西山森林公园参禅记——三山五园之三

Gao Ping

<p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">明代《帝京景物略》描述香山一带:「</span><u style="font-size:20px;">京師天下之觀,麗不欲若第宅,織不欲若園亭,僻不欲若菴隱,香山寺正得廣博敦穆。崗嶺三周,叢木萬屯,經涂九軌,觀閣五雲,遊人望而趨趨,有丹青開於空際,鐘磬飛而遠也。……,廓廓落落,風樹從容,泉流有云</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">香山南麓有法海寺,有旭华之阁,有松堂,有八大处,有狮子窝,有弘德寺,有茶棚,这里如同乾隆在其《绚秋林》写道:「</span><u style="font-size:20px;">深秋霜老,丹黄朱翠,幻色炫彩,朝旭初射,夕阳返照,绮缬不足拟其丽,巧匠设色不能穷其工</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> 1 碉楼与八旗印房 <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">我们集合完毕,文保老师告诉我,在香山革命纪念馆南侧有清代碉楼,在一个夹道里,被外侧楼房遮挡住,我几次路过都忽略了,退回夹道,看见门牌为「</span><u style="font-size:20px;">杰王府丁11号</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">这是死膛碉楼,在历史上属于赫赫有名的清朝特种部队「</span><u style="font-size:20px;">健锐营</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">继续向南,在香山小学东侧有「</span><u style="font-size:20px;">南辛村街</u><span style="font-size:20px;">」路牌,向里,路北也有一个碉楼,过去村应四角各一个,仅剩下目前两个。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">继续向东,有一个胡同,目前仅剩下大门两侧砖砌的门柱,这就是「</span><u style="font-size:20px;">八旗印房</u><span style="font-size:20px;">」,则是健锐营部队的衙门所在地,也是最高军事指挥所。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">这是南侧碉楼与东侧香山八旗印房大门旧照片。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">香山八旗印房为北京市海淀区文物普查登记项目。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">西侧门柱墙,上面有门牌「</span><u style="font-size:20px;">香山正黄旗21号</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">这是文革前旧照片</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">里面有几颗古老的大槐树,四周还有几道残墙。</span></p> 2 香山小学 <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">我们从香山革命博物馆向南而行,来到正黄旗乃清朝的西山锐健营所在地,扑面而来的是浓郁的历史气息,两侧的房屋依旧青砖灰瓦,随处可见直径达1米左右的古槐,脚下残缺的石板古道,似乎在告诉人们什么是岁月的沧桑。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">西侧乃「</span><u style="font-size:20px;">香山健锐营八旗高等小学</u><span style="font-size:20px;">」旧址,位于海淀区香山北正黄旗36号,正黄旗八旗印房(为新校址)对面,最早是一所为香山健锐营子弟教授满语及骑射等技艺的官学,建于清乾隆年间。香山八旗高等小学坐西朝东,依山而建,占地约12.7亩,有房九十九间,分为三进院落。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">清末宣统年间,左、右两翼的学房合并为八旗高等小学堂,民国初期又改称「</span><u style="font-size:20px;">西郊公立第三高等小学校</u><span style="font-size:20px;">」,即现在的香山小学。</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">合影</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">香山八旗高等小学为海淀重点文物保护单位。</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">这是上次我拍照的</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">这是夏天拍照的</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">小学大门两侧虎皮墙依旧保留,路边古槐树参天遮日。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">小学对面有一座缺胳膊少腿的少先队员塑像,2014年路过时就是这样残破,可想而知,这个小学处于衰败状态。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">继续向南,有消防铁门,从半开半掩的小门而入,有三岔路,向东是演武厅方向,正南不远就是金山陵园公路,正西就是香山南麓的狼涧沟,我们走正南。</span></p> 3 香山慈幼院古墓 <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">进铁栅栏门,向右就是红山头的斜山坡上,有许多婴儿坟,这是当年香山慈幼院留下的,至今尚有三五座婴儿坟,墓碑完好,多数的墓碑被推倒,散落一地,破败不堪,触目惊心。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">据说著名慈善家熊希龄,收养孤儿,不计其数,成立香山慈幼院,他对每一位孤儿,无不视如己出,如果不幸夭折,忍痛将他们安葬于此,每年的清明,带领师生祭扫缅怀。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">其中一方墓碑,字迹清晰,写道「</span><u style="font-size:20px;">生年民国十七年四月廿八日,郑胜东,年三岁,男童,广东中山县人,民国十九年七月</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">香山慈幼院一校蒙养园主任沈璚于1925年亡故,就安眠于斯,其母亲、侄女等家人,均安葬此地,墓碑保存完好。</span></p> 4 晏公祠 <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">我们沿着防火道而行,来到金山陵园北侧,就是「</span><u style="font-size:20px;">晏公祠</u><span style="font-size:20px;">」,就在万安山麓,原名「</span><u style="font-size:20px;">道统庙</u><span style="font-size:20px;">」,系儒教庙宇,为明代正德七年(1512)镇守陕西太监晏宏所建。到了清康熙四年(1665)重修,改为佛寺,据史书记载法海寺(北法海寺)、法华寺与晏公祠都是元代宏教寺(或曰弘教寺)的遗址。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">明代《帝京景物略》记载:「</span><u style="font-size:20px;">晏公祠,二氏,野祀也。儒,国家典祀也。天子亲幸,行释奠礼,直省郡州县卫,莫或不庙。诏天下守臣,春秋,天下儒臣,朝夕,天下生徒,诵晨昏,骏奔走,固不屑与寒林空谷,争锡鹤飞栖地矣。寒林空谷,固亦不可无一。趋中峰庵者,不得越晏公祠。祠,正德中晏长侍忠所立也。过涧,石桥,过桥,石门,曰道统门。石殿三楹,像皆石。上像三皇、五帝、三王,左像周召孔孟诸圣贤,石像周程张朱诸大儒。壁五石龛,一龛标一经名,维以藏其经。殿外一石亭,亭壁列钟虡、干戚、钱镈、弁裳之属,一如五经,以便治是经者。左龙马,马毛旋,五十五数具,一如河图。右雒龟,龟甲四十五数具,一如雒书。东堂三楹,壁列忠臣龙逢以下,孝子曾闵以下,右图而左书其行事,以告观者。凡石像石壁所形勒,浑然茂朴,中国古初制也,非汉以后西域像法,务金色为好、务变相为幻也。堂后累石为洞,洞壁标先儒格言及咏道诗,几性理之半,以待游者观感省发。祠今居守者,一僧也,仍于其私室设彼教像,诵彼教文字焉。逾岭而北三里,三教堂,守者亦僧也。析其堂木植瓦石,尽卖以去,三像露处久之。香山寺僧过,载释迦归,已而玉皇阁道士亦载去老君像。逾年,惠安伯乃过,惊宣圣野处,乃迎供山庄。而野僧道,先是私窃自夸也,曷往观乎黉宫矣</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">刘若愚《酌中志》(卷二十二·见闻琐事杂记)介绍晏公祠的来历及太监晏宏,记载为:「</span><u style="font-size:20px;">中官最信因果,好佛者众,其坟必僧寺也。惟晏太监名宏者,不知何许人。武庙时,曾镇守陕西与督臣王琼同事,其坟在西山,不设佛像,止以石砌壁,而镌刻古来贤孝典故,为劝化计。俗所谓“晏家庙”是也。今经厂所贮晏公纲目板一部,宏遗物也。内臣多爱,重刷印之</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">清·吴长元《宸垣识略》对晏公祠有详细记载,其文叙述:「</span><u style="font-size:20px;">晏公祠在弘教寺旁,明正德中晏常侍忠建。过涧石桥,有石门曰道统门。石殿三楹,像皆石。上像三皇、五帝、三王,左像周、召、孔、孟诸圣贤,右像周、程、张、朱诸大儒。壁五,石龛一。龛标一经名,唯以藏其经。殿外一石亭,亭壁列钟簴、干戚、钱鎛、弁裳之属,一如五经,以便治是经者。左龙马,马毛旋五十五殿外一石亭,亭壁列钟簴、干戚、钱鎛、弁裳之属,一如五经,以便治是经者。左龙马,马毛旋五十五,数具一如河图。右雒龟,龟甲四十五,数具一如雒书。东堂三楹,壁忠臣龙逢以下,孝子曾、闵以下,右图而左书其行事,以告观者。石像浑朴,不类汉以后及西域像。法堂后累石为洞,洞壁标先儒格言及咏道诗词</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">明末清初的孙承泽《天府广记》也有晏公祠片段:「</span><u style="font-size:20px;">弘教之旁有岩,俗称晏公祠。余偶入室,其内皆石室,琢三皇五帝列圣名贤像,自吾师宣尼而下及宋朱紫阳、李延平诸公,两壁又刻画忠臣孝子如王祥、颜杲卿之属。又有小石室,题函五经书史,讯之乃武庙时中贵晏公造也</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">我们来到万安山法海寺之西北,过涧沟,爬过铁栅栏,远远就看见晏公祠建筑。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">那么晏公是谁?就是明代太监晏宏,据记载得知:晏宏(1463—1534),字约之,生于天顺七年(1463),嘉靖十三年(1534)卒于位。其先楚人。幼入内庭,侍孝宗皇帝于春宫,弘治初升至太监,赐蟒衣玉带,内府乘马,雅善书法,孝宗特赐端砚以宠异之。敕督京通仓储,搜革积弊,人目为晏御史。嘉靖初命镇守陕西,至镇兴坠补弊,不遗余力,仿古义仓意置余廪以赡贫乏,尤重文教,崇饬先圣及武成之庙,增补《通鉴纲目》小学诸书刻梓以传。治绩超美,天子赐敕嘉奖,擢南京守备太监,一镇以静。数以老疾求代,温诏慰留旋召入典东厂,已疾笃。卒后世宗赐谕祭,诏有司给驿归公之丧,葬都城章华村。晏宏性恬约,被服儒素,非宾会食不重味,一室萧然,图史外无他玩好,殁之日,几不能殓衾。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">摘自张嘉鼎《香山法海寺》的插图。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">先来到祠堂,砖石结构,坐北朝南,长约12米,宽约6米,高3余米,面积约72平方米。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">建筑面阔三间,明间洞门居中,门额之上有横匾「</span><u style="font-size:20px;">停云岩</u><span style="font-size:20px;">」,为石拱券顶,南墙大门两侧各开一长方形小石窗。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">除正屋外,两侧为旁屋,无门有石拱窗,石屋正房与旁屋之间有石券门相通。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">里面东侧暗间石券门上刻「</span><u style="font-size:20px;">三省斋</u><span style="font-size:20px;">」,东侧暗间石券门上刻「四知室」,每间石室内石壁中均嵌小龛,其中三省四知源自「</span><u style="font-size:20px;">日勤三省,夜惕四知</u><span style="font-size:20px;">」的儒家典故,乃自省和清廉的之意。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">由于有铁栅栏,里面啥都看不见,资料记载里面原供有三皇、五帝、三王、周公、孔子、孟子以及宋代儒家周敦颐、程颢、程颐、 张载、朱熹等人的石像。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">东西旁屋有石拱窗户,东侧石窗上额书「</span><u style="font-size:20px;">邀月洞</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">西侧石窗上额依稀有字,有文章记载为「</span><u style="font-size:20px;">晞阳阿</u><span style="font-size:20px;">」,源自「</span><u style="font-size:20px;">与女沐兮咸池,晞女发兮阳之阿</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">前面有一块石碑,由于没有涂色,仔细观看才知是北京市海淀文物保护单位标志,内容为「</span><u style="font-size:20px;">晏公祠.地藏殿</u><span style="font-size:20px;">」,落款「</span><u style="font-size:20px;">一九九二年九月</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">视频</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">南行,不远就是晏公祠另外一个殿,为地藏殿,乃一间大殿,供奉地藏菩萨,整座大殿全部由黑褐色的方形岩石垒成,汉白玉门楣上有碗口大的楷书字体「</span><u style="font-size:20px;">地藏殿</u><span style="font-size:20px;">」,左有「</span><u style="font-size:20px;">大明正德壬申孟秋上日建</u><span style="font-size:20px;">」字样,右有「</span><u style="font-size:20px;">大清康熙四年二月重修</u><span style="font-size:20px;">」字样。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">原来地藏菩萨前有平台,有石香炉和石龟石龙等,附近八旗和村民死亡之后,送这里,上床、停灵、入殓、接三、做夜、烧纸、烧活、烧车船均在这里,当地人很少来这里,据说夜里闹鬼。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">这是海淀区文物保护单位碑,后面有文字介绍,抄录如下:「</span><u style="font-size:20px;">晏公祠位于海淀区四季青镇万安山麓。始正德七年(1512),为太监晏宏所建。原名道统庙,是儒家庙字。清康熙四年(1665)重修。祠坐北朝南建于山坡上,东部为停云岩石,为地藏殿,另有四方亭一座。停云岩石洞为南券顶,面阔三间,西间门券刻“四知室”,东刻“三省斋”。四知室洞内壁上有大幅刻字,记晏宏生平事迹。三省斋南窗上刻“邀月洞”,窗有石,面阔三间,明间与次间之间有石券门相通,每间石室内均有小龛。停云岩以西约40米为地藏殿,面阔三间,殿内原供有三皇五帝、三王、周召、孔孟诸圣周、程、张、朱等大儒的石像,现已不存。大殿前原有四方亭,现存北京石刻艺术博物馆</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">石屋为一间,上面横匾写道「</span><u style="font-size:20px;">地藏殿</u><span style="font-size:20px;">」,从名字看属于佛寺,但墙壁石砖上刻满了与儒家有关的内容,到底什么回事?如果从这里始建与北法海寺兴建过程,不难发现地藏殿当为原晏公祠建筑。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">清代修建法海寺,根据现存石碑得知顺治皇帝划定的法海寺界限为「</span><u style="font-size:20px;">东至山头塔,南至龙泉岭,西至主山顶,北至香山岭</u><span style="font-size:20px;">」,此时晏公祠被归为北法海寺一部分,在原晏公祠位置上改建佛殿。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">石屋大门同样用铁栅栏,只能看外观,从缝隙观看里面,发现墙壁粉刷,已经看不到原来的东西。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">这是横匾,书写「</span><u style="font-size:20px;">地藏殿</u><span style="font-size:20px;">」,右侧自上而下首款为:「</span><u style="font-size:20px;">大清康熙四年二月吉旦重修</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">左侧自上而下,落款为:「</span><u style="font-size:20px;">大明正德壬申孟秋上日建</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">让我感到惊奇的是地藏殿外墙石壁刻满了文字,就连石门框内也是。刻字比较集中大门的两侧和东面山墙上。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">文史专家张文大老师特意给我一些资料,我选录两段。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">地藏殿南墙,门左至窗间:「</span><u style="font-size:20px;">□□□□□□□□□□□胡氏曰愚读□□□□□□□□□□□□□□□之远也□后世有立功□□□□□□□□□□□□□□追思而祀之是数□□始有□于□□□□□□□□□□得推苗裔□宗□实经□□□□□□□□□□□□□□报也人于本地间其国家之□□□□□□□□□□□□理中之人□□食之原器用之□□□□□□□□□□惟乐之则谁于明□□之也而忘□□□□□□□□□□人驾一偏空说天事理之正而其□□□□□□□□□□据中华名士魏业相望□□□□□□□□□□□□□□灭三纲之人而豢养之□□□也其不知□□□□□□□侵渔民利耗□□□乃细事耳为政者□□□□□□□□□虑中华无人可悲之甚矣</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">大门西侧主要刻写三皇五帝、孔子孟轲的内容。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">门左窗至山墙:「</span><u style="font-size:20px;">□□□□□□□□□疏凿者□居□□□之□可也盖作者□□□□□□□□□□已者□人生□间被帝王亲贤乐利之□□□□□□□□□□有志圣贤之道诵诗读书□□多识为言□□□□□□□□道之本读三皇乎则知道学之原读五帝□□□□□□□之□□知继往开来之学喟欤叹曰圣贤之道□□□□□□硕德□□□今有以窥其概也燕居之时□□□□□□□□□文□□□□圣贤图像□□□□□□文□□□□□□□□□□□□□□少慰夙昔钦养之怀然道统□□□□□师曰□□□□吾□□之即出道统书三册三拜受□□□□□□□考□□应□下□□各序其□善行实三详绘□□□□□□□□□□卷卷□□□建庙于私第庄所之间第□□□□□□□□□之奉□□□永长也□□京右之山名曰□□□□□□□□□□□□□人曰此可以宅□圣神也由是□□□□□□十有二□□辅□□之有功者□有□字于庶□□□□□□□竭虔□以报圣贤□□之功也嗟□□□□□□□□照也□之圣道□□□无所□在也而□爱□□□□□□□□□□□□夷内□□□下裳□湟湟于□凿□□□□□□□□□□□□不肖者□之乎故进道统之书与□□□□□□□□□□□之人由知圣道之所□也经度之始□□□□□□□□□□□墨之道者□□夫渊也斯庙之作鸠工于正德壬申□□□□之□□创造于□□诸益友赞美之□□是为序</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">大门东侧记载了建造道统庙的起因,有序言部分,由「</span><u style="font-size:20px;">羲皇之世</u><span style="font-size:20px;">」正德壬申年(1512年)题写,另外还有有关「</span><u style="font-size:20px;">周礼</u><span style="font-size:20px;">」文章。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">这是大门门框内侧,东壁文字,有「</span><u style="font-size:20px;">周礼</u><span style="font-size:20px;">」有关内容。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">山门内框西侧雕刻着孔子听韶乐的故事,还雕刻出好七种古乐器,并有文字介绍。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">照片上方,左侧是「</span><u style="font-size:20px;">箫</u><span style="font-size:20px;">」,特注明十四根管,隔一个是伏虎状打击乐「</span><u style="font-size:20px;">敔</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">放大观看古乐器洞箫图</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">东山墙上详细记载了两次买卖土地山场房屋等内容的地契。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">一次是正德九年(1514年)十月初四,一次是正德十二年(1517年)十一月十八日。记载了卖主由于「</span><u style="font-size:20px;">乏钱使用准自种山场及...房屋一间...自愿卖与锦衣卫中所擎盖司百户晏清</u><span style="font-size:20px;">」,两次买主为「</span><u style="font-size:20px;">晏清</u><span style="font-size:20px;">」,刻石还有「</span><u style="font-size:20px;">恐后无凭,故立文约,永远为证</u><span style="font-size:20px;">」,防止反悔,还有「</span><u style="font-size:20px;">有先悔之人,甘罚白米十石(第二次买卖是罚白米二十石)</u><span style="font-size:20px;">」,还有「</span><u style="font-size:20px;">保见人方英</u><span style="font-size:20px;">」作为中间人。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">有「</span><u style="font-size:20px;">用此卖地,立此文约,……,卖到香山西至大路</u><span style="font-size:20px;">」字样。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">最下方文字「</span><u style="font-size:20px;">正德...,是为序</u><span style="font-size:20px;">」字样。</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">春秋库武经库</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">中书库诗,并罗列册数</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">视频</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">地藏殿西侧残卧在地的雒龟,一片破败景象。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">石室外西侧有一石龟卧于地,再西是一棵两人合抱的楸树矗立在祠前,有一级古树的标志牌。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">由于过去这里住流浪汉,取火做饭,不幸把树点燃烧毁。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">继续向里,发现一孔古井,依旧完好。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">上次文保老师告诉我,在地藏殿前面空地,原来还有一个晏公祠石殿,又名「</span><u style="font-size:20px;">道统香火殿</u><span style="font-size:20px;">」,就是烧香的,石仿木结构。下部整雕须弥座式殿基。两侧山墙一雕龙马、河图,一雕洛龟、洛书,配文字。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">清·吴长元辑《宸垣识略》记载:「</span><u style="font-size:20px;">晏公祠,……,殿外一石亭,亭壁列钟簴、干戚、钱鎛、弁裳之属,一如五经,以便治是经者。左龙马,马毛旋五十五殿外一石亭,亭壁列钟簴、干戚、钱鎛、弁裳之属,一如五经,以便治是经者。左龙马,马毛旋五十五,数具一如河图。右雒龟,龟甲四十五,数具一如雒书。东堂三楹,壁忠臣龙逢以下,孝子曾、闵以下,右图而左书其行事,以告观者。石像浑朴,不类汉以后及西域像。法堂后累石为洞,洞壁标先儒格言及咏道诗词</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">——照片来自北京石刻艺术博物馆</span></p> 5 北法海寺 <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">然后我们来到通往北法海寺的石台阶处,翻越栏杆而入,所谓「</span><u style="font-size:20px;">北法海寺</u><span style="font-size:20px;">」是与石景山法海寺南北对应起的俗名,正确名称为「</span><u style="font-size:20px;">万安山法海寺</u><span style="font-size:20px;">」、又称「</span><u style="font-size:20px;">凤凰山法海寺</u><span style="font-size:20px;">」。相传为曹雪芹出家之地,寺内有多处石刻古迹,具有丰富的红学文化研究价值。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">又相传为「</span><u style="font-size:20px;">山中第一大寺</u><span style="font-size:20px;">」宏教寺的旧址,元中书省言:「</span><u style="font-size:20px;">给养军民,必藉地利,世祖建大宣文宏教寺,寺赐永业</u><span style="font-size:20px;">」。清.朱彝尊《西山宏教寺题壁》云:「</span><u style="font-size:20px;">都城西山宏教寺(明)正德间中贵晏忠所造。清顺治十七年间重修,改为法海、法华寺二寺</u><span style="font-size:20px;">」。康熙年间又葺修,雍正年间修缮翻新,乾隆年间再次扩建并在殿堂悬以额联。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">走石板路向西,来到北法海寺山门前的石桥,前面一道铁门锁着,里面空荡无人。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">远看一条很长的甬道通往山门,内侧左右为钟鼓楼,迎面为天王殿,后面为大雄宝殿,之后为伽蓝殿和藏书阁。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">背后为万安山,左右为香山和翠微山,环抱其中,风水极佳也。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">万安山的名字来历是这样,元代宏教寺亦作弘教寺,寺内有一著名高僧,法号万安的和尚,在这里赈世济民,深得人们的爱戴和尊重,当地为了纪念万安和尚和表示对他的尊敬,而当地的百姓将这座山命名为万安山。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">大门紧闭,当初修缮寺庙时承诺对外开放,结果修好,名义为西山方志书院,其实是挂羊头卖狗肉,根本就没有开放。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">著名建筑学家和学者梁思成和林徽因在这里拍下珍贵的照片,并撰写山门塔的论文,并刊登在《中国营造学社汇刊》上。林徽因在《平郊建筑杂录》中描述道:「</span><u style="font-size:20px;">因为这寺门的形式是与寻常的极不相同;有圆拱门洞的城楼模样,上边却顶着一座喇嘛式的塔——一个缩小的北海白塔。这奇特的形式,不是中国建筑里所常见。仰月徽去夏还完好,今秋已掉下。据乡人说八月间大风雨吹掉的,这塔的破坏于是又进了一步。法海寺门特点却不在上述诸点、石造及其年代等,主要的却是他的式样与原先的居庸关相类似。从前居庸关上本有一座塔,但因倾颓已久,无从考其形状,不想在平郊竟有这样一个发现。虽然在《日下旧闻考》里法海寺只占了两行不重要的位置,一句轻淡的‘门上有小塔’,在研究居庸关原状的立脚点看来,却要算个重要的材料了</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">1958年正在拆除的照片。据《香山法海寺》载:清代书画家郑板桥在乾隆元年(1736年)他第二次来京,三月中贡士,五月中进士,欣喜之余来到法海寺,赋《法海寺访仁公》诗:「</span><u style="font-size:20px;">昔年曾此摘苹婆,石径欹危挽绿萝。金碧顿成新法界,惜他荒朴转无多。参差楼殿密遮山,鸦雀无声树影闲。门外秋风敲落叶,错疑人叩紫金环。树满空山叶满廊,袈裟吹透北风凉。不知多少秋滋味,卷起湘帘照夕阳</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">说曹雪芹逃禅,看破红尘,在西山法海寺遁入空门,开始撰写石头记一事。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">雍正五年十二月二十四日下令抄曹家。传旨说:「</span><u style="font-size:20px;">江宁织造曹頫行为不端,织造款项亏空甚多,……,然伊不但不感恩图报,反而将家中财物暗移他处,企图隐蔽。……,将曹頫家中财物固封看守</u><span style="font-size:20px;">」。曹家被抄,曹雪芹随家人从江宁(南京)迁回北京后,看破红尘,在万安山北法海寺遗址遁入空门。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">一年后领悟禅理,得以还俗,并开始创作《红楼梦》,「披阅十载,增删五次」,终于写成。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">1964年,作家老舍先生曾到法海寺寻访,并赋七律一首:「</span><u style="font-size:20px;">门头村里好为家,文艺源泉岂浪夸。金玉红楼终是梦,镰锄碧野遍开花。东流巨浪今潮北,霜降香山叶染霞。瓜果齐歌丰产日,高天一弹吐光华</u><span style="font-size:20px;">」。其中第三句「</span><u style="font-size:20px;">金玉红楼终是梦</u><span style="font-size:20px;">」后面注:「</span><u style="font-size:20px;">父老传言,曹雪芹曾在附近法海寺出家为僧</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">1991年9月11日,时年73岁的著名红学家周汝昌在友人的帮助下,考察法海寺凭吊曹雪芹,并记有《万安山访古刹》一文,叙述道:「</span><u style="font-size:20px;">山坡之上,丛树之间,隐现着残垣一段,这就是法海古刹了。……进门以后,遍地碎石,只有几层阶矶的条石尚可登陡。又看得出殿前铁炉的巨大圆座,佛像下层的长方底座,零零落落触目荒残,惹人一种无名的古今兴废之感。然而就是这种残痕遗迹,想来也会荡然无存。我们乘此良辰,拍了不少照片,以备异日“寻踪”“怀古”。当然我们怀的这“古”,主要是雪芹的影像。我对同伴说:雪芹当日处境极度艰难时,走投无路,不得已遁迹佛门,这是完全可以理解的,而这种环境中的古寺禅林,也正适合他的情性。我看父老传述是有道理的,与有些出于编造者的“传说”不同。我们如有“慧眼”,也许可以“看”到废址的土石上,还留有雪芹足印吧?</u><span style="font-size:20px;">」</span></p> 6 碉楼 <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">不愿意路过陵园门口,我带大家走另一条路,来到「</span><u style="font-size:20px;">正红旗碉楼</u><span style="font-size:20px;">」,位于西山国家森林公园内,另一侧是部队大院,其实半山亭附近也有一个。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">一条通往东门的路,途中有一岔口,路右侧下行的坡道20米处是一座现存最高的碉楼,碉楼分为五层,二、三、四层四面均为三个窗户,五层与植物园最北侧碉楼相似,为第四层顶部中间砌筑的一个单层建筑,四面各两个窗户。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">碉楼的用途?清乾隆十一年,云南大小金川的土司莎罗奔公开反叛,并企图吞并附近众藩。莎罗而叛军在各个险要路口设置了很多坚固的石砌碉楼,易守难攻,清军久攻不下。为了对付碉楼,乾隆下令在北京的香山南边修建了三座和金山相似的碉楼。选拔二千名身强力壮、武艺高强的士兵组成「</span><u style="font-size:20px;">健锐云梯营</u><span style="font-size:20px;">」,又名「</span><u style="font-size:20px;">飞虎营</u><span style="font-size:20px;">」,进行攻打碉楼的操练。在乾隆十四年派大学士傅恒率领大军及「</span><u style="font-size:20px;">健锐云梯营</u><span style="font-size:20px;">」去金川平叛。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">为了庆贺胜利,乾隆下旨在阅武楼南修建实胜寺,还下旨在香山八旗营房附近修建象征胜利的碉楼,由番人(藏民俘虏)修建,平均每旗八个,有一个是即内部空心,其余七个都是内部实心,不能进入。</span></p> 7华阳松与方昭和圆昭旧址 <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">沿山路而行,看见路边巨大的松树,这就是「</span><u style="font-size:20px;">华阳松</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">里面有一块摩崖石刻,写道「</span><u style="font-size:20px;">华阳岩</u><span style="font-size:20px;">」,是近人书写。</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">铭牌</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">旁边有路口,下面就是当年的「</span><u style="font-size:20px;">方昭</u><span style="font-size:20px;">」和「</span><u style="font-size:20px;">圆昭</u><span style="font-size:20px;">」,解放后,被农民将旧址拆除,将砖瓦搬回家,垒砌自己的房屋,目前没有任何痕迹。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">《日下旧闻考》载:「</span><u style="font-size:20px;">方庙圆庙其制皆平顶,有堞如碉房之式,中建佛楼,亦乾隆二十七年(1762年)建</u><span style="font-size:20px;">」。其建在宝相寺之西,方庙(方昭)和圆庙(圆昭)相距不远。我们仅能从解放前外国人拍照老照片看出圆昭的佛楼平面为十字型、十字歇山顶,高约三层。而方昭佛楼两座或许是一座中部坍塌,也是三层。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">山下,部队大院里就是「</span><u style="font-size:20px;">旭华之阁</u><span style="font-size:20px;">」,为宝相寺的主要建筑。清乾隆二十七年建,眼下保存的大殿为无梁殿结构,其檐下嵌有石刻横额,上书「</span><u style="font-size:20px;">旭华之阁</u><span style="font-size:20px;">」,为乾隆皇帝御笔,殿内立有石碑2块,左面镌刻文殊菩萨的画像及乾隆三十二年的乾隆皇帝御笔题诗;右面是乾隆二十七年立的御制宝相寺碑。</span></p> 8 狮子窝 <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">继续前行,休息一下,然后沿着盘山路而行,来到一个岔路,向西,石阶很多。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">这段路很明显,有标志,基本都是石头台阶路。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">脚下有一片楼房,这是八一运动员训练场的废墟。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">正南有鹰嘴岩,这是上世纪50年代枪毙人的地方。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">然后来到海淀与石景山交界处,此山叫青龙山,峭壁为黄褐色,整体朝东,这就是狮子窝摩崖石刻地方。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">狮子窝摩崖石刻为北京石景山普查登记文物。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">这就是狮子窝摩崖石刻,最上面为「</span><u style="font-size:20px;">狮子窝</u><span style="font-size:20px;">」三个大字,中间为巨大的「</span><u style="font-size:20px;">佛</u><span style="font-size:20px;">」字,下面乃是乾隆时期题款。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">正中「</span><u style="font-size:20px;">佛</u><span style="font-size:20px;">」字石刻两米见方,旁署「</span><u style="font-size:20px;">嘉庆八年二月庆魁重修</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">其正下方为乾隆三十三年石刻:「</span><u style="font-size:20px;">狮子窝太平院穆克登额修此香道,住持源方镌记</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">北侧题款为「</span><u style="font-size:20px;">乾隆十六年僧源方住狮子窝,虽有庙基,并无房舍。自本年同穆克登额开山修道,建立庙宇</u><span style="font-size:20px;">」。左上方有两行小字:「</span><u style="font-size:20px;">万人舍万人行结万人善缘,十方来十方去成十方功德</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">翻译如下:乾隆十六年(1751)的记载,寺庙有地基,但无房屋,源方的僧人来院任住持,与穆克登额一起开山修路建立庙宇,施主有门头村和香山健锐营的赵开泰、李德禄、赵德华等人。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">这是门头村捐款人名,旁边的一副文字很有趣:「</span><u style="font-size:20px;">万人舍,万人行,结万人善缘;十方来,十方去,成十方功德</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">而乾隆三十年那块崖壁,字迹清晰但书法拙劣,刻「</span><u style="font-size:20px;">石匠胆从亮、胆从新拙手</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">乐家西界,旁边还有一个石界碑</span></p> 9 东茶棚 <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">西侧就是「</span><u style="font-size:20px;">东茶棚</u><span style="font-size:20px;">」,坐落于陈家沟以东,青龙山以南,属于福惠寺下院,所以名为茶棚,实际上是一座寺庙。据考证,那是一座屋舍三间的民间庙宇,庙前有井,可汲水沏茶。如今的东茶棚遗址,屋舍与水井荡然无存,唯余两株高大粗壮的古槐,在过往的山风中诉说着记忆深处的陈年旧事。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">巨石旁边立有一块金属标牌,上面写着「</span><u style="font-size:20px;">东茶棚遗址</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">还有一块褐色巨石,正面镌刻着「</span><u style="font-size:20px;">茶棚</u><span style="font-size:20px;">」二字,背面是东茶棚的简单介绍。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">遗址北边崖壁上刻有「</span><u style="font-size:20px;">普渡桥</u><span style="font-size:20px;">」三个大字,落款处依稀可见「</span><u style="font-size:20px;">乾隆三十四年修建,住持源方</u><span style="font-size:20px;">」字样。由此推测,这座茶棚的繁盛时期或许在清代乾隆年间。再往上就是狮子窝塔院,在部队院内。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">现在,这里唯一原物就是两株古槐。</span></p> 10 海城鲍氏祠堂牌楼与弘德寺 <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">我们从东茶棚位置向南,走一段,从百度地图发现海城鲍氏家祠牌楼就在下侧另一条公路上,然后从路边树林里的小道横切过去。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">出来,发现这么一座倾斜的楼房,里面一只大狗狂吠,从旁边小路进去,向南。</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">路遇一个水源</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">来到八大处北边,这里原是古寺,清期庙宇倾废,到上世纪30年代,由于风水宝地,利用其址改成了鲍贵卿墓地。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">路边有「</span><u style="font-size:20px;">海城鲍氏家祠</u><span style="font-size:20px;">」四柱火焰石牌坊,这里墓园第一主人鲍贵卿,辽宁海城人,曾在李鸿章、袁世凯和张作霖手下当过差,后来还与张作霖成了儿女亲家,出任过陆军总长,是北洋军中的高级将领,1934年卒于北京。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">牌坊为四柱三间,火焰宝珠分明地眼前石牌楼,四柱之上共计四头威武的石狮子。其云板一些仍依旧日模样,一些则散落地上,坊心上书「</span><u style="font-size:20px;">海城鲍氏家祠</u><span style="font-size:20px;">」六字,为清末书法家成多禄所书,</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">鲍贵卿,生于1867年,故于1934年3月1日, 奉天府海城县人。清末、民国军事将领、霆威将军,大资本家,民国风云人物,张作霖的亲家,嫡系。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;"><span class="ql-cursor"></span>历任北洋新军师长,北洋政府陆军讲武堂堂长。袁世凯称帝封其为一等男,曾任任黑龙江、吉林督军兼省长。曾任陆军总长,被授与陆军上将衔。徐世昌授其「</span><u style="font-size:20px;">霆威将军</u><span style="font-size:20px;">」称号,张作霖死后,退离政坛。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">鲍贵卿性格内向深沉,寡于言笑,善于土木工程设计,其墓地、宅院都是其亲自设计的。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">墓穴还留有盗洞,现在宝顶被修复一新,墓前原有大总统徐世昌所书石碑,毁坏,碑阳楷书题写:「</span><u style="font-size:20px;">霆威将军海城鲍贵卿之墓</u><span style="font-size:20px;">」。碑阴草书铭文:「</span><u style="font-size:20px;">岳岳鲍君,辽河之英。功在边徼,为国干城。久谢簪绂,槃涧怡情。凋年急景,柱石俄倾。惓怀袍泽,凄怆铭旌,遗芬未沫,世有令名</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">鲍贵卿墓地保存较好,十分难得。</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">北京市石景山文物普查项目</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">墓园里有两个巨大的华表,保存完好。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">这是古刹山门,清代末期,庙宇倾废,颐和吴老文章认为此地是弘德寺,但我目前没有找到确切文献支持,百度地图标注弘德词离这里有500米远。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">我们按照百度地图提示,向北,找弘德寺。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">来到深沟附近,这就是弘德寺,有高墙围挡,后来得知是一位画家私人住宅,无法入内,仅能看见几颗松树。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">弘德寺遗址,当地俗称「</span><u style="font-size:20px;">弘塔儿寺</u><span style="font-size:20px;">」,该寺始建年代无考。清乾隆年间编纂《日下旧闻考》时,曾对该寺进行考察,当时的弘德寺已成废刹,寺无僧人,仅在寺中发现一座香炉,上有「</span><u style="font-size:20px;">正统七年</u><span style="font-size:20px;">」字样。正统七年,为公元1442年。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">民国初年,绍兴周肇祥来到弘德寺故址,他在《琉璃厂杂记》中写道:「</span><u style="font-size:20px;">弘德寺无碑可考,寺址有一石,上镌‘御马监太监阿九修建,成化十六年惜薪司奉御官吴真监造’字样。当时的弘德寺,已成一小庵,已卖与白云观道士</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">石景山区文化委发布的《登记文物保护单位名录》关于这两处有简短介绍:位于八处证果寺鲍家祠东侧,弘德寺始建年代不详,清乾隆年间成为废刹,只有一座明正统七年(公元1443年)制造的香炉尚存,现建筑遗址清晰可见。</span></p> 11 无名烈士纪念碑 <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">最后来到「</span><u style="font-size:20px;">无名英雄纪念广场</u><span style="font-size:20px;">」,为纪念1950年代牺牲于台湾的我党隐蔽战线无名英雄而建。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">1949年前后,我党按照中央关于解放台湾的决策部署,秘密派遣1500余名干部入台,之后其中1100余人身份暴露后被国民党当局公审处决。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">广场正中昂然屹立一块长14米、高4米的纪念碑,正面是5组浮雕,再现隐蔽战线的5个突出战斗场景;浮雕前是以吴石、朱枫、陈宝仓、聂曦为原型的英雄塑像,用大实大虚的艺术手法展现了隐蔽战线先烈的丰功伟绩。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">背面镌刻主碑铭,全铭文217字,以典雅的文言文写就,微言大义,字字千钧。广场各显著位置,还分主题设置了5段铭文,镌刻在精制铜版上,分别是「</span><u style="font-size:20px;">忠魂</u><span style="font-size:20px;">」、「</span><u style="font-size:20px;">光影</u><span style="font-size:20px;">」、「</span><u style="font-size:20px;">家国</u><span style="font-size:20px;">」、「</span><u style="font-size:20px;">信义</u><span style="font-size:20px;">」、「</span><u style="font-size:20px;">追梦</u><span style="font-size:20px;">」,诗化语言铿锵有力,真挚感情浓烈炽热,读来让人热血沸腾,心潮难平。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">正中央是《光影》铭牌,文字如下:「</span><u style="font-size:20px;">黑暗里,你坚定地守望心中的太阳;长夜里,你默默地催生黎明的曙光;虎穴中,你忍辱负重,周旋待机;搏杀中,你悄然而起,毙敌无形。 你的名字无人知晓,你的功勋永垂不朽。你们,在烈火中永生</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">背后主碑文如下:「</span><u style="font-size:20px;">夫天下有大勇者,智不能测,刚不能制,猝然临之而不惊,无故加之而不怒,此其志甚远,所怀甚大也。所怀者何?天下有饥者,如己之饥;天下有溺者,如己之溺耳。民族危急,别亲离子而赴水火,易面事敌而求大同。风萧水寒,旌霜履血,或成或败,或囚或殁,人不知之,乃至陨后无名。</u></p><p class="ql-block"><u style="font-size:20px;">铭曰:呜呼!大音希声,大象无形。来兮精魄,安兮英灵。长河为咽,青山为证;岂曰无声?河山即名!</u></p><p class="ql-block"><u style="font-size:20px;">人有所忘,史有所轻。一统可期,民族将兴。肃之嘉石,沐手勒铭。噫我子孙,代代永旌</u><span style="font-size:20px;">」。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">陈宝仓,曾任台军「</span><u style="font-size:20px;">联勤总部</u><span style="font-size:20px;">」第四兵站总监部总监,中将。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">朱枫,从香港派往台湾从吴石将军处接收情报的女共产党员。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">吴石,打入国民党,曾任台军「</span><u style="font-size:20px;">总参谋部</u><span style="font-size:20px;">」参谋次长、中将。</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">聂曦,吴石的秘书</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">我找到吴石的名字,赶紧拍照一张。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px;">智者悟禅,时常礼佛,走曲径通幽的深处,临晏公祠,望北法海寺,抚摸狮子窝石刻,过东茶棚,感受普渡桥,绕海城鲍氏祠堂牌楼,至无名烈士碑,行走参禅路,佛法便在初春的草香中渐渐领悟,我喜欢清茶一杯,去开悟无法言说的禅理,清凉的山风中,在古香道上游走,边走边想,领悟许多许多。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size:20px;"></span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:18px;">2022年5月15日补</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;">参考文献</p><p class="ql-block">「1」晏公祠.北京市古代建筑研究所,2019</p><p class="ql-block">「2」存放在五塔寺中的晏公祠石殿.北京交大古建筑,2020</p><p class="ql-block">「3」香山也有一座法海寺,相传为郑板桥学经和曹雪芹逃禅之地.北京日报客户端,2020</p><p class="ql-block">「4」双塔邨人.海淀碑文录·法海寺.新浪博客,2013</p><p class="ql-block">「5」<span style="font-size:18px;">我是寺庙客.</span>路观海城鲍氏家祠.新浪博客,2018</p>