<p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">目录</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">1. 邯郸学步</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">2. 叶公好龙</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">3. 滥竽充数</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">4. 鹬蚌相争</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">5. 守株待兔</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">6. 刻舟求剑</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">7. 拔苗助长</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">8. 愚公移山</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">9. 卧薪尝胆</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">10.毛遂自荐</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">11.闻鸡起舞</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">12.杯弓蛇影</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">成语</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">成语,众人皆说,成之于语,故成语。成语是中国汉字语言词汇中一部分定型的词组或短句。是中国汉文化的一大特色,是语言中经过长期使用、锤炼而形成的固定短语。成语是比词的含意更丰富而语功能又相当于词的语言单位,而且富有深刻的思想内涵,简短精辟易记易用。成语数量很多,大多从历史事实、寓言传说、古人原句中产生。每则成语都有一段趣味无穷、受益匪浅的典故,蕴含着深刻的人生哲理,是中国语言之精华。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">2004年发行《成语典故》邮票,一套4枚。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">4——1.邯郸学步</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">4——2.叶公好龙</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">4——3.滥竽充数</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">4——4.鹬蚌相争</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">邯郸学步</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">出自《庄子-秋水》:且子独不闻夫寿陵余子行于邯郸与?未得国能;又失其故行矣;直匍匐而归耳!</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">译文</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">燕国寿陵有位少年,听说邯郸人走路很好看,就慕名去邯郸跟人家学习步法。但他不仅没有学到邯郸人走路的方法,而且连自已原来走路的方法也忘记了,结果只好爬着回家。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 这个成语告戒人们,不要机械照般别人的一套,否则只能出乖露丑。现用这个成语比喻盲目模仿别人,反把自已的技能也丢了。诗人李白曾在诗中写到:“寿陵失本步,笑杀邯郸人”,说得就是“邯郸学步”的故事。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">注释</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">①邯郸:战国时赵国的都城。比喻摸仿别人不到家,反倒把自已原来的长处也丢掉了。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">②庄子:《庄子》又名《南华经》,是战国中后期庄子及其后学所著道家学说汇总。《庄子》不仅是一部哲学名著,更是文学、审美学上的寓言杰出典范。庄子:姓庄,名周,字子休,宋国蒙人。他是东周战国中期著名的思想家、哲学家和文学家。创立了华夏重要的哲学学派的代表人物,是道家学派的主要代表人物之一。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">③秋水:篇名,是《庄子》中的又一长篇,中心是讨论人应怎样认识外物。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">④寿陵:燕国一地名。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">邯郸学步是一则由寓言故事演化而来的成语。也是贬意词。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">近意词:东施效颦、鹦鹉学舌、</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">数典忘祖、步人后尘、丑女效颦。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">反意词:</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">标新立异、独辟蹊径、择善而长。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">注释:</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">①东施效颦:成语。比喻盲目地模仿别人,不但模仿不好,反而出丑。东施:越国的丑女。效:模仿。颦:皱眉。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">②鹦鹉学舌:成语。是指鹦鹉学人讲话,人怎么说,鹦鹉也会跟着人怎么说。还形容那些人云亦云,无所创新的人,比喻别人怎么说,他跟着怎么说,含有贬意。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">③数典忘祖:成语。比喻忘本,也比喻对本国历史的无知。后来也比喻忘掉自已本来的情况或事物的本源。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">④步人后尘:成语。踩着别人的脚印走。比喻追随、模仿、效法,学人家的样子,没有创造性。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">⑤丑女效颦:成语。东施:越国的丑女。比喻模仿别人,不但模仿不好,反而出丑。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">⑥标新立异:成语。意思是独创新意,理论和别人不一样。通常指提出新的主张、见解或创造出新奇的样式。也指为了显示自已,故意显自已的与众不同或者用往常不同的表达方式来吸引人。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">⑦独辟蹊径:成语。意思是自已开辟一条路。比喻独创一种新风格或者新方法、体裁。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">⑧择善而长:成语。意思是采纳正确的建议或选择好的方法或好的制度加以实行。也作择善而从。是个褒意词。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">李白【唐】——古风-其三十五</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">丑女来效颦,还家惊四邻。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">寿陵失本步,笑杀邯郸人。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">一曲斐然子,雕虫丧天真。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">棘刺造木猴,三年费精神。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">功成无可用,楚楚直华身。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">大雅思文王,颂声久蹦沦。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">注释</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">①古风:即古诗。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">②效颦:典故名。相传春秋时美女西施有心痛病,经常捧心邹着眉头。邻居有丑女认为西施这个姿态很美,也学着捧心邹眉,反而显得更丑,大家见了都避开她。后因以“效颦”等指不善摸仿,弄巧成拙。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">③还家:回家</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">④斐然:有文彩的样子。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">⑤棘刺:泛指动植物体表的针状物。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">⑥沐猴:猕猴。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">⑦颂声:歌颂赞美之声。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">⑧蹦沦:塌毁,沉没。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">⑨郢中质:郢地有匠石者,能用斧头削除人鼻端白粉而不伤其鼻。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">译文</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">东邻丑女也学西施的样子频邹其眉,四邻之人见了她的怪模样都吓了一跳。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">一个寿陵少年到邯郸学步,结果连故步也失掉了,徒使邯郸人嘲笑了一番。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">斐然子一曲虽然能哗众取宠,但却雕饰过甚而失去了本真。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">用三年的时间,在一个棘刺的尖上虽能雕出一个田猴,维妙维肖,楚楚动人。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">但徒劳费神,功成而无所用。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">像《诗经-大雅》中的“文王”等篇和“颂”中的典雅诗篇如今已很少见了。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">要是能够再遇到“郢中质”这样的对象,我也能郢中的石头那样,运斤成风,一展绝技。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"></span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 李白《古风》组诗共59首,这是其中的第35首。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">李白此诗是阐述他诗歌创作理论主张的一首论诗诗。诗中运用了“丑女效颦”“寿陵学步”“雕虫篆刻”“棘刺沐猴“屠龙之技”“匠石运斤”等六个典故。此首诗对于推动唐代的诗歌革新、促使唐诗走向我国古代诗史的顶峰具有重要的意义和作用。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《邯郸学步》插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《邯郸学步》插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《邯郸学步》插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">叶公好龙</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">“叶公好龙”出自汉代刘向所著的《新序-杂事五》。讲的是春秋时期楚国叶(今河南叶县)的叶公子高很喜欢龙,家里到处都画着龙。天上的龙知道了,就来到他家,龙从窗户向里看。叶公一见吓得面无血色,失魂落魄。以后,人们就讽刺那些只是口头上说喜欢,言行却不一致的人为“叶公好龙”。现用这个成语比喻表面上爱好某些事物,实际上并真正爱好它。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">原文</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">叶公子高好龙,钩以写龙,凿以写龙,屋室雕文以写龙。于是天龙闻而下之,窥头以牖,施尾于堂。叶公见之,弃而还走,失其魂魄,五色无主。是叶公非好龙也,好夫似龙而非龙者也。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">叶公好龙</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">①近意词:言不由衷 、 表里不一、口是心非。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">②反意词:名副其实、名实相符、</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">表里如一。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">叶公好龙</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《叶公好龙》插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《叶公好龙》插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《叶公好龙》插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">滥竽充数</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">“滥竽充数”出自《韩非子-内储说上》。韩非是战国时期著名思想家,法家思想的集大成者。《韩非子》是其总集。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 《滥竽充数》讲的是战国时代,齐国宣王爱听吹竽,每次都要三百人一起合奏,不会吹竽的南郭先生也混在里边充数。宣王死后,湣王继位,要他们一个个地吹,南郭先生只得跑掉了。现用这个成语比喻没有真本事的人混在行家里充数,或是以次充好,有时也用作自谦之辞。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">注释</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">①滥:失实,假的。竽::古代一种簧管乐器。滥竽:冒充会吹竽的人。充数:凑数。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《滥竽充数》原文:</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 齐宣王使人吹竽,必三百人。南郭处士请为王吹竽,宣王说之,廪食以数百人。宣王死,湣王立,好一一听之,处士逃。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">滥竽充数</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">①近意词:鱼目琨珠、浑水摸鱼。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">②反意词:出类拔萃、货真价实。</span></p> <p class="ql-block">滥竽充数(篆书)</p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《滥竽充数》插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《滥竽充数》插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《滥竽充数》插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">鹬蚌相争</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">“鹬蚌蚌相争”出自《战国策-燕策二》。讲的是战国时期,苏秦之弟苏代为燕国到赵国当说客时,为赵惠文王讲的一个故事。说他在来赵国途中,经过易水时,河蚌正张开壳晒太阳,鹬鸟走过来伸足去啄它的肉,河蚌立刻合起硬壳,紧紧地夹住了鹬鸟的尖嘴。它们谁也不肯松口,相持在那里。这时渔夫看见了,就把它们一起提走了。赵王听后,放弃了攻打燕国的打算。今用这个成语比喻双方执意争执,两败俱伤,让第三者占了便宜。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">注释</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">①鹬:一种水鸟。蚌:贝类。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《鹬蚌相争》原文:</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 赵且伐燕,苏代为燕谓惠王曰:“今者臣来,过易水。蚌方出曝,而鹬啄其肉,蚌合而箝其喙。鹬曰:‘今日不雨,明日不雨,即有死蚌!’蚌亦谓鹬曰:‘今日不出,明日不出,即有死鹬!’两者不肯相舍,渔者得而并禽之。今赵且伐燕,燕赵久相支,以弊大众,臣恐强秦之为渔父也。故愿王之熟计之也!”惠王曰:“善。”乃止。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">鹬蚌相争</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">①近意词:鱼死网破、楚汉相争</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">②反意词:相得益彰、同舟共济</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《鹬蚌相争》插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《鹬蚌相争》插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《鹬蚌相争》插图</span></p> <p class="ql-block">插图</p> <p class="ql-block">插图</p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">守株待兔</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">“守株待兔”出自《韩非子-五蠢》。讲的是战国时期,宋国一农夫,有一天耕作时发现一只兔子逃窜中一头撞到了树桩上,折断了脖子死了。于是,他便放下农具,什么活都不干了。。每天守在树桩旁,希望再能得到一只兔子。然而免子是不可能再得到了,而他也被宋国人耻笑。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 这则寓言故事,告诫人们不能死守个人经验、墨守成规。不靠自已辛勒劳动,而想碰好运过日子,是不会有好结果的。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">原文:</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">宋人有耕者,田中有株。免走触株,折颈而死。因释其耒而守株,冀复得兔。兔不可复得,而身为宋国笑。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">今用这则成语比喻死守经验,不知变通。亦用以讽刺妄想不劳而获的侥幸心理,多含贬意。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">守株待兔</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">①近意词:缘木求鱼、好逸恶劳、坐享其成、墨守成规、刻舟求剑。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">②反意词:随机应变、见风使舵、借坡下驴</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《守株待兔》插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《守株待兔》插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《守株待兔》插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《守株待兔》插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《守株待兔》插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">刻舟求剑</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《刻舟求剑》出自《吕氏春秋-察今》:楚人有涉江者,其剑自舟中坠于水。遽契其舟曰:“是吾剑之所从坠。”舟止,从其所契者入水求之。舟已行矣,而剑不行,求剑若此,不亦惑乎!</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">注释</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">①涉:过,渡。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">②自:从。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">③坠:落。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">④遽:急忙,立刻。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">⑤契:用刀雕刻,刻。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">译文</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">楚国有个渡江的人,他的剑从船中掉到水里。他急忙在剑掉下去的的地方刻了记号,说:“这儿是我的剑掉下去的地方。”船停下了以后,他自已便从刻记号的地方下水寻找剑。船己经向前走了,而剑没走,像这样找剑,岂不是太糊涂了吗?</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 这则寓言故事,讽刺了片面、静止,不知变通、墨守成的人。这个成语故事告诉我们:世界上的事物,总是在不断地发展变化,人们想向题,办事情,都应当考虑到这些变化,不能凭主观看法作事情,以静止的眼光来看待发展变化了的事物,必将导致错误的判断。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> </span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">刻舟求剑</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">①近意词:缘木求鱼、一成不变。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">②反意词:见机行事、审时度势。</span></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《刻舟求剑》插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">1980年发行《刻舟求剑》邮票,一套5枚。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">5——1原文</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">5——2楚人涉江</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">5——3剑坠于水</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">5——4遂刻其舟</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">5——5入水求之</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">揠苗叻长(拔苗助长)</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《堰苗助长》出自《孟子-公孙丑上》:宋人有闵其苗之不长而揠之者,芒芒然归,谓其人曰:“今日病矣!予助苗长矣”其子趋而往视之,苗则槁矣。天下之不助苗长者寡矣。以为无益而舍之者,不耘苗者也;助之长者,揠苗者也,非徒无益,而又害之。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">注释</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">①闵;同悯。担心,忧虑。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">②芒芒然;疲倦的样子。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">③病;精疲力尽,是引申意。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">④予;我。笫一人称代词。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">⑤趋;快走。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">⑥槁;草木干枯。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">⑦揠:拔起</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">译文</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">说的是春秋战国时期,一宋国人,嫌禾苗长得慢,就一棵一棵往上拔起一点,回家还夸口说:“今天我帮苗长高了!”他儿子听说后,到地里一看,苗都死了。后用来比喻违反事物的发展规律,急于求成,反而坏事。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> </span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">拔苗助长长</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">①近意词;急攻近利</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">②反意词:循序渐进</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">拔苗助长长(金文)</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">2010年发行《成语典故——二》邮票,一套4枚。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">4——1愚公移山</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">4——2卧薪尝胆</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">4——3毛遂自荐</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">4——4闻鸡起舞</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">愚公移山</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《愚公移山》出自《列子-汤问》</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 太行、王屋二山,方七百里,高万仞,本在冀州之南,河阳之北。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 北山愚公者,年且九十,面山而居。惩山北之塞,出入之迂也,聚室而谋曰:“吾与汝毕力平险,指通豫南,达于汉阴,可乎?”杂然相许。其妻献疑曰:“以君之力,曾不能损魁父之丘,如太行王屋何??且焉置土石?”杂曰:“投诸渤海之尾,隐土之北”遂率子孙荷担者三夫,叩石垦壤,箕箸运于勃海之尾。邻人京城氏之孀妻有遗男,始龀,跳往助之。寒暑易节,始一反焉。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 河曲智叟笑而止之曰:“甚矣,汝之不惠!以残年余力,曾不能毁山之一毛,其如土石何?”北山愚公长息曰:“汝心之固,固不可彻,曾不若孀妻弱子,虽我之死,有子存焉。子又生孙,孙又生子;子又生子,子又生孙;子子孙孙无穷匮也,而山不加增,何苦而不平?”河曲智叟亡以应。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 操蛇之神闻之,俱其不已也,告之于帝。帝感其诚,命夸娥二子负二山,一厝朔东,一厝雍南。自此,冀之南,汉之阴,无陇断焉。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">译文</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 太行、王屋两座山,方圆七百里,高七八千丈,本来在冀州南边,河阳的北边。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 北山下面有个叫愚公的人,,年纪快90岁了,面对着山居住。他苦于山区北部的阻塞,出来进去都得绕道,于是集合全家人商量说:“我跟你们尽全力铲除险峻的大山,使道路一直通到豫州南部,到达汉水南岸,好吗?”大家纷纷表示赞同。他的妻子提出疑问说:“凭你的力气,连魁父这座小山也不能削平,能把太所、王屋怎么样呢?再说,挖下来的土和石头又安放在哪里?”众人说:“把它仍到渤海的边上,隐土的北边。”于是愚公率领儿孙中能挑担子的三个人上了山,凿石头,挖土,用箕畚运到渤海边上。邻居京城氏的寡妇有个男孩,刚刚换牙的年纪,蹦蹦跳跳地去帮叻他。冬夏换季,才往返一次。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 河湾上的智叟讥笑愚公,阻止他们干这件事,说:“你简直太愚蠢了!就凭你残余的岁月、剩下的力气连山上的一棵草都动不了,又能把石头土怎么样呢?”北山愚公长叹说:“你的心真玩固,玩固得没法开窍,连孤儿寡妇都比不上,即使我死了,还有儿子在呀;儿子又生孙子,孙子又生儿子;儿子又有儿子,儿子又有孙子;子子孙孙无穷无尽,可是山却不能增高赠大,还怕挖不平吗?”河曲智叟无话可答。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 握着蛇的山神听了这件事,怕他没完沒了地挖下去,向天帝报告了。天帝被愚公的诚心感动,命令大力神夸娥氏的两个儿子背走了那两座山,一座放在朔方的东部,一座放在雍州的南部,从这时开始,冀州的南部直到汉水南岸,再也没有高山阻隔了。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 这则成语讲述的是愚公不畏艰难挖山不止,最终感动天帝而将山挪走的故事,从而告诉人们,做事要持之以恒,才有可能成功。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"></span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> </span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">愚公移山</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">近意词:锲而不舍 持之以恒</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">反词意:虎头蛇尾 </span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">插图</span></p> <p class="ql-block">插图</p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">徐悲鸿《愚公移山》(局部)</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">徐悲鸿 阁画《愚公移山》</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">卧薪尝胆</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《卧新尝胆》出自《史记-越王勾践世家》。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">原文</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 勾践之围会稽也嚼然叹曰:“各终于此乎?”种曰:“汤糸夏台,文王囚麦里,晋重斗奔翟,齐小白奔苦,其卒王。由是观之何速不为福乎?”吴既赦越,越王勾践反国,乃苦身焦思,置胆于坐,坐卧即仰胆,饮食也尝胆也。曰:“女志会稽之耻邪?”身白作,夫人自织,食不加肉,衣不重采,折节下贤人,厚宾客,脏贪吊死,与百姓同其劳。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">注释</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">卧薪尝胆:卧:睡。薪:柴草。睡觉睡在柴草上,吃饭睡觉都尝一尝苦胆。形容人刻苦自励,发奋图强。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">译文</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 勾践被困在会稽时,曾喟然叹息说:“我懈在此了结一生吗?”文种说:“商场曾被关押在夏台,周文王曾被囚禁在羑里,晋文公重耳逃到翟,齐桓公小白逃到到莒,他们最终建立了霸业,由此看来,我们今日的处境何尝不可能成为福分呢?</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 吴王赦免越王,勾践回国后,深深思熟虑,苦心经营,把苦胆放到座位上,坐卧即能尝到苦胆。还说:“你忘了会稽失败的耻辱了吗?”他亲身耕作,夫人亲自织布,吃饭从未有荤菜,不穿有两层以上华丽的衣服,对贤人彬彬有礼,能委曲求全,对待宾客热情诚恳,斜救济穷人,悼慰死者,与百姓共同劳作。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 《卧新尝胆》是一篇蔬涵深刻的历史故事。叙述了春秋战国时期,吴王夫差和越王勾践之间征战胜败的故事,越王勾践败不馁,忍辱负重,卧薪尝胆,最后转败为胜;吴王夫差非常骄傲,不听忠言,放虎归山,最终被越国灭掉。故事重点表现了越王励志图强的精神,从中我们要明白:在逆境中不能轻易放弃,要学会在困境中提升自已的能力最终达到成功。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">卧薪尝胆</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">近意词:奋发图强、自强不息</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">反意词:妄自菲薄、胸无大志</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">闻鸡起舞</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《闻鸡起舞》出自《晋书-祖逖传》</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">原文:</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 初,范阳,少有大志,与俱为司州主簿,同寝,中夜闻鸡鸣,蹴琨觉曰:“此非恶声也!”因起舞。及渡江,在丞相睿以为军谘祭酒。逖居京口,纠会骁健,言曰:“晋室之乱,非上无道而而下怨叛也,由宗室争权,自相鱼肉,遂使戌狄乘隙,毒流中土。今遗民既遭残贼,人思自奋,大王诚能命将出师,使如逖者统之以复中原,郡国豪杰,必有望风响应者矣!”睿素无之志,以逖为豫州刺使,给千人禀,布三千匹。不给铠仗,使自招募。逖将其部曲百余家渡江,中流,击揖而誓曰:“不能清中原而复济者,有如大江!”遂屯淮阴,起冶铸兵,募得两千余人而后进。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">译文:</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 当初,范阳人祖逖,年轻时就有大志向,曾与刘琨一起担任司州的主簿,与刘琨同寝,夜半时听到鸡鸣,他踢醒刘琨,说:“这不是令人厌恶的声音,”就起床舞剑。渡江以后,左丞相司马睿让他担任军咨祭酒。祖逖住在京口,聚集起骁勇强健的将士,对司马睿说:“晋朝的变乱,不是因为君主无道而使臣下怨恨,而是皇亲宗室之间争夺权利,自相残杀,这样就使戎狄之人钻了空子,祸害遍及中原,现在晋朝的遗民们遭到摧残伤害后,大家都想着自強奋发,大王您确实能够派遣将领率兵出师,使像我一样的人统领军队来光复中原,各地的英雄豪杰,一定会有闻风响应的人!”</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 一直没有的志向,他听了祖逖的话以所,就任命祖逖为豫州刺史,仅拔给他千人的口粮,三千匹布,不供给兵器,让祖逖想办法募集,。祖逖带领自已私家的军队共一百户人家渡过长,在江中敲打着船浆说:“祖逖如果不能使中原清明而光复成攻,就想大江一样有去”无回!”于是到谁阴驻扎,建造熔炉冶炼浇铸兵器,又招募了2000多人然后继续前进。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">历史背景:</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 司马炎灭了蜀汉和东吴,结束了三国鼎立的时代,史称“西晋”,后来北方少数民族兴起,建立了若干政权,把晋朝的皇帝和大臣赶到长江以南,史称“衣冠南渡”,在建康建立了政权,史称“东晋”这种局面和后来的南宋很像。东晋的文臣武将都想收复失去的北方的领土,祖逖就是其中之一。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 祖逖和刘琨是晋代著名的两个将领。祖逖24岁那年担任司州主簿,主管文书簿籍。刘琨是汉朝宗室中山靖王的后代,年轻气盛,同样一腔热血。他们志同道合,一起为国效力,希望干一番事业。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 当时,西晋皇族内乱,争权夺利,少数民族和周围国家伺机而动,内战四起,外战不断,国家危在旦夕。祖逖和列琨心忧国事,对此经常彻夜未眠,白天在衙门供职,晚上回家共谈国家大事,谈如何建功立业,报效国家,一谈就是大半夜。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 有一天,他们睡的很晚,刚入睡,刘琨就鼻鼾如雷。刚睡了一会儿,祖逖在睡中叫到鸡的叫声,于是踢醒刘琨说:“你听,外边好象是荒鸡的叫声,恐怕这天要变了,天下要大乱了,以后的日子还能安稳吗,还能和现在这样睡觉吗?”刘琨揉揉眼,想想说:“对!应该安居思危?”于是两人起床穿衣,到院中舞起剑来。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 后来,祖逖和刘琨为收复北方竭尽全力,为国作出了贡献。而他们早年闻鸡起舞的故事更是成为美谈,家喻户晓。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">闻鸡起舞这则成语故事诞生了三个成语:毛遂自荐、脱颖而出、因人成事</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">①近意词:发奋图強 自强不息</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">②反意词:苟且偷生 自暴自弃</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">闻鸡起舞</span></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">洪都 毛泽东</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">1965年12月</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">到得洪都又一年,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">祖生击楫至今传。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">闻鸡乆听南天雨,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">立马曾挥北地鞭。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">鬓雪飞来成废料,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">彩云长在有新天。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">年年后浪推前浪,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">江草江花处处鲜。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">注释:</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">①洪都:旧时南昌的别称。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">②祖生击揖:祖生:即东晋名将祖逖。公元304年匈奴族刘渊在黄河流域建立汉国。中原大乱,祖逖率领亲党数百家来投建业(今南京市)的晋元帝司马睿。313年祖逖要求率兵北伐,被任为奋威将军、豫州刺史,∫率部曲百余家渡江工北上,中流击揖,立誓收复中原。击揖,敲打船浆,后用以形容有志报国的抱负和气概。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">③闻鸡:这里化用闻鸡起舞的典故。后用《闻鸡起舞》比喻有志之士奋起行动。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"></span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 这首诗主要有两层意思:一是借祖逖击楫“曾挥北地鞭”抒发诗人的搏大胸怀,凌云壮志;二是歌颂新中国正在欣欣向荣,蒸蒸日上,“彩云长在有新天”,而且革命事业后继有人。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 《七律-洪都》写得含蓄深沉,南昌这座英雄的城市,激发了毛泽东对古代豪杰的联想和思索,引发了对自已辉煌人生的回忆与感慨,表达了对生命意识的深邃理解和美好前景的乐观展望。这种诗情缘起于南昌,抒发于南昌,毛泽东的这种南昌情愫必将永载南昌史册。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">毛遂自荐</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《毛遂自荐》出自西汉司马迁《史记-平原君虞卿列传》</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">注释:</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">①毛遂:战国赵国的邯郸鸡泽县人,赵国公子平原君赵胜门下的食客。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">②赵:指赵王赵孝成王,名丹,在位21年。平原君赵是赵丹的叔父。当时(公元258年)秦将白起兵围赵国国都邯郸,情势危急,赵王让平原君去向南方大国楚国求救。后来取得楚魏两国的救援,击败了秦军。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">译文:</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 秦兵围困邯郸的时候,赵王让平原君去向楚国求救,平原君打算请他门下食客中二十个文武全才的人和他一起去,找到了十九个,剩下的没有选到。毛遂向平原君自我推荐。平原君说:“有才能的人处在世上,好象锥子放在口袋里,那锥子尖立刻就会显露出来。现在先生在我的门下已经三年多了,身边的人对您没有什么称道,我也沒听说什么,这表明先生没有什么能耐。先生还是留下吧!”毛遂说:“那您还是现在就把我放进口袋里吧!假如早让我进入口袋,我也早就脱颖而出了。”平原君只得允许他一同前往,于是其它十九个人都嘲笑他。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 平原君一行到了楚国,和楚王谈合纵的好处与不合纵的弊端,从早晨谈到中午,也没结果。于是毛遂手按长剑,一步一步登上台阶,对平原君说:”合纵的利害关糸,两句话就可以说清楚了,可是现在从日出到中午都没有结果,这到底是为什么呢?”楚王怒目呵斥到:“赶紧下去!我正和你的主人商谈,你上来干什么?”毛遂手按长剑,上前道:“君王现在之所以叱骂我毛遂,无非就是仗着楚国人多示众的优势了。现在君王的姓命就掌握在我的手中。我的主人在我面前,你叱斥什么?我听说商汤凭借方圆70里的土地而称王天下,周文王凭借百里的土地而称霸诸侯。这难道能说是仗着人数众多吗?说到底都是看准形势,发扬其威。现在楚国方圆五千里,拥有兵士百万余众,这是称霸于天下的资本。以楚国的強大,天下没那个国家敢抗衡。但如今白起一个无名小卒,却敢率领数万人和楚国作对,一战就占领了楚国的鄢、郢,再战则烧毁了夷陵,三战则焚烧了楚国的宗庙,这真是天大的仇恨,你难道就不感到羞耻吗?合纵联合就是为了楚国,并不是为了赵国的私利,我的主人在面前,你呵斥什么?”楚王说:“是,是,正如先生所说,我现在就举国追随赵国而去。”毛遂玩:“您的打算合纵了吗?”楚王说:“我答应了”。于是毛遂对楚王的近臣说:“拿鸡、狗、马的血来”。毛遂双手托着铜盘,脆着献给楚王说:“君王您应该首先歃血为盟,其次才是我的主人,最后轮到我毛遂”。于是楚赵两国在大殿上定好了合纵之约。毛遂左手托着装血的铜盘,右手则向殿下的十九人招呼道:诸位就在殿下歃血吧!你们都是碌碌无为之辈,只能是所谓因人成事的人罢了。平原君这次合纵,,回到赵国以后说:“我从现在开始,再也不敢胡乱品评人才了”!随即以毛遂为上宾。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> </span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 《毛遂自荐》讲得是毛遂在平原君选备人物去楚时,自赞自荐,并以囊锥为喻,说如让自已处于囊中,早已脱颖而出。在平原楚王谈判时,毛遂威言并加,才华毕露,谈判得以成功,平原君因此认识了毛遂的一言重于九鼎的能耐。后遂用“毛遂自荐”谓自我推荐,自告奋勇;用“脱颖而出等称誉才华或有才华之人,写其才华未得显露或得以施展;用“一言九鼎”形容言辞的分量。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">毛遂自荐荐</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">①近意词:自告奋勇 </span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">②反意词:畏缩不前</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">毛遂自荐插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">毛遂自荐插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">毛遂自荐插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">毛遂自荐插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">毛臧自荐插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">毛遂自荐插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">杯弓蛇影影</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">《杯弓蛇影》出自《晋书-乐广传》。《晋书》,唐代房玄龄等著,纪传体晋代史,共130卷。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">原文:</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 乐广字修辅,迁河南尹,尝有亲客,久阔不复来,广问其故,答曰:“前在坐,蒙赐酒,方欲饮,见杯中有蛇,意甚恶之,既饮而疾。”于时河南听壁上有角,漆面作蛇。广意杯中蛇即角影也。复置酒于前处,谓客曰:“酒中复有所不见不”?”答曰:“所见如初。”广乃告其所以,客豁然意解,沉疴顿愈。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">译文:</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 乐广字修辅,在河南做官,曾经有一个亲密的朋友,分别很久不见再来了。乐广问朋友不来的原因,朋友回答说:“前些日子来你家做客,承蒙你的厚意,端起酒杯正要喝的时候,好象见杯中有一条小蛇在晃动。心里十分害怕,喝了那杯酒后,就得了重病。”当时,河南听事堂的墙壁上挂着一张弓,上面还用漆画了一条蛇。乐广心想,杯中所谓的小蛇无是角弓的影子。于是,他便在原来的地方再次请那位朋友饮酒。问到:“酒杯中是否又看见了什么东西?”朋友回答说:“所看到的和上次一样。”乐广指着墙上的角弓,向他说明了原因。客人恍然大悟,积久难愈的重病一下子全好了。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 后用《杯弓蛇影》比喻疑神疑鬼,妄自惊扰。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> </span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">杯弓蛇影</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">杯弓蛇影影</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">近意词:草木皆兵 疑神疑鬼</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">反意词:若无其事 谈笑自若</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">杯弓蛇影插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">杯弓蛇影插图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">杯弓蛇影插图</span></p>