古诗释译(70)

学诗流韵

<p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 白居易(二首)</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">  白居易,生于公元七七二年,卒于八四六年,字乐天,原籍太原(今山西省太原市一带),曾祖白温时迁居下邽(今陕西省渭南县),出生于河南新郑。德宗贞元十六年(八〇〇)中进士。宪宗元和时,任翰林学士、左拾遗等职。元和十年(八一五),为藩镇李师道派人刺死宰相武元衡事,白上疏力主缉捕凶手,为当权所忌,贬为江州司马。穆宗李恒即位,被召回长安。后历任刺史,主客郎中、知制诰、中书舍人、刑部侍郎等职。又以太子宾客分司东都,任太子少傅,进封冯翊县侯。晚年辞官,寓居洛阳香山,自号香山居士。会昌二年(八四二)罢太子少傅,以刑部尚书致仕。有《白氏长庆集》。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 采地黄者</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> “采地黄者”,就是采摘地黄的人。地黄,草名,即药中之地,蒸熟则为熟地。是一种补药。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 原 诗</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"></span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 麦死春不雨,禾损秋早霜。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 岁晏无口食,田中采地黄。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 采采将何用,持以易喉粮。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 凌晨荷锄去,薄暮不盈筐。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 携来朱门家,卖与白面郎:</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 与君瞰肥马,可使照地光;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 愿易马残粟,救此苦饥肠。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 注 释</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> [口食]食粮。[将何用]可作何用:[堠]音侯。堠粮本是乾粮。这里指的是米粮之类。[凌晨]大清早晨。[盈]满。[朱门家]豪富人家。[白面郎]指豪富人家的公子少爷。[瞰]音淡,同啖。喂食。[照地光]是说马毛润泽,照地有光。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 今 译</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">麦苗都枯死啦</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">因为春天久不落雨,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">稻秧也受了损伤</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">因为秋天又遇场早霜。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">傍年上已经没有口粮,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">所以</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">只好到田里去采些地黄。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">采呀采呀作甚么用?</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">是为了拿它们去换些米和糠。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">可是</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">大清早晨</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">便扛着锄头走了出去,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">直到天都黑啦</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">还没有能挖满一筐;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">但也只好带着它</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">到那朱门大户家,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">把它们哪</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">卖给那位脸儿白白的公子郎:</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">呵</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">用这些东西给您喂肥马,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">那马儿吃了</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">定会使皮毛发亮,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">连地也会生光;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">而我</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">只求能换些那马儿</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">吃剩的豆和谷,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">好来救救我</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">这咕咕碌碌饿肚饥肠!</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 登郢州白雪楼</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 这首诗,是作者被贬江州司马,在赴江州任的路上,途经郢州登白雪楼时写的。诗下自注:“时淮西寇未平。”按:这里的淮西寇,即指吴元济。吴于元和十年(八一五)正月反于淮西,唐朝廷发十六道兵讨吴元济。淄青节度使李师道暗助吴元济,于六月使人刺杀主持讨吴事宜的宰相武元衡,白氏被贬,正与此事有关。所以,诗中充满了他对于国事的隐忧。郢州,即今湖北省江陵县。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 原 诗</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 白雪楼中一望乡,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 青山簇簇水茫茫。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 朝来渡口逢京使,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 说道烟尘近洛阳!</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 注 释</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> [乡]应指京城长安。[簇簇]一重一重、一堆一堆。[京使]从京都出来的使者。[烟尘]指叛军、战火。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 今 译</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">站在白雪楼头</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">我遙望故乡,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">眼前的青山一重一重</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">江水呀渺渺茫茫。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">呵</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">今早晨起来</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">在渡口上待渡</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">我曾遇到过一位景徒,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">据他说:</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">淮西吴元济造反</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">那叛军搅起的烟尘</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">已经接近了</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;">——东都洛阳!</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 释译文:徐放</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 学诗习文</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 丰收节</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"></span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 八月金秋爽,欢庆丰收忙。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 亿万农民欢,乐在心坎上。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 神州几千年,农耕底蕴长。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 养育华夏族,功勋大无疆。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 英明党中央,决策意义长。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 乡村奔小康,农民有希望。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 三年全脱贫,生活蒸蒸上。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 社会主义好,感谢共产党。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 学诗习文</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 祥 音</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"></span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 清晨忽听有微信,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 原是亲朋传祥音。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 日思夜想桑梓友,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 情比桃园结义深。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:22px;"> 二零二二年七月</span></p>