书画中的诗境《归园田居》

林木之

<p class="ql-block">《归园田居》是由晋宋时期文学家陶渊明创作的组诗作品,共五首(一本作六首)。</p><p class="ql-block">该作品生动地描写了诗人归隐后的生活和感受,抒发了作者辞官归隐后的愉快心情和乡居乐趣,从而表现了他对田园生活的热爱,表现出劳动者的喜悦。</p> <p class="ql-block">第一首诗从对官场生活的强烈厌倦,写到田园风光的美好动人,农村生活的舒心愉快,流露了一种如释重负的心情,表达了对自然和自由的热爱。第二首诗着意写出乡居生活的宁静,以朴实无华的语言不加雕饰地描绘出一个宁静纯美的天地,表现了乡村的幽静和作者心境的恬淡。第三首诗细腻生动地描写了作者对农田劳动生活的体验,风格清淡而又不失典雅,洋溢着诗人心情的愉快和对归隐的自豪。第四首写作者亲自参加劳动和对劳动的热爱,表明他不但没有因早出晚归地辛苦劳动而减少对劳动的兴趣,反而加深了他对劳动的感情,坚定了他终生归耕的决心。第五首诗讲述了作者耕种归来的活动,表达其欣然自得之情,内蕴醇厚,情感真挚。第六首诗讲述了诗人一天的劳动生活,最后揭示其劳动的体验、田居的用心。末首诸家以为非陶诗,而苏轼以为陶作,并评曰“渊明诗初看若散缓,熟看有奇句”(《冷斋诗话》)。</p><p class="ql-block"> </p> <p class="ql-block">作品鉴赏</p><p class="ql-block">归园田居</p><p class="ql-block">其一</p><p class="ql-block">少无适俗韵,性本爱丘山。</p><p class="ql-block">误落尘网中,一去三十年。</p><p class="ql-block">羁鸟恋旧林,池鱼思故渊。</p><p class="ql-block">开荒南野际,守拙归园田。</p><p class="ql-block">方宅十余亩,草屋八九间。</p><p class="ql-block">榆柳荫后檐,桃李罗堂前。</p><p class="ql-block">暧暧远人村,依依墟里烟。</p><p class="ql-block">狗吠深巷中,鸡鸣桑树颠。</p><p class="ql-block">户庭无尘杂,虚室有余闲。</p><p class="ql-block">久在樊笼里,复得返自然。</p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">其二</p><p class="ql-block">野外罕人事,穷巷寡轮鞅。</p><p class="ql-block">白日掩荆扉,虚室绝尘想。</p><p class="ql-block">时复墟曲中,披草共来往。</p><p class="ql-block">相见无杂言,但道桑麻长。</p><p class="ql-block">桑麻日已长,我土日已广。</p><p class="ql-block">常恐霜霰至,零落同草莽。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">其三</p><p class="ql-block">种豆南山下,草盛豆苗稀。</p><p class="ql-block">晨兴理荒秽,带月荷锄归。</p><p class="ql-block">道狭草木长,夕露沾我衣。</p><p class="ql-block">衣沾不足惜, 但使愿无违。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">其四</p><p class="ql-block">久去山泽游,浪莽林野娱。</p><p class="ql-block">试携子侄辈,披榛步荒墟。</p><p class="ql-block">徘徊丘垄间,依依昔人居。</p><p class="ql-block">井灶有遗处,桑竹残杇株。</p><p class="ql-block">借问采薪者,此人皆焉如?</p><p class="ql-block">薪者向我言,死没无复余。</p><p class="ql-block">一世异朝市,此语真不虚。</p><p class="ql-block">人生似幻化,终当归空无。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">其五</p><p class="ql-block">怅恨独策还,崎岖历榛曲。</p><p class="ql-block">山涧清且浅,可以濯吾足。</p><p class="ql-block">漉我新熟酒,只鸡招近局。</p><p class="ql-block">日入室中暗,荆薪代明烛。</p><p class="ql-block">欢来苦夕短,已复至天旭。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">其六</p><p class="ql-block">种苗在东皋,苗生满阡陌。</p><p class="ql-block">虽有荷锄倦,浊酒聊自适。</p><p class="ql-block">日暮巾柴车,路暗光已夕。</p><p class="ql-block">归人望烟火,稚子候檐隙。</p><p class="ql-block">问君亦何为,百年会有役。</p><p class="ql-block">但愿桑麻成,蚕月得纺绩。</p><p class="ql-block">素心正如此,开径望三益。</p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">“开荒南野际,守拙归园田。方宅十余亩,草屋八九间。榆柳荫后檐,桃李罗堂前。”"道狭草木长,夕露沾我衣。衣沾不足惜, 但使愿无违。"每每读到陶渊明在《归园田居》中这样的描绘,总会让人想暂别都市与喧嚣,择一处风景秀丽之地,偷得浮生半日闲。本人更是想利用闲暇之余,泡一壶菊花茶,以画笔追摹当年陶潜之逸兴,重温南山之悠然。(字画原创 李建林)</p>