文昌郭母纪念亭

如风

<p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;">图文/如风</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:20px;"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> 海南文昌是著名的华侨之乡。一是文昌人出洋时间早,宋末明初已有先驱者怒海行舟,乘帆船到南洋群岛谋生;二是出洋人数众多,据不完全统计约有l20余万人,远远超过文昌58万现住居民的一倍;三是华侨分布的地域广,遍于世界50多个国家和地区;四是对故乡的贡献巨大,改革开放以来,华侨对故乡的捐款赠物近10亿元。</p><p class="ql-block"> 位于文昌市老城区的文南老街,便是文昌侨胞回归故土反哺桑梓的历史见证。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> 在文昌众多华侨中,最为显赫的当数宋耀如。他是中国“初谈革命”的三位民主革命家之一(另两位是孙中山和黄兴),他是孙中山民主革命的坚定支持者,为振兴中华甘当“革命的隐君子”,为革命无尽无休地付出而从未寻求一丝一毫的回报。他培养的6个子女皆是“人中龙凤”,尤其是宋庆龄、宋美龄、宋子文“两后一相”,更是中国现代史上闪耀的明星。</p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">宋耀如(1861-1918)</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> 不过,本篇主要介绍文昌另一位华侨领袖——郭巨川。</p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">郭巨川(1876-1953)</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block">  郭巨川, 原名郭书淮、又名郭盛淮,海南省文昌县南阳镇美丹村人,新加坡侨领。</p><p class="ql-block"> 其父郭云龙早年到南洋(今东南亚一带)谋生,其母吴氏留守故土勤俭持家,因积劳成疾英年早逝,9岁的郭巨川及其胞弟镜川全靠祖母李氏、伯母王氏抚育成人。</p><p class="ql-block"> 郭巨川幼年时曾在私塾读书,后赴南洋马六甲埠(今属马来西亚)和父亲一道打工,到种植园里从事木薯、橡胶、油棕、椰子的种植、管理、收获和销售等工作。清光绪三十三年(1907年),奉父之命捐银500元在故乡南阳美丹村创设迈众小学,免费让乡里子弟就读。先后两次以先人“郭斯俊”、“郭邦由”的名义捐大洋1万元给南阳故里,在族中设立“奖学基金会”。</p><p class="ql-block"> 20世纪初,世界经济危机,英属马来亚(今马来西亚、新加坡)种植园竞相低价变卖,郭巨川回文昌老家变卖祖田,四处筹措资金,把大片胶园与荒地买下。第一次世界大战后,世界经济复苏,郭巨川逐渐发展成为富甲一方的大企业家。和弟弟镜川一道,在马来亚先后捐资创办了十余所学校。1924年琼崖大旱,五谷失收,巨川兄弟汇回光洋数千元救济南阳美丹村的乡亲。1925年郭氏兄弟出资银元14000多元购置《四库全书》一套捐给文昌县图书馆,又付银元300元为幼孤郭远安修建房屋。1926年捐银4000余元修建被洪水冲坏的美丹桥坝,同年被选为北京善后会议华侨代表,出席北京善后会议。1927年捐银元17000元建造文昌中学教学楼和礼堂。1930年前后,在家乡美丹村建房几十间,大部分给村中乡亲居住。先后荣获国民政府大总统特授五等嘉禾章、广东省省长褒奖二等嘉祥章,并被选为国民革命军粤军参议。1953年在马来西亚吉隆坡市病逝。</p><p class="ql-block"> 为报答祖母伯母养育之恩,1936年郭巨川郭镜川兄弟在文昌公园兴建了一座郭母李太夫人王夫人纪念亭。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> 郭母李太夫人王夫人纪念亭距文南老街仅一箭之遥。建于1936年,时任文昌县长何治伟奠基,而今已列入海南省文物保护单位。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> 此亭为纪念李太夫人与王夫人抚孤有德、教子有功而建。表彰她们在艰难环境中把爱国华侨富豪郭巨川、郭敬川抚养教育成人,使之后来发迹南洋,对国民革命和社会公益事业秉力资助作出重大贡献。</p><p class="ql-block"> 纪念亭呈八角形,为钢筋水泥和玻璃瓦塔式结构,亭高11米。戗脊翘起,塔顶有珠,珠光溢彩,顶层八面开拱形窗,亭内有亭、亭上有亭、古色古香、中西合璧。内外两圈各有顶柱八支,外圈是方形石柱,内圈的柱子是圆形的,柱头为犍陀罗式,柱头以上做成斗八藻式,檐廊设有栏杆,对开四个有台阶的入口。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> 郭母纪念亭的文物价值不在于其造型和结构,而在于亭内集结了33幅名人墨宝。这些墨宝都出自当年的民国要员和社会名流,李宗仁、林森、于佑任、冯玉祥、张学良、白崇禧、孙科、张人杰、陈立夫、孔祥熙、马叙伦、黄强、蒋作宾、冯国清、王国宪、陆桂芳、陈树人、覃振、居正、邵力子等,是我国保留历史名人墨迹最多、最完整的纪念亭,恐怕不是之一是唯一。</p><p class="ql-block"> 亭内墨宝均题于1935年(民国24年)。显然,纪念亭是为存放这些墨宝而修建的。先有题词后建亭是本纪念亭的特点。郭巨川先生将纪念亭建在原籍既是祖母伯母的怀念,也是对故土的怀念。只有亭内没有见到郭巨川先生的墨迹,有些令人不解。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> 且看亭内镶嵌的匾额石刻——</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">懿德堪型</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;">—— 国民政府题頒 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">行式中闱</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;">—— 国民政府題頒 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">后先辉映</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;">—— 冯玉祥题 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">欧孟称女宗 仁慈世所传</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">郭家姑与妇 懿德媲前贤</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">佐夫万里行 致富开陌阡</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">创业甘苦辛 积善种福田</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">后嗣能报国 寿登耄耋年</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">食报邀天眷 褒扬史待编</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;">—— 李宗仁 敬题 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">任始风徽</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;">—— 张学良 题 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">慈母缝衣为治装 弟兄万里拓炎荒</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">家留家妇勤南亩 代哺诸孤慰北堂</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">两世徽音能济美 百年褒典自荣光</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">显扬潜德清芬远 积厚由来世泽长</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;">—— 孙 科 题 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;">—— 黄慕松 题 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">贤明继美</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;">——林森 题 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">郭母李太夫人暨王夫人纪念亭记</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px; color:rgb(176, 79, 187);">——冯河清先生于民国二十五年 撰文 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px; color:rgb(176, 79, 187);"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">徽音孔昭 德比孟母</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;">—— 蒋作宾 题 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;">—— 居 正 敬题 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">女宗共仰</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px; color:rgb(176, 79, 187);">—— 张人杰 题 ——</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">重闱累德 闺誉长昭</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px; color:rgb(176, 79, 187);">—— 马叙伦 题 ——</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">母仪足式 坤德典型</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;">—— 彭学沛 敬题 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">荻画垂型 彤芬永式</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;">—— 陈立夫 敬题 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">懿德遐龄 功在党国</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">徽音嗣庆</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px; color:rgb(176, 79, 187);">—— 钮永建 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px; color:rgb(176, 79, 187);"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;">—— 高惜冰 题 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">芬惠翔声 徽音嗣美</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">砥砺叔世 克绍母仪</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;">—— 许崇清 拜题 ——</span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;">—— 邵力子 敬颂 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"> 再看外围亭柱上的八副楹联,每副皆精品 ——</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">两代仪型堪砺俗 千秋俎豆祀怀清</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px; color:rgb(176, 79, 187);">—— 林森题 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px; color:rgb(176, 79, 187);"></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">孔崇褒荣两世 懿德并千秋</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px; color:rgb(176, 79, 187);">—— 孔祥熙敬题 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px; color:rgb(176, 79, 187);"></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">喆嗣欲报恩勤万古云霄罔极</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">群公共扬芳烈千秋节义双高</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px; color:rgb(176, 79, 187);">—— 王国宪敬撰并书 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px; color:rgb(176, 79, 187);"></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">肯构肯堂拓殖重洋传二惠</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">太任太似徽音两代共千秋</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="font-size:15px; color:rgb(176, 79, 187);">——陈树人敬题 ——</span></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">四海昭融温恭且恪</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">一门雍淑翟茀之光</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;">—— 于右任 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">郝法钟仪后先媲美</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">松筠柏操日月争光</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;">—— 黄 强 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">任姒徽音开年七百</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">汾河家世故异寻常</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;">—— 覃振 敬贺 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">懿范同昭徽音继美</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187);">褒崇两代彤焕千秋</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;">—— 陆桂芳 敬题 ——</span></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><span style="color:rgb(176, 79, 187); font-size:15px;"><span class="ql-cursor"></span></span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;">2022-02-05 于海南文昌</p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p><p class="ql-block" style="text-align:center;"><br></p>