苏东坡与金山寺的不解之缘

光与影的传说

<p class="ql-block" style="text-align: center;">  宋神宗熙宁三年,苏轼任殿中丞直馆判官告院,权开封判官。与王安石推行新法相左,故自请外任。熙宁四年,乃有通判杭州之任。苏轼时年三十六岁。赴任途经镇江,游金山寺,访宝觉、圆通长老。苏轼宿寺中,半夜赏江上夜景,有感而发,作《游金山寺》、《自金山放船之焦山》。游金山寺</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">我家江水初发源,宦游直送江入海。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">闻道潮头一丈高,天寒尚有沙痕在。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">中泠南畔石盘陀,古来出没随涛波。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">试登绝顶望乡国,江南江北青山多。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">羁愁畏晚寻归楫,山僧苦留看落日。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">微风万顷靴文细,断霞半空鱼尾赤。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">是时江月初生魄,二更月落天深黑。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">江心似有炬火明,飞焰照山栖鸟惊。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">怅然归卧心莫识,非鬼非人竟何物?</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">江山如此不归山,江神见怪惊我顽。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">我谢江神岂得已,有田不归如江水。</p><p class="ql-block"><br></p> 元丰七年八月,苏轼自黄移汝,途径真州,“自便”至润。至金山寺以玉带施佛印。作《以玉带施元长老,元以衲衣相报,次韵二首》,后金山寺建留玉阁藏置之至今。如上图为留玉阁。乡人金山寺宝觉禅师归蜀,作《送金山乡僧归蜀开堂》送行,与客饮金山,有《金上梦中作》。纪昀评此诗:“此有感而托之梦作耳,一气浑成,自然神道”。<div style="text-align: center;">金山梦中作</div><div><div style="text-align: center;">江东贾客木绵裘,会散金山月满楼。</div><div style="text-align: center;">夜半潮来风又熟,卧吹箫管到扬州。</div></div><div style="text-align: left;"> 苏轼留置金山寺的玉带,上缀玉二十块。清初被火毁四块。乾隆南巡金山,见玉块残缺,遂命玉工选上好玉补齐。玉块上刻有乾隆诗句。据涵芬楼《说孺》卷九十七《金山志》载,苏轼过南都,张方平送《楞伽经》,且以钱三十万,使镂版印施与江淮间。金山寺主僧佛印对轼日:“印施又尽,书而刻之则无尽矣。苏轼遂留金山书《楞伽经》。佛印派人到钱塘请善士镂版流传四方。宋乾道中,宝印禅师将苏轼金山写经房名“楞伽室”。<br></div> 元丰八年七月,苏轼自常州复朝奉郎、知登州,赴任途径润州,再游金山寺,一为与杜介相别,作诗《赠杜介》,二为登妙高台赏月。三应佛印之请,作《金山妙高台》。<div style="text-align: center;">金山高妙台歌</div><div><div style="text-align: center;">我欲乘轻舟,东访赤松子。</div><div style="text-align: center;">蓬莱不可到,弱水三万里。</div><div style="text-align: center;">不如金山去,清风半帆耳。</div><div style="text-align: center;">中有妙高台,云峰自孤起。</div><div style="text-align: center;">仰观初无路,谁信平如砥。</div><div style="text-align: center;">台中老比丘,碧眼照窗几。</div><div style="text-align: center;">巉巉玉为骨,凛凛霜入齿。</div><div style="text-align: center;">机锋不可触,千偈如翻水。</div><div style="text-align: center;">何须寻德云,即此比丘是。</div><div style="text-align: center;">长生未暇学,请学长不死。</div></div> 建中靖国元年,苏轼从海外北归经真州六月至润州。苏轼五月真州暴病,真州至润州途中“唇不知人者累日“,到润州即请金山寺作水陆法会,亲作《醮上帝青词》并邀时在北固山居住的米带参加。米苦患足疮不能前,特作诗一首寄之。<div style="text-align: center;">东坡居士作水陆于金山,相招,足疮不能往,作此寄之</div><div style="text-align: center;">米芾<br></div><div><div><div style="text-align: center;">久阴障夺佳山川,长澜四溢鱼龙渊。</div><div style="text-align: center;">众看李郭渡浮玉,晴风扫出清明天。</div><div style="text-align: center;">颇闻妙力开大施,足病不列诸方仙。</div><div style="text-align: center;">想应苍壁有垂露,照水百怪愁寒烟。</div></div></div> 建中靖国元年年三月,苏轼由虔州出发,经南昌、当涂、金陵,五月抵达真州(今江苏仪征),六月经润州拟到常州居住。作《自题金山画像》一首:<div><div style="text-align: center;">心似已灰之木,</div><div style="text-align: center;">身如不系之舟。</div><div style="text-align: center;">问汝平生功业,</div><div style="text-align: center;">黄州惠州儋州。</div></div><div style="text-align: left;"> 此诗乃苏轼生平写照。</div><div style="text-align: left;"> 苏轼自熙宁四年始至建中靖国期间,十一次造访金山,留下诗词无数,也留下诸多故事。</div>