ql-block">夙兴温凊 (sù xīng wēn qìng)。 </p><p class="ql-block">似兰斯馨 (sì lán sī xīn), </p><p class="ql-block">如松之盛 (rú sōng zhī shèng)。</p> <p class="ql-block">川流不息 (chuān liú bù xī), </p><p class="ql-block">渊澄取映 (yuān chéng qǔ yìng)。 </p><p class="ql-block">容止若思 (róng zhǐ ruò sī), </p><p class="ql-block">言辞安定 (yán cí ān dìng)。 </p><p class="ql-block">笃初诚美 (dǔ chū chéng měi), </p><p class="ql-block">慎终宜令 (shèn zhōng yì lìng)。 </p><p class="ql-block">荣业所基 (róng yè suǒ jī),</p><p class="ql-block">籍甚无竟 (jí shèn wú jìng)。 </p><p class="ql-block">学优登仕 (xué yōu dēng shì), </p><p class="ql-block">摄职从政 (shè zhǐ cóng zhèng)。</p><p class="ql-block">存以甘棠 (cún yǐ gān táng), </p><p class="ql-block">去而益咏 (qù ér yì yǒng)。 </p><p class="ql-block">乐殊贵贱 (lè shū guì jiàn), </p><p class="ql-block">礼别尊卑 (lǐ bié zūn bēi)。</p> <p class="ql-block">上和下睦 (shàng hé xià mù), </p><p class="ql-block">夫唱妇随 (fū chàng fù suí)。 </p><p class="ql-block">外受傅训 (wài shòu fù xùn),</p><p class="ql-block">入奉母仪 (rù fèng mǔ yí)。 </p><p class="ql-block">诸姑伯叔 (zhū gū bó shú), </p><p class="ql-block">犹子比儿 (yōu zǐ bǐ ér)。 </p><p class="ql-block">孔怀兄弟 (kǒng huái xiōng dì), </p><p class="ql-block">同气连枝 (tong qì lián zhī)。 </p><p class="ql-block">交友投分 (jiāo yǒu tóu fēn), </p><p class="ql-block">切磨箴规 (qiē mó zhēn guī)。 </p><p class="ql-block">仁慈隐恻 (rén cí yǐn cè), </p><p class="ql-block">造次弗离 (zào cì fú lí)。 </p><p class="ql-block">节义廉退 (jié yì lián tuì), </p><p class="ql-block">颠沛匪亏 (diān pèi fěi kuī)。</p> <p class="ql-block">性静情逸 (xìng jìng qíng yì), </p><p class="ql-block">心动神疲 (xīn dòng shén pí)。</p><p class="ql-block">守真志满 (shǒu zhēn zhì mǎn),</p><p class="ql-block">逐物意移 (zhú wù yì yí)。 </p><p class="ql-block">坚持雅操 (jiān chí yǎ cāo), </p><p class="ql-block">好爵自縻 (hǎo jué zì mí)。 </p><p class="ql-block">都邑华夏 (dū yì huá xià),</p><p class="ql-block">东西二京 (dōng xī èr jīng)。 </p><p class="ql-block">背邙面洛 (bèi máng miàn luò), </p><p class="ql-block">浮渭据泾 (fú wèi jù jīng)。 </p><p class="ql-block">宫殿盘郁 (gōng diàn pán yù), </p><p class="ql-block">楼观飞惊 (lóu guān fēi jīng)。 </p><p class="ql-block">图写禽兽 (tú xiě qín shòu), </p><p class="ql-block">画彩仙灵 (huà cǎi xiān líng)。</p> <p class="ql-block">丙舍旁启 (bǐng shè pang qǐ), </p><p class="ql-block">甲帐对楹 (jiá zhàng duì yíng)。 </p><p class="ql-block">肆筵设席 (sì yán shè xí), </p><p class="ql-block">鼓瑟吹笙 (gǔ sè chuī shēng)。 </p><p class="ql-block">升阶纳陛 (shēng jiē nà bì), </p><p class="ql-block">弁转疑星 (biàn zhuàn yí xīng)。 </p><p class="ql-block">右通广内 (yòu tōng guǎng nèi), </p><p class="ql-block">左达承明 (zuǒ dá chéng míng)。 </p><p class="ql-block">既集坟典 (jì jí fén diǎn), </p><p class="ql-block">亦聚群英 (yì jù qún yīng)。</p><p class="ql-block">杜稿钟隶 (dù gǎo zhōng lì), </p><p class="ql-block">漆书壁经 (qī shū bì jīng)。 </p><p class="ql-block">府罗将相 (fǔ luó jiāng xiàng), </p><p class="ql-block">路侠槐卿 (lù xiá huái qīng)。</p> <p class="ql-block">户封八县 (hù fēng bā xiàn), </p><p class="ql-block">家给千兵 (jiā jǐ qiān bīng)。 </p><p class="ql-block">高冠陪辇 (gāo guān péi niǎn), </p><p class="ql-block">驱毂振缨 (qū gǔ zhèn yīng)。 </p><p class="ql-block">世禄侈富 (shì lù chǐ fù), </p><p class="ql-block">车驾肥轻 (chē jià féi qīng)。 </p><p class="ql-block">策功茂实 (cè gōng mào shí), </p><p class="ql-block">勒碑刻铭 (lè bēi kè míng)。 </p><p class="ql-block">盘溪伊尹 (pán xī yī yǐn), </p><p class="ql-block">佐时阿衡 (zuǒ shí ā héng)。 </p><p class="ql-block">奄宅曲阜 (yǎn zhái qū fù), </p><p class="ql-block">微旦孰营 (wēi dàn shú yíng)。 </p><p class="ql-block">桓公匡合 (huán gōng kuāng hé), </p><p class="ql-block">济弱扶倾 (jì ruò fú qīng)。</p> <p class="ql-block">绮回汉惠 (qǐ huí hàn huì), </p><p class="ql-block">说感武丁 (yuè gǎn wǔ dīng)。 </p><p class="ql-block">俊义密勿 (jùn yì mì wù), </p><p class="ql-block">多士实宁 (duō shì shí níng)。 </p><p class="ql-block">晋楚更霸 (jìn chǔ gēng bà),</p><p class="ql-block">赵魏困横 (zhào wèi kùn héng)。 </p><p class="ql-block">假途灭虢 (jiǎ tú miè guó), </p><p class="ql-block">践土会盟 (jiàn tǔ huì méng)。 </p><p class="ql-block">何遵约法 (hé zūn yuē fǎ), </p><p class="ql-block">韩弊烦刑 (hán bì fán xíng)。 </p><p class="ql-block">起翦颇牧 (qǐ jiǎn pō mù)</p><p class="ql-block">用军最精 (yòng jūn zuì jīng)。 </p><p class="ql-block">宣威沙漠 (xuān wēi shā mò), </p><p class="ql-block">驰誉丹青 (chí yù dān qīng)。</p> <p class="ql-block">九州禹迹 (jiǔ zhōu yǔ jì), </p><p class="ql-block">百郡秦并 (bǎi jùn qín bìng)。 </p><p class="ql-block">岳宗泰岱 (yuè zōng tài dài), </p><p class="ql-block">禅主云亭 (chán zhǔ yún tíng)。 </p><p class="ql-block">雁门紫塞 (yàn mén zǐ sài), </p><p class="ql-block">鸡田赤诚 (jī tián chì chéng)。 </p><p class="ql-block">昆池碣石 (kūn chí jié shí), </p><p class="ql-block">钜野洞庭 (jù yě dòng tíng)。 </p><p class="ql-block">旷远绵邈 (kuàng yuǎn mián miǎo), </p><p class="ql-block">岩岫杳冥 (yán xiù yǎo míng)。 </p><p class="ql-block">治本于农 (zhì běn yú nóng), </p><p class="ql-block">务兹稼穑 (wù zī jià sè)。 </p><p class="ql-block">俶载南亩 (chù zǎi nán mǔ), </p><p class="ql-block">我艺黍稷 (wǒ yì shǔ jì)。 </p> <p class="ql-block">税熟贡新 (shuì shú gong xīn),</p><p class="ql-block">劝赏黜陟 (quàn shǎng chù zhì)。 </p><p class="ql-block">孟轲敦素 (mèng kē dūn sù), </p><p class="ql-block">史鱼秉直 (shǐ yú bǐng zhí)。 </p><p class="ql-block">庶几中庸 (shù jǐ zhōng yōng), </p><p class="ql-block">劳谦谨敕 (láo qiān jǐn chì)。 </p><p class="ql-block">聆音察理 (ling yīn chá lǐ), </p><p class="ql-block">鉴貌辨色 (jiàn mào biàn sè)。 </p><p class="ql-block">贻厥嘉猷 (yí jué jiā yóu), </p><p class="ql-block">勉其祗植 (miǎn qí zhī zhí)。 </p><p class="ql-block">省躬讥诫 (xǐnggōngjījiè), </p><p class="ql-block">宠增抗极 (chǒng zēng kàng jí)。 </p><p class="ql-block">殆辱近耻 (dài rǔ jìn chǐ), </p><p class="ql-block">林皋幸即 (ling āo xìng jí)。 </p> <p class="ql-block">两疏见机 (liǎng shū jiàn jī), </p><p class="ql-block">解组谁逼 (jiè zǔ shuí bī)。 </p><p class="ql-block">索居闲处 (suǒ jū xián chù), </p><p class="ql-block">沉默寂寥 (chén mò jì liào)。 </p><p class="ql-block">求古寻论 (qiú gǔ xún lùn), </p><p class="ql-block">散虑逍遥 (sǎn lǜ xiāo yáo)。 </p><p class="ql-block">欣奏累遣 (xīn zòu lěi qiǎn), </p><p class="ql-block">戚谢欢招 (qī xiè huān zhāo)。 </p><p class="ql-block">渠荷的历 (qú hé de lì), </p><p class="ql-block">园莽抽条 (yuán mǎng chōu tiáo)。 </p><p class="ql-block">枇杷晚翠 (pí pá wǎn cuì), </p><p class="ql-block">梧桐蚤凋 (wú tong zǎo diāo)。 </p><p class="ql-block">陈根委翳 (chén gēn wěi yì), </p><p class="ql-block">落叶飘摇 (luò yè piāo yáo)。 </p> <p class="ql-block">落叶飘摇 (luò yè piāo yáo)。 </p><p class="ql-block">游鹍独运 (you kūn dú yùn), </p><p class="ql-block">凌摩绛霄 (ling mó jiàng xiāo)。 </p><p class="ql-block">耽读玩市 (dān dú wán shì), </p><p class="ql-block">寓目囊箱 (yù mù náng xiāng)。 </p><p class="ql-block">易輶攸畏 (yì yóu yōu wè)</p><p class="ql-block">属耳垣墙 (zhǔ ěr yuán qiáng)。 </p><p class="ql-block">具膳餐饭 (jù shàn cān fàn), </p><p class="ql-block">适口充肠 (shì kǒu chōng cháng)。 </p><p class="ql-block">饱饫烹宰 (bǎo yù pēng zǎi), </p><p class="ql-block">饥厌糟糠 (jī yàn zāo kāng)。 </p><p class="ql-block">亲戚故旧 (qīn qì gù jiù), </p><p class="ql-block">老少异粮 (lǎo shào yì liáng)。 </p><p class="ql-block">妾御绩纺 (qiè yù jì fǎng), </p><p class="ql-block">侍巾帷房 (shì jīn wéi fáng)。 </p> <p class="ql-block">纨扇圆洁 (wán shàn yuán jié), </p><p class="ql-block">银烛炜煌 (yín zhú wěi huáng)。 </p><p class="ql-block">昼眠夕寐 (zhòu mián xī mèi), </p><p class="ql-block">蓝笋象床 (lán sǔn xiàng chuáng)。 </p><p class="ql-block">弦歌酒宴 (xián gē jiǔ yàn), </p><p class="ql-block">接杯举殇 (jié bēi jǔ shāng)。 </p><p class="ql-block">矫手顿足 (jiǎo shǒu dùn zú), </p><p class="ql-block">悦豫且康 (yuè yù qiě kāng)。 </p><p class="ql-block">嫡后嗣续 (dí hòu sì xù), </p><p class="ql-block">祭祀烝尝 (jì sì zhēng cháng)。 </p><p class="ql-block">稽颡再拜 (jī sǎng zài bài), </p><p class="ql-block">悚惧恐惶 (sǒng jù kǒng huáng)。 </p><p class="ql-block">笺牒简要 (jiān dié jiǎn yào), </p><p class="ql-block">顾答审详 (gù dá shěn xiáng)。 </p> <p class="ql-block">骸垢想浴 (hài gòu xiǎng yù), </p><p class="ql-block">执热愿凉 (zhí rè yuàn liáng)。 </p><p class="ql-block">驴骡犊特 (lǘ luó dú tè), </p><p class="ql-block">骇跃超骧 (hài yuè chāo xiāng)。 </p><p class="ql-block">诛斩贼盗 (zhū zhǎn zéi dào), </p><p class="ql-block">捕获叛亡 (pǔ huò pàn wáng)。 </p><p class="ql-block">布射僚丸 (bù shè liáo wán), </p><p class="ql-block">嵇琴阮箫 (jī qín ruǎn xiāo)。 </p><p class="ql-block">恬笔伦纸 (tián bǐ lún zhǐ), </p><p class="ql-block">钧巧任钓 (jūn qiǎo rèn diào)。 </p><p class="ql-block">释纷利俗 (shì fēn lì sú), </p><p class="ql-block">并皆佳妙 (bìng jiē jiā miào)。 </p><p class="ql-block">毛施淑姿 (máo shī shū zī), </p><p class="ql-block">工颦妍笑 (gōng pín yán xiào)。 </p> <p class="ql-block">年矢每催 (nián shǐ měi cuī), </p><p class="ql-block">曦晖朗曜 (xī huī lǎng yào)。 </p><p class="ql-block">璇玑悬斡 (xuán jī xuán wò), </p><p class="ql-block">晦魄环照 (huì pò huán zhào)。 </p><p class="ql-block">指薪修祜 (zhǐ xīn xiū hù), </p><p class="ql-block">永绥吉劭 (yǒng suí jí shào)。 </p><p class="ql-block">矩步引领 (jù bù yǐn lǐng), </p><p class="ql-block">俯仰廊庙 (fǔ yǎng láng miào)。 </p><p class="ql-block">束带矜庄 (shù dài jīn zhuāng), </p><p class="ql-block">徘徊瞻眺 (pái huái zhān tiào)。 </p><p class="ql-block">孤陋寡闻 (gū lòu guǎ wén), </p><p class="ql-block">愚蒙等诮 (yú méng děng qiào)。</p><p class="ql-block">谓语助者(wei yu zhu zhe),</p><p class="ql-block">焉哉乎也(yan zai hu ye)。</p> <p class="ql-block">千字文,由南北朝时期梁朝散骑侍郎、给事中周兴嗣编撰、一千个汉字组成的韵文。梁武帝命人从王羲之书法作品中选取1000个不重复汉字,命员外散骑侍郎周兴嗣编撰成文。</p><p class="ql-block">为方便读者阅读,文字部分加注拼音。</p>