【石宏敏】清华情人坡腊梅花开

石宏敏

<p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">前不久,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">朋友告诉我,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">清华情人坡的腊梅花开了,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">于是第二天一早 ,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">我就背着相机去了那里。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">其实,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">清华本没有情人坡这个景区名,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">这里曾是清华北院。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">北院建成于1911年,与清华学堂同期,是清华最早的教师住宅区。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">北院由美国建筑师墨菲等人设计,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">有八栋住宅与一座会所,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">呈“7”形分布,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">为单层青砖坡顶的西式建筑,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">每栋住宅有五个房间以上,</span></p><p><span style="font-size: 20px;"><span class="ql-cursor"></span>舒适宽敞明亮。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">现在北院只剩下一栋老住宅和一排老院墙。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">图为位于北院东面的老院墙。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">北院16号是朱自清先生上世纪40年代的旧居,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">是唯一保留下来的北院老建筑,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">现为清华学生社区管理服务中心。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">那精致的坡形屋顶彰显着这栋西式建筑当年的风采,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">那虬曲苍劲的古树枝干述说着岁月的沧桑。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">北院曾经大师云集、星光灿烂,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">梁启超、朱自清、周培源 、吴冠中等博学鸿儒先后在这里居住。</span></p><p><span style="font-size: 20px;"></span></p><p><span style="font-size: 20px;">下图为清华的年轻教授们于1928年</span></p><p><span style="font-size: 20px;">在清华北院7号叶企孙先生寓所前合影。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">左起:陈岱孙,施嘉炀,金岳霖,萨本栋,萧遽,叶企孙,萨本铁,周培源。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">下图为朱自清先生于1933年在北院9号门前与友人合影。</span></p><p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">在清华北院居住过的文人学者的名字如雷贯耳,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">难怪人们说,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">高校中</span></p><p><span style="font-size: 20px;">历史最厚重的情人坡在清华。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 20px;">2000年,清华在北院遗址上重新进行了景观设计和修建,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 20px;">保留原来的古树,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 20px;">生长古树的土坡保持原有的地形。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">在北面建起一个爬满紫藤的长廊。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 20px;">在东面和南面设有多组方桌方凳,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 20px;">供学生们学习用。</span></p> <p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 20px;">这里环境幽静美丽,草坪如毡,树木成林、花开四季,绿竹长青,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 20px;">学生常在这里学习、散步、休憩……</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 20px;">为了纪念历史,这个景区沿用“北院”旧称。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 20px;">后来这里也被称为“情人坡”。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 20px;">一位担任过学生辅导员的老师告诉我,她知道“情人坡”名字的由来:</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 20px;">2003年“非典”时,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 20px;">她是一线工作人员,和学生们联系密切,非常了解学生的情况。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 20px;">在抗击非典、共克时艰的日子里,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 20px;">学生们给这里起了“情人坡”这个温馨浪漫的名字,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 20px;">为疫情笼罩的校园送来一股清新的空气、一缕灿烂的阳光。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 20px;">从此“情人坡”的名字就叫开了,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 20px;">现在比“北院”的名字叫得更响。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">自2000年在北院遗址上景观重建以来,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">整整20年过去了,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">每年春夏秋冬我都要到这里拍摄四季风景。</span></p><p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">情人坡的春天,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">紫藤花开。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;"><span class="ql-cursor"></span>情人坡的夏天,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">绿草如茵,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">学生们毕业留影。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">情人坡的秋天,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">五彩斑斓。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">情人坡的冬天,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">喜降初雪。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">说来也怪,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">我在情人坡见到的</span></p><p><span style="font-size: 20px;">几乎全是读书的学生,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">竟然一次也没看到过卿卿我我的情侣。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">只有一次偶然见到</span></p><p><span style="font-size: 20px;">一对男女学生双双背靠着大树,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">并肩坐在绿草坪上,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">各自手捧着书本,专心致志地读书,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">十分唯美的画面。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">这可能是清华学子特有的恋爱方式吧。</span></p><p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">图中左側的大树下是他们读书的地方,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">可惜当时抓拍的照片找不到了,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">画面上只有一个男生在草坪中的小道上踱来踱去,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">高声地诵读着英语。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">如今,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">冬末春初,乍暖还寒,正值大疫时期。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">学生们都未返校,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">老师们都在线上授课,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">还有很多人宅在家中,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">校园里依然十分宁静,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">情人坡上空旷寂然,别无他人。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">我来过情人坡无数次,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">从未注意到情人坡有腊梅花开。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">我寻寻觅觅,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">围着长着古树的山坡转了两圈,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">穿行至 “北院旧址” 方碑旁绿植掩映的曲径时,</span></p><p><span style="font-size: 20px;"><span class="ql-cursor"></span>微风拂过,送来一缕缕幽香。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">我循香从情人坡东侧山坡的石路拾级而上,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">望见坡的那一边一片金灿灿。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">我疾步向前,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">惊喜地看到了一幅腊梅繁花满枝、茂盛成林的美丽画面,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">颇有几分装饰画的意境。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">李时珍在《本草纲目》中记载:</span></p><p><span style="font-size: 20px;">“蜡梅,释名黄梅花,此物非梅类,因其与梅同时,香又相近,色似蜜蜡,故得此名。”</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">我是第一次见到情人坡的腊梅林,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">不觉细细观看,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">但见褐色的枝干上开满1.5~2公分大小的腊梅,疏密有致,温润典雅,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">花瓣为蜜蜡般清透的嫩黄色,花心呈暗红色,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">散发着一种高雅淡洁的清香。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">腊梅花开春前,为百花之先,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">这样的名贵花木却在偏僻的山坡上静静地花儿绽放,默然内敛。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">北宋王安石诗云:</span></p><p><span style="font-size: 20px;"><span class="ql-cursor"></span>“ 墙角数枝梅,凌寒独自开。遥知不是雪 ,为有暗香来”。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">想来腊梅自古以来</span></p><p><span style="font-size: 20px;">就是至色至香与清寒相伴,</span></p><p><span style="font-size: 20px;"><span class="ql-cursor"></span>凌风傲雪、不入俗世。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">我国素有厚重的“梅文化”,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">历代有文人高士以咏梅为题,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">留下许多脍炙人口的诗篇,</span></p><p><span style="font-size: 20px;"><span class="ql-cursor"></span>“梅”成为中华文化的象征之一。</span></p> <p><br></p><p><b style="color: rgb(255, 138, 0); font-size: 20px;">唐·崔道融</b></p><p><span style="font-size: 20px;">《梅花》</span></p><p><span style="font-size: 20px;">数萼初含雪,孤标画本难。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">香中别有韵,清极不知寒。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">横笛和愁听,斜枝依病看。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">朔风如解意,容易莫摧残。</span></p> <p><br></p><p><b style="font-size: 20px; color: rgb(255, 138, 0);">唐·张谓</b></p><p><span style="font-size: 20px;">《早梅》</span></p><p><span style="font-size: 20px;">一树寒梅白玉条,迥临村路傍溪桥。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">不知近水花先发,疑是经冬雪未销。</span></p> <p><br></p><p><b style="font-size: 20px; color: rgb(255, 138, 0);">宋·卢梅坡</b></p><p><span style="font-size: 20px;">《雪梅》</span></p><p><span style="font-size: 20px;">梅雪争春未肯降,骚人搁笔费评章。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">梅须逊雪三分白,雪却输梅一段香。</span></p> <p><br></p><p><b style="color: rgb(255, 138, 0); font-size: 20px;">宋·郑刚中</b></p><p><span style="font-size: 20px;">《腊梅》</span></p><p><span style="font-size: 20px;">缟衣仙子变新装,浅染春前一样黄。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">不肯皎然争腊雪,只将孤艳付幽香。</span></p> <p><br></p><p><b style="color: rgb(255, 138, 0); font-size: 20px;">宋·杨万里</b></p><p><span style="font-size: 20px;">《腊梅》其一</span></p><p><span style="font-size: 20px;">天向梅梢别出奇,国香未许世人知。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">殷勤滴蜡缄封却,偷被霜风拆一枝。</span></p><p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">《腊梅》其二</span></p><p><span style="font-size: 20px;">栗玉圆雕蕾,金锺细著行。&nbsp;</span></p><p><span style="font-size: 20px;">来从真蜡国,自号小黄香。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">夕吹撩寒馥,晨曦透暖光。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">南枝本同姓,唤我作它扬。</span></p> <p><br></p><p><b style="color: rgb(255, 138, 0); font-size: 20px;">宋·王洋</b></p><p><span style="font-size: 20px;">《郑顾道惠腊梅》其一</span></p><p><span style="font-size: 20px;">一种佳名两字猜,蜜脾融液腊中开。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">雪花不敢迷真色,风格都缘不是梅。</span></p><p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">《郑顾道惠腊梅》其二</span></p><p><span style="font-size: 20px;">长垂月帔别天阶,翦作金钟应律灰。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">世上语言无入处,好从天上觅诗来。</span></p> <p><br></p><p><b style="color: rgb(255, 138, 0); font-size: 20px;">宋·王十朋</b></p><p>《腊梅 》</p><p><span style="font-size: 20px;">非蜡复非梅,梅将蜡染腮。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">游蜂见还讶,疑自蜜中来。</span></p> <p><br></p><p><b style="font-size: 20px; color: rgb(255, 138, 0);">宋代·林逋</b></p><p><span style="font-size: 20px;">《山园小梅》</span></p><p><span style="font-size: 20px;">众芳摇落独暄妍,占尽风情向小园。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">疏影横斜水清浅,暗香浮动月黄昏。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">霜禽欲下先偷眼,粉蝶如知合断魂。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">幸有微吟可相狎,不须檀板共金樽。</span></p> <p><br></p><p><b style="color: rgb(255, 138, 0); font-size: 20px;">元·耶律楚材</b></p><p><span style="font-size: 20px;">《腊梅》</span></p><p><span style="font-size: 20px;">越岭仙姿迥异常,洞庭春染六铢裳。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">枝横碧玉天然瘦,蕾破黄金分外香。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">反笑素英浑淡抹,却嫌红艳太浓妆。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">临风邑此蔷薇露,醉墨淋漓寄渺茫。&nbsp;</span></p> <p><br></p><p><b style="color: rgb(255, 138, 0); font-size: 20px;">明·钱涓</b></p><p><span style="font-size: 20px;">《清平乐·腊梅》</span></p><p><span style="font-size: 20px;">峭寒方甚,蕊破枝头嫩,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">独喜傲霜无瘦损,另是一家风韵。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">游蜂酿蜜来赊,翻疑葛染成花,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">日映隔帘金碎,暗香透入窗纱。</span></p> <p><br></p><p><b style="font-size: 20px; color: rgb(255, 138, 0);">清·徐元瑞</b></p><p><span style="font-size: 20px;">《清平乐·腊梅》</span></p><p><span style="font-size: 20px;">冰清玉映,耐得骄寒性,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">日暮阑干犹独凭,多少诗情酒兴。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">天然厌学浓妆。几点瘦影横窗,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">著意不须颜色,寻它一段幽香。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">清华荷清苑小区等处也有腊梅,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">但都是零星的散株,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">远不及情人坡腊梅林的规模。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">然而荷清苑腊梅也有过人之处。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">这里有另一种腊梅品种-素心蜡梅,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">花大香浓,黄瓣黄心,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">形似吊钟,又名金钟梅。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">在荷清苑拍摄,还有一个妙处,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">那就是可以选择某个角度,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">拍摄到有砖红色背景的腊梅,</span></p><p><span style="font-size: 20px;"><span class="ql-cursor"></span>十分美丽。&nbsp;</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">我在荷清苑拍摄时,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">一位路过的清华同事为我抓拍了一张像。</span></p><p><span style="font-size: 20px;">照片中的腊梅花朵真小,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">不仔细看还找不到。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">然而这小小的腊梅花</span></p><p><span style="font-size: 20px;">是那样地卓尔不群,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">那样地坚毅高洁,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">那样地富有生命力。</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">当下的大疫再凶险,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">也难掩腊梅的勃勃生机,</span></p><p><span style="font-size: 20px;">也阻挡不住春天的脚步!</span></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">不禁想到毛泽东主席那首词《卜算子·咏梅》。</span></p> <p><br></p><p><b style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">风雨送春归,飞雪迎春到。已是悬崖百丈冰,犹有花枝俏。</b></p><p><b style="font-size: 20px; color: rgb(57, 181, 74);">俏也不争春,只把春来报。待到山花烂漫时,她在丛中笑。</b></p> <p><br></p><p><span style="font-size: 20px;">别有一番感悟涌上心头……</span></p> <p style="text-align: center;"><br></p><p style="text-align: center;"><b style="font-size: 20px; color: rgb(237, 35, 8);"><span class="ql-cursor"></span>谢谢观看</b></p><p style="text-align: center;"><br></p>