绍兴•曹娥庙、虞舜宗祠(一)

银杏叶

<p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  曹娥江,中国东海独流入海河流钱塘江的最大支流,因东汉少女曹娥入江救父而得名。嵊州附近又称剡溪,上虞境又称上虞江,百官附近古称舜江,下游段古称东小江。</span></p><p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 干流全长193公里(一说197.2公里),流域面积5099.15平方公里(一说6080平方公里)。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  今天,处暑。还是烈日当空,气温达到35℃以上。冒着酷暑,和老姚一起来到了“曹娥江”边。</span></p><p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 这是“曹娥庙”前的一段“曹娥江”。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  站在江岸边向南看。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  北。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  站在江岸看“曹娥庙”外围。</span></p><p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 曹娥庙位于浙江省绍兴市上虞区曹娥街道孝女庙村,始建于东汉元嘉元年(151年),早年又叫灵孝庙、孝女庙,是为彰扬东汉上虞孝女曹娥而建的一处纪念性建筑。</span></p><p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 曹娥庙坐西朝东,背依凤凰山,面向曹娥江,占地6000平方米,建筑面积达3840米,主要建筑分布在三条轴线上。整体建筑规模恢宏、布局严谨,以雕刻、楹联、壁画、书法(古碑)“四绝”饮誉海内外,被世人称作“江南第一庙”。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  看东墙中间。</span></p><p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);"> 村民在那里涂上标语,难道不知道这堵墙也属于“全国重点文物保护单位”?实为缺文化的表现。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  右侧。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  左。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  文保碑。</span></p><p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);"> 2013年3月曹娥庙被列入第七批全国重点文物保护单位。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  去曹娥庙,回看。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  曹娥庙前的一段堤坝专用石条石板作围栏,十分漂亮,还有观江平台,那是占了“曹娥”的光了。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  进曹娥庙“北门”门楼,回看。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  北门门楼十分精致,层层砖雕细腻无比,歇山顶,施龙吻,双飞檐。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  进北门便见曹娥墓道牌楼。两楼开三门,四柱顶均雕石狮,各柱插云翅二。</span></p><p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);"> 该牌坊始建于清雍正十年(1732年),由时任绍兴知府顾济美主持兴建。明间坊额“慧感灵孝昭顺纯懿夫人墓道”汇集了历代帝王对曹娥加封的谥号,可谓是皇恩浩荡。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  看中间所刻文字。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  右侧。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  左。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  欣赏牌楼上的石雕。石刻“慧感灵孝昭顺纯懿夫人墓道”之上,中间刻“勅赐”,两端雕龙。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  石刻“慧感灵孝昭顺纯懿夫人墓道”之下,中间雕双狮戏彩球,两端雕龙吻。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  牌楼下有文保石碑。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  曹娥庙前有一小广场。这是小广场东面的“御碑亭”。</span></p><p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 曹娥庙山门外对面是一堵建于清嘉庆三年(1798年)的临街照壁,石砌须弥座,青砖墙体,灰筒瓦庑殿顶。照壁前有一座石构单檐歇山顶方亭,亭内保存着清嘉庆十三年(1808年)皇封曹娥为“福应夫人”的御制碑。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  近前看碑。碑刻清晰,字迹凝重。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  看亭前石柱上的对联。</span></p><p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 上联:累代褒诚推第一。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  下联:圣朝宠锡庆无疆。</span></p><p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 已亥年仲冬俞如友、赵秀珍敬献,赵冷月书。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  侧面观看“御碑亭”。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  广场南侧的门楼。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  南门门楼的雕刻跟北门同样精致。</span></p><p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);"> 南北门楼两两相对。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  出南门便是小弄。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  沿着小弄向西走去。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  回望。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  回头,继续向西走,去看看曹娥庙有没有西门。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  曹娥庙的西面。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  西门。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  门楼也精致,但没雕上“西门”字样。</span></p> <p>  <span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">曹娥庙的西面(背面)全景。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  它的对面就是“中华孝德园”的“孝德广场”。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  回。站在曹娥庙山门前看东边的照壁和御碑亭。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  曹娥庙山门的中间。</span></p><p class="ql-block"><b style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 曹孝女庙</b></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 宋•释元昉</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 祠古孝诚遥,悲风想暮号。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 月魂迷草色,血泪溅江涛。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 断碣惟黄绢,孤坟掩绿蒿。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 千年暗潮水,亦以姓为曹。</span></p><p class="ql-block"><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 据传,村民为了纪念曹娥,曹娥庙就建在当年曹娥投江救父的江边,殉父之江改名为曹娥江,村子也改名为曹娥镇(村)。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  右侧。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  左侧。</span></p><p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);"> 曹娥庙山门面阔五间,单檐硬山顶,屋脊塑字“曹江孝女”,中间塑太阳火焰状。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  左侧又另设一门。施龙吻,歇山造,屋脊塑字“孝里屏藩”四个,窗户木雕极其精致。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  欣赏屋架朱金漆木雕。右侧。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  雕刻精美无比。为曹娥庙“四绝”之一。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  左。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  曹娥庙山门的正门。</span></p><p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);"> 读楹联:事父未能,入庙倾诚皆末节;悦亲有道,见吾不拜也无妨。</span></p><p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);"> 圣意,徐渭(明代大才子徐文长)敬撰。</span></p><p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);"> 曹娥庙内的楹联为曹娥庙“四绝”之一。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  看书法家沙孟海题写的匾额。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  欣赏朱金漆木雕和书法。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  欣赏山门的牛腿、雀替、月梁上的朱金漆木雕,无不美轮美奂,令人叫绝。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size:20px; color:rgb(57, 181, 74);">  梁山伯与祝英台木雕。</span></p> <p class="ql-block"><span style="color:rgb(57, 181, 74); font-size:20px;">  进入曹娥庙山门,便见一屏风,上书“曹娥庙”简介。</span></p><p class="ql-block"><span style="color:rgb(57, 181, 74); font-size:20px;"> 曹娥庙系为纪念孝女曹娥而建的一座纪念性建筑。曹娥,东汉上虞人。汉安二年(一四三年)五月五日,娥父曹盱为迎伍君,逆涛而上,堕江溺死。娥时年十四,沿江号哭,昼夜不绝声,经十七日仍不得父尸,遂投江而死。孝行著称于世。庙旧在江东,后被风潮损坏,移址今处。宋元佑八年(一O九三年)建曹娥庙正殿。历代屡经修建,规模不断扩大。现存建筑多系民国十五年重修。占地面积达六千余平方米。主体建筑有山门、正殿、复殿、双桧亭、曹娥墓等。宋代蔡卞据旧时碑文重书曹娥碑尚存庙内。曹娥庙殿宇巍峨,雕刻精美,系民国时期木结构建筑的代表作。一九八四年至一九八七年,省、县政府拨款将庙修葺一新,并辟为旅游点,供人们参观游览。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  看山门内两侧墙上的对联。</span></p><p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 上联:天壤间仅此模范人伦,地以人名,舜水娥江原一例。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  下联:古今未有数血性文字,事令文重,淳碑邕讔托千秋。</span></p><p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);"> 山阴朱冰庵敬撰并书,乙亥仲夏。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  看《曹娥庙平面示意图》。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  图上方有《曹娥庙》五言诗一首。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  看正殿。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  右厢廊。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  左。</span></p><p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 两廊墙上均有壁画,为曹娥庙“四绝”之一。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  回看山门。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  山门右侧。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  左。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  欣赏山门上的木雕。见者无不称奇。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  欣赏后山门朱金漆木雕工艺。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  回身看正殿,前置香炉鼎。</span></p><p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 正殿面阔只有五间,由于加盖了前后抱厦,使殿内空间得到了充分拓展,形成了大进深的格局,让整座殿堂层层递进,显得格外隆重。 </span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  正面檐下所悬“真是女子”匾额相传为道济和尚,也就是济公题写,应该读成“真是好”。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  看大殿前内联。</span></p><p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 上联:碧水青山,看风帆日夜经过,寄语往来人,愿各勉为孝子。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  下联:高天厚地,任劫火古今明灭,勒碑千万载,问谁不敬贤娥。</span></p><p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 中华民国三十七年仲冬之吉,绍兴县长温岭林泽谨撰,邓散<span class="ql-cursor"></span>引书。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  大殿中间。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  右侧一。内挂横匾“江以孝永”。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  二。</span></p><p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 读大殿前外联。</span></p><p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 上联:七篇女诫是家传至孝格天,庙貌庄严隆祀典。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  左侧一。内挂横匾“先后同揆”。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  二。</span></p><p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);"> 下联:千古舜皇同世纪贞心如水,江流呜咽涌波。</span></p><p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);"> 古虞钱澄薰撰书,中华民国二十五年。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  殿内梁枋上悬挂的另一块匾额“人伦之光”由蒋介石在1929年3月题写。</span></p><p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);"> 读楹联:渺渺予怀,尝思所求乎子何事;洋洋如在,试问无忝尔生几人。</span></p><p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);"> 明董其昌原题,后学马浮补书。</span></p><p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);"> 读后联:百行孝为先,至性感人余热泪;大江流不尽,夕阳终古咽寒涛。</span></p><p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);"> 民国二十四年孟夏之月,肃宁刘春霖敬撰并书。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  看“暖阁”。上挂匾额“孝感动天”。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  读“暖阁”简介。</span></p><p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);"> 暖阁位于正殿中央,玲珑剔透,富丽堂皇,有浩然之气。暖阁原指供贵妇、小姐使用,为防寒而从大屋分隔出来的小居。古代官署大堂置案处下填底座,背设屏风,两侧安有隔扇的也叫暖阁。</span></p><p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);"> 此暖阁通高6.5米,为三间六柱歇山重檐法式,屋面为黄色琉璃,上圆雕铁拐李、汉钟离、韩湘子等八仙人物,檐檩、额坊间以斗拱,金丝走边,下置透雕花板数道,明间双柱盘降龙两条,左右对峙,声雷目电,神态不凡。孝女曹娥凤冠霞帔端坐其中,神采奕奕。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  读“暖阁”两侧对联:天监孝思,恃一缕性真不关血气;地崇仁里,合万家烟井永荐馨香。</span></p><p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);"> 乙亥仲春沈志礼旧题,谭泽闿书。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  瞻仰“暖阁”中的供奉——曹娥塑像。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  读大殿内相对的对联。</span></p><p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);"> 上联:纯孝本天真,颠逐波臣同一瞑。</span></p> <p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">  下联:故乡崇庙貌,应随湘累炳千秋。</span></p><p><span style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);"> 中华民国二十四年季春,梅川居正敬撰。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  殿内南北各开一门。</span></p><p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 北门。门两侧有对联。</span></p><p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 其一:至孝动人寰,谁知道垂髫弱女;高文披崖石,我追思旷代逸才。</span></p><p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 乙亥仲春里人沈廷森原题 长沙曹广桢补书。</span></p> <p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;">  南门。</span></p><p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 其二:知有父不知有身,视水如家,女中奇孝子;忘其生并忘其死,奉亲出险,天上大真人。</span></p><p><span style="color: rgb(57, 181, 74); font-size: 20px;"> 民国二十四年一月,俞卿旧联李生翁书。</span></p>