210《长亭怨慢》姜夔_渐吹尽

春雨

<p class="ql-block"><b style="color: rgb(237, 35, 8); font-size: 22px;">长亭怨慢·渐吹尽</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 22px;">姜夔 〔宋代〕</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(237, 35, 8); font-size: 22px;">余颇喜自制曲。初率意为长短句,然后协以律,故前后阕多不同。桓大司马云:“昔年种柳,依依汉南。今看摇落,凄怆江潭:树犹如此,人何以堪?”此语余深爱之。</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(237, 35, 8); font-size: 22px;">渐吹尽,枝头香絮,</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(237, 35, 8); font-size: 22px;">是处人家,绿深门户。</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(237, 35, 8); font-size: 22px;">远浦萦回,暮帆零乱向何许?</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(237, 35, 8); font-size: 22px;">阅人多矣,谁得似长亭树?</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(237, 35, 8); font-size: 22px;">树若有情时,</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(237, 35, 8); font-size: 22px;">不会得青青如此!</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(237, 35, 8); font-size: 22px;">日暮,望高城不见,</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(237, 35, 8); font-size: 22px;">只见乱山无数。</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(237, 35, 8); font-size: 22px;">韦郎去也,</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(237, 35, 8); font-size: 22px;">怎忘得、玉环分付:</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(237, 35, 8); font-size: 22px;">第一是早早归来,</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(237, 35, 8); font-size: 22px;">怕红萼无人为主。</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(237, 35, 8); font-size: 22px;">算空有并刀,难剪离愁千缕。</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(237, 35, 8); font-size: 22px;"> 🌻🌺🌹🌸🌷🌸🌹🌺🌻</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;">译文</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;">渐渐吹尽了,</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;">枝梢上淡香的柳絮,</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;">到处人家,</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;">柳树浓密的绿荫将门户遮蔽。</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;">船儿顺着弯曲回绕的河浦渐渐远去,</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;">暮色里云帆凌乱,</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;">匆忙往返,究竟奔向哪里?</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;">看人间离别多矣,</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;">谁能比长亭的柳树悄然冷寂?</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;">柳树若是有情时,</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;">定不会长得如此青翠碧绿。</b></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;">落日昏暮,</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;">高耸的城郭已望不见,</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;">只见乱岩层叠的群山无数。</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;">我难忘临别的叮嘱:</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;">“韦郎这一去呀,</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;">怎能忘记你交付给我的玉环信物。”</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;">“最要紧是记住早早归来,</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;">我怕红萼孤独无人为我作主。</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;">”即使有并州制造的锋快剪刀也枉然,</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;">亦难以剪断万缕离愁别苦。</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(176, 79, 187); font-size: 22px;"> 🌻🌺🌹🌸🌷🌸🌹🌺🌻</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(22, 126, 251); font-size: 22px;">注释</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(22, 126, 251); font-size: 22px;">率意:随便。</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(22, 126, 251); font-size: 22px;">桓大司马:桓温(312-373年),字元子,东晋明帝之婿,初为荆州刺史,定蜀,攻前秦,破姚襄,威权日盛,官至大司马。吴衡照《莲子居词话》说:“白石《长亭怨慢》引桓大司马云云,乃庾信《枯树赋》,非桓温语。”</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(22, 126, 251); font-size: 22px;">长亭树:指种在长亭亮度的柳树。</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(22, 126, 251); font-size: 22px;">树若:李贺《金铜仙人辞汉歌》:“天若有情天亦老李商隐《蝉》:”五更疏欲断,一树碧无情。”</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(22, 126, 251); font-size: 22px;">高城不见:欧阳詹《初发太原途中寄太原所思》诗:“高城已不见,况复城中人。”</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(22, 126, 251); font-size: 22px;">韦郎:《云溪友议》卷中《玉箫记》条载,唐韦皋游江夏,与玉箫女有情,别时留玉指环,约以少则五载,多则七载来娶,后八载不至,玉箫绝食而死。</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(22, 126, 251); font-size: 22px;">红萼:红花,女子自指。</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(22, 126, 251); font-size: 22px;">算空有:贺知章《咏柳》诗:“碧玉妆成一杩高,万条垂下绿丝绦。不知细叶谁裁出,二月春风似剪刀。”李煜《乌夜啼》词:“剪不断,理还乱,是离愁。别是一般滋味在心头。王安石《壬辰寒食》:“客思似杨柳,春风千万条。”此处化用以上句意。并刀:并州为古九州之一,今属山西,所产刀剪以锋利出名,杜甫《戏题王宰画水山图歌》:“安得并州快剪刀,剪取吴松半江水。”▲</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(22, 126, 251); font-size: 22px;"> 🌻🌺🌹🌸🌷🌸🌹🌺🌻</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 22px;">赏析</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 22px;">  《长亭怨慢》,词调名,姜夔创制,旁注工尺谱。此词虽非单纯的咏柳词,但以柳枝头的“香絮”起兴,经柳丝般的“离愁行缕”收尾,词人身心沉潜其中,早已物我莫辨,主客难分。杨柳,无论柔条还是纤叶,无论绿荫还是飞絮,它浑身上下都散发着浓厚的文化气息。“昔我往矣,杨柳依依”(《诗经·小雅·采薇》),灞桥柳岸,“柳”“留”谐音,柳枝一折,令多少人心胆俱裂。在此词中,柳树的角色是频频转换的,前六句写别时别地,就时而言,正是“渐吹尽”时节,柳絮代表着无情流逝的时光,就地而言,绿荫深深,遮掩着门户,作为人与现实世界之间的一道屏障,柳树凸现了框人词这一艺术世界中的人,它本身也是一件艺术品。</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 22px;">  面对“青青如此”的长亭树,作者又一次隐入了困境,“望高城不见”的主人公显然已被深深的孤独感所包围,他希望树亦有情,可这只是空幻人生的一个空幻的要求,“怎忘得”一句,“第一是”二句都是无力的呼唤,最后,连并刀也是“空”有,末句展示给读者的只是“离别之神”——柳树那森然的面孔。</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 22px;">  上阕是咏柳。开头说,春已深,柳絮吹尽,柳阴浓绿 。这正是合肥巷陌情况。“远浦”二句点出行人乘船离去 。“阅人”数句又回到说柳。长亭(古人送别之地)边,离人黯然销魂,而柳则无动于衷,依然“青青如此” 。暗用李长吉诗“天若有情天亦老”句意,以柳之无情反衬自己惜别的深情。这半阕词用笔不即不离,写合肥,写离去,写惜别,而表面上却都是以柳贯串,借做衬托。</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 22px;">  下半阕是写自己与情侣离别后的恋慕之情 。“日暮”三句写离开合肥后依恋不舍。唐欧阳詹在太原与一妓女相恋,别时有“高城已不见,况复城中人”之句。“望高城不见”即用此事,正切合思念情侣之意。“韦郎”二句用唐韦皋事。韦皋游江夏,与女子玉箫有情,别时留玉指环,约定数年后来娶。后来诺言成空,玉箫绝食而死(《云溪友议》卷中《玉箫记》条)。这两句是说,当临别时,自己向情侣表示,不会象韦皋那样“忘得玉环分付”,自己必将重来的。下边“第一”两句是情侣叮嘱之辞。她还是不放心,要姜夔早早归来 ,否则“怕红萼无人为主”。因为歌女社会地位低下,是不能掌握自己命运的,其情甚笃,其辞甚哀 。“算空有”二句以离愁难剪作结。这半阕词写自己惜别之情,情侣属望之意,凄怆缠绵。</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 22px;">  姜夔少时学诗取法黄庭坚,后来弃去,自成一家,但是他将江西诗派作诗之艺术手法运用于词中生新瘦硬,自成一家。男女相悦,伤离怨别,本是唐宋词中常见的内容,但是姜夔所作的情词则与众不同。他屏除秾丽,着笔淡雅,不多写正面,而借物寄兴(如梅、柳),旁敲侧击,有回环宕折之妙。它不同于温、韦,不同于晏、欧,也不同于小山、淮海,这是极值得玩味的。 🌻🌺🌹🌸🌷🌸🌹🌺🌻</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(255, 138, 0); font-size: 22px;">创作背景</b></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(255, 138, 0); font-size: 22px;">  姜夔二十三岁时,曾游安徽合肥,与此地的歌女姊妹二人相识,时日一长,往来酬唱,情投意合。后来,作者屡次到合肥与二女相会,情意愈浓。光宗绍熙二年(公元1191年),作者再次来到合肥,但不久就离去了,这首词大概作于离去之时,以寄托对二女的无尽眷念之情。</b></p>