“美食达人”苏东坡与腊八粥的故事

地主家的蜜罐子

<p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1">腊八,一年岁尾最重要的日子。我们纪念它,从一个“馋念”开始,过去总说:“小孩小孩你别馋,过了腊八就是年。”</p><p class="ql-block ql-indent-1">一碗腊八粥下肚,感受到寒冬里最绵长的温暖。腊八是一种等待,更是一种思念。</p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size: 18px;">边喝粥边唠唠史上著名“美食达人”苏东坡的腊八粥故事——</span></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1">喝腊八粥据说是在宋朝开始流行起来的,黄米白米江米红豆黑豆芸豆,各种五谷一起下锅,一锅五谷丰登、生活美好的祝福······不管是平民百姓,皇宫深院还是庙宇古刹,都过腊八节,喝腊八粥。因为在佛教中,十二月初八还是佛祖释迦摩尼成道日,又称法宝节,寺院的这个节过得隆重不亚俗世,还会施粥,就是让大伙喝免费粥。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1">杭州灵隐寺也不例外,灵隐那时已是全国香火最旺的古刹,苏东坡在杭州当地方官的时候也常去。有一年寒冬腊月,苏东坡早早计划好初八一早要去灵隐寺喝粥,但没想到前一晚喝高了,第二天没起来,等到饿着肚子踏雪上山、排完浩浩荡荡的队踏进寺门——粥早就没了。按说方丈是他朋友,他怎么没叫方丈留碗粥,这事儿还待考证。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1">总之事后灵隐寺方丈听说此事,很过意不去,第二年腊八节前夕便主动邀请苏东坡去喝粥,苏东坡这一天过得那叫一个开心,不仅喝了粥,还在僧人的毛毯上睡了午觉,直到日落时分才离开。临走时诗兴大发,写下了——</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">留题灵隐寺方丈</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">君不见,钱塘湖,钱王壮观今已无。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">屋堆黄金斗量珠,运尽不劳折简呼。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">四方宦游散其孥,宫阙留与闲人娱。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">盛衰哀乐两须臾,何用多忧心郁纡。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">溪山处处皆可庐,最爱灵隐飞来孤。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">乔松百尺苍髯须,扰扰下笑柳与蒲。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">高堂会食罗千夫,撞钟击鼓喧朝晡。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">凝香方丈眠氍毹,绝胜絮被缝海图。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">清风徐来惊睡余,遂超羲皇傲几蘧。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">归时栖鸦正毕逋,孤烟落日不可摹。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1">这里,“高堂会食罗千夫,撞钟击鼓喧朝晡”,说的就是当时千人喝粥的盛况,又是千夫,又是撞钟击鼓,这叫一个喧闹。 “凝香方丈眠氍毹,绝胜絮被缝海图。清风徐来惊睡余,遂超羲皇傲几蘧。”喝碗粥再午睡一会儿,这叫一个养生。吃饱睡足踏上归途,还有“归时栖鸦正毕逋,孤烟落日不可摹”的美景,这叫一个惬意。</p><p class="ql-block ql-indent-1">腊八不是喝碗粥那么简单,得这么喝,才像过节。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1">在杭州这段日子恐怕是苏东坡一生中最开心的光阴了,他常自比白居易。挖西湖修大堤,事业有成,又有美景可赏,又有朋友招呼,人生繁华而热闹。这粥喝得自然美。</p><p class="ql-block ql-indent-1">后来苏东坡被贬黄州时,又写了一首腊八节的词,就很凄凉。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">南歌子腊八日饮怀民小阁</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">卫霍元勋后,韦平外族贤。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">吹笙只合在缑山。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">闲驾彩鸾归去、趁新年。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">烘暖烧香阁,轻寒浴佛天。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">他时一醉画堂前。</p><p class="ql-block" style="text-align: center;">莫忘故人憔悴、老江边。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1">之前苏东坡在湖州当官,因为给皇帝写的公文多带了点儿小情绪,被新党的政敌利用,搞成“乌台诗案”抓了起来,关了103天,差点掉脑袋,幸亏宋太祖赵匡胤时定下不杀士大夫的国策,他才算躲过一劫。出狱后被贬到黄州当了个小小的团练副使。这个腊八节,中年苏东坡(应该是44岁)既是人生不得志,又是孤独寂寞时,只能去了同时被贬黄州的朋友张怀民那儿喝酒,两个失意人对酒消愁,“莫忘故人憔悴、老江边。”</p><p class="ql-block ql-indent-1">所以,喝粥、喝酒,看来都要有心情。心情好时,越喝越高兴,心情不好,越喝越惆怅。过节也是这样,志得意满的人喜欢过节,失意落寞的人害怕过节。</p><p class="ql-block ql-indent-1">所以,我特别喜欢西山大觉寺的那块匾,上面有四个字——</p><p class="ql-block ql-indent-1">动静等观。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block ql-indent-1">​</p><p class="ql-block ql-indent-1">简单点儿,从俗一点儿,生活好好坏坏,际遇高高低低,暖乎乎的腊八粥下肚,这就是美好的生活。</p><p class="ql-block ql-indent-1">若是自己有粥喝,还能让别人也有粥喝,便更加是“大家欢喜”了。</p><p class="ql-block ql-indent-1">今天,你喝腊八粥了吗?</p><p class="ql-block"><br></p>