曹氏宗谱文言佳作标点略注

似也

<p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> 廷献宗翁序</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> 癸亥冬,余自太平叔父任(</b><span style="font-size:22px;">任所</span><b style="font-size:22px;">)来春谷禄岭之虬川。宗兄孟君道(</b><span style="font-size:22px;">叙说其亲历之事</span><b style="font-size:22px;">)其(</b><span style="font-size:22px;">指代孟君,曾经去流潭</span><b style="font-size:22px;">)舘(</b><span style="font-size:22px;">开学馆教书于)</span><b style="font-size:22px;">铜邑(</b><span style="font-size:22px;">铜陵</span><b style="font-size:22px;">)流潭宗家(</b><span style="font-size:22px;">宗亲家里</span><b style="font-size:22px;">),因叙(</b><span style="font-size:22px;">闲聊</span><b style="font-size:22px;">)所自(</b><span style="font-size:22px;">祖籍地</span><b style="font-size:22px;">),亦太平分徙(</b><span style="font-size:22px;">两人祖籍都出自太平</span><b style="font-size:22px;">),则流潭、禄岭虽天各一方,其先(</b><span style="font-size:22px;">先祖</span><b style="font-size:22px;">)固同一本(</b><span style="font-size:22px;">祖根</span><b style="font-size:22px;">)焉。既而(</b><span style="font-size:22px;">后来作者又</span><b style="font-size:22px;">)偕孟君过(</b><span style="font-size:22px;">过访</span><b style="font-size:22px;">)铜(</b><span style="font-size:22px;">今铜陵</span><b style="font-size:22px;">)访宗人(</b><span style="font-size:22px;">宗亲</span><b style="font-size:22px;">),宿兰溪(</b><span style="font-size:22px;">廷献公第三子</span><b style="font-size:22px;">)家,见其昆玉(</b><span style="font-size:22px;">兄弟</span><b style="font-size:22px;">)子侄济济一堂,且崭然(</b><span style="font-size:22px;">魁梧状</span><b style="font-size:22px;">)见头角。噫(</b><span style="font-size:22px;">感叹</span><b style="font-size:22px;">)!是(</b><span style="font-size:22px;">这</span><b style="font-size:22px;">)瑧(</b><span style="font-size:22px;">达到</span><b style="font-size:22px;">)何(</b><span style="font-size:22px;">何等的</span><b style="font-size:22px;">)德,繁衍若斯(</b><span style="font-size:22px;">如此</span><b style="font-size:22px;">)也!孟君为余(</b><span style="font-size:22px;">对我</span><b style="font-size:22px;">)告曰:“是其先人明经(</b><span style="font-size:22px;">贡生</span><b style="font-size:22px;">)廷献翁之德之所致”。翁之为人,光明正大,无由无私,慈惠及人,怨仇以化(</b><span style="font-size:22px;">化解</span><b style="font-size:22px;">)。此(</b><span style="font-size:22px;">这是</span><b style="font-size:22px;">)翁之详于(</b><span style="font-size:22px;">详细记载在</span><b style="font-size:22px;">)《郡志》,并采辑《南志》者(</b><span style="font-size:22px;">的原因</span><b style="font-size:22px;">),(</b><span style="font-size:22px;">其事迹上述“两志”里</span><b style="font-size:22px;">)彰彰可考矣,其(</b><span style="font-size:22px;">这大概就是人们</span><b style="font-size:22px;">)最不可及者。 乾隆五十年大遭片旱,死亡流离相枕藉,盖从古未有之奇灾也。翁为(</b><span style="font-size:22px;">应对</span><b style="font-size:22px;">)灾,尔时饥口频增、弊端百出,翁一一曲全(</b><span style="font-size:22px;">委曲求全</span><b style="font-size:22px;">)之,除(</b><span style="font-size:22px;">除了</span><b style="font-size:22px;">)其家为粥(</b><span style="font-size:22px;">搭棚施粥给</span><b style="font-size:22px;">)饿夫外,更(</b><span style="font-size:22px;">又</span><b style="font-size:22px;">)出千余金以资口粮,其全活(</b><span style="font-size:22px;">保全救活</span><b style="font-size:22px;">)甚夥(</b><span style="font-size:22px;">多</span><b style="font-size:22px;">)者。迄今乡邑犹称道弗衰(</b><span style="font-size:22px;">无衰减</span><b style="font-size:22px;">),脱(</b><span style="font-size:22px;">假如</span><b style="font-size:22px;">)富门(</b><span style="font-size:22px;">富有之家</span><b style="font-size:22px;">)类是(</b><span style="font-size:22px;">都象他这样</span><b style="font-size:22px;">),宁(</b><span style="font-size:22px;">难道</span><b style="font-size:22px;">)岁之杀人哉? 余(</b><span style="font-size:22px;">作者</span><b style="font-size:22px;">)闻之叹曰:“有补天之功、生(</b><span style="font-size:22px;">救活</span><b style="font-size:22px;">)人之赐,大哉德乎(</b><span style="font-size:22px;">积德之大啊</span><b style="font-size:22px;">)!抑何子孙蛰蛰(</b><span style="font-size:22px;">众多状</span><b style="font-size:22px;">)欤?《易》曰:‘积善之家,必有余庆’,其信然(</b><span style="font-size:22px;">的确这样</span><b style="font-size:22px;">)也!” 翁之嗣君四成(</b><span style="font-size:22px;">四子都成才</span><b style="font-size:22px;">):性和平、与利疏、阔国学,长君若舒(</b><span style="font-size:22px;">名</span><b style="font-size:22px;">)也;秉质刚直、督家勤俭,太学(</b><span style="font-size:22px;">生</span><b style="font-size:22px;">)次君辅台(</b><span style="font-size:22px;">名</span><b style="font-size:22px;">)也;胸襟落落、不染俗尘者,例贡(</b><span style="font-size:22px;">生</span><b style="font-size:22px;">)兰溪,其三君也;精神卓卓、兼能守创者,候补县丞焕文(</b><span style="font-size:22px;">名</span><b style="font-size:22px;">)其四君也。不但已也(</b><span style="font-size:22px;">不仅仅这些就完了,还有……</span><b style="font-size:22px;">)冢孙(</b><span style="font-size:22px;">嫡长孙</span><b style="font-size:22px;">)启凡(名)成均(</b><span style="font-size:22px;">尧舜太学,这里指太学生</span><b style="font-size:22px;">)也,殿英、殿标庠彦(</b><span style="font-size:22px;">秀才</span><b style="font-size:22px;">)也。且曾孙大鹏、大镛,俱妙年掇芹(</b><span style="font-size:22px;">秀才</span><b style="font-size:22px;">),称千里驹。其余或督耕,或力学,盖浸浸(</b><span style="font-size:22px;">渐次状</span><b style="font-size:22px;">)乎,未有艾(</b><span style="font-size:22px;">停止</span><b style="font-size:22px;">)也。今其合修家乘,刋载前烈(</b><span style="font-size:22px;">前辈英烈</span><b style="font-size:22px;">)。适(</b><span style="font-size:22px;">恰逢</span><b style="font-size:22px;">)余告假省(</b><span style="font-size:22px;">看望</span><b style="font-size:22px;">)叔父,兰溪(</b><span style="font-size:22px;">廷献翁第三子</span><b style="font-size:22px;">)书(</b><span style="font-size:22px;">信</span><b style="font-size:22px;">)来乞言(</b><span style="font-size:22px;">请求写文</span><b style="font-size:22px;">),余因得之见见闻闻者笔之(</b><span style="font-size:22px;">写了这些所见所闻</span><b style="font-size:22px;">),以详(</b><span style="font-size:22px;">细述</span><b style="font-size:22px;">)二志(</b><span style="font-size:22px;">《郡志》《南志》</span><b style="font-size:22px;">)所未详已尔(</b><span style="font-size:22px;">罢了</span><b style="font-size:22px;">)。</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> 赐进士出身、翰林院庶吉士</b></p><p class="ql-block"><b style="font-size:22px;"> 江右龟山宗教弟芸缃拜撰</b></p>