<p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(237, 35, 8); font-size: 22px;"><i>《芦雪庵即景联句》赏析</i></b></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">首联“一夜北风紧,开门雪尚飘”,上句为凤姐所吟,下句为李纨所联。这两个人,一个不会作诗,一个不大会作诗,但她们所吟首联,却立即转入“即景”本题,毫不拖沓。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">二联“入泥怜洁白,匝地惜琼瑶”,此联意为:洁白的雪花飘入泥土里,让人怜惜;遍地白雪好比美玉般珍贵,让人爱惜。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">三联“有意荣枯草,无心饰萎苕”,此联意为:白雪有意掩盖了枯草,以便来春使其复苏返青;白雪又无意间装点了已经枯萎的芦苇,犹如芦花再次绽放。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">四联“价高村酿熟,年稔府粱饶”,此联意为:寒冬下大雪,农家所酿的酒也提高了价格;雪天预示好年景,官府的粮仓必定富足有余。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">五联“葭动灰飞管,阳回斗转杓”,此联意为:节令已到冬至,葭灰从乐律管中飞出;北斗七星之柄渐渐向东转,已是阴尽阳回之日。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">据《后汉书·律历志上》记载,古代为了测定节气,将芦苇茎内的薄衣烧成灰,置于十二乐律的玉管内,到了某一节气,相应的玉管发生振动,葭灰即飞出。又,古人认为四时变化是阴阳消长使然,夏至阳气最盛,冬至阴气达到顶点,北斗之柄指向正北,此后斗柄逐渐向东偏移,阳气开始回升。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">六联“寒山已失翠,冻浦不闻潮”,此联意为:寒山被白雪覆盖,已经失去了苍翠的颜色;河流被封冻,再也听不到涨潮的声音。——此为雪的远景。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">七联“易挂疏枝柳,难堆破叶蕉”,此联意为:白雪易于在稀疏的柳枝上垂挂,却难以在破碎的蕉叶上堆积。——此为雪的近景。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">八联“麝煤融宝鼎,绮袖笼金貂”,此联意为:下雪天熏染香料的木炭在火炉中融融燃烧,穿着金色貂皮袄的少女将手笼入锦衣袖中以取暖。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">九联“光夺窗前镜,香粘壁上椒”,此联意为:雪光明亮赛过窗前的铜镜,雪花粘在墙壁上,沾染了花椒的芳香。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">十联“斜风仍故故,清梦转聊聊”,此联意为:雪夜寒风依然阵阵吹来,辗转难以入睡,很少能做美梦了。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">十一联“何处梅花笛,谁家碧玉箫”,此联意为:雪夜一片寂静,不知何处传来悠扬的笛声?又是谁家庭院在吹奏幽咽的洞箫?</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">十二联“鳌愁坤轴陷,龙斗阵云销”,此联意为:大海龟为积雪即将压塌大地而发愁,大雪如玉龙战败后的鳞片漫天飞舞。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">十三联“野岸回孤棹,吟鞭指灞桥”,此联意为:雪夜乘舟访友,更为尽兴;雪夜骑驴挥鞭至灞桥,诗思就如泉涌了。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">十四联“赐裘怜抚戍,加絮念征徭”,此联意为:皇上怜惜风雪中的戍边将士,特赐棉袍以御寒;宫中制衣人亦惦念前方士兵,在棉袍中多加了棉絮。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">十五联“坳垤审夷险,枝柯怕动摇”,此联意为:少女踏雪而行,因大雪将低洼地和小土丘淹没,须仔细审视何处安全,何处危险;又怕碰落树枝上的积雪,为雪团所击,更是小心翼翼。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">十六联“皑皑轻趁步,翦翦舞随腰”,此联意为:少女莲步轻移,行走在洁白的雪地上;凌冽的寒风卷起雪花,随着少女的步履在腰间飞舞。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">十七联“煮芋成新赏,撒盐是旧谣”,此联意为:用山芋煮成的玉糁羹洁白如雪,成了人们赏识的新宠;用撒盐来比拟大雪纷飞只是差强人意的陈旧套路。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">十八联“苇簑犹泊钓,林斧不闻樵”,此联意为:大雪天仍有穿着蓑衣的渔翁在芦苇丛中垂钓;林子里再也听不到樵夫用斧子砍柴的声音。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">十九联“伏象千峰凸,盘蛇一径遥”,此联意为:大雪覆盖万千峰峦,犹如白象伏地;山间小路蜿蜒曲折,犹如银蛇盘旋,一眼望不到边。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">二十联“花缘经冷聚,色岂畏霜凋”,此联意为:雪花与寒冷结缘,方能凝聚在一起;其洁白的花色,怎么会畏惧严霜而凋零呢?</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">二十一联“深院惊寒雀,空山泣老鸮”,此联意为:深深庭院中受冻的鸟儿,被雪夜反光惊飞;空旷的山中,传来猫头鹰凄厉的叫声。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">二十二联“阶墀随上下,池水任浮漂”,此联意为:台阶上的积雪一层又一层,形成洁白的阶梯;雪花飘落池中,随着水流漂浮。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">二十三联“照耀临清晓,缤纷入永宵”,此联意为:在明亮雪光的照耀下,感觉已是清冷的拂晓;飞雪纷纷扬扬,下了一个通宵。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">二十四联“诚忘三尺冷,瑞释九重焦”,此联意为:守边的将士们忠诚报国,忘却了大雪天的寒冷;瑞雪兆丰年,皇上也就释怀,不再为民生焦虑。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">二十五联“僵卧谁相问,狂游客喜招”,此联意为:贫穷之家因大雪皆闭门不出,躺在被窝里取暖,也没有人来过问;富贵人家踏雪尽情游乐,扫雪迎接宾客前来宴饮。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">二十六联“天机断缟带,海市失鲛绡”,此联意为:雪花飘飘如织女从天上织机裁下的白色绢带,绵延不绝;又如鲛人吐丝织成的白色鲛绡,迷漫于海市蜃楼。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">二十七联“寂寞封台榭,清贫怀箪瓢”,此联意为:独对被大雪封住的楼台亭榭,感觉格外寂寞;清贫之士不改其乐,总是怀念箪食瓢饮的生活。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">二十八联“烹茶冰渐沸,煮酒叶难烧”,此联意为:用冰雪烹茶,等待煮沸的时间很长;用沾着冰雪的柴草煮酒,很难点燃。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">二十九联“没帚山僧扫,埋琴稚子挑”,此联意为:山中僧侣欲打扫山门,但大雪淹没了扫帚,可见雪之厚;小童子挑着古琴跟随主人,但大雪掩埋了古琴,可见雪之深。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">三十联“石楼闲睡鹤,锦罽煖亲猫”,此联意为:雪夜寒冷,白鹤不再离窝,悠闲地睡在石楼里;主人宠爱的猫儿钻在绣花的毛毯里取暖。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">三十一联“月窟翻银浪,霞城隐赤标”,此联意为:白雪如银浪翻飞,直抵月宫;积雪深厚,天台赤城山红色的标记也被隐没。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">三十二联“沁梅香可嚼,林竹醉堪调”,此联意为:浸润雪水的梅花香气更加浓郁,可以嚼着吃;林子里的竹子在大雪飘飞中发出醉人的声韵,非常适宜弹琴。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">三十三联“或湿鸳鸯带,时凝翡翠翘”,此联意为:雪花时而飘落在女儿绣有鸳鸯图案的腰带上,把腰带也弄湿了;时而飘落在女儿头顶翘起的翡翠簪上,把簪子也凝结了。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">三十四联“无风仍脉脉,不雨亦潇潇”,此联意为:雪花纷飞,即使没有风,不下雨,也同风雨一般,绵绵不绝。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">尾联“欲志今朝乐,凭诗祝舜尧”,此联意为:若要记述今天之欢乐,有咏雪联句为证,乃仰仗皇上之圣明,方能有此等盛事。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">联句写到这里,雪景几乎写尽,“二萧韵”也几乎用尽,故让初进贾府的李纹、李绮姐妹以“颂圣”作结,十分恰当。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">这种“联句”形式,因参与者才情各异,构思无法统一,又要求反应敏捷,立即联吟,故作成的诗结构松散,内容良莠不齐,犹如一件“百衲衣”。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">红梅花</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">曹雪芹在《红楼梦》里,是把小说里主要的女性比作了花的。所以,通过阅读,认定什么人是什么花,也是非常重要而且有趣的事情。那么,谁是《红楼梦》里的红梅花呢?</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">关于这个问题,要注意下面几个关键点:</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">第一,妙玉与梅花的特殊关系。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">第四十九回,贾宝玉眼里栊翠庵的梅花,是这样的:</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">出了院门,四顾一望,并无二色,远远的是青松翠竹,自己却如装在玻璃盒内一般。于是走至山坡之下,顺着山脚刚转过去,已闻得一股寒香拂鼻。回头一看,恰是妙玉门前栊翠庵中有十数株红梅如胭脂一般,映着雪色,分外显得精神,好不有趣!宝玉便立住,细细的赏玩一回方走。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">毫无疑问,这是为第五十回庐雪庵诗社咏梅做的铺垫。其间,已可看出妙玉与梅花的某种特殊关系,所谓“恰是妙玉门前栊翠庵中有十数株红梅”是也。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">第二,紧接着,庐雪庵争联雪景诗宝玉落第之后,李纨就开始切题了:</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">“也没有社社担待你的。又说韵险了,又整误了,又不会联句了,今日必罚你。我才看见栊翠庵的红梅有趣,我要折一枝来插瓶。可厌妙玉为人,我不理他。如今罚你去取一枝来。”</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">如此一来,庐雪庵诗社的主题就确定了,那就是:咏梅。请看:</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">李纨点头说:“是。”一面命丫鬟将一个美女耸肩瓶拿来,贮了水准备插梅,因又笑道:“回来该咏红梅了。”</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">第三,而更为关键的是,要弄明白,这四首咏红梅的诗,到底要告诉我们什么呢?</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">第一首:</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">咏红梅花 得“红”字 邢岫烟</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">桃未芳菲杏未红,冲寒先已笑东风。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">魂飞庾岭春难辨,霞隔罗浮梦未通。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">绿萼添妆融宝炬,缟仙扶醉跨残虹。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">看来岂是寻常色,浓淡由他冰雪中。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">邢岫烟这首诗,关键一句是“缟仙扶醉跨残虹”,核心是“缟仙”,这已然把梅花与神仙联系在了一起。而整首诗说的无非就是红梅花的飘逸美丽以及高洁的品格而已。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">第二首:</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">咏红梅花得“梅”字 李纹</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">白梅懒赋赋红梅,逞艳先迎醉眼开。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">冻脸有痕皆是血,醉心无恨亦成灰。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">误吞丹药移真骨,偷下瑶池脱旧胎。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">江北江南春灿烂,寄言蜂蝶漫疑猜。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">这首诗,同样是在突出梅花的“神仙品格”,所谓“误吞丹药移真骨,偷下瑶池脱旧胎。”</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">而第三首:</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">咏红梅花得“花”字 薛宝琴</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">疏是枝条艳是花,春妆儿女竞奢华。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">闲庭曲槛无余雪,流水空山有落霞。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">幽梦冷随红袖笛,游仙香泛绛河槎。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">前身定是瑶台种,无复相疑色相差。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">说的还是红梅的“神仙血统”,所谓“ 前身定是瑶台种,无复相疑色相差。”由此可以认定,这三首梅花诗,赞美的都是它的“飘飘欲仙”。我以为,这是一个很重要的共同点。我们知道,《红楼梦》除现实主义体系之外,尚有一个神话体系作为支撑,而正是在神话体系里面,有所谓“百花司”。众姐妹与花的对应即由此而来。至此,我已经认定,梅花必定对应着某人。那么是谁呢?殿后的宝玉的诗歌说明了一切:</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">宝玉笑道:“有了,你写吧。”众人听他念道,“酒未开樽句未裁”,黛玉写了,摇头笑道:“起的平平。”湘云又道:“快着!”宝玉笑道:“寻春问腊到蓬莱。”黛玉、湘云都点头笑道:“有些意思了。”宝玉又道:“不求大士瓶中露,为乞嫦娥槛外梅。”黛玉写了,又摇头道:“凑巧而已。”湘云忙催二鼓,宝玉又笑道:“入世冷挑红雪去,离尘香割紫云来。槎枒谁惜诗肩瘦,衣上犹沾佛院苔。”</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">在我看来,曹雪芹设计贾宝玉最后做诗咏红梅,绝非泛笔,乃是“点题”也。也就是揭晓谜底。毫无疑问,这其中的“寻春问腊到蓬莱”,指的就是他到栊翠庵乞梅花。请注意,这里栊翠庵已经是“蓬莱”了。而紧接着的“不求大士瓶中露,为乞嫦娥槛外梅。”则已经把妙玉比作大士和嫦娥了。也就是说,在这里已经有一个等式了,那就是:梅花—神仙—妙玉。如此,再联系妙玉与梅花的特殊关联,我以为,《红楼梦》里的红梅花,就是妙玉无疑,因为,四首红梅诗,说的是梅花,其实说的也是妙玉,以及妙玉在神话的世界里与梅花的特殊关系。更何况,曹翁怕大家不明白,更写到:“为乞嫦娥槛外梅”,这“槛外梅”不就是暗指栊翠庵外面的梅花吗?妙玉不就是槛外人吗?所以,“入世冷挑红雪去”,原来是妙玉(大士和嫦娥为喻体)来到尘世带来的梅花呀。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(237, 35, 8);">果然,妙玉就是那冰冷世界里那傲雪高洁的红梅花。仔细想想,奇妙无比,妥帖非常。曹翁之曲意深情,见矣。</span></p>