周邦彦的怀古词,艳压群芳

雲中君

<p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block">最近,对诗词充满了热情,时不时,把《中国古典诗词鉴赏》拿出来读读,玩味一下。主要是受到美篇美友写诗词高手的启发,可以说诗词在美篇中占半个江山之感。古诗,近体诗和现代诗都全面发展。不知为什么有这么多美友能写初这么好的诗词,正是佩服之余,也想给努力多年,却始终在诗词的门槛外的自己学习一下,希望有所突破和提高。但从哪一篇诗读起,也没有一个计划和固定的目标,而是随心、随兴和随机翻到那页就看那页自己喜欢的诗词。这次抽签式中奖的是周邦彦的一首词。</p> <p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size: 18px;">北宋怀古词虽量少,却几乎都是精品。其中有三首堪称绝唱的怀古词作,一是王安石的《桂枝香·金陵怀古》,二是苏东坡的《念奴娇·赤壁怀古》,第三首就是周邦彦的《西河·金陵怀古》。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block" style="text-align: center;"><span style="font-size: 18px;">西河·金陵怀古</span></p><p class="ql-block" style="text-align: center;"><span style="font-size: 18px;">北宋·周邦彦</span></p><p class="ql-block" style="text-align: center;"><br></p><p class="ql-block" style="text-align: center;"><span style="font-size: 18px;">佳丽地,南朝盛事谁记。山围故国绕清江,髻鬟对起。怒涛寂寞打孤城,风樯遥度天际。</span></p><p class="ql-block" style="text-align: center;"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: center;"><span style="font-size: 18px;">断崖树、犹倒倚,莫愁艇子曾系。空馀旧迹郁苍苍,雾沉半垒。 </span></p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: center;"><span style="font-size: 18px;">夜深月过女墙来,伤心东望淮水。</span></p><p class="ql-block" style="text-align: center;"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: center;"><span style="font-size: 18px;">酒旗戏鼓甚处市?想依稀、王谢邻里,燕子不知何世,入寻常、巷陌人家,</span></p><p class="ql-block ql-indent-1" style="text-align: center;"><span style="font-size: 18px;">相对如说兴亡,斜阳里。</span></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size: 18px;">北宋三大怀古词中,王安石的《桂枝香》和苏东坡的《念奴娇》都是以壮语咏史怀古,笔力清遒气象壮阔,一个表达政治家的胸襟抱负、一个表达文人的身世之思,俱都是怀古宋词中的经典。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size: 18px;">而周邦彦的这首《西河》又有所不同,虽然同样是在“金陵怀古”,但更加典雅、在艺术手法方面也更胜王安石和苏东坡。</span></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size: 18px;">此词分三阕:上阕从金陵形胜说起人物,着力描绘金陵昔日的繁华。这一阕寥寥几句便化用了谢眺的“江南佳丽地,金陵帝王州”和刘禹锡的“山围故国周遭在”诗句,展现出一幅境界阔大高远、江山景物清华的画面。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size: 18px;">第二阕:顺其自然将笔触转至断崖枯树、孤城女墙等等沧桑之景。又化用了古乐府"艇子打两桨,催送莫愁来"和刘禹锡“夜深还过女墙来”的诗意,点出物是人非、对景生愁之感。</span></p><p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size: 18px;">第三阕:景物再次一转,聚焦到金陵枋市:昔日的帝王之都已然成为商业之城,处处酒旗戏鼓、勾栏瓦肆。词人又化用了刘禹锡《乌衣巷》的诗句“旧时王谢堂前燕,飞入寻常百姓家”,但却用旧出新,将饱含议论的唐诗化作一幅燕语呢喃说兴亡的清净画面,富有意味。</span></p><p class="ql-block"><br></p> <p class="ql-block ql-indent-1"><br></p><p class="ql-block ql-indent-1"><span style="font-size: 18px;">周邦彦这首怀古词并没有正面说历史人物事迹,仅以景物描写表达今昔对比,抒发沧桑之感。笔触平易爽畅富有悲凉情怀和高远空旷境界。实为怀古之佳作。而最为人所称道的便是周邦彦化用前人诗句入词,却如己所出,用旧语而出新意境。另一方面便是在结构和句法上疾徐有致,极尽其变,这是王安石和苏东坡所不能及的。也难怪后世将这首《西河》与《桂枝香》并列为金陵怀古两绝唱,更有词家评价其“足以方驾东坡”!</span></p><p class="ql-block"><br></p>