先贤子路传

Cold Spring

<p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">仲由(前542年~前480年),字子路,一字季路。鲁国卞人(今山东省临沂市平邑县仲村镇)。比孔子小九岁,在孔门十哲中与冉求并列为政事科优秀代表。<font color="#1564fa">“有勇力才艺,以政事著名。为人果烈而刚直,性鄙而不达于变通。”(孔子家语·弟子解)</font></h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">子路与孔子的初次见面颇有戏剧性。司马迁如是说:<font color="#1564fa">子路性鄙,好勇力,志伉直,冠雄鸡,佩豭jiā豚,陵暴孔子。孔子设礼稍诱子路,子路后儒服委质,因门人请为弟子。</font>子路的出场,完全是一副“街霸”形象,后世演化为成语“戴鸡佩豚”,借指粗鄙好勇斗狠。“陵暴”二字语焉不详,“戴鸡佩豚”的子路,要对身高一米八九的孔子动粗,场面不忍直视。我们不知道孔圣人使用了什么绝活儿,用礼仪能慑服子路,并使其心悦诚服,主动投于门下。此后,<font color="#1564fa">“孔子引而教之,渐渍磨砺,阖导牖进,猛气消损,骄节屈折,卒能政事,序在四科。”(论衡·率性)</font>子路进步非常之大,最终名列“孔门十哲”,成了孔子最忠诚、最亲近的弟子兼保镖。易中天先生说,子路之于孔子,犹如李逵之于宋江。我觉得子路有点像周处,昔为村霸,后投江东陆云,改过自新,终成忠臣孝子。子路的成材,充分说明了教育的重要性。对此,冉求说得好:<font color="#1564fa">“夫子路,卞之野人也;子贡,卫之贾人也,皆学问于孔子,遂为天下显士,诸侯闻之,莫不尊敬,卿大夫闻之,莫不亲爱,学之故也。”(韩诗外传·卷八)</font></h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">出场奇葩的子路,还有两位更奇葩的亲戚。一是妻兄颜涿聚,不同典籍也作颜浊邹,颜雠由等等。《吕氏春秋·尊师》记“<font color="#1564fa">颜涿聚,梁父之大盗也;学于孔子</font>”,《后汉书》则说<font color="#1564fa">“昔颜涿聚梁甫之巨盗”</font>,似乎颜涿聚是江洋大盗出身,为孔子三千弟子之一,但是未能位列七十二贤。孔子率弟子周游列国,经过卫国时,就入住于他家。是否此时拜孔子为师,不能确证。颜涿聚最后为齐国战死于隰地之役(《左传·哀公二十七年》提及)。另一个是连襟弥子瑕,弥子是当时著名的美男子,与卫灵公有“断袖分桃”之谊,宦海沉浮,情场波谲,故事令人唏嘘不已。因与本文无关,且不枝蔓。但是子路的这些社会关系,说明子路的出身可能并非十分低贱。</h3> <p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">子路孝。子路是史上著名大孝子——“二十四孝” 之一。二十四孝中,孔子弟子即有三人:曾参、闵子骞、子路。父母生前,子路贫而“百里负米”;父母身后,子路达而倾尽哀思,感叹子欲养而亲不在。孔子称赞子路的孝道做到了“生事尽力,死事尽思”。<font color="#1564fa">子路见于孔子曰:“负重涉远,不择地而休;家贫亲老,不择禄而仕。昔者由也事二亲之时,常食藜藿之实,为亲负米百里之外。亲殁之后,南游于楚,从车百乘,积粟万锺,累茵而坐,列鼎而食,愿欲食藜藿,为亲负米,不可复得也。枯鱼衘索,几何不蠹;二亲之寿,忽若过隙。”孔子曰:“由也事亲,可谓生事尽力,死事尽思者也。”(孔子家语·致思)</font></h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">子路勇。孔子说过,<font color="#1564fa">“自吾得由也,恶言不至于门”</font>。论语里也记载,<font color="#1564fa">子曰:“由也好勇过我,无所取材。”(公冶长篇)</font>时人也畏子路之勇:<font color="#1564fa">人欲伐鲁,忌卞庄子,不敢过卞;晋人欲伐卫,畏子路,不敢过蒲。(荀子·大略)</font>子路对自己的勇也颇为自豪,但孔子曾有针对性的教诲。<font color="#1564fa">子路曰:“君子尚勇乎?”子曰:“君子义以为上。君子有勇而无义为乱,小人有勇而无义为盗。”(阳货篇)</font><font color="#333333">一个人的特长往往也是其致命之处。</font>这几乎是一条规律,凡是弟子们沾沾自喜于自己的某种特长,孔子几乎都会予以一定的警示。<font color="#1564fa">子谓颜渊曰:“用之则行,舍之则藏,唯我与尔有是夫!”子路曰:“子行三军,则谁与?”子曰:“暴虎冯河,死而无悔者,吾不与也。必也临事而惧,好谋而成者也。”(述而篇)</font></h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">子路直。正义感很强的子路,甚至敢于“顶撞”孔子。孔子在卫国见风流美人南子,子路不悦,逼得孔子连声发誓以表清白。<font color="#1564fa">子见南子,子路不说。夫子矢之曰:“予所否者,天厌之!天厌之!”(雍也篇)</font>;叛臣公山弗扰召见孔子,子欲往,子路不悦,责问孔子,<font color="#1564fa">曰:“末之也已,何必公山氏之之也。”子曰:“夫召我者而岂徒哉?如有用我者,吾其为东周乎?”(阳货篇)</font>孔子弟子中敢于责难孔子的,一是子路,一是宰予。同样是质疑老师,二人的性质不同。宰予质疑孔子,往往是和孔子的三观不同;子路质疑孔子,却常常是和孔子的观点相同,只是对某些行为的理解不同。</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">子路信。一则自信。孔子称赞子路即使穿着破旧绵袍,但跟那些穿着狐裘大衣的站在一起,也丝毫不觉得低人一等。<font color="#1564fa">子曰:“衣敝缊袍,与衣狐貉者立,而不耻者,其由也与?(子罕篇)</font>二则诚信。子路的个人信用甚至能超过国家的信用。郳ní国的射投奔鲁国,要求子路的约定,而不需要国家盟约。季康子感叹,<font color="#1564fa">“千乘之国,不信其盟,而信子之言”!(左传·鲁哀公十四年)</font>孔子也觉得子路非常靠得住,而且答应的事情当天能做到的绝不拖到第二天。<font color="#1564fa">子曰:“片言可以折狱者,其由也与?”子路无宿诺。(颜渊篇)</font></h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">子路性急。子路听到一件该做的事,没有做完时,就怕又会听到另一件。<font color="#1564fa">子路有闻,未之能行,唯恐有闻。(公冶长)</font>孔子在问弟子们问题的时候,如果子路在,几乎每次都是子路第一个站出来回答问题。为此子路还受到过孔子的嘲笑。<font color="#1564fa">“为国以礼,其言不让,是故哂之。”(先进篇)</font>针对子路的性急,孔子也有过特别的因材施教。<font color="#1564fa">子路问:“闻斯行诸?”子曰:“有父兄在,如之何其闻斯行之?”冉有问:“闻斯行诸?”子曰:“闻斯行之。”公西华曰:“由也问闻斯行诸,子曰‘有父兄在’;求也问闻斯行诸,子曰‘闻斯行之’。赤也惑,敢问。”子曰:“求也退,故进之;由也兼人,故退之。”(先进篇)</font></h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">子路不算好学。当然,按照孔子的标准,只有颜回和夫子自己称得上好学。<font color="#1564fa">子路见孔子,子曰:“汝何好乐?”对曰:“好长剑。”孔子曰:“吾非此之问也。徒谓以子之所能,而加之以学问,岂可及乎?”子路曰:“学岂益也哉?”孔子曰:“夫人君而无谏臣则失正,士而无教友则失听。御狂马不释策,操弓不反檠。木受绳则直,人受谏则圣,受学重问,孰不顺哉?毁仁恶士,必近于刑。君子不可不学。”子路曰:“南山有竹,不揉自直,斩而用之,达于犀革。以此言之,何学之有?”孔子曰:“括而羽之,镞而砺之,其入之不亦深乎?”子路再拜曰:“敬而受教。”(孔子家语·子路初见)</font>如果说这是子路初见孔子时候的状态,那么子路成为孔门弟子,且已经取得一定社会地位以后,对读书学习不太重视的观念可能并未真正改变。<font color="#1564fa">子路使子羔为费宰。子曰:“贼夫人之子。”子路曰:“有民人焉,有社稷焉。何必读书,然后为学?”子曰:“是故恶夫佞者。”(先进篇)</font></h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">子路 “知书”也许不足,“达礼”则基本做到。<font color="#1564fa">子路为季氏宰。季氏祭,逮暗而祭,日不足,继之以烛。虽有强力之容、肃敬之心,皆倦怠矣。有司跛倚以临祭,其为不敬大矣。他日祭,子路与,室事交乎户,堂事交乎阶,质明而始行事,晏朝而退。孔子闻之曰:“谁谓由也而不知礼乎?”(礼记·礼器)</font></h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">子路粗中有细。<font color="#1564fa">鲁国之法,鲁人为人臣妾于诸侯、有能赎之者,取其金于府。子贡赎鲁人于诸侯,来而让不取其金。孔子曰:“赐失之矣。自今以往,鲁人不赎人矣。取其金则无损于行,不取其金则不复赎人矣。”子路拯溺者,其人拜之以牛,子路受之。孔子曰:“鲁人必拯溺者矣。”孔子见之以细,观化远也。(吕氏春秋·先识览·察微)</font></h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3> <p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">子路治蒲,可能是孔子教学的典型案例了。上任前,子路向孔子求教,孔子问明情况后面授机宜。<font color="#1564fa">子路治蒲,见于孔子曰:“由愿受教于夫子。”子曰:“蒲其何如?”对曰:“邑多壮士,又难治也。”子曰:“然。吾语尔,恭而敬,可以摄勇;宽而正,可以怀强;爱而恕,可以容困;温而断,可以抑奸。如此而正不难矣。”(孔子家语致思)</font>子路依照孔子的教导治蒲三年以后,孔子亲往蒲地视察,三称其善,对子路的政绩给予了高度评价。<font color="#1564fa">子路治蒲三年,孔子过之,入其境,曰:“善哉由也!恭敬以信矣。”入其邑,曰:“善哉由也!忠信而宽矣。”至庭曰:“善哉由也!明察以断矣。”子贡执辔而问曰:“夫子未见由之政,而三称其善,其善可得闻乎?”孔子曰:“吾见其政矣。入其境,田畴尽易,草莱甚辟,沟洫深治,此其恭敬以信,故其民尽力也。入其邑,墙屋完固,树木甚茂,此其忠信以宽,故其民不偷也。至其庭,庭甚清闲,诸下用命,此其言明察以断,故其政不扰也。以此观之,虽三称其善,庸尽其美矣。”(孔子家语辩政)</font></h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">子路通音乐,尽管水平不一定高。<font color="#1564fa">子曰:“由之瑟奚为于丘之门?”门人不敬子路。子曰:“由也升堂矣,未入于室也。”(先进篇)孔子之宋,匡人简子以甲士围之。子路怒,奋戟将与战。孔子止之,曰:“恶有修仁义而不免俗者乎?夫《诗》、《书》之不讲,礼乐之不习,是丘之过也;若以述先王好古法而为咎者,则非丘之罪也。命夫!歌!予和汝。”子路弹琴而歌,孔子和之,曲三终,匡人解甲而罢。(孔子家语困誓)</font>这次师徒二人状似空城计之诸葛孔明。</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">子路闻过则喜,知错即改。<font color="#1564fa">孟子曰:“子路,人告之以有过则喜。”(孟子·公孙丑上)</font>有一次,子路鼓琴,孔子闻之,跟冉有说,子路的琴弹得不对,有小人之音、杀伐之气,<font color="#1564fa">曾无意于先王之制,而习亡国之声,岂能保其七尺之体哉?冉有以告子路。子路惧而自悔,静思不食,以至骨立。夫子曰:“过而能改,其进矣乎!”(孔子家语·辨乐解)</font></h3> <p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">子路与孔子感情深。</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">孔子生病,子路非常关心,尽管方式方法孔子并不认同。一次,<font color="#1564fa">子疾病,子路请祷。子曰:“有诸?”子路对曰:“有之。诔曰:‘祷尔于上下神祇。’”子曰:“丘之祷久矣。”(述而篇)</font>另一次,<font color="#1564fa">子疾病,子路使门人为臣。病闲,曰:“久矣哉!由之行诈也,无臣而为有臣。吾谁欺?欺天乎?且予与其死于臣之手也,无宁死于二三子之手乎?且予纵不得大葬,予死于道路乎?”(子罕篇)</font></h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">孔子视子路为最忠诚坚定的弟子。<font color="#1564fa">子曰:“道不行,乘桴浮于海。从我者其由与?”子路闻之喜。(公冶长)</font>孔子说:“理想无法实现了,我准备乘筏漂到海上。会跟我走的,只有子路吧?”&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;"><font color="#1564fa">子路将行,辞于孔子。子曰:“赠汝以车乎?赠汝以言乎?”子路曰:“请以言。”孔子曰:“不强不达,不劳无功,不忠无亲,不信无复,不恭失礼。慎此五者而已。”子路曰:“由请终身奉之。(孔子家语·子路初见)</font>子路不知道是要去哪里,孔子居然考虑赠送车子,这应该是贵重礼物了。曾记否,孔子最喜欢的弟子颜回去世,颜回的父亲想让孔子卖掉车给颜回做高档棺材,孔子以不符合礼而拒绝。(关于“赠汝以车”,一般的翻译都如此,但我私下揣度,孔子所谓赠车,或者意思是赠送车费吧。存疑。)</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">子路敬服孔子,以追随孔子为幸。<font color="#1564fa">子路与巫马期薪于韫丘之下,陈之富人有虞师氏者,脂车百乘,觞于韫丘之上。子路与巫马期曰:“使子无忘子之所知,亦无进子之所能,得此富,终身无复见夫子,子为之乎?”巫马期喟然仰天而叹,闟然投镰于地,曰:“吾尝闻之夫子,勇士不忘丧其元,志士仁人不忘在沟壑。子不知予与?试予与?意者,其志与?”子路心惭,故负薪先归。(韩诗外传·卷二)</font></h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">因为子路与孔子很亲近,有时候说话相对随便,较少顾忌。子路曾当面笑孔子“子之迂也”,而孔子也回叱“野哉由也”。<font color="#1564fa">子路曰:“卫君待子而为政,子将奚先?”子曰:“必也正名乎!”子路曰:“有是哉,子之迂也!奚其正?”子曰:“野哉由也!君子于其所不知,盖阙如也。名不正,则言不顺;言不顺,则事不成;事不成,则礼乐不兴;礼乐不兴,则刑罚不中;刑罚不中,则民无所措手足。故君子名之必可言也,言之必可行也。君子于其言,无所苟而已矣。”(子路篇)</font></h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">《论语》二十篇中有40章提到子路,为弟子中出场次数最多的一位。原因可能是,一方面,子路与孔子亲近,相处的时间又长;另一方面,子路性情直率,爱讲话。过去有句文人劝酒辞,“尧舜千钟,孔子百斛;子路嗑嗑,尚饮十榼”,嗑嗑就是话痨的意思。西汉名臣东方朔,是子路的粉丝,自云“常服子路之言”。与子路出场次数相伯仲的是子贡,有38章提到。子贡出场次数多,有人说是因为子贡是第一赞助商,这可能是玩笑。子贡善于言辞,而且聪敏伶俐,善于发问。孔门第一弟子颜回仅有22章提及,正如孔子所言,<font color="#1564fa">“回也非助我者也,于吾言无所不说。”(先进篇)</font></h3> <p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">子路之死。<font color="#1564fa">子路为卫大夫孔悝之邑宰。蒉聩乃与孔悝作乱,谋入孔悝家,遂与其徒袭攻出公。出公奔鲁,而蒉聩入立,是为庄公。方孔悝作乱,子路在外,闻之而驰往。遇子羔出卫城门,谓子路曰:“出公去矣,而门已闭,子可还矣,毋空受其祸。”子路曰:“食其食者不避其难。”子羔卒去。有使者入城,城门开,子路随而入。造蒉聩,蒉聩与孔悝登台。子路曰:“君焉用孔悝?请得而杀之。”蒉聩弗听。于是子路欲燔台,蒉聩惧,乃下石乞、壶黶yǎn攻子路,击断子路之缨。子路曰:“君子死而冠不免。”遂结缨而死。(史记·仲尼弟子列传)</font></h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">孔子听说卫国发生政变动乱,立刻预感到子路的危险。<font color="#1564fa">子路与子羔仕于卫,卫有蒯聩之难。孔子在鲁,闻之,曰:“柴也其来,由也死矣。”既而卫使至,曰:“子路死焉。”夫子哭之于中庭。(孔子家语·子贡问)</font></h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">子路之死,与其性格有很大关系。孔子可能早已经预见到子路难得善终。<font color="#1564fa">闵子侍侧,誾誾如也;子路,行行如也;冉有、子贡,侃侃如也。子乐。“若由也,不得其死然。”(先进篇)</font></h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">颜回也曾有类似警示。<font color="#1564fa">颜回问子路曰:“力猛于德而得其死者,鲜矣,盍慎诸焉。” (孔子家语·颜回)</font></h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">子路死,孔子非常伤心。<font color="#1564fa">颜渊死,子曰:“噫!天丧予。”子路死,子曰:“噫!天祝予。”西狩获麟,孔子曰:“吾道穷矣!” (春秋公羊传·哀公十四年)</font>祝,通“咒”。一说“丧”为丢弃义,“祝”为断绝义。</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">&nbsp;</h3><p style="font-family: -webkit-standard; white-space: normal; -webkit-tap-highlight-color: rgba(26, 26, 26, 0.301961); -webkit-text-size-adjust: auto;">子路结缨遇难,葬于澶渊(今河南濮阳)。子路的死,古籍中常常记为“菹zū”,“醢hǎi”,或者“菹醢”,意思都是剁为肉酱。子路死后,食不厌精、脍不厌细的孔子不再食用肉糜。次年,孔子卒。</h3>