珞珈逸赋——献给母校武汉大学130华诞

珠海逸甫

<p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">噫!</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">煌煌武大,巍巍珞珈;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">黉门有径,学海无涯。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">脉延洪山,砥柱江夏;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">影儷东湖,道济天下。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">山青青兮濡雨露,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">水澹澹兮氲烟霞;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">荆卧虎兮梧栖凤,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;"><span class="ql-cursor"></span>沼潜龙兮池鼓蛙。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">噫!</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">平乱整军,楚王落驾;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">巡防避雨,吴主烹茶。①</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">自强肇基,总督谋划;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">弘毅立国,校长驻扎。②</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">筚路蓝缕,颠簸李四光之驴骑;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">静夜红烛,邂逅闻一多之骝骅。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">中西合璧,穷极开尔斯之设计;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">冷暖自知,耗尽沈祝三之身家。③</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">噫!</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">名校风流,竟成名胜;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">大师云集,蔚为大雅。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">国士铮铮,周公会客;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">铁蹄凛凛,日寇栽花。④</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">奋血战以雪耻,继弦歌以归槎;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">展红旗以奋楫,辞黃台以种瓜。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">敢求是而直谏,惟鹤鸣之元老;⑤</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">能拓新而建言,偕玉振之刘查。⑥</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">噫!</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">迎接新世纪,面向现代化;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">统考工农兵,通知你我他。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">教研政商医,谭讌文理法;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">开课本硕博,授徒亚非拉。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">招四海之英才,纳九州之学霸;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">铺路石以弘道,蕃桃李而不伐。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">噫!</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">昔我来时,正十七八;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">骄子嬗代,雄姿蕴发。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">师兄接送,学姐迎迓;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">导师可训,同窗下榻。</span></p><p class="ql-block"><br></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">倾群贤之汪洋,仰名镇之宝塔;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">叩道山之琼玉,传学府之佳话。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">攀秋高之红叶,拂雪霁之碧瓦;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">慨小凯之深邃,忝中天之博洽。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">噫!</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">惜我蹉跎,以梦为马;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">流年似水,学散如渣。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">悻樱三之柠檬,怜桂五之蒹葭;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">惘梅二之幽寂,惭枫四之芜杂。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">怔檐下之银幕,惺枝头之喇叭;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">怅天边浑忘我,憔众里几寻她。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">噫!</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">今我去远,仗剑怀沙;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">校友经纬,风云叱咤。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">李公德仁,双聘院士;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">辜万辅政,并称贤达。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">东升下海,泰康嘉德;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">雷军出山,小米长大。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">马西莫夫,才贯中哈;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">阎志卓尔,智联夷夏。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">万箭穿心,汪芳谁怕?</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">太阳出世,池莉爱娃。⑦</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">噫!漾漾兮!</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">怀文明之火种,毓德赛之胚芽;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">凝心血以奉献,汩涌泉以报答。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">集众星以拱月,黯乡魂以凋寡;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">或炙手于殊遇,问冰心本无瑕。</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">噫!</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">大矣哉,吾校!</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">美吁嚱,珞珈!</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">济济兮,学子!</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">匆匆者,芳华!</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">曾伴六载之敏求,</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">已萦半世之牵挂。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">谁与共高山流水?</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">胡不归子期伯牙!</span></p> <p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">噫!</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">岁次癸卯,红豆离荚;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">金风有信,木槿敷葩。</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">母校薪火,悠悠百卅;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">沉鱼落雁,乡书何达?</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">犹路遥而情怯,望故园实堪嗟;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">聊临窗以一赋,祈寄意与荃察!</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;">&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;2023年深秋&nbsp;&nbsp;&nbsp;</span></p><p class="ql-block"><span style="font-size: 22px;"> 修改于尖峰山麓西江月下</span></p> <p class="ql-block">简注</p><p class="ql-block">①珞珈山,又名落袈山、落驾山、罗家山,《江夏县志》记为“罗迦山”,为武汉大学所在地。传说山为观音菩萨遗落袈裟所化;又传楚王平乱,御驾曾落脚于此山;又传罗成访尉迟恭于此,故得名。亦有传三国孙权巡视遇雨,在此暂避。后来,国立武汉大学文学院的首任院长闻一多将山名改为“珞珈”二字,“珞”指石头坚硬,“珈”是古代妇女戴的头饰,寓意当年辟山建校的艰难。</p><p class="ql-block">②1893年11月29日,湖广总督张之洞向清朝光绪帝上奏《设立自强学堂片》得准。自强学堂开办之初,设方言、算学、格致、商务四门,由此揭开了近代中国高等教育的序幕。此为武汉大学之前身。1928年,南京国民政府改建国立武汉大学。1929年2月,法学家王世杰成为国立武汉大学首位正式校长。他提出要把学校办成拥有文、法、理、工、农、医6大学院的万人大学。</p><p class="ql-block">&nbsp;</p><p class="ql-block">&nbsp;</p><p class="ql-block">③ 1928年,南京国民政府任命李四光为国立武汉大学建筑设备委员会负责人。李四光骑着毛驴实地勘察,相中了东湖之滨、远离闹市、山丘起伏的罗家山一带。李四光聘请美国建筑师开尔斯(F.H.Kales)为武大校园总设计。开尔斯不法常可,西体中用,铸就经典:建筑群整体上遵循“轴线对称、主从有序、中央殿堂、四隅崇楼”的中国传统原则,形成以图书馆、理学院、工学院为主体的三个建筑团组,又引入西方古典式样,融合了中西建筑之长。当年造价约计400万银元,主要由沈祝三创办的汉协盛营造厂竞标承建。但由于1931年武汉大水导致物价上涨,加上在估算中漏估开山筑路费用,导致汉协盛在承建武大时承受了巨额亏损。当时很多人劝沈祝三申请汉协盛营造厂破产,但沈祝三信守合同坚持施工,而且按照原来的承诺奉送水塔、水池等配套工程。为此他把自己的多处私宅抵押给浙江兴业银行,取得贷款40万元,使武汉大学工程得以继续,最终如期完工。</p><p class="ql-block">&nbsp;</p><p class="ql-block">④1938年5月至9月,为更好地实现国共合作抗战,周恩来夫妇寓居于珞珈山。在此期间,周恩来组织领导了“抗日活动宣传周”、“七七抗战一周年纪念”、“七七献金”等抗日宣传活动,先后在武大作了三次演讲,为军官训练团授课,并会见了斯诺等国际友人,与各界民主人士、文化界和新闻界的知名人士、国民党高级将领等商谈抗日大计,此地赢得“国共合作抗日小客厅”之美誉。在他的引导和感召下,不少青年学生奔赴革命前线。武汉沦陷后,日军将武大校园辟为其中原司令部。1939年,远离故乡的日军为解思乡之情,在武大栽种了樱花树,这就是武大樱花的来历。</p> <p class="ql-block">⑤1952年11月,李达被任命为武汉大学校长。李达和毛泽东是同乡,也都是中国共产党的一大代表、党的创始人。他们在长期的交往中有过多次对话,有时相谈甚欢,有时激烈交锋,有时不欢而散。1958年9月,李达在武汉据理直谏毛泽东主席,为“大跃进”降温。</p><p class="ql-block"> ⑥1977年8月2日,由邓小平亲自主持的科教座谈会在人民大会堂四川厅召开。时任教育部党组成员兼高教司司长刘道玉与武汉大学查全性副教授商定,由查全性发言建议改革高校招生制度,恢复高考。1977年10月12日,国务院批转了教育部根据邓小平指示制定的《关于1977年高等学校招生工作的意见》。《意见》规定:废除推荐制度,恢复文化考试,择优录取。从此,结束了11年没有高考的历史。刘道玉1981年—1988年担任武汉大学校长,倡导自由民主的校园文化,推动学分制、主辅修制、插班生制、导师制、贷学金制、学术假制等改革,领风气之先,拉开了中国高教改革的序幕。</p>